Morgunblaðið - 06.12.1983, Blaðsíða 28

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 6. DESEMBER 1983
76
■ 19W tfnuun' Priit iriian
» koxxprrvxburiiM. í -PisfcíxbciécmxL s&cjbí oÁ
ha»w\- þyrftú d. me-'t/t Ureypir^u ou5 kaLda."
... að œfa lík-
amsstyrk sinn.
TM Reg U S Pal OH.-all riflhts reserved
c 1983 Los /Lnfleles Times Syndicate
Af hverju nægja þér ekki bara
venjulegar snúrur?
HÖGNI HREKKVÍSI
EK.KI TROFLA AllG KIÚNA / "
Vönduð útgáfa á bókum
um Norðurlöndin
ætti ekki að vera óviðráðanleg
Skúli Magnússon, Keflavík skrif-
ar:
„Ágæti Velvakandi.
Árlega stendur Norðurlandaráð
og undirstofnanir þess að útgáfu
alls lags rita, smárra og stórra,
prentaðra og fjölfaldaðra. Fæst af
þessu lendir hjá hinum almenna
borgara, heldur á stofnunum, þar
sem fólk hefur ekki aðgang að
þessum ritum. Sumt fer að vísu á
bókasöfn þar sem fólk á kost á að
lesa það.
Þrátt fyrir allt pappírsflóðið er
fátt til á íslensku um Norðurlönd-
in. Fyrir um 30—40 árum hófu
norrænu félögin á ísiandi útgáfu
bókaflokks um Norðurlönd. Komu
þá út tvær bækur: Önnur um Sví-
þjóð eftir Guðlaug Rósinkranz,
hin um Færeyjar eftir Færeying-
inn Jörgen-Frantz Jacobsen, þann
hinn sama og skrifaði skáldsöguna
Barböru. Að vísu hefur Menning-
arsjóður gefið út yfirlitsrit um
Norðurlönd. Bók um Noreg kom út
1949, og 1968 kom út ágæt bók um
Færeyjar eftir Gils Guðmundsson.
Trúlega er það besta bókin af
þessum fimm. Elstu bækurnar eru
að sjálfsögðu orðnar úreltar, auk
þess sem höfundum þeirra virðist
hafa verið mjög skorinn stakkur-
inn við samningu þeirra, og það
svo að furðu gegnir. Til dæmis er
bókin um Finnland aðeins liðlega
100 bls. í Skírnisbroti.
Það hlýtur að teljast höfuð-
skylda þeirra sem að norrænni
samvinnu standa að bæta úr
þessu. Takmarkið á norrænu bók-
menntaári, sem í hönd fer, ætti
þvi að vera: Vönduð samnorræn
útgáfa á bókum um Norðurlöndin
sjö, sem eiga aðdild að Norður-
landaráði. Slík útgáfa ætti ekki að
vera mikið mál, nú á tímum full-
kominnar prenttækni, jafnvel þótt
vandað væri verulega til hennar.
Svona rit myndu án efa auðvelda
mönnum skilning á þróun mann-
lífs á Norðurlöndum auk þess að
kynna iandafræði og dýralíf, at-
vinnuhætti og samfélög nútímans.
Finnland hefur nokkra sérstöðu
meðal Norðurlandanna, bæði
vegna legu sinnar og menningar.
Fáir íslendingar kunna finnska
tungu til hlítar. En sænska hefur
lengi verið töluð í Finnlandi og
vegna hennar, getum við fræðst
um þetta ágæta ríki og íbúa þess.
Skáldið Runeberg
og sr. Matthías
Áhugi íslendinga á Finnum
hófst ekki fyrr en á 19. öld.
Matthías Jochumsson varð líklega
fyrstur íslendinga til að þýða
kvæði og sögur eftir finnsk skáld.
Fyrst þýddi hann kvæði þjóð-
skáldsins Runebergs, síðar Sögur
herlæknisins eftir Zakarías Top-
elius, sem urðu mjög vinsælar.
Þjóðskáld Finna, Johan Ludvig
Runeberg (f. 1804, d. 1877) var af
sænsk-finnsku-bergi brotinn. En á
19. öld voru sænskumælandi Finn-
ar leiðandi í efnahagslífi landsins.
Þeir höfðu um leið mikil áhrif á
menningarlíf og áttu nokkur ágæt
skáld sem framarlega stóðu. Eitt
af þeim skáldum var Runeberg.
Honum hefur verið skipað á bekk
með stórskáldum Þjóðverja og
Englendinga á 19. öld, þeim
Göethe og Byron.
Runeberg sótti yrkisefni sín í
finnska náttúru og það mannlíf,
sem óx upp í skjóli skóga. Meðal
kvæða hans er finnski þjóðsöngur-
inn, sem sr. Matthías þýddi. En
síðast en ekki síst sótti Runeberg
yrkisefni sín í finnska -sögu og
sjálfstæðisbaráttu. Fram til 1809
lutu Finnar Svíum, en það ár
lögðu Rússar landið undir sig.
Smám saman fór þjóðernislegr-
ar vakningar að gæta hjá Finnum
vegna áhrifa sunnan úr álfu. Bar-
átta fyrir frelsi og sjálfstæði varð
staðreynd. Hreyfing myndaðist og
þeirri hreyfingu lagði Runeberg
lið með skáldskap sínum. Sjálfur
var hann hæglætismaður og
stundaði kennslu lengst af. En
með ljóðum sínum lagði hann
grunninn að frjálsu Finnlandi,
sem varð að veruleika um 30 árum
eftir dauða hans.“
Það varð sannkölluð bið
Guðmundur Jóhannsson skrif-
ar:
„Velvakandi.
Það hefur löngum þótt sjálf-
sögð skylda meðal okkar íslend-
inga að bera fram „þakkir" í
þeim dúr sem að okkur snýr
hverju sinni.
Þú, Velvakandi góður, hefur
þótt ákjósanlegur miðill til
flutnings í þessum efnum. En
ástæðan til að ég leita til þín að
þessu sinni, er leiðindaþjónusta
sem ég mætti á Röntgendeild
Borgarspítalans á dögunum.
En svo er mál með vexti, sem
ekki er í sjálfu sér í frásögu fær-
andi, að ég fékk tilvísun hjá
heimilislækni mínum til rönt-
genmyndatöku. Fór ég með hana
á Borgarspítalann, þar sem mér
var gefinn upp ákveðinn tími til
mætingar, þ.e. kl. 10 f.h. 30. nóv.
20 mínútur fyrir þennan
ákveðna tíma var ég mættur á
staðnum. Stuttu síðar vísaði
einn þessara hvítu engla sem
líða um ganga sjúkrahússins
mér af einni biðstofu í aðra og
bauð mér að taka sæti þar og
bíða.
Það varð sannkölluð bið. Ég
hóf lestur blaðs, „Spítalapóstur-
inn“, sem þar var á borðinu, trú-
lega til afþreyingar fyrir þá sem
heyja biðina, og las það spjald-
anna á milli. Tíminn líður og kl.
verður 11.00, hún verður 11.35 án
þess að ég heyri hið minnsta
púst frá hinum þjónandi fræð-
ingum sem þarna eru allsráð-
andi. Kl. tuttugu mínutur fyrir
12 á hádegi þraut þolinmæði
mína og gekk ég á braut, sjálf-
sagt ekki hýr í huga.
En svo vill til að kona mín
vinnur á sjúkrahúsinu og gekk
ég á hennar fund. Nokkrum mín-
útum eftir að ég settist þar inn
var hringt til konunnar og spurt
hvort ég væri þar staddur, ásamt
þeim skilaboðum að ég gæti
komið strax í myndatöku.
En það var um seinan, því ég
var byrjaður að fá mér smánær-
ingu eftir 17 klst. svelti fyrir
væntanlega myndatöku.
Hvað hinni löngu bið olli er
mér ókunnugt. Hafi hún stafað
frá bilun eða öðru óviðráðanlegu,
er að sjálfsögðu ekkert við því að
segja og allir mundu skilja ef
þeim væri frá skýrt.
Að láta menn hanga klukku-
tímum sarnan án þess að gera
minnstu grein fyrir orsökum taf-
anna, það get ég ekki sætt mig
við.
Ég vil ekki trúa því, að þetta
annars ágæta fólk gerist svo
steinrunnið í starfi, að það ein-
angrist frá hinum mannlegu
samskiptum og líti á þá sem til
þeirra leita sem einhverja hluti
sem ekki sé ástæða til að eyða
orðum á. Ég vil fremur hallast
að því, að hér um rætt tilfelli sé
undantekning en ekki regla."