Morgunblaðið - 16.03.1983, Page 45

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 16. MAR7 jasa
Launamál rithöfunda
— eftir Guðrúnu
Jacobsen
Tilefni þessara skrifa er ekki að
upphefja sum skáld, eða draga í efa
hæfni annarra rithöfunda, heldur
eru þau tilraun til að sýna fram á,
að sumir rithöfundar og skáld eru
afskipt í launamálum.
Ég man þá tíð þegar Sigurður A.
Magnússon þáverandi formaður
Rithöfundasambandsins harmaði í
sjónvarpsviðtali líkt og aðrir lista-
menn á öðrum tíma, sem reyndar
töluðu fyrir sjálfa sig, eins og til að
mynda Guðrún Á. Símonar, Atli
Heimir Sveinsson, Jón Ásgeirsson
og fleiri, að sumir meðlimir Sam-
bandsins fengju ekki næg starfs-
laun — t.d. Olga Guðrún Arnadótt-
ir, Ólafur H. Símonarson o.fl. Var
málinu kippt í liðinn af næstu
sjóðsstjórnum, og verk, sem máski
hefðu rykfallið í heimahúsum, eru
nú í bókasöfnum. Menn hafa skrif-
að mikla gagnrýni á launasjóðinn
síðan og talið að um pólitískar út-
hlutanir væri að ræða. Njörður P.
Njarðvík, núverandi formaður sam-
bandsins, hefur ekkert haft við þær
að athuga. Fyrir ári eða svo birtist
grein í Velvakanda eftir Þröst J.
Karlsson er bar heitið „Hin bita-
stæðu Bókmenntaverk". Greinin
var sláandi dæmi um, hvaða eigin-
leikum höfundur þyrfti að vera
gæddur til að vera í náðinni hjá
launasjóði rithöfunda. Þeir yrðu að
hafa ákveðinn samnefnara, vera
harðir herstöðvaandstæðingar og
vasast í allskonar félagsstússi, til
dæmis fundarstjórn hjá Alþýðu-
bandalaginu.
Mín skoðun er sú, að ef gerð yrði
könnun hjá þjóðinni sjálfri um það,
hvaða höfundum ætti að gera kleift
að vinna að hugverkum sínum i
formi starfslauna, yrði allt annað
upp á teningnum en það sem nú er
— í raun þarf ekki annað en fá upp-
lýsingar um það í bókasöfnum. En
svo til einvörðungu þeir sem skrifa
fyrir „gáfumenn" Alþýðubanda-
„Fljótlega komust RFÍ-
mennirnir í alræðisstjórn
og var þá ekki aö sökum
að spyrja. Líkt og pólskir
rithöfundar, sem ekki eru
í þarlendum kommúnista-
flokki, fá ekki kjöt-
skammtinn sinn, var fé-
lögum FÍR, sem er ennþá
við lýði, ýtt til hliðar.“
lagsins eru á árvissum launum. Mér
er til efs að hlutaðeigandi skömmt-
unarnefndir geti varið slíkar út-
hlutanir, gerðu þeir höfundar, sem
afskiptir hafa verið gegnum tíðina,
alvöru úr því að fá leiðréttingu
sinna mála, og þá um leið að koma í
veg fyrir misrétti gagnvart þeim
sem á eftir koma.
Um Rithöfundasjóð íslands
Sennilega er ég einn af stofnfé-
lögum Rithöfundasambandsins,
sem ekki hafa fengið eyri úr þeim
sjóð, er kallast sjóður allra rithöf-
unda, en ekki einungis bundinn við
félaga innan sambandsins. En ég
sagði mig úr sambandinu að gefnu
tilefni, og skal rekja aðdraganda
þess í fáum orðum.
Rithöfundafélögin voru tvö áður
en sambandið var stofnað. Rithöf-
undafélag íslands (RFÍ) og Félag
íslenskra rithöfunda (FÍR) Þessi fé-
lög sameinuðust í eitt (Rithöfunda-
samband íslands).
Þannig átti þeim í sameiningu að
verða betur ágengt í hagsmunamál-
um sínum. Fljótlega komust RFl-
mennirnir í alræðisstjórn og var þá
ekki að sökum að spyrja. Líkt og
pólskir rithöfundar, sem ekki eru í
þarlendum kommúnistaflokki, fá
ekki kjötskammtinn sinn, var félög-
um FÍR, sem er ennþá við lýði, ýtt
til hliðar.
Fólk sem síðar hefur fengið inni í
rithöfundasamtökunum hefur feng-
ið veitingar úr rithöfundasjóði, en
stofnfélagar ekkert. Ég hafði ekki
geð í mér til að vera í slíkum sam-
tökum enda ekkert leyndarmál að
sambandið er að klofna.
Ég óska eftir að menntamála-
ráðuneytið birti nöfn allra þeirra
höfunda sem fengið hafa starfs-
laun, og þá hve oft og hversu mikið
gegnum tíðina — og er ekki úr vegi
að bæta þarna við nokkrum sjóðum
í viðbót — Verðlaunasjóði Ríkisút-
varpsins, Menningarsjóði, Ferða-
sjóði og Þýðingarsjóð.
Ég óska einnig eftir að hlutaðeig-
andi aðilar birti nöfn þeirra er
fengið hafa viðurkenningu úr Rit-
höfundasjóði Islands og þá hvenær
og hversu oft — og hvaða nefndar-
fólk hefur staðið að þessum veiting-
um á hverjum tíma.
Hilmar Jónsson, bókavörður ( Keflavík, tekur við bókunum af Birgi Þór
Runólfssyni. Ljósm.: Einar Falur lngólfsson
Keflavík:
Heimir gefur bækur
Kedavík, 7. marz.
FYRIK nokkru afhenti Heimir, félag
ungra sjálfstæðismanna í Keflavík,
Bæjar- og héraðsbókasafni Keflavík-
ur og Bókasafni Fjölbrautaskóla
Suðurnesja, nokkrar bækur að gjöf.
Var það gert í tilefni þess að
hinn 5. október síðastliðinn voru
35 ár liðin frá því að nokkrir ungir
sjálfstæðismenn í Keflavík stofn-
uðu félagið. Birgir Þór Runólfs-
son, núverandi formaður Heimis,
afhenti þeim Hilmari Jónssyni,
bókaverði, og Jóni Böðvarssyni,
skólameistara FS, bækurnar.
FrétUriUri
Jón Böðvarsson, skólameistari,
tekur hér við bókunum af Birgi
Þór Runólfssyni.
Ljósm.: Kinar Falur Ingólfsson
Egilsstaðir:
Bifreiðaeftirlitið
opnar útibú á Héraði
Kgilsstöðum, 7. mars.
Á LAUGARDAGINN var formlega
opnað útibú Bifreiðaeftirlits ríkisins
á Héraði. Það er til húsa hjá Felli sf.
í Fellabæ norðan LagarfljóLsbrúar.
Bifreiðaeftirlitsmaður var settur
I. febrúar síðastliðinn, en hann heit-
ir Herbert Hauksson, vélvirki að
mennt, og starfaði áður á Yélaverk-
stæöi Gunnars og Kjartans sf. á Eg-
ilsstöðum.
Þjónustusvæði Bifreiðaeftirlits
ríkisins á Héraði er allt Fljóts-
dalshérað og Norður-Múlasýsla
öll. Þar fer fram almenn bifreiða-
skoðun, umskráning bifreiða, öku-
Sigurður Helgason, sýslumaður
N-Múl. og bæjarfógeti á Seyðis-
firði, flytur ávarp.
próf og önnur sú þjónusta — sem
bifreiðaeftirlitið almennt veitir.
Á þjónustusvæði þessa útibús Bif-
reiðaeftirlitsins munu vera skráð-
ar rúmlega 2.000 bifreiðir.
Fyrsti bifreiðaeftirlitsmaður-
inn á Austurlandi tók til starfa
árið 1946, Sigurður Sveinsson, og
starfaði hann allt til ársins 1976
með aðsetri á Reyðarfirði — en
umdæmi hans náði yfir Múlasýsl-
ur báðar. Þegar Sigurður lét af
störfum fyrir aldurs sakir 1976
tók við störfum hans Bóas Sig-
urðsson, og flutti aðsetur Bif-
Þráinn Jónsson, oddviti og hrepp-
stjóri Fellahrepps, flytur ávarp.
reiðaeftirlitsins þá til Eskifjarð-
ar. Þar verða eftirleiðis sem
hingað til höfuðstöðvar Bifreiða-
eftirlits ríkisins í Múlasýslunum
og er Bóas Sigurðsson umdæmis-
stjóri þess, og annast auk þess al-
mennt bifreiðaeftirlit í Neskaup-
stað og Suður-Múlasýslu að Eg-
ilsstöðum og öðrum Héraðshrepp-
um í Suður-Múlasýslu undan-
skildum. I umdæminu öllu munu
vera um 5.000 bifreiðir skráðar.
Bifreiðaeftirlitið á Héraði býr
við allgóðar aðstæður hjá Felli sf.
að Kauptúni 2 í Fellabæ. Auk af-
greiðslu- og skrifstofuherbergis
er þar aðstaða til skoðunar bif-
reiða innan dyra.
Nokkur fjöldi var við opnun úti-
búsins á laugardag. Má þar til
nefna umdæmisstjóra, Sigurð
Sveinsson, fyrrum bifreiðaeftir-
litsmann, sýslumann Norður-
Múlasýslu, Sigurð Helgason,
Sveinbjörn Sveinbjörnsson, full-
trúa hans, og eiginkonur þeirra,
oddvita Fella- og Egilsstaða-
hrepps, þá Þráin Jónsson og Svein
Þórarinsson, auk lögreglu, öku-
kennara, forráðamanna Fells sf.
o.fl.
Við opnunina flutti ávarp m.a.
Sigurður Helgason, sýslumaður.
Hann fagnaði tilkomu þessarar
þjónustustofnunar og kvað það
brýna nauðsyn að færa opinbera
þjónustu sem mest til fólksins í
hinum strjálari byggðum, svo að
fólkið þyrfti ekki að sækja nauð-
synlega þjónustu um óeðlilega
Herbert Hauksson, bifreiðaeftirlitsmaður á Héraði og N-Múl., Bóas Sig-
urðsson, umdæmisstjóri bifreiðaeftirlits í Múlasýslum og Sigurður
Sveinsson, fyrsti bifreiðaeftirlitsmaður á Austurlandi.
langan veg. Af þessu tilefni gat
hann þess að innan tíðar yrði
opnuð sérstök umboðsskrifstofa
sýslumannsembættis Norður-
Múlasýslu á Vopnafirði. Þá þakk-
aði hann Þráni Jónssyni, oddvita
Fellahrepps, sérstaklega fyrir öt-
ult starf við stofnun þessa útibús
Bifreiðaeftirlitsins. Þá flutti Þrá-
inn Jónsson ávarp við þetta tæki-
færi, Sveinn Þórarinsson, oddviti
Egilsstaðahrepps, Sigurður Grét-
arsson, fyrrum sveitarstjóri
Fellahrepps, og Einar Rafn Har-
aldsson, sem er ökukennari auk
Herberts Haukssonar, bifreiða-
eftirlitsmanns.
— Ólafur