Morgunblaðið - 16.03.1983, Síða 36

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 16. MARZ 1983
Forseti Knesset:
Við hefðum aldrei átt
að fara inn í Beirut
— en skoðanir
eru skiptar
um sök eða
sakleysi
„Ég er ekki í neinum minnsta
vafa um að ísraelar vilja frið þó svo
að fjölmiðlar erlendis og ýmsar
raddir innan ísraels sjálfs dragi
það í efa. I»ví er ekki að neita, að
hið síðasta stríð, sem ísraelar hafa
háð, þ.e. aðgerðirnar í Líbanon og
það sem í kjölfar þeirra fylgdi er
fyrsta og eina stríðið, sem við höf-
um háð, þar sem ekki er hægt að
færa endanleg rök fyrir því, að við
höfum verið að berjast fyrir tilveru
okkar. Fólk skyldi athuga að málið
er tvíþætt ef ekki meira — aðgerð-
irnar í Suður-Líbanon voru nauð-
synlegar og allir voru á einu máli
um þær. PLO hafði haldið uppi slík-
um árásum úr aðalhreiðri sínu,
Bieyfort-kastala, sem mönnum
Saads Haddads tókst aldrei að upp-
ræta — að íbúar á stórum svæðum í
Norður-ísrael voru í stöðugri hættu.
En síðan kemur til næsta stig —
það er að herinn hélt áfram og inn í
Beirut, það þótti mörgum sýna yfir-
gangsstefnu, ógeðfellda í meira
lagi. Innan ísraels var þetta mjög
gagnrýnt enda stendur nú þannig á
að ekkert dagblað í landinu styður
Likud. Að vísu er mér til efs, að
blöð hefðu varið þessar aðgerðir.
Síðan kemur hið þriðja til sem eru
fjöldamorðin í flóttamannabúðun-
um. Og hugarangur okkar er mikið,
því að við vitum um ábyrgð okkar
— ég segi ábyrgð, en ekki sök —
en við getum ekki horfzt í augu við
hana. Og fjórða stigið er svo áfram-
haldandi vera ísraela í Beirut, sem
einnig er mjög umdeilanleg. Yfir-
lýsingar ráðamanna sem slá úr og í
um hvort við séum á förum eru ekki
til þess fallnar að bæta líðan
okkar.“
Eitthvað á þessa leið komst
Shaul Ben Haim, ritstjóri ísra-
elska blaðsins Ma’ariv, að orði er
við ræddum sman í Tel Aviv á
dögunum. Þá var að ljúka pró-
grammi, sem utanríkisráðuneytið
hafði skipulagt af hreinni snilld
og boðið upp á fjölþætta og fróð-
lega ferð um landið þvert og endi-
langt og verður sagt frá henni í
nokkrum greinum Mbl. á næst-
unni. Það eina sem ráðuneytið
réði ekki við, var veðrið, þá tíu
daga sem ég var í ísrael snjóaði
ótæpilega og meira en elztu menn
mundu. Ef ekki var snjór, snerist
til rigningar og meiri háttar
slagveðurs, stundum var stillt en
frost, Aaron Gafny, fylgdarmað-
ur minn í ísrael þessa daga, sagði
að þeir hefðu viljað að mér liði
eins og heima hjá mér.
En því er vikið að orðum Ben
Haims í upphafi, að undantekn-
ingarlítið má segja að þessi skoð-
un, sem fram kemur í orðum
hans, hljómi um ísrael allt. Inn-
rásin í Líbanon vefst ekki fyrir
neinum manni — eins og margoft
hefur einnig komið fram í grein-
um hér í blaðinu — hefði stjórnin
haft allan stuðning við þær að-
gerðir. En þegar haldið var áfram
til Beirut og það sem síðan gerð-
ist — skiljast leiðir manna á
meðal.
Oft og einatt kemur til orðaskipta eins og þeirra sem hér eiga sér stað.
Maður getur nokkurn veginn bókað, að það er verið að ræða Líbanonmálið.
Langflestir þeirra, sem ég
ræddi við, vörðu þó aðgerðir fsra-
ela, en sá eini sem tók afdráttar-
laust af skarið með andstöðu sína
var Menachem Savidor, forseti
ísraelska þingsins en hann sagði
orðrétt: „Mín persónulega skoðun
er að við hefðum ekki átt að
halda áfram, eftir að lokið var
aðgerðinni Friður fyrir Galileu.
Ég tel að þar hafi dómgreind
okkar brostið. Þó þýðir ekki að
loka augunum fyrir því að mörg-
um fannst þetta eðlileg og sjálf-
sögð þróun, vegna hryðjuverka
PLO á þeim slóðum sem við tóku
þegar sleppti svæði Saads Hadd-
ads majórs. Því áttum við
kannski ekki annarra kosta völ.
Og árangurinn hefur satt að
segja orðið stórbrotnari en við
þorðum að vona, því að við höfum
ekki aðeins upprætt PLO að
mestu til á þessum svæðum, held-
ur einnig komið í veg fyrir um-
Yosef Rom. Hann verður aöstoðar-
varnarmálaráðherra Moshe Arens.
gagnrýni sem þeir sæta; einna
hvassyrtastur var Yosef Rom,
þingmaður Likud, sem ég hitti
stundarkorn á Plaza-hótelinu í
Tel Aviv. Aðspurður um það til
dæmis hverja hann teldi ástæð-
una fyrir því, að ísraelar hefðu
glatað býsna miklu af þeim góð-
vilja sem þeir nutu, eftir að Likud
komst til valda, sagði hann að
skýringin væri fjarska einföld og
risti mjög grunnt og það væri
fjarri því að fólk utan ísraels
hefði nokkurn skilning á henni
þrátt fyrir einfaldleika hennar:
„Við vorum kúgaðir og þjáðir og
sigraðir og gátum enga sigra
unnið upp á eigin spýtur. Sekt-
‘Vím

'atmi
Hinn sterki
fyrir allt.
maður fsraels, þrátt Snjór í Jerúsalem.
-

í friöargöngu sem farin var fyrir skömmu í Haifa var handsprengju varpað að
hópnum og maður beið bana. Mikið fjölmenni fylgdi hinum látna til grafar
og á myndinni eru m.a. Shimon Peres, formaður Verkamannaflokksins,
Menachem Savidor, forseti þingsins, og David Levy aðstoðarforsætisráð-
herra.
fangsmikla alþjóðlega þjálfun
hryðjuverkamanna þarna og ekki
sízt í Beirut."
„Hvað sem þessu nú líður," hélt
Savidor áfram, „fer ég ekki í
launkofa með þá skoðun mína, að
hefði ég ráðið hefði ég aldrei látið
mér detta í hug að leyfa falang-
istunum að fara inn í flótta-
mannabúðirnar við Beirut. Það er
hreinasti barnaskapur að halda
að þeir hafi bara haft áhuga á
einhverjum hressingargöngutúr
og sú skýring, að þeir hafi fengið
að fara inn til að hafa hendur í
hári skæruliða dugir mér ekki
heldur, því að við vissum fullvel
um hatrið sem undir bjó og ég
endurtek að öll sú gjörð sýndi af-
leita dómgreind.
Savidor kvaðst þó vilja bæta
við að hann teldi það jákvætt
fyrir ísraelsmenn að hafa tekið
afleiðingunum þegar menn gerðu
sér grein fyrir þeim hörmulegu
atburðum sem aðgerðir þeirra
höfðu í för með sér. „Það lífgaði
ekki látna við, en það sýnir rétt-
lætiskennd sem ég sem ísraeli er
stoltur af að skyldi verða yfir-
sterkari."
Það eru ekki allir sem hafa þá
skoðun, að ísraelar eigi skilið þá
arkennd Evrópuþjóða vegna
Helfararinnar var slík, að þá
gátu þær hrópað hátt og snjallt
um réttmæti málstaðar okkar.
En því er svo farið með þá sem
sigra að hylli þeirra dvínar snar-
lega. Þegar þjóðir heims fóru að
átta sig á því að við gátum varið
hendur okkar fór hljóðið að
breytast."
Ég sagðist leyfa mér að benda
Rom á, að ég ætti ekki einvörð-
ungu við aðgerðirnar í Líbanon —
innrás mátti aldrei nefna — held-
ur væri ég einnig að tala um þá
þróun sem hefði orðið á síðustu
fimm til sex áruxn, eða eftir að
Begin tók við stjórnartaumunum.
„Það er ekki að spyrja að því að
áróður Sovétríkjanna hefur sett
sín spor í vestræna fjölmiðla,"
hreytti Rom út úr sér heldur úr-
illur og er þó hinn prúðasti mað-
ur. „Og áróður Arabanna hefur
ekki misst marks. Fyrst voruð þið
tilbúin að selja okkur fyrir olíu-
hagsmuni — nú hefur PLO tekizt
að hasla sér þann völl í almenn-
ingsálitinu í heiminum, að nú
berum við allt í einu alla skuld.
Hvað ég segi um fjöldamorðin?
Það er einfalt. Þau koma okkur
bara ekki við. fsraelar drápu eng-