Morgunblaðið - 23.03.1983, Page 2

50
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 23. MARZ 1983
VIÐSKIPTI
VIÐSKIPTI - EFNAHAGSMÁL - ATHAFNALÍF
Umsjón: Sighvatur Blöndahl
Raforkunotkun jókst
um 9,73% á sl. ári
HEILDARRAFORKUNOTKUN landsmanna jókst um 9,73% á síóasta ári,
þegar hún var samtals um 3.575 Gigawattstundir, borid saman við 3.258
Gigawattstundir á árinu 1981.
Langstærstur hluti raforku-
notkunarinnar er í formi for-
gangsorku, sem var um 3.398
Gigawattstundir á síðasta ári,
borið saman við 3.108 Gigawatt-
stundir á árinu 1981. Aukningin
milli ára er því liðlega 9,33%.
Almenn notkun í forgangsorku
var á síðasta ári um 1.558 Giga-
wattstundir, borið saman við 1.460
Gigawattstundir á árinu 1981.
Aukningin milli ára er þvi um
6,71%. Stórnotkun jókst nokkru
meira, eða um 11,65%, en hún var
um 1.840 Gigawattstundir á síð-
asta ári, borið saman við 1.648
Gigawattstundir á árinu 1981.
Raforkunotkun ÍSAL jókst um
8,41% á síðasta ári, þegar hún var
1.366 Gigawattstundir, borið sam-
an við um 1.260 Gigawattstundir á
árinu 1981. Raforkunotkun Is-
lenzka járnblendifélagsins jókst
um 29,21% á síðasta ári, þegar
hún var um 261 Gigawattstund,
borið saman við 202 Gigawatt-
stundir á árinu 1981.
Raforkunotkun í formi afgangs-
orku var um 177 Gigawattstundir
á síðasta ári, borið saman við 150
Gigawattstundir á árinu 1981.
Aukningin milli ára er því um
18%. Þar af var raforkunotkun ís-
lenzka járnblendifélagsins f formi
afgangsorku um 161 Gigawatt-
stund og hafði aukizt um 19,26%
úr 135 Gigawattstundum. Raf-
orkunotkun ÍSAL í formi afgangs-
orku jókst um 6,67% á síðasta ári,
þegar hún var 16 Gigawattstundir,
borið saman við 15 Gigawatt-
stundir á árinu 1981.
Eimskips 566 þúsund
tonn á síðasta ári
Heildarflutningar Eimskips árið
1982 voru 566 þúsund tonn, eða
nokkru minni en árið áður, er þeir
voru 646 þúsund tonn. Samdráttur-
inn er um 12%. Flutningar ársins
skiptust þannig, að innflutningur var
304 þúsund tonn, útflutningur 251
þúsund tonn, flutningur milli er-
lendra hafna 4 þúsund tonn og
strandflutningur 7 þúsund tonn. Auk
þess var umhleðsluflutningur hér
innanlands á inn- og útflutningsvöru
20 þúsund tonn.
Ef bornir eru saman flutningar
ársins 1982 við árið á undan, þá
varð talsverð minnkun á útflutn-
ingi, aðallega vegna samdráttar í
útflutningi á sjávarafurðum og
áli. Innflutningur jókst aftur á
móti um 2%. Strandflutningar á
vegum félagsins voru svipaðir og
árið á undan. Dregið var verulega
úr flutningum milli erlendra
hafna.
í upphafi ársins 1982 voru 19
eigin skip í flutningum á vegum
félagsins til og frá landinu og inn-
anlands, en að auki hafði félagið
tvö skip á fastri leigu. Leiguskipin
voru Junior Lotte, sem var í Am-
eríkusiglingum, og frystiskipið
Hofsjökull, sem félagið hefur ver-
ið með á leigu mörg undanfarin
ár. í apríl 1982 tók félagið síðan á
leigu Helgey frá Reykhólaskip og í
marz samdi félagið um leigu á
Mare Garant í stað Junior Lotte.
Á meðfylgjandi stöplariti sést
nokkuð glögglega hvernig þróun
flutninga hefur verið síðan 1978,
þegar heildarflutningar félagsins
voru um 590 þúsund tonn. Þeir
minnkuðu síðan niður í 562 þús-
und tonn árið 1979, en jukust síð-
an verulega 1980 og námu samtals
663 þúsund tonnum. Voru síðan
646 þúsund tonn 1981, eins og áður
sagði og 566 þúsund tonn í fyrra.
Frá aðalfundi Samvinnubankans, sem haldinn var fyrir skömmu.
Samvinnubankinn:
Innlán jukust um 55,9%
og útlán um 59,1% 1982
HEILDARINNLÁN í Samvinnubankanum námu 773,9 millj. kr. í árslok
1982 og höfðu aukist um 55,9%, samanboriö við 72,6% árið áður. Spariinnlán
jukust um 65,8%, en vcltiinnlán aðeins um 15,3%. Heildarútlán bankans í
árslok 1982 voru 610,0 millj.kr. og höfðu þau hækkað um 226,5 millj. kr. eða
59,1%. Samsvarandi aukning árið áður var 85,4%. Þessar upplýsingar koma
fram í frétt Samvinnubankans eftir aðalfund. Ennfremur kemur fram: Skipt-
ing útlána eftir útlánsformum var sem hér segir í árslok 1982: Víxiilán 5,2%,
yfirdráttarlán 5,4%, alm. verðbréfalán 27,8%, vísitölubundin lán 37,3%, af-
urðalán 23,6% og önnur útlán 0,7%.
Stofnlánadeild samvinnufélaga,
sem er sérdeild innan bankans, út-
hlutaði á 11. starfsári sínu 13 lán-
um að upphæð 33,6 millj. kr., sam-
anborið við 22 lánveitingar að
upphæð 27,4 millj. kr. á árinu
1981.
Bundin innstæða bankans i
Seðlabankanum nam 213,2 millj.
kr. og hafði hækkað um 83,2 millj.
kr. á árinu 1982. Á viðskiptareikn-
ingi við Seðlabankann skuldaði
bankinn 0,7 millj. kr. um áramótin
auk 19,4 millj. kr. skammtímavíx-
ils. Afurðarlán og önnur lán
endurseld Seðlabankanum námu í
lok ársins 118,6 millj. kr. Inneign
Samvinnubankans hjá Seðlabank-
anum umfram endurseld lán og
skammtímaskuldir var því sam-
kvæmt framangreindu 74,5 millj.
kr. í árslok 1982.
Afkoma bankans á árinu 1982
var viðunandi miðað við aðstæður.
Að meðtöldum hagnaði stofnlána-
deildar nam hreinn tekjuafgangur
8,8 millj. kr., samanborið við 6,8
millj. kr. árið áður.
í þessu sambandi ber að taka
tillit til nokkuð breyttra upp-
gjörsreglna, auk þess sem bankinn
greiddi nú í fyrsta sinn sérstakan
skatt skv. lögum 65/1982 að upp-
hæð 4,2 millj. kr.
Samkvæmt ákvörðun bankaráðs
var 1,7 millj. kr. ráðstafað í sér-
stakan afskriftareikning. 1 vara-
sjóð voru lagðar 4,4 millj. kr., en
þá var óráðstafað af hagnaði árs-
ins 2,7 millj. kr.
Hlutafé var í árslok 14,1 millj
kr. og hafði hækkað um 6,6 millj.
kr. vegna útgáfu jöfnunarhluta-
bréfa, en varasjóðir og aðrir eigin-
fjárreikningar námu 43,4 millj. kr.
Samtals nam eigið fé Sam-
vinnubankans og stofnlánadeildar
í árslok 57,5 millj. kr. og jókst um
21,4 millj. kr.
Aðalfundurinn samþykkti að
greiða 5% arð á allt innborgað
hlutafé og jöfnunarhlutabréf.
Þá var samþykkt tillaga frá
bankaráði þess efnis, að gefin
verði út á árinu 1983 jöfnunar-
hlutabréf að upphæð 14,1 millj.
kr., sem jafngildir 100% aukningu
á hlutafjáreign hluthafa.
Heildarveltan, þ.e. fjár-
magnsstreymið gegnum bankann,
nam á árinu 16,8 milljörðum kr. og
jókst um 63,1%. Færslu- og af-
greiðslufjöldi var 2,9 milljónir og
hafði vaxið um 7,0%. Viðskipta-
reikningar voru í árslok orðnir
70.227 og fjölgaði um 4.856.
Starfsmenn við bankastörf voru
174 í árslok, þar af 33 í hálfs-
dagsstörfum. Af þessum 174
starfsmönnum störfuðu 14 beint
fyrir Samvinnutryggingar.
Kristleifur Jónsson, banka-
stjóri, lagði fram endurskoðaða
reikninga bankans og stofnlána-
deildar og skýrði einstaka þætti
þeirra.
♦ i *
„Afkoma verzlana á síðasta starfs-
ári var lakari, en á því síðasta“
sagði Magnús E. Finnsson, framkvæmda-
jóri Kaupmannasamtaka íslands, á aðal-
ndi samtakanna á dögunum
serðust aðilar að Vinnuveitenda-
„AFKOMA verzlana á síðasta
starfsári var heldur lakari en árið
áður. Veltuaukning var að meðaltali
minni, en kostnaðarhækkanir mikl-
ar,“ sagði Magnús E. Finnsson,
frarakvæmdastjóri Kaupmannasam-
taka íslands, m.a. í skýrslu sinni á
aöalfundi samtakanna í síðustu
viku.
Magnús E. Finnsson sagði, að
lækkun álagningar um það 10% í
ágúst sl. hafi haft veruleg áhrif á
afkomu greinarinnar. „Þá er ljóst,
að erfiðleikar landsmanna í efna-
hagsmálum koma einna fyrst
fram hjá smásöluverzluninni, sem
minnkandi velta. Það er ekkert
sem bendir til þess nú, að eitthvað
rofi til í þessum málum innan tíð-
ar, þess í stað má búast við enn
meiri samdrætti," sagði Magnús
ennfremur.
Magnús sagði í skýrslu sinni, að
fjárhagur samtakanna hefði verið
nokkuð góður á síðasta ári, þótt
tap hafi orðið á reglulegri starf-
semi vegna gjaldfærslu á skuldum
fram yfir tekjufærslu á peninga-
legum eignum.
í skýrslu Magnúsar kom enn-
fremur fram, að í stað Kjararáðs
verzlunarinnar, sem lagt var niður
þegar Kaupmannasamtökin og
Félag íslenzkra stórkaupmanna
stofnað svokallað Samstarfsráð og
í því ráði eigi sæti formenn og
framkvæmdastjórar Kaupmanna-
samtakanna, Félags íslenzkra
stórkaupmanna og Vinnuveit-
endasambands íslands. „Sam-
starfsráðið er nauðsynlegur vett-
vangur verzlunarsamtakanna til
þess að ræða sameiginleg hags-
munamál samtaka viðskiptalífs-
ins,“ sagði Magnús ennfremur.
„Eins og endranær voru verð-
lagsmálin snar þáttur í starfi
samtakanna á liðnu starfsári. Á
árinu var breytt lögum frá 1978
um verðlag, samkeppnishömlur og
óréttmæta verzlunarhætti. Er hér
um að ræða breytingu á meðferð
mála hjá verðlagsyfirvöldum,
þannig að svokölluð þriggja-
mannanefnd komi í stað sam-
keppnisráðs. Þriggjamannanefnd-
inni er veitt heimild til þess að
gera tillögur til Verðlagsráðs um
breytingar á verðlagningu, svo
sem að gefa verðlag frjálst. Verð-
lagsráð getur tekið ákvarðanir um
breytingar á þeim samþykktum,
sem í gildi eru, þ.e. gildandi verð-
lagsákvæðum, ákvæðum um há-
marksverð, og þegar samkeppni er
að mati ráðsins nægileg til þess að
Magnús E. Finnsson
tryggja æskilega verðmyndun og
sanngjarnt verðlag, getur ráðið
fellt verðlagningu á vöru og þjón-
ustu undan verðlagsákvæðum,"
sagði Magnús E. Finnsson enn-
fremur. Magnús lýsti ennfremur
þeirri skoðun sinni, að bagalegt
væri fyrir Kaupmannasamtökin,
að eiga ekki fulltrúa í Verðlags-
ráði til að koma á framfæri skoð-
unum sínum í þeim efnum og til
að hafa tækifæri til að hafa áhrif
í veigamestu málum, sem skipta
smásöluverzlunina mestu.