Morgunblaðið - 11.09.1982, Blaðsíða 32

32
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 11. SEPTEMBER 1982
Lífríki og lífshættir LXXXI.
Jón I>. Árnason:
Spurningin er: Hvern hafa örlögin dæmt
til ömurlegri tortímingar en þann, sem
orðið hefir fórnarlamb hóglífisfriðar?
TIL DÝRÐAR FRIÐI
Bretar framselja Kósakka á vald Sovét-
manna í Lienz hinn 1. júní 1945, þrátt fyrir gefin griðaheit
Karþagó
kaus
friðinn
Tilslökunarstefnan SEATO, CENTO
þýðir undirgefni og — NATO
Flestir, ef ekki allir aðrir en
þeir, sem lítið hugsa og skilja,
hafa fyrir allnokkru gert sér
ljóst, að burðarstoðir svonefndra
velferðarþjóðfélaga, er ýmsir
allsendis óheimskir bjartsýn-
ismenn töldu í upphafi óbilandi,
hafa reynzt haldlausar hálm-
trefjar. Framfærsluríkið er því
að falli komið, og ekkert bendir
til annars en að rústir þess muni
verða til mikilla muna ofboðs-
legri ódámur en nokkurn gat
órað fyrir.
Þegar er bersýnilegt, að í og
undir rústum vinstraríkisins
muni ekki aðeins liggja limlest
eða hálfdautt athafnafrelsi,
einkaframtak og séreignarrétt-
ur, sem frjálslyndingar héldu, og
halda jafnvel enn, að fengi þrif-
izt við langvarandi lýðræði,
heldur og, eðli málsins sam-
kvæmt, réttarskipan og land-
varnir. Að þannig komnu þarf að
sjálfsögðu enga furðu að vekja,
þó að öll önnur vestræn menn-
ingarverðmæti hljóti sömu
endalok, sökkvi í svað óbotnandi
vinstrimennsku.
NATO — skjálfandi
sáttanefnd
Óstjórn og siðleysi, sem ætíð
leiða af peningahyggju og tóm-
læti yfirvalda, hafa fyrir löngu
hrakið Vesturlandaþjóðir út á
skræfugötur sáttahyggju og
vægðarvona af náð kommúnista,
er aldrei hafa dregið dul á, að
óraskanleg ætlun þeirra væri að
búa þeim gröf kvalræðis og
smánar. Alls bendir til að Sovét-
menni muni ekki þurfa að leggja
ýkjamikið á sig við þá grafar-
töku. Á Vesturlöndum úir og
grúir af vinnufúsum þrælaefn-
um.
Alt þangað til u.þ.b. 10 árum
eftir að NATO var flaustrað á
pappíra lék ekki minnsti efi á, að
Vesturlandaríki hefðu getað ver-
Hreysi
á feni
ið allsráðandi um allan heim um
ófyrirsjáanlega langa framtíð.
Hernaðar-, stjórnmála- og efna-
hagslegir yfirburðir þeirra voru
slíkir, að með hótunum og
ógnunum einum saman hefði
þeim verið í lófa lagið að hræða
Sovétríkin til menningarleitar.
Með þvingunum og vopnavaldi
hefðu þau átt álíka auðvelt með
að afmá böðlastjórnkerfið til
fulls.
En NATO var hvorki innblásið
hatri á kommúnisma né prýtt
heilbrigðum drottnunaranda.
NATO var frá upphafi haldið
þrálátri makindahyggju og
barnalegum bræðralagsórum í
bandarískri útgáfu, og hafði þess
vegna engin skilyrði til að gera
sér grein fyrir þeim reginmun,
sem ætíð er og hlýtur að verða á
stjórnmálum og efnahagsmál-
um. Sá munur er sá sami og á
virðulegri húsmóður og dynt-
óttri vinnukonu.
Fyrir NATO-fólki vakti ein-
ungis næði til að höndla og frið-
ur til að fita sig.
Þetta skildu Sovétmenn á
svipstundu, ef þeir hafa þá ekki
vitað fyrir. Það var því ekki bara
réttur, heldur öllu fremur skylda
valdvísra leiðtoga, sem voru
bærilega að sér í mannkynssögu
og kunnu þar af leiðandi sitt af
hverju fyrir sér í vinnubrögðum
stórvelda og heimsvelda, að hlúa
að frjálslyndi, rotnun og upp-
lausn í herbúðum á fyrirhuguð-
um hernámssvæðum.
Það hafa og stjórnvöld Sovét-
ríkjanna gert umræðulaust, og
með árangri, sem þau hafa ekki
ástæðu til að minnkast sín fyrir.
Áreiðanlegustu fréttastofnanir
og leyniþjónustulið Vesturlanda
eru dágóð vitni í þeim efnum.
Þaðan berast okkur dags dag-
lega upplýsingar, sem m.a. fræða
okkur um svofelldar staðreyndir:
-t- Sovétríkin efla í sífellu árás-
armátt allra greina stríðskrafta
sinna.
+ Riki Varsjárbandalagsins eru
reiðubúin til árása án undan-
genginnar herkvaðningar.
+ llldeilur Grikkja Tyrkja hafa
gert suðurvarnir NATO óvirkar.
+ Ágengni, þrýstingur og síaukin
umsvif sovézka norðurhafaher-
flotans, svo og vel hálfnað her-
nám Svalbarða, þar sem Norð-
menn hafa reyndar loftskeyta-
stöð í góðu lagi, þrengir án af-
láts viðnámssvigrúm NATO.
+ Sambandslýðveldið Þýzkaland,
kjarnveldi NATO í Evrópu, er
óverjanlegt með hefðbundnum
vopnabúnaði lengur en 2 vikur.
+ í Evrópu hefir NATO ekki yfir
neinu að ráða eða beita, sem
jafnast á við sovézkar eldflaug-
ar meðaldrægar.
Auk þessa eiga þrælstjórnar-
ríkin sæg „stjórnmálamanna"
við sérhvert NATO-stýri, sem
finnst ákaflega ókurteislegt að
skjóta í stríðum.
Hentugt verkfæri
Fremst í fylkingu Sovétvina
standa lýðræðisgersemar eins og
t.d. Olof Palme, ólafur R.
Grímsson (sýnilegar tekjur af
þingstörfum í ágúst 1982: minnst
þreföld verkamannslaun), Þór-
arinn Þórarinsson, ritstjóri rík-
issjóðsblaðsins „Tíminn", og
Willy Brandt. Þeir félagar, og
annað af svipuðu tagi, eru sam-
mála um, að allt sé í stakasta
lagi. Þeir benda „kalda-stríðs-
mönnum" á að kynna sér álits-
gerð sjálfs Nóbelsverðlaunaþeg-
ans í friðarfræðum, Willy
Brandts, þar sem öllum efa sé
eytt með vísun til þess, að víg-
búnaður Sovétríkjanna sé alveg
ótvíræður vitnisburður um
annmarka og vanhæfni áætlun-
arbúskapar kommúnista. Til
áherzlu ekki lítillar vekja þeir
athygli á, að vígvélasmíðar ríkja
Varsjárbandalagsins komi sér
ákaflega vel fyrir hagvaxtarlíf
Vesturlanda; þeim gefist þar
með kostur á að selja ógrynni
dýrmætra iðnaðartækja og alls
konar varnings, sem ekki gefist
tóm til að framleiða undir sósí-
alisma vegna vanhæfni og ofur-
kapps við vopnaframleiðslu.
Orðum slíkra manna er veitt
gífurleg athygli á alþjóðavett-
vangi — og eftir þeim virðist að
mestu farið á Vesturlöndum.
Þegar forsprökkum „friðarhug-
sjónarinnar" er andæft með því
að láta í ljós efasemdir um ágæti
varnarleysis og einhliða afvopn-
unar, þá hafa þeir sóknarleik á
takteinum og svara með hinni
skorinorðu spurningu, sem er
ámóta fyrirlitleg og hún er
heimskuleg. „Af hverju ættum
við ekki að reyna eitthvað, sem
ekki hefir verið reynt áður?"
300 heldrimannabörn
Nú er það vissulega rétt, eins
og prófessor Walter F. Hahn, að-
alritstjóri bandaríska tímarits-
ins „Strategic Review" og vara-
forseti „The Strategic Institute"
í Washington, bendir á, að
mannkynssagan er ekki sérlega
örlát á sindrandi dæmi um ein-
hliða afvopnun. Af því má læra,
að jafnvel þjóðir, sem ekki hafa
beinlínis getið sér frægðarorð
fyrir stjórnvizku leiðtoga sinna,
hafa þrátt fyrir allt ógjarnan
villzt inn fyrir girðingu
tröllheimskunnar.
En samt sem áður þekkjast
dæmi þess. M.a.s. úr menning-
arheimi Vesturlanda.
Fyrst kemur mér í hug
Brandt-maðurinn, sem í eld-
heitri ræðu árið 415 f.Kr. hvatti
íbúa Sýrakúsu til þess að láta
ekki blekkjast af orðrómi um
yfirvofandi árás Aþeninga og
ginna sig til að sóa hagsbótafé í
varnarviðbúnað. Hann kvað alla
þá, sem legðu landvörnum lið,
aðeins hafa eflingu eigin valda-
stöðu í huga. Einmitt á stundu
hinna töluðu orða var aþenski
herflotinn undir stjórn Nikiasar
og Alkibiadesar að leggja úr
höfn til árásar á ósjálfbjarga
Sýrakúsu. Reyndar biðu Áþen-
ingar ósigur og Sýrakúsa bjarg-
aðist — með hjálp hamingjunn-
ar og Spartverja.
Ennþá örlagaþrungnari — og
um leið lærdómsríkari — hlýtur
þó saga Karþagó á árunum
149—146 f.Kr., fyrir, í og eftir 3.
og síðasta Púnverjastríðið, eins
og Rómverjar nefndu það, að
teljast. Þeim hrakfallabálki hef-
ir bandaríski stórfylkisforinginn
og sagnfræðingurinn Donald
Armstrong gert rækileg skil í
bók sinni „The Reluctant Warr-
iors“.
Eftir að hafa átt í köldum og
heitum stríðum í rösk 100 ár,
höfðu Karþagómenn auðgazt vel
og því gerzt baráttulatir. Nánast
af sjálfu.sér vaknaði þess vegna
hagsbótaspurningin: Hvers
vegna eiginlega að vera að
standa í þessu?
Og báðu um friðsamlega sam-
búð, aðhylltust tilslökunar-
stefnu.
Rómverjar, stjórnkænir og
herskáir, töldu viturlegra að
sigra með friði en stríði, lýstu
sig fúsa til samninga — með
vissum skilyrðum. 1. skilyrðið
var, að Karþagómenn afhentu
þeim í gíslingu 300 börn af tign-
ustu ættum. Ef Karþagómenn
samþykktu og gengjust undir að
hlýða fáeinum öðrum fyrirmæl-
um Rómverja, kváðust þeir
reiðubúnir að varðveita frelsi
þeirra og sjálfstjórn. Karþagó-
menn voru hinir samvinnuþýð-
ustu og gengu að tilboðinu þrátt
fyrir harmakvein örvilnlaðra
mæðra, sem spáðu að það
„myndi ekki verða borginni til
neins góðs, að hafa framselt
börn sín“, að því er gömul fræði
herma.
Innan tíðar bárust næstu
skilaboð frá Róm: Fyrst þið vilj-
ið endilega frið, hvern fjárann
hafið þið þá að gera við vopn?
Afhendið okkur allan vopnabún-
að ykkar hið snarasta, jafnt í
ríkis- sem einkaeign. Rómverjar
lugu engu, Karþagómenn elsk-
uðu friðinn og létu af höndum
200.000 hringabrynjur í kaup-
bæti, óteljandi kastspjót og um
2.000 valslöngur. Og allan her-
flotann í kaupbæti. Friðarpálm-
ar í Karþagó minntu á, að Róm-
verjar hefðu heitið þeim frelsi og
sjálfstjórn.
Svo brauzt loka-
friðurinn út
Þá kom að því að Rómverjum
fannst tímabært að birta
úrslitakosti sína: Berið síðasta
boðskap Senatsins með karl-
mennsku; rýmið Karþagó fyrir
okkur og hypjið ykkur hvert á
land ykkar, sem ykkur þóknast,
þó ekki skemmra en 15 km frá
ströndinni, því að við höfum
ákveðið að jafna borgina ykkar
við jörðu. Þrátt fyrir vægðar-
beiðnir sendiherra Karþagó í
Róm, neituðu Rómverjar að
milda dauðadóminn.
Fregnirnar ollu „blindu, sjóð-
bullandi brjálæði" í Karþagó, og
þó að Karþagómenn væru ber-
skjaldaðir sögðu þeir Róm-
verjum stríð á hendur. í 3 ár,
vopnaðir því, sem hendi var
næst, stóð borgin umsát Róm-
verja af sér. En yfirburðir Róm-
verja voru alltof miklir. Þeir
hertóku borgina og — eyddu og
seldu eftirlifandi íbúa í þræl-
dóm.
Harmsögunni mega gjarnan
fylgja örfá neðanmálsorð: Þegar
„einhliða afvopnun" kom fyrst
til umræðu í Karþagó, rökstuddu
friðarsinnar mál sitt með því að
vekja athygli á, að Róm væri
sprengsödd og óskaði þess vegna
meltingarfriðar, og að ennfrem-
ur væru uppi harðskeyttar deil-
ur í Senatinu út af kröfum Catos
um að Karþagó skyldi eytt.
Raunin varð vissulega sú, að
Rómarríki leið undir lok —
mörgum öldum síðar — af völd-
um vinstripesta svipuðum þeim,
sem nú tæra Vesturlönd, en það
stoðaði Karþagó ekki hót. Ekki
fremur en þátttaka Suður-Asíu-
þjóða í SEATO og CENTO, er
Bandaríkjamenn stofnuðu til að
vernda frelsi þeirra og sjálf-
stæði, en leystu síðan samstund-
is upp við fyrsta andblæ, eða
Taiwan-Kínverja, sem
Bandaríkjamenn hafa einnig
heitið vernd gegn kommúnisma,
en bíða nú rauðrar friðarsóknar.
Hins vegar er mér tjáð að
NATO-menn séu hinir bröttustu.
Sæmilega ábyggilegar heimildir
munu fyrir því, að þeir undirbúi
í nefndum marga hringborðs-
fundi til baráttu fyrir réttlátum
kosningarétti til handa öllum
hinum 14 eða 16 þelfögru minni-
hlutum í Suður-Áfríku — næst-
um hálft stafrófið frá Avamba
til Xhosa.