Morgunblaðið - 05.08.1983, Blaðsíða 12

12
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 5. ÁGÚST 1983
J|i
w
AF ERLENDUM VETTVANGI
eftir JÓHÖNNU KRISTJÓNSDÓTTUR
Sri Lanka:
Una Tamilar því til fram-
búðar að vera annars flokks
Hundruð hafa verið drepin síðustu tfu dagana, flestir þeirra af Kttflokki
Tamila.
hefur að vísu reynt að koma
fram sem hinn sáttfúsi landsfað-
ir, þegar deilur hafa komið upp,
og hann hefur viðurkennt að um-
kvartanir tamila eigi við nokkur
rök að styðjast. Hins vegar virð-
ist aðgerðarleysi hans nú meðan
óeirðirnar voru ekki benda til að
mikill hugur fylgi máli. í sjón-
varpsávarpi sem hann flutti í lok
vikunnar kvað hann raunar upp
með afstöðu sína og sagði að þar
sem tamilar hefðu ögrað meiri-
hluta þjóðarinnar með því að
krefjast skiptingar landsins
hefði hann og ríkisstjórn hans
ákveðið að upp frá þessu yrði
það ólöglegt og þar með refsivert
að hafa uppi áróður um að land-
inu yrði skipt. Þegar ríkisstjórn-
inni hefur verið bent á að sann-
anir væri fyrir því að hermenn
þegnar f eigin landi?
Allar götur síðan Ceylon — sem nú heitir Sri Lanka — fékk sjálf-
stæði árið 1948, hefur verið grunnt á því góða milli sinhalesanna, sem
eru 70 prósent af fimmtán milljón íbúum og tamila sém eru 22 prósent.
Tamilar búa einkum í norðurhluta landsins í bænum Jaffna, en allmik-
ill fjöldi þó annars staðar í landinu, meðal annars í höfuðborginni
Colombo.
og öryggissveitir hefðu beitt
tamila ofbeldi að ástæðulausu,
hefur því lítt verið sinnt og
Jayawardene hefur ekki sýnt lit
á að reyna að halda aftur af ör-
yggissveitunum.
Og með ákvörðunum forsetans
nú virðast tamilar hafa verið
keflaðir í bili. Stjórnmálaflokkar
sem tamilar ráða hafa verið
bannaðir og tvö blöð hafa verið
bönnuð. Amnesty International
hafði birt skýrslu um mannrétt-
indabrot og misþyrmingu fanga
á Sri Lanka skömmu áður en
óeirðirnar brutust út. Forsetinn
sagði að þær væru samdar af
kommúnískum öflum og sinnti
málinu ekki frekar. Þá tilkynnti
forsetinn að í framtíðinni myndi
hver sá, sem ætlaði að bjóða sig
fram til þings, verða að vinna eið
að því að viðkomandi myndi ekki
styðja kröfu tamila um sérstakt
ríki. Allt þetta er gert í nafni
þess að ríkisstjórnin sé að berj-
ast gegn hryðjuverkamönnum og
koma á friði í landinu. Það er
ljóst að öfgamenn meðal tamila
hafa spillt fyrir málstað þeirra,
en það réttlætir ekki að lögbinda
tamila sem annars flokks þegna
1 eigin landi. Það getur dugað í
bili, að kúga þá til hlýðni, en það
gæti líka leitt til þess að fleiri
snerust á sveif með öfgahópun-
um með ófyrirsjáanlegum afleið-
ingum, en ugglaust nöturlegum.
(Heimildir AP, Guardian, Daily Telegraph o.fl.)
Síðast kom til alvarlegra
óeirða á þessari fallegu eyju
fyrir tveimur árum, en þeir at-
burðir voru eins og blávatn mið-
að við það sem hefur gerzt þar
undanfarið. Að vísu lítur út
fyrir, að ró og regla sé komin á
að sinni, en það þarf ekki mikið
til að upp úr sjóði og íhugunar-
efni, hversu lengi sinhalesar
geta komizt upp með það að
beita tamila þeim kúgunum sem
hafa viðgengizt lengi. Þeir sitja
ekki við sama borð hvað snertir
tækifæri til menntunar og at-
vinnu, svo að eitthvað sé nefnt.
Atvinnuleysi á Sri Lanka, sem er
líklega einkum þekkt fyrir ter-
ækt og kryddframleiðslu, er nú
um 25 prósent og meirihluti at-
vinnulausra eru tamilar.
Sú grimmd og heift sem
brauzt út nú mun hafa byrjað
með því að öfgasinnar úr hópi
tamila myrtu stjórnarhermenn,
sem voru af kynþætti sinhalesa.
Var þá brugðið við hart, hefnd-
araðgerðir beindust að því að
murka lífið úr sem flestum tam-
ilum. Ferðamenn urðu vitni að
því á aðaljárnbrautarstöðinni í
Colombo, að hópur sinhalesa
réðst á nokkra tamila vegna þess
að sannað þótti, að einn þeirra
hefði borið vopn. Misþyrmdu
þeir fólkinu hroðalega og létu
ekki þar við sitja heldur hrúguðu
því saman — sumt af fólkinu var
þá enn með lífsmarki — og
brenndu til bana. Og menn hafa
farið um rænandi og ruplandi,
einkum í Colombo, lagt eld í
verzlanir og íbúðarhús, einkum
hús tamila, og mun eignatjónið
eitt nema háum upphæðum. En
hitt er vitaskuld alvarlegra hví-
lík áhrif þetta mun hafa á sam-
búð sinhalesa og tamila í fram-
tíðinni.
Eins og áður segir búa tamilar
flestir í Jaffna á norðurströnd-
inni. Þar er skammt yfir sundið
til Indlands og þar er ríkið Tam-
ila Nadu og þar búa 50 milljónir
manna af þessum kynþætti. Þeir
hafa verið ósparir á stuðning við
bræður sína á Sri Lanka og
vopnasendingar verið miklar til
þeirra, sinhalesum til mestu
JuniuH Jayawardene forseti.
hrellingar. Tamilar telja að úr
þessum málum rætist ekki nema
þeir fái að setja á stofn sjálf-
stætt ríki í norðurhluta lands-
ins, en forseti landsins, Junius
Jayawardene, hefur hins vegar
ekki brugðizt þannig við að lík-
legt sé að hagur tamila batni í
bráð.
Tungumál og menning tamila
hefur verið niðurlægð að þeirra
mati og það er fyrst og fremst
vegna þess sem ágreiningurinn
hefur sprottið, en ekki vegna
mismunandi trúarbragða, en
eins og fram hefur komið er
meirihluti sinhalesa Búddatrú-
ar, en tamilar hallast að Hindu.
Sinhalesar líta ótvírætt á sig
sem herraþjóðina og ofsóknir
þeirra gegn tamilum hafa komið
fram í ýmsu gegnum tíðina þótt
ekki hafi alltaf farið jafn
hörmulega og nú. Að því er
brezkir blaðamenn álíta vill
meirihluti sinhalesa að tamilar
verði gerðir brottrækir úr land-
inu og sumir hafa raunar lýst sig
fúsa til að taka þátt í að flæma
þá burtu. Ríkisstjórn landsins
verður ekki firrt allri ábyrgð á
því, sem hefur verið að gerast í
landinu. Jayawardene forseti
Skýrsla Orku-
stofnunar um
raforkuverö
með 02 án ÍSAL
stofnun, að hún gerði athugun á
áhrifum raforkusamningsins við
ÍSAL á raforkuverð Landsvirkj-
unar til almenningsrafveitna.
Verður sú skýrslugerð nokkuð
rakin í þessari grein og annarri,
sem fylgir.
Fyrri skýrslan
Upphaflega fór iðnaðarráðu-
neytið þess munnlega á leit við
Orkustofnun að umrædd athugun
yrði gerð. Stofnunin komst að sín-
um niðurstöðum og sendi Hjörleifi
Guttormssyni þær með bréfi,
dagsett 9. mars sl. Niðurstöður
Orkustofnunar voru byggðar á
ákveðnum forsendum, sem stofn-
unin hefur vafalaust lagt vandlega
mat á og talið eðlilegast að miða
við. Ekki var Hjörleifur ánægður
með þessa niðurstöðu, enda var
hún ekki í samræmi við málflutn-
ing Alþýðubandalagsins. Niður-
stöðurnar staðfestu hagkvæmni
raforkusölusamningsins við ÍSAL
og slíkt gat Hjörleifur ekki látið
frá sér fara. Þessari skýrslu var
eftir Birgi ísl.
Gunnarsson
Fyrri grein
í þeim miklu umræðum, sem
orðið hafa undanfarna mánuði um
orkumál og orkuverð, hefur oft
verið um það rætt, hver þróun
hefði orðið í rafmagnsverði til al-
mennings, ef álverið í Straumsvík
hefði ekki verið byggt á sínum
tíma. Andstæðingar stóriðju hafa
lagt á sig ýmsa króka til að reyna
að sannfæra fólk um, að álsamn-
ingurinn hafi verið íþyngjandi
fyrir almenning, þó að flest rök
hnígi að hinu gagnstæða. Fyrrver-
andi iðnaðarráðherra, Hjörleifur
Guttormsson, er einn þeirra, sem
aldrei setur sig úr færi að reyna
að sverta hina upphaflegu samn-
inga og þá, sem að þeim stóðu. í
von um að geta smíðað sér vopn í
þeirri baráttu, fór Hjörleifur á
sínum tíma fram á það við Orku-
I
Kafveitur ríkisins hafa nú reist veglega byggingu meðfram þjóðveginum
upp úr bænum. Er þessi bygging rétt ofan við bæinn og ef sú þróun
helst sem undanfarið heflr verið í byggingarmálunum hér, má búast við
að ekki líði mjög langur tími þar til byggingar ná upp undir þessi svæði
rafveitunnar. Að sögn Ásgeirs Ólafssonar, rafveitustjóra í Stykkishólmi,
er þessi bygging svæðishús fyrir RARIK á Vesturlandi. Þar eru geymd-
ar birgðir og tæki og þar fara einnig vissar viðgerðir fram.
Ljósm. Árni Helgason.
SfldveiÖarnar í haust:
Aflakvóti aukinn
en veiðar hefjast
seinna en áður
FYRIRKOMULAG sfldveiða í haust hefur nú verið ákveðið af sjávarútvegsráðu-
neytinu. Helstu breytingar frá síðustu vertíð eru þær, að veiðar í hringnót og
reknet hefjast ekki fyrr en 2. október og í lagnet 1. september, sem er nokkru
seina en í fyrra. Þá hefur heildarkvóti rekneta báta verið aukinn um 2.500 lestir.
Alls verður því leyfllegt að veiða 52.500 lestir á komandi vertíð.
Hringnótabátar mega alls veiða
34.500 lestir, sem skiptast skulu
jafnt á milli bátanna 75, sem leyfi
hafa til veiðanna. Veiðitímabilið
stendur frá 2. okóber til 15. desem-
ber. Aflakvóti lagnetabáta verður
1.500 lestir og leyfi til veiðanna hafa
allir bátar undir 50 lestum. Veiði-
tímabil verður frá 1. september uns
heildarkvóta verður náð. Aflakvóti
reknetabáta verður 16.500 lestir og
við úthlutun leyfa verður það megin-
markmiðið að bátum fjölgi ekki frá
síðasta ári og skulu þeir bátar, sem
veiðarnar stunduðu í fyrra sitja
fyrir. Hámarksafli á bát verður 520
lestir. Veiðar í hringnót hefjast nú
12 dögum seinna en í fyrra, í lagnet
21 degi síðar og í reknet rúmum
hálfum mánuði síðar. í frétt ráðu-
neytisins af þessu fyrirkomulagi
segir, að ástæða þessa sé sú, að síld-
in verði ekki fyllilega nýtingarhæf
fyrr en í byrjun september hvað lag-
netaveiðar varðar. Hvað varðar veið-
ar í reknet segir, að seinkun á upp-
hafi þeirra sé vegna þess, að varla sé
hægt að búast við stöðugum veiðum
fyrr en í október.
Ráðunevtið hefur ekki fallist á þá
tillögu LIÚ, að aflakvóta rekneta-
báta verði skipt á milli þeirra með
hliðsjón af afla síðustu þriggja ára.
Á hinn bóginn hefur ráðuneytið fall-
ist á þá tillögu að hækka aflakvóta
reknetabáta um 2.500 lestir og að há-
marksafli verði 520 lestir.
Þá óskar ráðuneytið eftir því, að
þeir sem rétt hafa til síldveiða í
hringnót í haust staðfesti ásetning
sinn að halda til veiða fyrir 10. sept-
ember. Umsóknir um leyfi til veiða í
reknet skulu hafa borist ráðuneytinu
fyrir 10. september.