Morgunblaðið - 20.01.1983, Qupperneq 1

52 SÍÐUR MEÐ MYNDASÖGUBLAÐI
15. tbl. 70. árg.
FIMMTUDAGUR 20. JANÚAR 1983
Prentsmiðja Morgunblaðsins
Heimsókn Gromyk-
os kann að hafa áhrif
á v-þýzka kjósendur
lterlln, 19. janúar. AP.
ANDREI Gromyko utanríkisráðherra Sovétríkjanna mun byrja viðræður við
embæltismenn kommúnistastjórnarinnar í Austur-Berlín á morgun, fimmtudag,
en nú er lokið þriggja daga viðræðum hans við stjórnmálamenn í Vestur-Þýzka-
landi. Er talið, að heimsókn Gromykos til Bonn hafi einkum verið ætlað að reka
fleyg á milli NATO-ríkjanna og hafa áhrif á kjósendur í Vestur-Þýzkalandi vegna
fyrirhugaðra þingkosninga þar i marz.
í Austur-Berlín mun hann vænt-
anlega gera ráðamönnum þar grein
fyrir viðræðum sínum síðustu daga.
Talsmaður vesturþýzku stjórnarinn-
ar sagði í dag, að heimsókn Gromyk-
os hefði ekki breytt neinu varðandi
eindreginn stuðning Vestur-Þýska-
lands við NATO og áform bandalags-
ins frá árinu 1979 um að koma fyrir
572 eldflaugum í Vestur-Evrópu á
þessu ári, ef enginn árangur næst í
afvopnunarviðræðunum við Sovét-
menn.
Hins vegar er ekki talið loku fyrir
það skotið, að Gromyko kunni að
hafa haft einhver áhrif á vestur-
þýzka kjósendur, sem eru í vaxandi
mæli andvígir staðsetningu nýrra
eldflauga NATO þar í landi og það
hafi hafi einmitt verið helzta
markmið hans með förinni til Bonn.
Stuðningsmenn jafnaðarmanna eru
einkum taldir andvígir eldflaugun-
um. „Það mun sjást 6 marz nk.,
hvaða áhrif Gromyko kann að hafa
haft á kjósendur", var haft eftir
vesturþýzkum embættismanni í dag,
en þann dag eiga að fara fram al-
mennar þingkosningar í landinu. Er
eldflaugamálið þegar orðið eitt
helzta hitamál kosninga-baráttunn-
ar.
Samsteypustjórn sú, sem nú fer
með völd í Vesturþýzkalandi undir
forystu Helmut Kohls, leiðtoga kristi-
legra demókrata, styður áform
NATO um að koma fyrir eldflaugum
í Vestur-Evrópu, ef Sovétríkin fást
ekki til þess að eyðileggja þau kjarn-
orkuvopn, sem þau miða á Vestur-
Evrópu. „Það er alls ekki unnt að
fallast á, að Sovétríkin viðhaldi
árásargetu sinni gagnvart Vestur-
Evrópu", sagði Diether Stolze, tals-
maður vesturþýzku stjórnarinnar í
dag.
Gert er ráð fyrir, að 108 eldflaug-
um af gerðinni Pershiijg II og 96
stýrieldfalgum verði komið fyrir í
Vestur-Þýzkalandi.
Dómur fjalli um
örlög Wallenbergs

Vortízkan i París
Tvær sýningarstúlkur frá tízkufyrirtækinu Torrentes sýna
vortízkuna 1983. í baksýn má sjá Temple de Madaleine í
miðborg Parísar. ap.
Bandaríkin:
Sjónauki
á braut
um jörðu
Mountain View, Kaliforníu, 19. janúar. AP.
SJÓNAUKA, sem vegur rúmt
tonn og kostaði 80 milljónir
dollara að smíða, verður í
næstu viku skotið á braut um
jörðu frá Vandenberg-flug-
stöðinni í Kaliforníu að því er
skýrt var frá í dag.
Sjónaukinn verður sendur á loft
með Delta-eldflaug og mun fara
umhverfis jörðu yfir heimskautin
í 900 km hæð. Hann er næmur
fyrir innrauðu ljósi, sem gufu-
hvolfið útilokar að mestu, og mun
því geta greint hitamerki frá
stjörnum, smástirnum og „ef til
vill frá 10. plánetunni", sagði dr.
Dale Compton, sem hefur yfir-
umsjón með stjörnusjónaukum á
vegum NASA, bandarísku geim-
vísindastofnunarinnar. Hann
spáði því, að sjónaukinn myndi
afla „milljón nýrra upplýsinga"
frá hinum innrauða hluta litrófs-
ins ef hann helst á braut í sex
mánuði eins og fyrirhugað er.
Það eru Bandaríkjamenn, Hol-
lendingar og Bretar, sem að þessu
fyrirtæki standa.
Tt*l Aviv, 19. janúar. AP.
ALÞJÓÐLEG samtök hafa í hyggju að höfða mál gegn Sovétríkjunum til
greiðslu á 14 milljörðum dollara. vegna þess að Sovétríkin hafi i haldi sænska
sendistarfsmanninn Raoul Wallenberg. Er ætlunin að afla vitnisburðar ísra-
elsmanna, sem segjast hafa séð hann. Wallenberg bjargaöi þúsundum ung-
verskra Gyðinga frá nazistum í síðari heimsstyrjöldinni og hefur sú hetjudáð
orðið þess valdandi, að honum var veittur heiðursríkisborgararéttur i Banda-
ríkjunum. Er hann eini maðurinn að undanskildum Winston Churchill, sem
sýndur hefur verið slíkur heiður. Wallenberg hvarf, eftir að her Sovétríkjanna
náði Budapest á sitt vald og siðan er ekkert vitað um, hvar hann er niður
kominn.
Dr. Ernst Katin, sem á sæti fyrir
ísrael í alþjóðlegu mannréttinda-
samtökunum WHC (World Habeas
Corpus), en þau hafa miðstöð sína í
Bandaríkjunum, hefur skýrt svo
frá, að þessum samtökum hafi ver-
ið veitt umboð af hálfu Guy von
Dardel, hálfbróður Wallenbergs, til
að höfða mál gegn Sovétríkjunum
til þess að fá úr því skorið í
dómsmáli, hver hafi orðið örlög
Wallenbergs.
Því var haldið fram árið 1957 af
hálfu Sovétríkjanna, að Wallen-
berg hafi dáið af hjartaslagi í sov-
ézku fangelsi 10 árum áður. En
margt fólk hefur hins vegar sagzt
hafa séð Wallenberg svo seint sem
árið 1979 i fangelsi. Þannig hafði
dagblaðið Haaretz það eftir sovézk-
um Gyðingi í síðasta mánuði, að
hann hafi rætt við Wallenberg, er
hann dvaldist 4 daga í fangelsi árið
1972 í Sverdlovsk í Úralfjöllum.
Katin hefur skýrt svo frá, að
hann sé sannfærður um, að fyrir-
hugað dómsmál nái fram að ganga
og að dómstóllinn eigi eftir að
leggja löghald á eignir Sovétríkj-
anna í Bandaríkjunum, verði
stjórnvöld í Moskvu ekki til þess að
greiða ættingjum Wallenbergs
skaðabætur. Málið verður flutt
fyrir dómstóli í Chicago.
Argentína að undirbúa
árás á Falklandseyjar
Brezka herliðið i viðbragðsstöðu dag og nótt
New York, 19. janúar Al*.
ARGENTÍNUMENN eru hugsanlega
að undirbúa árás á stöðvar Breta á
Falklandseyjum. Var þetta haft eftir
áreiöanlegum heimildum innan
bandarisku leyniþjónustunnar í dag
samkvæmt frásögn bandarísku frétt-
astofunnar CBS. Þá var frá því skýrt,
að Argentínumenn hefðu endurnýjað
flugflota sinn með nýjum orrustuþot-
um frá Frakklandi, sem gætu skotið
svonefndum Exocet-eldflaugum, en
með slíkum eldflaugum tókst Argent-
ínumönnum aö sökkva tveimur brezk-
um herskipum í stríðinu um Falk-
Rúblur, reyktur fiskur,
koníak og siónvarpstæki
VlowLc. IQ Unúar ^
Moskvu, 19. janúar.
MOSKVUBLAÐIÐ Trud sagði frá
því fyrir nokkru, að kennarar við
kennaraskóla einn í Úkraínu hefðu
orðið uppvísir að mikilli spillingu.
Hún var meö þeim hætti, að eink-
unnir ncmcndanna fóru alfarið eft-
ir mútunum, sem þeir báru á læri-
feður sína og skipti þá ekki máli
hvort um var að ræða rúblur eða
reyktan fisk.
Þetta mútumál, sem átti sér
stað í Chernikov-kennaraskólan-
— og einkunn-
in var 10
um í Úkraínu, var komið í svo
fastar skorður, að fyrir lá verð-
skrá yfir einkunnirnar. I ensku-
deildinni var t.d. hæsta einkunn,
10, metin á 240 ísl. kr. en aðrar
þaðan af minna.
Einn kennaranna hafði þann
háttinn á, að hann tók við einni
heildargreiðslu frá bekknum,
4.800 kr., en íþróttakennarinn
vildi helst fá greitt í koníaki,
reyktum fiski og hljómsnældum.
Aðalprófdómarinn í skólanum
gerði sig hins vegar ekki ánægð-
an með minna en sjónvarpstæki
og jafnvirði 24.000 ísl. kr. Kenn-
ararnir sitja nú allir í fangelsi að
sögn Trud.
landseyjar í fyrra.
Talið er, að Argentínumenn muni
fremur beita skyndiárásum á Falk-
landseyjar en allsherjar árás á
brezka herliðið á eyjunum. í stríð-
inu í fyrra féllu 255 brezkir og 712
argentínskir hermenn. Nú hafa
Bretar fjölmennt herlið til varnar á
Falklandseyjum.
Talsmenn brezka varnarmála-
ráðuneytisins og utanríkisráðu-
neytisins vildu ekkert um þetta mál
segja i dag, en þó er talið víst, að
brezk stjórnvöld taki alvarlega
frásögn CBS-fréttastofunnar. Ekki
er gert ráð fyrir, að brezka herliðið
á Falklandseyjum geti komið í veg
fyrir, að fámennar sveitir Argent-
ínumanna geti gengið sem snöggv-
ast á land í fjarlægum afkimum á
eyjunum. „Það eru einfaldlega ekki
nógu margir hermenn til staðar til
þess að fylgjast með hverri kletta-
snös á eyjunum," var haft eftir
brezkum embættismanni í dag.
„Snögg landganga og skyndibrott-
för hefði sennilega ekki í för með
sér mikla áhættu fyrir Argentínu-
rnenn," sagði hann ennfremur.
„Argentínumenn gætu dregið að
hún fána sinn í áróðursskyni, tekið
nokkar ljósmyndir og horfið siðan á
braut, áður en nokkur vissi, að þeir
hefðu komið."
Brezka leyniþjónustan hefur áður
varað við hugsanlegum landgöngu-
tilraunum af hálfu Arge’ntínu-
manna. „Við verðum að sjá til og
bíða,“ var haft eftir brezkum emb-
ættismanni í tilefni fréttarinnar í
dag. „Herlið okkar er í viðbragðs-
stöðu allan sólarhringinn."
Fiskveiðideil-
unni að ljúka?
Bonn, 19. janúar. Al*.
LÍKl'R eru nú á þvi að fiskveiðideila
Dana og hinna landa EBE verði til
lykta leidd áður en vikan er úti, eftir
því sem embættismenn vestur-þýska
utanríkisráðuneytisins sögðu í gær.
Þriðju fundarhöldin um málið á
tíu dögum voru á þriðjudaginn og
ræddu þar málin þeir Hans Dietrich
Genscher forseti EBE, Uffe Elle-
man-Jensen utanríkisráðherra
Dana og Gaston Thorn. Mál fundar-
ins verður lagt fyrir ríkisstjórnir
þremenninganna fyrir vikulokin og
þá ætti lausn að vera í nánd.
Hvorki Ellerhan-Jensen eða hinir
ráðherrarnir létu hafa nokkuð eftir
sér um samningsgrundvöllinn, en
Daninn sagði við fréttamenn eftir
fundinn, að hann efaðist ekki um að
danska þingið og danskir fiskimenn
myndu samþykkja þau samnings-
drög sem ákveðin voru.