Morgunblaðið - 03.03.1984, Blaðsíða 14

14
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 3. MARS 1984
Kvikmyndin
„Atómstöðin44
frumsýnd
Kvikmyndin „Atómstöðin“, sem byggð er á samnefndri skáldsögu Halldórs
Laxness, verður frumsýnd í Austurbæjarbíói í dag, laugardag, en myndin er
framleidd af Kvikmyndafélaginu Óðni hf. Er hér um að ræða fyrstu íslensku
kvikmyndina, sem gerð er eftir verki Halldórs Laxness og samkvæmt upplýs-
ingum sem Mbl. fékk hjá Örnólfi Árnasyni, framkvæmdastjóra myndarinnar,
er Atómstöðin dýrasta kvikmynd, sem Islendingar hafa gert til þessa, en
framleiðslukostnaður er áætlaður um 14 milljónir króna.
Örnólfur sagði að Atómstöðin
hefði verið tekin síðastliðið sumar
og haust í Reykjavík, í Skaftafelli
í Öræfum og einnig í Hvalfirði.
Flest inniatriði myndarinnar voru
tekin í upptökusal Aðstöðu í vöru-
skemmu við Vatnagarða. Voru þar
byggð heil hús, íbúðir og aðrar
vistarverur og var flatarmál alls
þessa um 900 fermetraf. Allar
voru vistarverurnar búnar hús-
munum, sem ýmist voru keyptir,
leigðir, fengnir að láni eða smíðað-
ir sérstaklega. Þá var einnig fjöldi
málverka fenginn að láni, bæði
hjá listasöfnum, stofnunum og
ýmsum einstaklingum og sama á
við um önnur listaverk, sem notuð
voru í leikmyndina. Sagði Örnólf-
ur að útvega hefði þurft fjölda
leikbúnina — yfir fjögur hundruð
— en þeir voru ýmist saumaðir
sérstaklega, fengnir að láni eða
leigðir. Þá gat Ornólfur þess að
þær gömlu bifreiðir, sem notaðar
hefðu verið í myndinni, hefðu
fengist fyrir milligöngu Fornbíla-
klúbbsins, Þjóðminjasafnsins og
Byggðasafns Hafnarfjarðar.
Ornólfur sagði um efni myndar-
innar að hún gerðist fyrir tæpum
40 árum. Ung sveitastúlka, Ugla
Falsdóttir, væri ráðin í vist hjá
þingmanninum Búa Arland og
fjölskyldu hans, en þó væri hún í
Reykjavík einkum þeirra erinda
að læra að spila á orgel. Búi Ár-
land er hins vegar helsti milli-
göngumaður um að fá ríkisstjórn-
ina og Alþingi til þess að sam-
þykkja að erlent stórveldi fái að
setja upp herstöð á íslandi.
Á meðan á dvöl Uglu stendur í
höfuðborginni kynnist hún ýmsum
hliðum lífins þar. Hún kemst í
kynni við margt fólk, bæði ráða-
menn þjóðarinnar, sem eru heima-
gangar hjá Búa Árland og ýmsa
kynlega kvisti, sem hún kynnist
hjá organistanum, kennara sínum.
Ugla lendir í ástarsambandi við
ungan mann, ásamt því að sam-
band hennar við Búa Árland verð-
ur sífellt nánara. í huga Uglu á
sér stað togstreita — hún verður
að velja á milli tveggja manna —
og er sú barátta hennar svipuð
baráttu þeirri, sem háð er innan
þjóðfélagsins, þar sem valið stend-
ur um tvær ólíkar leiðir; að taka
afstöðu í valdatafli stórvelda eða
vera óháð þjóð.
Handrit myndarinnar er skrifað
af Örnólfi Árnasyni, Þorsteini
Jónssyni leikstjóra og Þórhalli
Sigurðssyni upptökustjóra.
Aðalhlutverkin leika Tinna
Gurinlaugsdóttir (Ugla) og Gunn-
ar Eyjólfsson (Búi Árland). Önnur
helstu hlutverk leika Arnar Jóns-
son, Árni Tryggvason, Jónína
Ólafsdóttir, Sigrún Edda Björns-
dóttir, Helgi Björnsson, Hannes
Ottósson, Sigurður Sigurjónsson,
Barði Guðmundsson, Rúrik Har-
aldsson, Baldvin Halldórsson,
Róbert Arnfinnsson, Herdís Þor-
valdsdóttir og Þóra Friðriksdóttir.
Örnólfur Árnason sagði að ýms-
ir erlendir starfsmenn hefðu unn-
ið við „Atómstöðina" og önnuðust
mikilverð starfssvið, t.d. sá banda-
rísk kona, Náncy Baker, um klipp-
ingu myndarinnar og Louis Kram-
er stjórnaði hljóðupptöku. Kramer
er einn af þekktustu hljóðupp-
tökumönnum Bretlands, sá t.d. um
hljóð í myndunum „Gregory’s
Girl" og „Local Hero“ eftir Bill
Forsythe. Hljóð kvikmyndarinnar
er í Dolby Stereo.
„Atómstöðin" er fyrsta íslenska
myndin sem gerð er jafnhliða í
tveimur útgáfum, þ.e. á íslensku
og ensku og verður enska útgáfan
tilbúin í næsta mánuði.
Gert hefur verið samkomulag
við breskt fyrirtæki um dreifingu
myndarinnar erlendis og er ráð-
gert að hún verði sýnd á kvik-
myndahátíðinni í Cannes í maí nk.
Þá sagði örnólfur að um það bil
40 manna fast starfslið hefði unn-
ið við töku myndarinnar, auk
fjölda íhlaupafólks, t.d. við gerð
leikmynda og búninga.
Öll meiriháttar hlutverk eru í
höndum atvinnuleikara, sem eru
um 30 i myndinni, en aukaleikarar
voru hátt á fjórða hundrað.
Því mætti segja, að um það bil
fimm hundruð manns hefðu unnið
við sjálfa kvikmyndatökuna.
Sigurjón Jóhannsson, yfirleik-
myndateiknari Þjóðleikhússins,
stjórnaði gerð leikmyndarinnar,
en búninga hannaði Una Collins
og um öflun þeirra sá Dóra Ein-
arsdóttir.
Ragna Fossberg annaðist förð-
un og Guðrún Þorvarðardóttir
hárgreiðslu. Karl Sighvatsson
samdi tónlistina við kvikmyndina,
en Karl leggur stund á tónsmíðar
og kvikmyndatónlist í Boston í
Bandaríkjunum.
Halldór Laxness:
„Ég á von á
því, að þetta
hafi tekizt vel
Þetta eru flínkir og menntaðir menn“
— Já, stendur heima. Nú á að
fara að frumsýna þessa mynd. En
satt að segja hef ég ekki fylgzt
með vinnunni við töku hennar, ég
hef aldrei gert það, þegar myndir
hafa verið gerðar eftir verkum
mínum, sagði llalldór Laxness,
þegar blm. Mbl. innti hann eftir
því, hvort hann hefði séð kvik-
myndina Atómstöðina fullgerða,
en myndin verður frumsýnd á
laugardaginn.
— Ástæðan er sú, að kvik-
myndavinna er svo afskaplega
mikið annað form en ég er
spenntur fyrir — nema svona í
hversdagslegum mæli. Mikil
ósköp, mér þykir gaman að fara
í bíó. Og blessaðir mennirnir
hafa verið að bjóða mér að
koma. En þetta er ekkert á mínu
valdi og auk þess er ég svo ógur-
lega smámunasamur og sé alls
staðar galla. Þegar ég hef séð
myndir eftir bókum mínum hef
ég séð galla alls staðar. Ég á von
á að almennur áhorfandi hafi
aðra afstöðu og horfi á filmuna
öðrum augum. Mér nægir að vita
að þetta eru framúrskarandi
duglegir menn, hámenntaðir og
flínkir og ég treysti þeim fylli-
lega.
— Jú, þetta er reyndar í
fyrsta skipti sem íslendingar
standa einir að gerð myndar um
verk eftir mig. Það er óvæntur
áfangi. En mín bók, Atómstöðin,
er bara ekki nærri nógu góð. Jú,
hún höfðaði líklega til fólks á
sínum tíma. Ég rubbaði henni af
á svipstundu. Þetta var í þann
tíð, þegar sveitin er að segja
gúddbæ og flytja til Reykjavíkur
á einu bretti.
— Og ég á von á því að þetta
hafi tekizt vel, því að þessir
menn eru svo feikilega flínkir.
Nei, sem stendur eru ekki fleiri
verk mín að koma á filmu. Þetta
dugir í bili, sagði Halldór Lax-
ness.
Þorsteinn Jónsson, leikstjóri myndarinnar, fylgist með upptöku.
Stærra verkefm
en ég hef áður
fengist við
— segir Þorsteinn
„ÞETTA var erfitt verkefni og tók
langan tíma og margt fólk hefur
lagt hönd á plóginn, en þetta gekk
allt saman að lokum,“ sagði Þor-
steinn Jónsson, leikstjóri kvik-
myndarinnar „Atómstöðin", í sam-
tali við blm. Morgunblaðið, er
hann var spurður hvernig taka
myndarinnar hefði gengið.
„Það er alltaf erfitt að segja
um það eftir á hvernig hlutirnir
hafa gengið, það er kannski erf-
itt á meðan á því stendur, en
maður er fljótur að gleyma erf-
iðleikunum þegar vel gengur. Ég
held að okkur hafi tekist að gera
ágæta mynd," sagði Þorsteinn.
„Þetta er miklu stærra verk-
efni en ég hef áður fengist við,
bæði dýrara og mannfrekara.
Það er erfitt að líkja þessari
mynd við þá, sem ég hef áður
gert. Punktur, punktur, komma,
strik var að sumu leyti þrep inn
í leiknu myndirnar fyrir mig, en
ég lærði heimildarmyndagerð og
lagði ekki strax i að fara út í
leiknar dramatískar myndir,
sagði Þorsteinn.
„Vi erum með skáldsögu sem
Jónsson leikstjon
er mjög þekkt og umdeild, —
viðkvæmt efni, — þannig að það
var mjög erfitt að koma sögunni
í kvikmyndahæft form, þannig
að við næðum til kjarnans allir
mættu vel við una, bæði þeir sem
þekkja söguna og hinir sem ekki
hafa lesið hana, en við látum
áhorfendum um að dæma um
það,“ sagði Þorsteinn.
„Ég er mjög ánægður með
myndina að mörgu leyti, en hins
vegar lærir maður það mikið af
svona mynd, að maður getur
alltaf haldið áfram að auka kröf-
urnar og þegar ég sé myndina nú
er alltaf eitthvað sem maður
vildi gera öðruvísi og á eftir að
gera á annan hátt í næstu mynd-
um. En ég get ekki verið annað
en ánægður," sagði Þorsteinn.
Þorsteinn sagði. að myndin
hefði verið sýnd Islendingum í
Kaupmannahöfn, í stærsta
kvikmyndahúsinu í borginni, og
hefðu menn verið mjög ánægðir.
„Viðtökur voru langt umfram
það sem við þorðum að vona,“
sagði Þorsteinn, „þannig að ég er
bjartsýnn."