Morgunblaðið - 23.12.1983, Blaðsíða 26

26
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 23. DESEMBER 1983
Ánægjuleg kvöldstund
í húsinu hans Alto
Ritaö í tilefni af óvæntri sýningu kvikmyndar eftir André
Malraux
Kvikmyndir
Ólafur M. Jóhannesson
Undirritaður þáði með þökkum
boð franska menningarfélagsins
og bókaforlagsins Svart á hvítu
um að mæta uppí Norræna hús að
hlýða á Thor Vilhjálmsson flytja
erindi um André Malraux og horfa
á kvikmynd eftir þann ágæta
franskættaða snilling. Þetta var á
þriðjudegi og skammdegið laukst
utanum meistaraverk Alto eins og
flauel. Mér fannst eins og ég gengi
í björg og í huga mér hljómuðu
orð prófessorsins sem ég hitti á
gangi á háskólalóðinni fyrir
skömmu: Ólafur, ég stóð eitt sinn
útvið glugga í kennslustofunni og
var að hvíla mig eftir fyrirlestur,
þá sýndist mér efri hluti Norræna
hússins hafa sópast af, — prófess-
orinn bendir í átt til Norræna
hússins — ég ætlaði varla að trúa
mínum eigin augum en svona rann
þetta saman við himininn. Viss-
irðu annars að Alvar Alto stóð
þarna í gömlu háskólabygging-
unni þegar hann ákvað staðinn
fyrir Norræna húsið. Ég sá bless-
að húsið greinilega og ekki veit ég
um sannleiksgildi þessara orða en
það var hlýtt og notalegt þetta
þriðjudagskveld í fjallasalnum
framundan háskólanum. Thor
Vilhjálmsson hefir einstakt lag á
að gæða mál sitt lífi svo maður
kemst ekki hjá að hrífast með og
upplifa þann texta sem hann flyt-
ur. Franskur sendimaður flutti og
tölu sem ég kann ekki mikil skil á.
Ég verð sennilega að fara að læra
frönsku, slík er gestrisni franska
sendiráðsins og Ministére des rel-
ations extérieures de la Répu-
blique francaise, sérstaklega
þeirrar deildar er nefnist: Direct-
ion générale des relations cultur-
elles, scientifiques et techniques.
Annars er ég ekkert hissa á að
þessar hávirðulegu stofnanir efni
til mannfagnaðar í tilefni af út-
komu eins magnaðasta ritverks
Frakka, La Condition humaine eftir
fyrrgreindan Malraux, á þeirri
tungu er nefnist íslenska og töluð
er á eyju nyrst í Atlantshafi. Bók
þessi sem Thor Vilhjálmsson hefir
snarað undir nafninu Hlutskipti
manns, ætti að vera komin út fyrir
löngu í þeim ríkjum sem telja sig
menningarríki því þar er á óvið-
*
FLÖIN
Vesturgötu 4
Sími: 19260
FLÓIN
Vesturgötu 4
Sími: 19260
FLÓIN
Vesturgötu 4
Sími: 19260
FLÓIN
Vesturgötu 4
Sími: 19260
FLÓIN
Vesturgötu 4
Sími: 19260
FLÓIN
Vesturgötu 4
Sími: 19260
André Malraux
jafnanlegan hátt fjallað um stríðið
þessa höfuðmeinsemd jarðlífsins.
Því miður hef ég ekki átt þess kost
að lesa bókina í þýðingu Thors og
orðið nokkuð iangt síðan ég las
hana en enn man ég sumt eins og
lýsingarnar á fangelsunum í
Shanghai en bókin fjallar um
kommúnistauppreisnina i Shang-
hai-borg 1926. Fleira kemur upp í
hugann eins og hinar nákvæmu
lýsingar á atferli og hugmynda-
heimi hryðjuverkamannsins Chen
— lýsingar sem eiga viðspyrnu í
veruleika augnabliksins eins og
hann birtist okkur eftir kvöldmat
sex daga vikunnar.
Mynd sú er var sýnd fyrrgreint
þriðjudagskveld var í ætt við ein-
hverja slungnustu sögu Malraux
L’Espoir og fjallaði sömuleiðis um
borgarastríðið á Spáni. Mig minn-
ir endilega að Malraux hafi gert
þessa mynd í Barcelona undir lok
þess margfræga stríðs en hún hafi
ekki verið sýnd almenningi fyrr en
’45 þegar de Gaulle var orðinn
meðreiðarsveinn Malraux. Mynd
þessi er í ætt við kvikmyndir
stríðsáranna. Greinilegt er að
Malraux stendur með lýðveldis-
sinnum mót fasistum Frankós,
enda gengur myndin út á að sýna
hvílíkan skort lýðveldisherinn
leið. Er raunar ákall um liðstyrk.
En þrátt fyrir þessa einsýni,
hreifst maður með því hér voru
ekki leikarar að reyna að búa til
veruleika heldur veruleiki að búa
til mynd. Þannig hafði þessi mynd
meiri áhrif á mig en margar stór-
stríðsmyndir. Ahorfandinn gat
hvarvetna greint örvæntingu þess
sem finnur að senn er stríðið tap-
að. Hef ég ekki séð í kvikmynd í
mörg herrans ár jafn stolt fólk og
tilfinningahreint. Hér voru á ferð
menn sem áttu hugsjón. Uppréttir
menn sem skriðu ekki einu sinni
fyrir byssukúlum. Mér varð hugs-
að til allra þeirra er láta lífið dag
hvern í Afganistan, í E1 Salvador,
í Beirút. Þessir menn deyja fyrir
föðurland sitt, fyrir hugsjón, fyrir
vonina um bætt líf afkomendanna.
Við horfum á þá kviðfullir og
geispum af leiðndum. Kannski að
prestarnir finni handa okkur hug-
sjón sem enst gæti yfir hátíðina.
Hugsjon sem lyftir okkur úr sjón-
varpsstólnum að glugganum þar
sem okkar minnstu bræður standa
með innistæðulaus plastkortin
sundurskotin. Takk fyrir ánægju-
lega kvöldstund og þá sérstaklega
frábært hvítvínið.
Hljóðstöðumyndir Jóns Júl.
Þorsteinssonar komnar út
„Hljóðstöðumyndir, íslensk mál-
hljóð, lestrarkennsla og hljóðlestrar-
aðferð**, verk Jóns Júl. Þorsteins-
sonar, fyrrum kennara á Akureyri,
er komið út. Eru það alls 83 spjöld
með myndum af stöðu talfæranna,
vara, tungu og gómfillu, við myndun
allra málhljóða í íslensku. Af hverju
hljóði eru tvær myndir, andlitsmynd,
sem sýnir vel opnunarstig og kring-
ingu eða gleidd við myndum sér-
hljóða, og langskurðarmynd af
munn- og nefholi þar sem staða
tungunnar sést svo og leið loftsins út
um munn eða nef. Þá er ein yfir-
litsmynd af talfærunum.
Myndirnar af 32 hljóðanna eru
gerðar eftir myndum Jóns Júl., en
hann notaði þær árum saman við
tal- og lestrarkennslu. Er þeim
ætlað að skýra myndum mál-
hljóða í íslensku og vera til halds
við lestrarkennslu svo og fram-
burðarkennslu, bæði fyrir Islend-
inga og útlendinga.
Hver mynd er á sérspjaldi og í
plasthylki og skiptast myndirnar í
þrjár möppur. Myndunum fylgja
síðan skýringar Árna Böðvarsson-
ar, þar sem myndun hvers hljóðs
er skýrð og skilgreind. Samtímis
kemur svo út fjórða mappan með
lestrarkennslu Jóns Júl. Þor-
steinssonar sem tekin var á segul-
band nokkru áður en hann andað-
Jón Júl. Þorsteinsson, fyrrum kenn-
ari á Akureyri. Minningarsjóður
hans gefur Hljóðstöðumyndirnar út.
ist. Útgefandi er sem fyrr segir
Minningarsjóður Jóns Júl. Þor-
steinssonar, en sýniseintök og
pöntunarlistar eru fáanlegir í
Bókaverslun Jónasar á Akureyri
og hjá afgreiðslu Bókmenntafé-
lagsins.
Gægjubækur AB
Bókmenntír
Siguröur Haukur Guöjónsson
Gægjubækur AB
Höfundur: Eric Hill.
Þýðandi: Sigrún Ástríður Eiríksdótt-
ir.
Setning: Prentsmiðjan Oddi hf.
Prentun í Singapore.
Útgefandi: Almenna bókafélagið.
Þær eru þrjár þessar bækur,
Andheiti, Dýrin, Hver er hvað,
sjálfsagt ætlaðar börnum, sem
enn ráða ekki við erfiðan texta.
Höfundur notar sér leikþörf
barna, spyr og lætur þau leita
svara með því að opna gægjugöt á
myndum.
Myndirnar eru snotrar, en það
er líka allt, sem um þær er hægt
að segja.
Vænti mér sannarlega meiri
átaka fyrir börn af svo virtu út-
gáfufyrirtæki.