Morgunblaðið - 28.11.1982, Blaðsíða 23

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 28. NÓVEMBER 1982
23
ara komum við okkur fyrir inni á
bókasafni leikhússins, því enn
var drjúgur tími til stefnu. Ég
bað Kent að halda áfram
reynslusögunni.
„Ég lék í fjögur ár eftir að
náminu lauk í þessum skóla, allt
fremur lítil hlutverk, enda var
ég aldrei góður leikari, en svo
fékk ég stöðu sem nokkurs konar
aðstoðarleikhússtjóri í Cincinn-
ati í önnur fjögur ár og þar var
ekki Ieikið á mánudagskvöldum,
Morgunbladið/ Kristján Örn
svo ég gat æft og sett upp leikrit
þau kvöld og það gerði ég. Og um
leið og ég var byrjaður að leik-
stýra, þá fann ég að ég hafði
fundið hvað ég vildi gera. Mér
finnst svo óskaplega gaman að
vinna með leikurum. Ég dáist að
þeim, að manninum í þeim, sen-
nilega. En líklega hef ég orðið
leikstjóri til að fá tækifæri til að
tjá mig um það, hvernig það er
að vera til. Til að segja hvernig
það er að lifa.
Mér til mikillar ánægju voru
leikararnir sem tóku þátt í þess-
ari fyrstu uppfærslu minni
ánægðir með árangurinn og
höfðu orð á því að ef ég væri með
fleiri sýningar á prjónunum ætti
ég að hafa samband við þá. Ég
sagði upp stöðu minni við leik-
húsið þetta sumar, sem hefur
verið 1966, ef ég man rétt, og
byrjaði að leikstýra víðs vegar.
Og það hef ég gert æ síðan, mest
á austurströndinni, enda er það
nánast eina leiðin til að komast
eitthvað áfram á þessu sviði.
Fyrstu tíu árin leikstýrði ég í
borgunum í grennd við New
York og svo í sjálfri stórborg-
inni, í upphafi voru bara fáein
stofnanaleikhús, eins og eru hér,
í Bandaríkjunum, en nú er slíkt
leikhús í hverri borg af stærri
gerðinni og margir leikstjórar
lifa á því að setja upp sýningar í
þessum leikhúsum í New York
og nágrenni.
Síðustu fimm árin hef ég nær
eingöngu haldið mig við New
York og ekki farið þaðan nema
ég mætti sjálfur velja leikhópinn
og litist mjög vel á verkefnið."
Gatan fyrir
utan húsið
— Hvernig vildi það til að þú
komst hingaö til lands til að setja
upp Dagleiðina?
„Ég hef alltaf haft geysilega
gaman af að stýra verkum eftir
O’Neill. Það fyrsta var „A Moon
for the Misbegotten", sem ég
setti upp í Harvard árið 1971.
Við sýndum það þá óstytt, sem
var nýjung, því einhvern veginn
eru menn haldnir þeirri undar-
legu grillu að vera stöðugt að
stytta þessi síðustu verk
O’NeilIs, sem hann skrifaði þeg-
ar hann vissi nákvæmlega hvað
hann var að gera. Það er mjög
algengt að Dagleiðin sé stytt í
sýningu, en það gengur ekki upp.
Þess vegna gerum við það ekki
hér og við gerðum það ekki þegar
við færðum upp „A Moon for the
Misbegotten" forðum. Sú sýning
fékk reyndar fádæma góðar við-
tökur og skömmu síðar færðu
aðrir aðilar verkið upp, óstytt, á
Broadway.
Nú, ég hafði sett upp þrjú eldri
verk eftir O’Neill í leikhúsi í
Cincinnati, en þá var Sarah
O’Connor aðstoðarleikhússtjóri
þar. Hún og Sveinn Einarsson
þekkjast og þegar þau hittust á
alþjóðlegu leiklistarþingi í
Madrid fyrir einu og hálfu ári,
bað Sveinn hana að benda sér á
einhvern bandarískan leikstjóra
til að setja upp Dagleiðina löngu
inn í nótt og nú er ég hér. Mér
fellur best að setja upp verk
bandarískra höfunda, ég vil
helst setja upp verk sem gerast á
stöðum, þar sem ég veit hvernig
gatan fyrir utan húsið lítur út.
Því hef ég sett upp mikið eftir
O’Neill, Arthur Miller og
Thornton Wilder."
íslenskir leikarar
gódir
„Það var stórbrotið að koma
hingað fyrst í stutta heimsókn í
apríl. Ég, sem er orðinn alger
New Yorkbúi af lífi og sál, þegar
ég var búinn að vera hér í viku,
fannst mér erfitt að fara aftur.
Vanalega er ég kominn með New
York-þrá eftir nokkra daga, ann-
ars staðar.
Mér fannst strax leikararnir
hér vera svo góðir og gaman að
sjá þá í hverju leikritinu af öðru
og það var mikið atriði fyrir mig
að fá nú tækifæri til að vinna í
leikhúsi með föstu, góðu starfs-
liði, þar á meðal leikaraliði. Öll
mín menntun hafði eiginlega
verið miðuð við þessi vinnu-
brögð. Meisner miðaði allt við
stofnanaleikhús, þótt þau væru
varla til í Bandaríkjunum, lengst
af. Eitt sem gladdi mig líka mik-
ið var að sjá hve sá leikstíll sem
mér fellur best að vinna í, sál-
fræðilegt raunsæi, er íslenskum
leikurum eðlilegur. Hér eru
ótrúlega margir hæfileikaríkir
leikarar. Ég hefði ekki getað sett
saman jafn góðan leikhóp í
Bandaríkjunum og þann sem ég
hef verið að vinna með að þess-
ari sýningu, nema með geysilegri
heppni. Ég er stoltur af honum.
En svo eru að minnsta kosti
tuttugu aðrir leikarar, sem ég
hef séð, og ég vildi gjarnan
starfa með. Leikarar hér virðast
hafa svo mikið tilfinningalegt
hugrekki og búa yfir áreynslu-
leysi í persónusköpun og túlkun,
sem er sjaldséð. Sem dæmi um
áhrifamikla sýningu, þar sem
þetta kom berlega í ljós, get ég
nefnt „Skilnað". Þar var auðséð
að samstilltur hópur átti hlut að
máli. Samstilltur og góður. Auk
þess get ég til dæmis nefnt „Tví-
leik" og svo finnst mér „Garð-
veisla" vera glæsileg sýning og
aðalleikararnir fara á kostum.
Frammistöðu af þessu tagi sér
maður ekki nema með höppum
og glöppum í bandarískum leik-
húsum, nema þá kannski í stofn-
analeikhúsum. Ég held ég sé bú-
inn að sjá svona fjórar eða fimm
sýningar hér, sem ekki væri
hægt að leika eftir í Bandaríkj-
unum, því þar er ekki völ á svona
mörgum góðum leikurum, með
svo góða munnlega og líkamlega
tjáningu. Mér detta aðeins í hug
tveir amerískir leikarar sem
dæmi um hið síðarnefnda, þeir
Robert Duvall og Robert
DeNiro."
Nú var klukkan mjög tekin að
nálgast tólf á hádegi og stuttum
innlitum leikhúsmanna tekið að
fjölga í bókasafnið. Menn voru
að spyrja Kent um þetta og hitt í
sambandi við æfinguna og ekki
laust við að óróleiki væri farinn
að gera vart við sig hjá honum.
Það varð því úr að við hættum
spjallinu og gengum um dimma
og dularfulla ranghala leikhúss-
ins, mættum Mary Tyrone í
einni gættinni, gengum framhjá
upplýstum híbýlum Tyrone-
fjölskyldunnar á sviðinu og rák-
umst á fleiri fjölskyldumeðlimi
baksviðs.
Á leiðinni niður á blað mætti
ég þeim öllum aftur.
SHMKVf
t«KHlSI
•*«yrlnu.
Ólafur Þórðarson
Spilakassinn.
&Zl°o3nronan“Sl''Öaem'Ó'‘t
Björgvin Qís,ason stj6rnað| upp
Plö,u
Bjorn Thorodds
^eir sletta skyrinu .
tónSn1karkU"na,ðl<i',»>«v„
Sex meiriháttar löq
Boðsmiði í VilJta TrvÍlta Viiu r . •
fyrstu eintökunum^ ~ h - fyð"
orðið vitni að nn 'u getur
spm i- 90 uPPákomu beirra
sem auglyst verður síðar P
Dreifing: Skífan.
aSSFZBS:
J6nSSonnd' UPP,öku
Dreifing: Fálkinn.
Gefum ISLENSKA tónlist