Morgunblaðið - 02.10.1983, Page 26

26
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 2. OKTÓBER 1983
ASTAflA
Með sláturhúss-
bílað
sækja lömb
Á árum áður þurftu bændur að reka lömb til
förgunar frá sínu býli til sláturhúss. Gat það tekið
langan tíma á stundum, því þá voru vatnsföll
óbrúuð og vegakerfi harla lítið í sniðum. En á
þessum tímum tækninnar, þá tekur það ekki nema
lítinn tíma að sækja lömbin heim í túnfót eða
fjárhús og aka þeim til sláturhússins. Við þessa
breyttu skipun hefur orðið til nýtt starf, sem kallað
er ástaða. Felst starfið í því, að viðkomandi stend-
ur uppi á palli bifreiðar þeirrar, sem flytur lömbin
og gætir þess vel og vandlega, að lömbin troðist
ekki undir á pallinum, sem gæti leitt til þess, að
þau merðust eða þá hreinlega dræpust.
Jafnvel þótt bflpallurinn sé í sömu h*ð og gólfið í fóðurganginum í fjárhús-
unum í Hrútsholti, þá þarf Garðar bflstjóri að draga eitt lamb á undan út á
pallinn til þess að fá hin út.
„Hvað ertu að riðlast þarna upp á, hrútur? Heldurðu, að þú hafir einhver
forréttindi til að liggja á hinum lömbunum,“ gæti Emil ástöðumaður verið að
segja, þegar hann nær í hornið á hrútnum til þess að koma honum niður.
bændur tilbúnir með lömbin,
svo þeir þyrftu sjaldnast að
lenda í smalamennskum. En
mjög mismunandi væri að
taka lömbin á bílinn. Sums
staðar væru nýleg fjárhús,
þar sem ekkert þyrfti að gera
annað en að bakka að fjár-
húsdyrunum og síðan að reka
lömbin beint á bílinn. Annars
staðar þyrfti að taka lömbin
upp af jörðinni og þar sem
ekki væri unnt að sturta pall-
inum, þá þyrfti að útbúa brú
— sliskja kallast hún á máli
dreifbýlisins — til þess að
láta lömbin ganga upp á pall-
inn á bílnum.
Mikilvægt væri, sagði
Garðar bílstjóri, að ekið væri
Helgi bóndi í Hrútsholti og Garðar bflstjóri ræðast við um það hvort rétt sé
að taka tvö lömb frá Þverá á bflinn úr því hann sé að fara þangað á annað
borð. En Garðar telur það ekki vera rétt vegna sóttvarna, þar sem ekki megi
taka lamb af pallinum, sem sé komið þangað, nema í sláturhúsinu, og þetta
gætu e.t.v. verið líflömb frá Þverá, sem um væri að ræða.
með sem jöfnustum hraða og
reynt að forðast það að
snöggbremsa, því þá væri
hætta á því að lömbin legðust
niður. En til að minnka hætt-
una á því að lömbin köstuðust
til, ef slinkur kæmi á bílinn,
þá væri pallurinn hólfaður
niður í 6 lítil hólf, svo lömbin
kastist minna til, ef slíkt
hendi, sem geti alltaf gerzt.
Þá væri það gott, ef lömbin
hefðu staðið um hríð inni í
húsi til þess að ryðja sig. Þá
væru þau ekki eins full og
legðust því síður niður á bíln-
um. Einnig væri þá líklegt að
þau væru ekki þreytt eftir
smalamennskur og þyrftu því
ekki að hvíla sig á leiðinni.
Þeir Garðar bflstjóri og Emil ástöðu-
maður líta íbyggnir á lambafjöldann
sem sækja á hjá Guðmundi bifreiða-
stöðvarstjóra til að fá fyrirmæli um
það, hvert skuli halda til að sækja
lömb í næstu ferð.
Þar voru lömbin á Þverá loksins farin að renna upp sliskjuna úr réttinni. Áslaug Guðmundsdóttir húsfreyja stendur
í horninu til þess að þau hlaupi ekki fram hjá, og undir sliskjuna.
Til að fylgjast með því
hvernig þetta gengi
fyrir sig, þá var haft
samband við Bifreiðastöð
Kaupfélags Borgfirðinga til
þess að fá far með einum
sláturlambaflutningabíl.
Fyrirkomulagið er þannig, að
lömbin eru sótt að deginum
til og látin standa í rétt slát-
urhússins yfir nóttina og
fargað daginn eftir. Þannig
er dögunum raðað niður á
sveitirnar og ákveðinn fjöldi
lamba, sem hver hreppur má
láta. Er að jafnaði fargað
2.500 lömbum daglega, þegar
allt er komið í fullan gang, og
þá notaðir 8 flutningabílar
við að ná í lömbin.
Guðmundur Sverrisson er
stöðvarstjóri á Bifreiðastöð
kaupfélagsins. Er hans starf í
sláturtíðinni að ákveða það,
hvert bílstjórarnir eigi að
fara eftir lömbum. í þetta
sinnið átti að sækja lömb
m.a. í Eyjahrepp í Hnappa-
dalssýslu, 100 að tölu. Þurfti
því að finna bíl, sem gæti tek-
ið 100 lömb í einni ferð. Var
það Hanomag-Henschel
F-150, sem reyndist heppi-
legur til þess að fara eftir
þessum fjölda. Bílstjóri á
þessum bíl, M-827, er Garðar
Jónsson og ástöðumaður Em-
il Jóhannsson. Guðmundur
bifreiðastöðvarstjóri gaf
þeim fyrirmæli um það, að
þeir ættu að sækja þessi 100
lömb í Eyjahrepp á bæina
Hrútsholt 60 lömb og Þverá
40 lömb. Eftir að hafa fengið
þessi fyrirmæli var haldið af
stað í Henschelinum.
Garðar sagðist hafa verið í
akstri hjá kaupfélaginu í 10
ár og sagði það vera venju-
lega árvisst hjá sér að vera í
fjárflutningum á haustin.
Mismunandi væri, hversu
lengi menn væru að aka þess-
um 2.500 lömbum, því vega-
lengdir væru mislangar, allt
vestur í Breiðuvík undir jökli
og því væri á köflum ekið
fram á kvöld. Yfirleitt væru