Morgunblaðið - 17.01.1984, Qupperneq 20

20
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 17. JANÚAR 1984

Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Fulltrúar ritstjóra
Fréttastjórar
Auglýsingastjóri
hf. Árvakur, Reykjavík.
Haraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Þorbjörn Guðmundsson,
Björn Jóhannsson.
Freysteinn Jóhannsson,
Magnús Finnsson,
Sigtryggur Sigtryggsson,
Ágúst Ingi Jónsson.
Baldvin Jónsson.
Ritstjórn og skrifstofur: Aðalstræti 6, sími 10100. Auglýsingar: Aö-
alstræti 6, simi 22480. Afgreiðsla: Skeifunni 19, sími 83033. Áskrift-
argjald 250 kr. á mánuöi innanlands. í lausasölu 20 kr. eintakiö.
Ábendingar
Iðju og Sóknar
Sárast af öllu er áhuga-
leysið innan verkalýðs-
nreyfingarinnar sjálfrar að
flýta samningum og lyfta þeim,
sem lakast eru settir," sagði
Aðalheiður Bjarnfreðsdóttir,
formaður Sóknar, í viðtali við
Mbl. um helgina. Bjarni Jak-
obsson, formaður Iðju, og Að-
alheiður Bjarnfreðsdóttir,
formaður Sóknar, en þessi tvö
verkalýðsfélög hafa flest lág-
launafólk innan sinna vébanda,
hafa sett fram nýja hugmynd,
hvern veg megi koma til móts
við láglaunafólk. Hugmynd
þeirra er í stuttu máli sú að
málið verði leyst um trygg-
ingakerfið með milligöngu
verkalýðsfélaga, þ.e. „að teknar
verði upp nýjar bætur, sem við
viljum kalla afkomutrygg-
ingu“, svo notuð séu þeirra eig-
in orð. „Við höfum alveg misst
trú á að þessu fólki verði hjálp-
að gegn um kjarasamninga,"
segja þau ennfremur, „og raun-
ar óttumst við, að yrðu lág-
markslaun hækkuð upp í 15
þúsund krónur í samningum,
þá fengju hinir betur settu
samsvarandi prósentuhækkun
upp eftir öllum launastigan-
um.“
Þeir sem við kröppust kjör
búa hér á landi eiga sanngirn-
iskröfu á því að mál þeirra séu
skoðuð sérstaklega. Um það
eru allir sammála, þó skiptar
skoðanir séu um hitt, hvernig
að málum skuli staðið, Guð-
mundur J. Guðmundsson, for-
maður VMSÍ, segir í viðtali við
Mbl. sl. sunnudag, að hann
muni berjast „hatrammlega
gegn því að jöfn prósenta legg-
ist jafnt á öll laun“. Hér kemur
fram hliðstætt mat og hjá
Bjarna og Aðalheiði, að skoða
verði mál láglaunafólks sér-
staklega. Við ríkjandi aðstæð-
ur eru þessi sjónarmið vel
skiljanleg. Á hitt ber að líta að
það hefur sjaldan, ef nokkru
sinni, tekizt að bæta kjör lág-
launafólks umfram aðra. Þar
hefur verkalýðshreyfingin sjálf
verið Þrándur í Götu.
Þorsteinn Pálsson, formaður
Sjálfstæðisflokksins, víkur að
vandamálum láglaunafólks í
áramótagrein. Þar segir orð-
rétt:
„Fyrir þá sök er mikilvæg-
ast, að ríkisstjórnin kalli aðila
vinnumarkaðarins til sam-
starfs í atvinnumálanefnd er
fjalli um atvinnuuppbyggingu,
skipulag og stjórnun atvinnu-
mála og fjárfestingar. Það væri
launafólki meira virði en
gagnslaus launahækkun er
leiddi til nýrrar verðskriðu og
pólitískrar upplausnar í land-
inu. Erfiðleikarnir verða ekki
yfirstignir nema með sam-
stilltu átaki. — Ef aðilar
vinnumarkaðarins eru ásáttir
með að halda vinnufrið á þess-
um grundvelli má ræða opin-
berar tilfærslur í þágu lág-
launafólks til viðbótar þeim
ákvörðunum í skattamálum,
sem þegar hafa verið teknar í
þeim tilgangi. Eina raunhæfa
leiðin til að treysta stöðu
þeirra, sem við kröppust kjör
búa, er í gegn um skatta- og
tryggingakerfið."
Það á eftir að koma í ljós
hvort hugmyndir Þorsteins
Pálssonar, Aðalheiðar Bjarn-
freðsdóttur og Bjarna Jakobs-
sonar um að leysa vanda lág-
launafólks í gegn um skatta-
og/eða tryggingakerfið komast
í framkvæmd. Hitt er alveg
ljóst, að versti kosturinn fyrir
láglaunafólk væri sá, að verð-
bólgan ykist á ný.
Eimskip — afl-
vaki framfara
að var stór stund í Islands
sögu þegar Eimskipafélag
íslands var stofnað fyrir 70 ár-
um, 14. janúar 1914. Þá var
stigið stórt skref í þá átt að
taka flutninga til og frá land-
inu í íslenzkar hendur. Fá-
mennur hópur frumkvöðla stóð
fyrir þjóðarvakningu, sem náði
til allra byggra bóla á landinu
og íslendingabyggða vestan
hafs, og gerði draum að veru-
leika. Félagið varð síðan afl-
vaki framfara í atvinnumálum
landsins og samgöngum.
Eimskipafélagið hefur síðan
vaxið jafnt og þétt sem þjón-
ustufyrirtæki í þágu landsins
alls. Það gerir út 20 skip að
meðaltali, þar af 15 sem það á
sjálft. Það hefur komið sér upp
góðri aðstöðu á 18 hektara
svæði í nýja farskipahöfninni
við Sund. Vörugeymslur og af-
greiðslur spanna 30 þúsund
fermetra. Starfsmenn félagsins
á sjó og landi eru um 700 tals-
ins.
Hörður Sigurgestsson, for-
stjóri Eimskips, leggur á það
áherzlu í afmælisviðtali við
Mbl. í dag, að styrkja þurfi
grunninn að alhliða flutninga-
þjónustu með því að vera stöð-
ugt með málefni félagsins í
endurskoðun og fylgja fram
endurnýjun skipastóls og
tækjavæðingu. Það sé forsenda
þess að veita sífellt betri þjón-
ustu í formi flutningaöryggis
og lægri flutningskostnaðar.
Morgunblaðið árnar Eim-
skipafélagi íslands farsældar í
tilefni 70 ára starfsafmælis.
Stangaveiðifélag Reykjavíkur:
Umsóknir hafa
aldrei verið fleiri
— segir Friðrik
Stefánsson
framkvæmda-
stjóri
„ÁHUGI á laxveiði fer vaxandi
með hverju árinu sem líður. Um-
sóknir hrönnuðust upp hjá okkur,
og ég held að mér sé óhætt að
fullyrða að þær hafa aldrei verið
fleiri, og þaö má heita fullvíst að
það komist færri að en vilja í
margar ár,“ sagði Friðrik Stefáns-
son, framkvæmdastjóri
Stangaveiðifélags Reykjavíkur, í
samtali við blm. Mbl. en umsókn-
arfrestur í ár á vegum félagsins
fyrir næsta sumar rann út þann 6.
þessa mánaðar.
Stangaveiðifélag Reykjavíkur
leigir út um 15 ár og vatnasvæði,
samtals 5.500 stangveiðidaga á
timabilinu frá 1. júní til 20. sept-
ember. í félaginu eru um 2 þús-
und félagar og fer ört fjölgandi,
að sögn Friðriks.
Friðrik sagði að mikil ásókn
væri í Elliðaár og Norðurá, og
reyndar margar fleiri. „Það er
ljóst að enginn fær meira en
einn og hálfan dag í Elliðaám og
útlit fyrir að ýmsir verði að bíða
til næsta árs. Það eru þá nýir
félagar sem verða að sætta sig
við biðina, þar sem farið er eftir
félagatalinu við úthlutun. Það er
ekki alveg komið á hreint ennþá,
en þeir sem hafa félagsnúmer
yfir 1.850 gætu þurft að bíða til
næsta árs.“
Hálfur dagur í Elliðaám kost-
ar 1.200 krónur, en í Norðurá,
sem er dýrasta á SVFR, er verð-
ið frá 2.200 krónum hver dagur
upp í 9.900 krónur í júli.
Friðrik sagði að félagið væri
að leita að fleiri vatnasvæðum
til að mæta þessari auknu eftir-
spurn.
Umsóknir um laxveiðileyfi í ám Stangaveiðifélags Reykjavíkur hafa aldr-
ei verið fleiri en nú.
Vinnuveitendasamband íslands um kröfugerö starfsmanna ÍSAL:
Verðbólga yrði ekki
undir 175% frá
upphafí til loka árs
MORGUNBLAÐINU hefur borizt eftirfarandi fréttatilkynning frá Vinnuveit-
endasambandi íslands vegna vinnudeilna hjá íslenzka álfélaginu hf. í
Straumsvík:
Verkalýðsfélög hjá ISAL hafa
farið fram á 40% hækkun launa
hjá ÍSAL, þeim vinnustð sem
greiddi hæst laun 1982 skv. ný-
birtum upplýsingum
Framkvæmdastofnunar. Hug-
myndin er sögð að ná á nýjan leik
kaupmætti launa ársins 1982.
Eina leiðin til þess að starfs-
menn ÍSAL geti náð raunverulegri
40% kauphækkun er að laun
þeirra hækki um 40% meðan laun
annarra hækki alls ekki neitt.
Öllum er fullljóst að ekki er
hægt að meta stöðuna á vinnu-
markaðnum þannig að unnt sé að
hækka laun í ÍSAL um 40% á
meðan aðrir fá ekki neitt. Líklegt
er að 40% hækkun á hinum háu
launum starfsmanna ÍSAL myndi
vera upphafið að samsvarandi
skriðu launahækkana í öllum
starfsgreinum, með hliðstæðri
gengisfellingu þegar í stað.
Vinnuveitendasamband íslands
hefur gert athugun á því hver
þróun verðbólgunnar og gengisins
gæti orðið ef laun hækkuðu al-
mennt um 40% 1. febrúar og þau
síðan endurmetin á þriggja mán-
aða fresti í samræmi við þær kröf-
ur sem gerðar eru við ÍSAL.
Niðurstaðan er sú að verðbólgan
frá upphafi til loka ársins 1984
yrði ekki undir 175% og verðið á
Bandaríkjadollara yrði komið yfir
90 krónur um næstu áramót.
Reiknaður kaupmáttur yrði
eitthvað hærri en fyrirliggjandi
efnahagsáætlanir gera ráð fyrir.
Samt yrði kaupmátturinn um 20%
lægri en að meðaltali árið 1982.
Ljóst er að allir kaupmáttarút-
reikningar eru nánast hlægilegir í
slíkri óðaverðbólgu, þar sem engin
leið væri til þess að koma í veg
fyrir atvinnubrest. Mjög margir
fengju kaupmátt atvinnuleysis-
bótanna í stað reiknaðs kaupmátt-
ar, þar sem atvinnureksturinn
augljóslega gæti ekki tekið á sig
slíkar byrðar.
Verkalýðshreyfingin hefur látið
í veðri vaka að undanförnu að
fyrst og fremst yrði að reyna að
bæta kjör hinna verst settu í þeim
samningaviðræðum sem nú
standa yfir. Því kemur það eins og
þruma úr heiðskíru lofti að níu
verkalýðsfélög skuli setja fram
kröfu um 40% launahækkun í
fyrirtæki sem greiðir ein hæstu
laun í landinu. Kröfugerð sem
þessi er árangursríkasta leiðin til
þess að auka enn frekar á erfið-
leika þeirra sem illa eru staddir í
þjóðfélaginu og yrði vafalaust til
þess að fjölga þeim einstaklingum
sem ættu í miklum erfiðleikum.