Morgunblaðið - 06.12.1983, Blaðsíða 2

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 6. DESEMBER 1983
50
Kristján Sigurðsson ásamt hluta starfsfólks á Leitarstöðinni við Suðurgötu. Hægra megin við Kristján stendur
Guðlaug Guðmundsdóttir, yfirhjúkrunarkona. LjAsm. Mbi./ rax
Konur sinna ekki boðum
um að koma í skoðun
„Við erum ekki að kvarta yfir
því að fáar konur komi í skoðun,
heldur að þær konur, sem hafa
fengið send boð um að mæta, skuli
ekki mæta betur en raun er á,“
sagði Kristján Sigurðsson, yfir-
læknir Leitarstöðvar Krabba-
meinsfélags íslands, í samtali við
Morgunblaðið nú fyrir skömmu.
„Við sendum út boð í sumar til
þeirra kvenna, sem ekki hafa kom-
ið í skoðun síöastliðin fimm ár og
einnig til þeirra sem aldrei hafa
komið, en aðeins 30% þeirra, sem
boðaðar voru. hafa mætt.“
Viljum skoða
annað hvert ár
Sumar konur eru mjög sam-
viskusamar og koma hingað á
hverju ári í skoðun, en það er
ekki ástæða til að koma svo oft,
séu einkenni ekki til staðar. Við
viljum reyna að skoða allar kon-
ur, 25 til 69 ára, annað, eða
þriðja hvert ár. Það er í raun
nauðsynlegt ef við eigum að
finna krabbameinið, áður en það
kemst á alvarlegt stig. Ákveðnar
frumubreytingar geta þróast yf-
ir í krabbamein. Þessi þróun get-
ur þó tekið mörg ár og við getum
nú, með þeim aðferðum, sem við
höfum yfir að ráða, greint
frumubreytingar í leghálsi, áður
en þær verða að krabbameini."
Rœtt við
Kristján Sigurðs-
sonf yfirlœkni
leitarstöðvar
Krabbameins-
félagsins
Konur kvíða fyrir
Guðlaug Guðmundsdóttir, yf-
irhjúkrunarkona Leitarstöðvar-
innar, sagði að konur væru oft
mjög kvíðnar fyrir skoðun og
gæti sá kvíði orðið til þess að
þær létu skoðun sitja á hakan-
um. Hún sagði ennfremur að al-
menna umræðu og fræðslu um
gagnsemi slíkra skoðana vantaði
mjög. „Ef við eigum að geta
fækkað sjúkdómstilfellum, verð-
um við að geta greint einkennin
á meðan þau eru á algjöru frum-
stigi. Konurnar verða þvi að
hlýða innköllunum, þegar þær
eru boðaðar í skoðun."
Engin haföi komið
síöastliöin fimm ár
„Á tímabilinu 1980—1982 voru
greind leghálskrabbamein hjá 40
konurn," sagði Kristján. „Þar af
voru 20 konur, eða heil 50% með
krabbamein á háu stigi. Engin
þessara kvenna hafði komið í
skoðun síðastliðin fimm ár.
Þetta er sorgleg staðreynd, því
verður ekki neitað.
Það sem af er árinu, höfum við
skoðað fleiri konur en nokkru
sinni áður. Aftur á móti viljum
við að þær konur, sem hafa feng-
ið boð frá okkur um að mæta í
skoðun, sinni betur því kalli, þar
sem þær eru oft í meiri hættu en
hinar, sem mæta reglulega á
tveggja ára fresti.
A Leitarstöðinni í Reykjavík
eru konur skoðaðar á öllum virk-
um dögum, en alls er skoðað á 40
stöðum á landinu. Úti á landi eru
skoðanir ekki framkvæmdar
reglulega, heldur eru þær
bundnar við ákveðið tímabil og
eru þá auglýstar á hverjum stað
fyrir sig. Loks skal bent á að
konur þurfa að panta tíma fyrir
þessar skoðanir, sem fara fram í
húsnæði Krabbameinsfélagsins,
að Suðurgötu 22 í Reykjavík,"
sagði Kristján Sigurðsson að
lokum.
Kaupmannafélag Vestfjarða:
Endurskoðun laga
um samvinnufélög
Aöalfundur Kaupmannafélags Vest-
fjaröa, haldinn á ísafirði 12. nóvember
1983, gerir eftirfarandi ályktanir:
1. Fundurinn vekur athygli á því
óréttlæti, sem eigendur einka-
verslana hafa orðið að búa við um
áratugi, gagnvart verslunum,
sem reknar eru á samvinnufé-
lagsgrundvelli. Það er sanngjörn
krafa, að bæði rekstrarformin
eigi þess kost, að starfa hlið við
hlið á jafnréttisgrundvelli. Er
hvatt til að hraðað verði endur-
skoðun laga um samvinnufélög
frá nr. 46/1937.
2. Fundurinn beinir þeim tilmælum
til stjórnvalda, að fella niður úr
skattalögum ranglát ákvæði um
að áætla atvinnurekanda tekjur, í
þeim tilvikum að tekjur hrökkvi
ekki fyrir gjöldum.
3. Fundurinn minnir á fyrri sam-
þykktir aðalfundar Kaupmanna-
félags Vestfjarða
um afnám sérstaks skatts á
verslunarhúsnæði um að greidd-
ur verði kostnaður við innheimtu
söluskatts og/eða eindaga verði
reiknað og
um að orkukostnaður, sem er
hvað hæstur hér vestra, verði
jafnaður að fullu á landinu öllu.
4. Fundurinn bendir á, að við ríkj-
andi aðstæður er ekki grundvðll-
ur til kauphækkana, en telur að
raunhæfustu kjarabætur fyrir
allan atvinnurekstur og hinn al-
menna borgara i landinu, séu að
draga úr skattaálögum hvers-
konar, svo sem frekast er unnt.
5. Þá ítrekar fundurinn fyrri sam-
þykktir, sem benda á, að örugg-
asta tryggingin fyrir bættum hag
neytenda, ekki síður en verslun-
arinnar, er afnám allra verðlags-
kákvæða og frjáls samkeppni í
verslun.
flr fréttatilkynninfni.
Þorgils gjallandi
AnnaÖ bindi ritsafns hans komið út
BÓKAÚTGÁFAN Skuggsjá, Hafn-
arfirði, hefur gefið út annað bindi
af ritsafni Þorgils gjallanda. Alls
verða bindin þrjú. Rit Þorgils
gjallanda hafa ekki verið fáanleg í
áratugi í heildarútgáfu. Þessa út-
gáfu verka hans annast þau Jó-
hanna Hauksdóttir og Þórður
Helgason.
Þorgils gjallandi var skáldaheiti
Jóns Stefánssonar, er fæddist 2.
júní 1851 að Skútustöðum í Mý-
vatnssveit.
í frétt frá útgefanda segir m.a.:
„Þær tvær sögur, sem prentaðar
eru í þessu bindi, Gamalt og nýtt
og Upp við fossa, eru lengstu sögur
höfundarins og jafnframt þær,
sem umdeildastar voru. Sagan
Gamalt og nýtt birtist fyrst í sögu-
safninu Ofan úr sveitum árið 1892
og þótti reginhneyksli, bæði efni og
búningur. Þorgils boðaði í sögunni
óskoraðan rétt ástarinnar, en
ræðst hins vegar á helgi hjóna-
bandsins og boðar raunar afnám
þess. Þetta ofbauð grandvöru fólki.
Tiu árum síðar, árið 1902, kom
svo Upp við fossa út og hefur verið
fullyrt um hana að ekki hafi orðið
slíkur úlfaþytur um nokkra bók
hér á landi. Mönnum ofbauð af-
staða höfundar til kirkju og trú-
mála og ekki síður hversu berorður
hann var um holdlegar ástir."
Tvær nýjar
bækur um hin
fjögur fræknu
IÐUNN hefur gefið út tvær nýjar
bækur í hinum vinsæla teikni-
myndasagnaflokki um hin fjögur
fræknu. Nefnast þær Hin fjögur
fræknu og F-sprengjan og Hin fjögur
fræknu og hvíthattaklíkan. Þetta eru
fimmtánda og sextánda bókin í
flokknum. Sögur þessar voru upp-
haflega gefnar út á frönsku. Teikn-
ingar eru eftir Francois Craenhals
og texti eftir Georges Chaulet. Aðal-
persónur eru þau Búffi Búffi, Lastík
og Doksi ásamt hundinum óskari.
Þessir félagar eiga jafnan í höggi við
misindismenn og skortir ekkert á
æsilega atburði og spennu í frásögn.
Texta hinna nýju bóka um hin fjögur
fræknu þýddi Jón B. Guðlaugsson.
Bækurnar eru gefnar út í samráði
við Casterman í París.
OG
HVtTHATTAKUKAN
Gestir fylgjast með athöfninni.
(Ljósm. Guðlaugur Sigurgeirsson).
Frá afhendingu Sólskilans. Hrefna Sighvatsdóttir afhendir Sigurgeir Ólafs-
syni, forseta bæjarstjórnar sólskálann fyrir hönd Garðyrkjufélagsins.
Vestmannaeyjar:
Sólskáli við dvalarheimili aldraðra
Vestmannaeyjura, 28. nóveraber.
Á SÍÐASTA ári, sem var ár aldr-
aðra, ákvað Garðyrkjufélag
Vestmannaeyja að gangast fyrir
fjársöfnun meðal Vestmanney-
inga til þess að byggja sólskála
við Hraunbúðir, dvalarheimili
aldraðra í Vestmannaeyjum.
Söfnun þessi hlaut góðar undir-
tektir og fjölmargir einstakl-
ingar, félög, klúbbar og fyrir-
tæki gáfu fé eða lögðu fram
vinnu, efni og aðstoð til þess að
hrinda þessari hugmynd Garð-
yrkjufélagsins í framkvæmd.
Framkvæmdum er nú lokið
og myndarlegur vandaður sól-
skáli risinn. Sl. sunnudag af-
henti svo Hrefna Sighvats-
dóttir fyrir hönd Garðyrkjufé-
lagsins Hraunbúðum skálann
formlega, en honum veittu við-
töku með þökkum Sigurgeir
Ólafsson, forseti bæjarstjórn-
ar, og Sólveig Guðnadóttir,
forstöðukona Hraunbúða.
Vistfólk Hraunbúða hefur
lýst mikilli ánægju með þenn-
an sólskála sem mun lengja
sumarið og einnig nýtast fólk-
inu á öðrum árstímum.
Viðstaddir afhendingu sól-
skálans voru bæjarfulltrúar
og bæjarstjóri, stjórnarkonur
í Garðyrkjufélaginu og vist-
fólk og starfsfólk Hraunbúða
auk fleiri gesta. Öllum við-
stöddum var boðið í veglegt
kaffisamsæti í hinum vistlegu
húsakynnum Hraunbúða.
— hkj.