Morgunblaðið - 31.12.1982, Síða 2

2
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 31. DESEMBER 1982
Búist við nýju fiskverði í dag:
Olíugjald hækkað, fall-
ið frá niðurgreiðslum
STEINGRI'MUR Hermannsson sjávarútvegsráðherra lagði á borð ríkisstjórn
arinnar í gærmorgun tillögur sínar til lausnar vanda útgerðarinnar og um nýtt
fiskverð frá áramótum. Steingrímur lagði til að llskverð yrði hækkað um 14%
og núverandi oliugjaldi, sem er 7%, yrði brcytt, en nýtt oliugjald kæmi til.
Greiðslur kæmu til útgerðarinnar sem hlutfall af olíukostnaði og yrði það um
17% framhjá skiptum að hluta til að minnsta kosti. Hins vegar yrði 22%
niðurgreiðslum á oliu hætt, en framan af þessari viku var rætt um að hækka
þær verulega. Fiskverðshækkun um 14% og þessi breyting á olíugjaldi myndi
kalla á verulegar breytingar á gengi og hefur í því sambandi verið rætt um
10—12%.
Ríkisstjórnin féllst ekki á að
skrifa upp á þessar hugmyndir
Steingríms án þess að þær fengju
nánari athugun og var ákveðið að
ríkisstjórnin kæmi saman á ný
eftir ríkisráðsfund á Bessastöðum
árdegis. Hækkun olíugjalds mætti
mikilli andstöðu fulltrúa sjó-
manna í yfirnefndinni, en þeir
telja sig hafa -loforð fyrir niður-
fellingu olíugjalds um áramót.
Eigi að síður voru taldar líkur á að
fiskverð yrði ákveðið í dag, en ekki
var ljóst hverjir myndu standa að
myndun meirihluta í verðlagsráð-
inu.
Tillögur Steingríms komu ríkis-
stjórninni í opna skjöldu því deg-
inum áður hafði Steingrímur
fengið samþykkt á fundi ráðherra-
nefndar og verið reiknað með að
samstaða næðist milli aðila um
14% fiskverðshækkun, framleng-
ingu óbreytts olíugjalds um 7%,
og auknar niðurgreiðslur olíu úr
22% í 28% og jafnvel allt að 37%,
sem fjármagnað yrði með útflutn-
ingsgjaldi á sjávarafurðir. Ástæða
þess að Steingrímur söðlaði svo
snögglega um var sú, samkvæmt
heimildum Mbl., að hugmyndin
um útflutningsgjald fékk mjög
dræmar undirtektir í Yfirnefnd
verðlagsráðs og einnig í þingflokki
Framsóknarflokksins.
Yfirnefnd verðlagsráðs sjávar-
útvegsins kom saman á stuttan
fund í gær. Þá kallaði sjávarút-
vegsráðherra nefnd fulltrúa þing-
flokkanna saman síðdegis og reif-
aði hugmyndir sínar. Hann bað
stjórnarandstöðuna að lýsa skoð-
unum sínum, en þeir munu sam-
kvæmt heimildum Mbl. hafa svar-
að því til að ef hann vildi heyra
álit stjórnarandstöðunnar væri
einfaldasta leiöin að kalla Alþingi
saman strax eftir áramótin. Eins
og komið hefur fram í fréttum
munu stjórnarliðar hafa haft í
hyggju að komast hjá setningu
bráðabirgðalaga um áramótin
með því að semja við stjórnar-
andstöðuna vegna framlengingar
olíugjaldsins. Steingrímur mun
ekki hafa borið fram beinar óskir
þar að lútandi á fundinum í gær.
Krónan hef-
ur rýrnað
um 57,75%
VERÐBÓLGA hér á landi, reikn-
uó út frá hækkun vísitölu bygg-
ingarkostnaöar 1. janúar 1982 til
1. janúar 1983, er liðlega 63%,
sem þýðir það, að íslenzka krón-
an hefur rýrnað um liðlega
38,7%.
Visitala byggingarkostnaðar
var 1. janúar sl. 909 stig, en hef-
ur nú verið reiknuð út 1.482 stig
frá 1. janúar nk.
Ef dæmið er skoðað frá 1.
janúar 1981, þegar myntbreyt-
ingin átti sér stað, skipt var úr
krónum í nýkrónur, kemur í
ljós, að hækkun vísitölu bygg-
ingarkostnaðar á þessu tveggja
ára tímabili er um 136,7%, sem
þýðir, að nýkrónan hefur á
þessu tímabili frá því hún tók
gildi rýrnað um 57,75%.
Þá má geta þess, að í árs-
byrjun 1981 fengust 122
Bandaríkjadollarar fyrir 1.000
krónur, en nú í árslok fást að-
eins 60 Bandaríkjadollarar
fyrir sömu upphæð.
Sveinn sækir
ekki um Þjóð-
leikhúsið
Fjórir umsækjendur um
stöðu Þjóðleikhússtjóra
„ÉG HEF gegnt leikhús-
stjórastarfí samfíeytt í 20 ár
— þar af 10'/2 ár hjá Þjóð-
leikhúsinu. Frekari skýringa
þarf ekki við þá ákvörðun
mína, að ég hef ákveðið að
sækja ekki um stöðu Þjóð-
leikhússtjóra,“ sagði Sveinn
Einarsson, Þjóðleikhússtjóri,
en umsóknarfrestur um
stöðu Þjóðleikhússtjóra rann
út í gær.
Fjórir sækja um embættið, þeir
eru: Erlingur Gíslason leikari,
Gísli Alfreðsson leikari, Kristín
Magnús leikkona og Þórhallur
Sigurðsson leikari.
— Mbl. spurði Svein hvað væri
framundan: „Ef til vill get ég sinnt
leikstjórn og skriftum meira en
verið hefur undanfarin ár. Nú —
ég hef orðið að neita tilboðum um
að setja upp verk erlendis. Hér
verð ég út leikárið og því of
snemmt að segja of mikið um hvað
framtíðin ber í skauti sér,“ sagði
Sveinn Einarsson.
kemur næst úr þriðjudaginn 4.
janúar 1983.
Framleiðslugjald ISAL
UtförAgnarsKofoed-Hansengerð fvrfr 1 Q7G htPkkoÓ PlllhlÍÓo
Útfor Agnars Kofoed-Hansen flugmálastjóra var gerð frá Dómkirkjunni M MM. MM. M
síðdegis í gær, að viðstöddu miklu fjölmenni. Séra Árni Bergur Sigurbjörns-
son jarðsöng. Lögreglumenn stóðu heiðursvörö og ættingjar báru kistuna úr
kirkju.
ÍSAL mótmælir málsmeöferð fjármálaráÓuneytisins
Árið 1982:
Færri hafa látist
af slysförum held-
ur en síðustu ár
Á ÁRINU, sem er að líða, fórust 63 íslendingar af slysförum. 26 banaslys urðu í
umferðinni, 14 sjóslys og drukknanir, 6 létust í flugslysum og 17 Islendingar
létust af öðrum slysförum. Ef litið er á fjölda banaslysa síðasta áratug kemur í
Ijós, að á síðasta ári fórust færri Islendingar af slysförum en síðustu 10 ár.
Samkvæmt tölum, sem Morgun-
blaðið fékk hjá Slysavarnafélagi ís-
lands í gær, hefur fjöldi banaslysa í
umferðinni verið svipaður síðustu
ár, 26 í ár, 27 1981, 26 1980 og 27 árin
1978 og 1979. Inni í þessum tölum er
fjöldi þeirra íslendinga, sem látist
hafa af slysförum erlendis. Veruleg
fækkun hefur hins vegar orðið á
banaslysum í sjóslysum og drukkn-
unum hin síðari ár.
í samtali við Morgunblaðið gat
Hannes Hafstein, framkvæmda-
stjóri SVFÍ, þess, að hinn 21. janúar
í ár strandaði belgíski togarinn
Pelagus við Vestmannaeyjar. Tveir
af áhöfn togarans fórust, en hinum
sex var bjargað með fluglínutækj-
um. Við björgunarstarfið fórust
tveir íslendingar. Þessa sorglega at-
burðar var sérstaklega minnzt á
Landsþingi SVFÍ með eftirfarandi
orðum fráfarandi forseta félagsins,
Gunnars Friuðrikssonar: „Á
skammri stundu breyttist frækilegt
afrek í voveiflegan harmleik. í
fyrsta sinn í sögu sjóbjargana með
fluglínutækjum féllu björgunar-
menn í valinn við störf sín, en sú
mikla gæfa hefur jafnan fylgt störf-
um björgunarmanna, að hvorki hef-
ur líf tapast áður, né alvarlegt slys
orðið í sambandi við slík atvik.“
Hannes sagði að ýmsar bjarganir
á árinu væru eftirminnilegar. 25.
marz fórst flutningaskipið Suður-
land norður af Færeyjum og með því
einn maður. Tíu skipverjum var hins
vegar bjargað, tveimur um borð í
þyrlu frá danska eftirlitsskipinu
Hvidbjörnen og átta um borð í stóra
Sea King-þyrlu frá Lossiemouth í
Norður Skotlandi, en þaðan var 300
mílna flug á slysstaðinn. „I þetta
skipti kom neyðarsendir, sem loksins
er komið í reglur að verði í öllum
gúmmíbjörgunarbátum, að góðum
notum, en þetta hefur lengi verið
mikið baráttumál, til dæmis SVFÍ,“
sagði Hannes. „Gagnsemi þessara
senda kom aftur í ljós er vélbáturinn
Léttir fórst norður af Snæfellsnesi í
haust. Einn maður fórst, en börn
hans tvö björguðust um borð í þyrlu
frá Varnarliðinu, eftir að flugvél
Flugmálastjórnar hafði miðað
björgunarbátinn út eftir neyöar-
sendi.
Varðandi umferðina er það að
segja, að árið 1968, fyrir 15 árum,
tókst breyting úr vinstri umferð í
hægri giftusamlega. Þá lögðust allir
á eitt um að þessi breyting gæti
gengið fyrir sig án mikilla slysa. Ég
vona að slíkur samtakamáttur þjóð-
arinnar allra geri árið 1983 að góðu
ári í umferðinni. Með samtakamætti
getum við bægt þessari miklu ógn
frá,“ sagði Hannes Hafstein.
FJÁRMÁLARÁÐUNEYTIÐ hefur
endurákvarðað framleiöslugjald ís-
lenska álfélagsins hf. (ÍSAL) fyrir
árið 1976 á grundvelli skýrslna
endurskoðunarfyrirtækisins Coopers
& Lybrand um verðlagningu súráls
og rafskauta til ÍSAL frá Alusuis.se.
Hækkar framleiðslugjald ÍSAL fyrir
árið 1976 um 498.309 Bandaríkjadali
og með bréfi til ÍSAL frá 28. des-
ember tilkynnir fjármálaráöuneytið
félaginu, að það hafi lækkað skatt-
inneign þess hjá ríkissjóði um sömu
upphæð frá og með 1. janúar 1977.
í bréfi sem ÍSAL sendi fjár-
málaráðuneytinu 30. desember, er
þessari málsmeðferð mótmælt þar
sem ágreiningur sé um vinnuað-
ferðir og niðurstöður Coopers &
Lybrand og ekki sé grundvöllur til
endurreiknings á framleiðslu-
gjaldinu né breytinga á skattinn-
eigninni fyrr en um þessi ágrein-
ingsatriði hafi verið fjallað og
niðurstaða hafi fengist samkvæmt
einhverri þeirra leiða, sem aðal-
samningur ríkisstjórnar íslands
og Alsusuisse gerir ráð fyrir, að
farnar séu í slíkum tilfellum.
í greinargerð ríkisendurskoðun-
ar sem fjármálaráðuneytið styðst
við kemur fram, að Coopers &
Lybrand hafi komist að þeirri
niðurstöðu, að 1976 jafngildi yfir-
verð á súráli 3.162 þús. Banda-
ríkjadala og á rafskautum 962 þús.
Bandaríkjadala. I bréfi sínu ve-
fengir ISAL þessar niðurstöður og
mótmælir aðferð fjármálaráðu-
neytisins með því að vísa til „hins
heimsþekkta endurskoðunarfyr-
irtækis" Price Waterhouse, sem
hafi staðfest að sölur Alusuisse á
súráli og rafskautum til ÍSAL á
árunum 1975 til 1980 hafi farið
eftir reglum um viðskipti milli
óskyldra aðila og því verið í sam-
ræmi við aðalsamninginn.
Þá minnir ÍSAL á að langt sé
frá því að ágreiningur um lög-
fræðileg atriði og um niðurstöður
Coopers & Lybrand hafi verið út-
kljáður. Þá vefengir félagið rétt
ríkisstjórnarinnar til að endur-
reikna skatta á ISAL þegar svo
langt er um liðið auk þess hafi
ríkisstjórnin ekki notað rétt sinn
samkvæmt aðalsamningi árið 1977
til tilnefningar óháðs alþjóðlegs
endurskoðunarfyrirtækis til að yf-
irfara reikninga ÍSAL 1976. Félag-
ið áskilur sér allan rétt meðal
annars þann að leggja 20% af
hagnaði sínum í sérstakan vara-
sjóð, ef til endurreiknings kemur á
rekstrarniðurstöðu einhvers árs.
Eins og kunnugt er hefur verið
um það rætt í samningaviðræðum
iðnaðarráðherra og Alusuisse að
skjóta þessum ágreiningsmálum
til úrskurðar þriggja lögfræðinga,
en hækkunin á framleiðslugjald-
inu nú er gerð til að koma í veg
fyrir að ÍSÁL geti borið fyrir sex
ára fyrningarfrest á skattkröfum.
Útför Sigurjóns Ólafssonar gerð
Úlfor Sigurjóns Ólafssonar myndhöggvara var gerð frá Dómkirkjunni í gær.
Bjarni Sigurðsson frá Mosfelli jarðsöng. Listamenn báru kistu listamannsins
úr kirkju.
Ríkisstjórnin:
Álmálið til fram-
haldsmeðferð-
ar 4. janúar nk.
ÁLMÁLIÐ var til umfjöllunar á
ríkisstjórnarfundi í gærmorgun, en
þar sem vandi útgerðarinnar og
fiskverðsákvörðun tóku megin-
hluta fundartímans varð málið
ekki útrætt og verður til fram-
haldsmeðferðar á fyrsta reglulega
fundi ríkisstjórnar eftir áramótin,
þ.e. þriðjudaginn 4. janúar.
Á fundinum í gær gerði Hjör-
leifur Guttormsson iðnaðarráð-,
herra grein fyrir stöðu málsins
og sjónarmiðum sínum, en ekki
gafst tími til almennra umræðna.