Morgunblaðið - 29.10.1983, Blaðsíða 24

24
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 29. OKTÓBER 1983
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 29. OKTÓBER 1983
25

Utgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Fulltrúar ritstjóra
Fréttastjórar
Auglýsingastjóri
hf. Árvakur, Reykjavík.
Haraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Þorbjörn Guðmundsson,
Björn Jóhannsson.
Freysteinn Jóhannsson,
Magnús Finnsson,
Sigtryggur Sigtryggsson.
Baldvin Jónsson.
Ritstjórn og okrifstofur: Aðalstræti 6, sími 10100. Auglýsingar: Að-
alstræti 6, sími 22480. Afgreiösla: Skeifunni 19, sími 83033. Áski ift-
argjald 250 kr. á mánuði innanlands. I lausasölu 20 kr. eintakiö.
Aðhaldsfrumvarp
Fjárfestingar- og láns-
fjáráætlun og þjóðhagsá-
ætlun fyrir komandi ár vóru
nú lagðar fram og ræddar
samhliða frumvarpi að fjár-
lögum — í fyrsta sinn um
nokkurt árabil. Jafnframt lá
fyrir ríkisreikningur liðins
árs. Þessi vinnubrögð eru til
fyrirmyndar og nauðsynleg til
að þingmenn fái heildarsýn
yfir stöðu og horfur í ríkis-
fjármálum.
Frumvarpið sjálft er reist á
rauntölum ríkisreiknings og
framvindu í efnahagsmálum,
sem byggð er á skýrt markaðri
stefnu stjórnarinnar. Fjárlög
1983 vóru hinsvegar byggð á
tilbúinni „reiknitölu", eða 42%
áætluðum verðhækkunum í
tvöfalt meiri verðbólgu. Af-
leiðingin verður 1.200 m.kr.
greiðsluhalli ríkissjóðs 1983.
Þetta er aðhaldsfrumvarp.
Fjárhagslegt svigrúm í ríks-
búskapnum er lítið. Það er
ekki hægt að auka erlendar
skuldir, ekki yfirdrátt í Seðla-
banka og sízt skattheimtu á
fólk og fyrirtæki. Eina færa
leiðin er að draga saman segl í
ríkisbúskapum. Þannig komst
Albert Guðmundsson efnis-
lega að orði í inngangi fjár-
lagaræðunnar.
Meginmarkmið fjárlaga-
frumvarps og fjárfestingar- og
lánsfjáráætlunar eru þrjú: 1)
að ná niður verðbólgu- og
viðskiptahalla, 2) að gera fjár-
lög marktæk, raunhæf og virk
sem hagstjórnartæki og 3) að
draga úr hlutdeild ríkisbú-
skaparins í þjóðartekjum.
Áætlaðar skatttekjur 1984
lækka sem hlutfall af þjóðar-
tekjum úr 30,2% 1982 í 26,8%
1984. Þessi hlutfallslækkun
svarar til 2,2 milljarða króna.
Beinir skattar vóru lækkaðir í
ár; barnabætur og persónu-
afsláttur hækkaður. Þetta
leiddi til þess að tekjuskattur
einstaklinga hækkaði aðeins
um 39,8% milli áranna 1982 og
1983 í 59% hækkun launa. Án
þessara aðgerða hefði tekju-
skatturinn hækkað um 55%.
Hægt verður umtalsvert á
erlendum lántökum 1984, en
löng erlend lán nema í árslok
60,3% af þjóðarframleiðslu.
Greiðslubyrðin skerðir út-
flutningstekjur þjóðarinnar
um fjórðung. Samkvæmt láns-
fjáráætlun verða erlendar
lántökur 1750 m.kr. minni
1984 en 1983.
Ríkisstjórnin hefur sam-
þykkt að sparnaður ríkisstofn-
ana 1984 svari til 2,5% af
raungildi í launakostnaði og
5% af raungildi í öðrum
rekstrargjöldum. Þessum
áformum verður fylgt eftir
með ströngu eftirliti, samfara
gerð greiðsluáætlunar.
Þá hefur tekizt samstarf
milli ríkisins og Sambands ís-
lenzkra sveitarfélaga um sér-
stakt hagræðingarátak í
opinberum rekstri 1984. í und-
irbúningi er sérstök herferð í
þessu skyni, sem kynnt verður
fljótlega, að sögn fjármála-
ráðherra.
Fjármálaráðherra hvatti
þing og þjóð til að gera sér
glögga grein fyrir því alvar-
lega ástandi, sem við blasti í
íslenzkum þjóðar- og ríkis-
búskap, og taka afstöðu til
meginmála, sem hefðu afger-
andi áhrif á viðleitni þjóðar-
innar til að vinna sig út úr
vandanum, af alvöru og
ábyrgð.
Þrátt fyrir samdrátt í fjár-
munamyndun er ekki ástæða
til að óttast atvinnuleysi á
næsta ári, sagði ráðherra, ef
ekki kemur til óvæntra trufl-
ana í atvinnustarfsemi í land-
inu.
í lokakafla fjárlagaræðunn-
ar sagði ráðherra:
„Ríkisstjórnin leggur mikla
áherzlu á atvinnuöryggi og
mun fylgjast vandlega með
þróun vinnumarkaðarins um
land allt, þannig að unnt verði
að grípa til fyrirbyggjandi að-
gerða tímanlega, ef þurfa þyk-
ir.“
K-Iykillinn
Frjálst framtak einstakl-
inga og samtaka þeirra
hefur lyft mörgu Grettistak-
inu á sviði mannúðar- og
menningarmála. Eitt þeirra er
framtak Kiwanisklúbbanna
sem beita sér nú í fjórða sinn
fyrir landsöfnun til þess að
stuðla að endurhæfingu geð-
sjúkra.
Dr. Tómas Helgason, yfir-
læknir, sagir að framtak
þeirra hafi verið til ómetan-
legs gagns. Annars vegar hef-
ur söfnunarfé, sem fæst fyrir
sölu K-lykilsins, komið að
beinum notum til starfs- og
heimilisendurhæfingar sjúkl-
inga. Hinsvegar hafa þeir vak-
ið athygli alþjóðar á vanda
stærsta öryrkjahópsins, sem
erfiðast hefur átt með að
koma sjónarmiðum sínum á
framfæri, bæði vegna veikinda
sinna og fordóma, sem ríkt
hafa í þeirra garð.
Geðverndarfélag íslands,
sem farið hefur fyrir baráttu í
þágu geðsjúkra, og Kiwanis-
menn vinna nú að sameigin-
legu átaki, byggingu sérhann-
aðs áfangastaðar til endur-
hæfingar. Framkvæmdir hóf-
ust 1982 og eru á lokastigi. Nú
er vant fjármuna til að ljúka
byggingunni og kaupa nauð-
synlegan búnað.
„Það er ljóst að margir hafa
þörf fyrir þann lykil að lífinu,
sem endurhæfing á áfanga-
stað getur verið,“ segir dr.
Tómas Helgason í grein í Mbl.
„Ekki er að efa, að allir lands-
menn bregðast vel við og
kaupa K-lykilinn til að sýna
samstöðu sína við þá sem
minni máttar eru.“
Slysið varð um 1,2 kra frá Laugarnesi og á þessari mynd sést vel, hversu skammt undan Reykjavík þessi hörmungaratburður varð.
MorgunblaMð/RAX.
Kafari fer til leitar í Sandey niður um gat, sem logskorið var á botn
Sandeyjar. MorgunblaAið/Kristján Einarsson.
Björgunarmenn setja lík Torfa Sölvasonar um borð í þyrlu Landhelgisgszl-
unnar TF Gró, sem flutti það að Borgarspítalanum.
Morgunblaðið/Kristján Einarsson.
Yfirlitsmynd yfir björgunaraðgerðir á slysstað.
Morgunblaðið/RAX.
Frá björgunaraðgerðum á botni Sandeyjar. Morgunblaðið/Kristján Einarsson.
Þessi mynd var tekin af sjónvarpsskjá, sem tengdur var við neðansjávar-
myndavél. Á myndinni sést hluti af skrokk Sandeyjar og af henni má sjá
hversu erfið skilyrði voru til aðgerða.