Morgunblaðið - 16.03.1984, Blaðsíða 11

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 16. MARZ 1984
11
Með milljarð í forgjöf
hráa og kalda í nýlist. Það gildir
enn, og mér finnst þessar myndir
hans nú á sýningunni í Galleríinu
á Vesturgötu sanna það nokkuð
vel. En ég kann miklu betur við
þessar teikningar og myndir undir
gleri en málverk Gunnars í sama
dúr. Þarna er hann í essinu sínu,
og teiknikunnátta hans nýtur sín
vel í þessum verkum, enda þótt
hann leggi ef til vill of mikla
áherslu á hið margrædda frelsi.
Frelsi er undirstaða allrar mynd-
gerðar, en það eru nokkuð margar
hliðar á frelsinu og ekki víst, að
allir séu sammála um tilgang þess
og eðli. Þetta kemur í hugann,
þegar þessar nýju myndir Gunn-
ars Arnar eru skoðaðar. Það er
annars hressilegur blær yfir sýn-
ingu Gunnars, og hún fer ágæt-
lega í þessum húsakosti, sem er
bæði aðlaðandi og smekklegur í
alla staði.
Valtýr Pétursson
Garðabær:
Flóamarkaður
Skólakórsins
SUNNUDAGINN 18. marz heldur
Skólakór Garðabæjar flóamarkað
í Garðalundi, Garðaskóla. Þar
verða einnig á boðstólum kaffi-
veitingar og skemmtiatriði.
— eftir Gísla
Blöndal
Oft, reyndar mjög oft, hef ég
furðað mig á umsvifum Sambands
ísl. samvinnufélaga, sem birst hef-
ur í kaupum kaupfélaganna á
þeim fyrirtækjum, sem föl eru
hverju sinni. Uppbygging nýrra
kaupfélagshalla vítt og breitt um
landið hefur verið með undraverð-
um hætti síðastliðin ár. Á sama
tíma, veit ég, og reyndar er það
viðurkennt af öllum aðilum, hefur
verslunin á landsbyggðinni barist
i bökkum, svo vægt sé til orða tek-
ið.
„Það er nefnilega það“
Hvaðan kemur þeim fé til þess-
ara framkvæmda? hefur verið
spurt. Svörin hafa venjulega verið
á þá leið að vegna svo fjölþættrar
starfsemi, sem þau reka, eigi þau
aðgang að öllu sjóðaapparati
landsins og ekkert sé auðveldara
en millifæra frá einni grein til
annarrar. Nú, maður ypptir öxlum
við þessum skýringum og segir,
„Það er nefnilega það.“
Lengi hefur mig grunað að þessi
skýring væri ekki sú eina rétta. Og
lengi hefur mig, eins og sjálfsagt
marga fleiri, grunað að sérstaða
SÍS í íslensku atvinnulífi, s.s. ein-
okunaraðstaða með landbúnaðar-
afurðir á heildsölustigi, væri mis-
notuð.
Grunurinn staðfestur
Erfitt hefur reynst að fjalla um
þetta mál vegna þess að sannanir
hefur vantað.
Með greinargerð Þorvaldar
Búasonar, sem birt var síðastliðið
haust, um fjárstreymi í vinnslu-
stöðvum landbúnaðarins, hefur
orðið breyting á í þessu efni. Þar
er þessi grunur staðfestur.
Einn milljarður að gjöf
Þorvaldur Búason færir þar rök
fyrir því, að svokallaðar niður-
greiðslur vaxtakostnaðar hafi um
nokkurt skeið verið hreinar gjafir,
sem kostaðar eru af neytendum og
skattgreiðendum. Hér er ekki um
neinar smáupphæðir að ræða.
Árið 1983 námu þessar niður-
greiðslur vaxtakostnaðar nær 200
milljónum króna. Reikna má með
því að á síðustu fjórum árum hafi
slíkar gjafir numið um 1.000 millj-
ónum króna, reiknað á gengi í febr.
’84. Hlutur SÍS og kaupfélaganna í
þessum gjöfum er nærri 85% eða
um 850 milljónir króna.
Þetta eru að vísu grófar áætlan-
ir, enda er þeim ekki ætlað annað
hlutverk en benda á stærðargráðu
gjafanna á undanförnum árum.
Samband íslenskra samvinnufé-
laga seilist nú æ meir til yfirráða í
íslensku atvinnulífi, ekki vegna
yfirburða í rekstri heldur í krafti
fjármagns, sem á uppruna sinn í
sérréttindastöðu. Það er augljóst,
að fyrirtæki sem rekin eru á
venjulegum viðskiptagrundvelli,
verða undir í samkeppni við þá,
sem slíka sérstöðu hafa. Dæmin
um það höfum við vítt og breitt
um landið.
Einfalt dæmi
Ég þykist vita að það vefjist
fyrir ýmsum að trúa því að svona
sé um hnútana búið, en til að und-
irstrika eðli málsins, skal hér tek-
ið einfalt dæmi úr grein Þorvaldar
Búasonar í Mbl. 9. des. sl.
„Hugsum okkur mann, sem fær
Gísli Blöndal
„Samband íslenskra
samvinnufélaga seilist
nú æ meir til yfirráöa í
íslensku atvinnulífi,
ekki vegna yfirburöa í
rekstri heldur í krafti
fjármagns, sem á upp-
runa sinn í sérréttinda-
stööu.“
lánaðar 1000 kr. á afurðalánakjör-
um. Þ.e. með 30% vöxtum í 50%
verðbólgu í janúar og að hann
kaupi gull fyrir þessar 1000 kr.
Gerum einnig ráð fyrir að hann
selji gullið á síðasta degi ársins.
Vegna verðbólgunnar fengi hann
1500 kr. fyrir það. Þegar hann hef-
ur endurgreitt lánið og vexti af
láninu, alls 1300 kr., á hann 200 kr.
eftir. Gerum nú ennfremur ráð
fyrir að ríkið niðurgreiði vaxta-
kostnað fyrir manninn. Hann
fengi þá 300 kr. endurgreiddar og „
hefði þá maðurinn fengið 500 kr.
gefins.
Landbúnaðarvörur eru að veru-
legum hluta verðtiyggðar með
verðhækkunum á 3ja mánaða
fresti. Uppgjör launa og vaxta-
kostnaðar dreifist á alla mánuði
ársins. Þegar landbúnaðarvara á í
hlut er myndin því margþættari
en í umræddu dæmi, en þó mjög
hliðstæð.
Ljúkum veislunni
Nýlega hefur Sambandið hafið
stórsókn á suðvesturhorni lands-
ins og hlutdeild kaupfélaganna í
verslun stóraukinn.
Þeir voru ófáir sem undruðust
hversu mikið fjármagn lá á lausu,
en nú þegar staðreyndir málsins
liggja fyrir, skýrist málið.
Ef ríkisstjórnin hefði á síðasta
ári beitt pennastrikinu á þessar
gjafir, hefði hún sparað kassanum
þessar 200 milljónir, sem nægt
hefði til að leiðrétta laun opin-
berra starfsmanna og getað samið
án þess að fara út fyrir ramma
fjárlaga. Sannarlega óskastaða
fyrir Albert.
Sambandið stendur í mikilli
þakkarskuld við þjóðina —
skattgreiðendur, vegna þessara
gjafa, en nú er mál að veislunni
ljúki.
Gísli Blöndal er verslunarmaður í
Reykjayík.
SKÓLAKÓR
GARÐABÆJAR
Að öllum líkindum tölvan sjálf.
Fyrir það fyrsta þá kostar hún
minna en þú gætir haldið.
IBM PC einkatölva með 128000
stafa vinnsluminni, 83ja tákna
lyklaborði,320000 stafa diskettu,
prentara sem skrifar 60 stafi á
sekúndu, litaskermi, auk nokk-
urra grunnforrita, kostar minna
en nýr smábill.
Og hún skapar þér aukinn
tima. Með þvi m.a. að losa þig
undan svo mörgum tímafrekum
verkum eins og að endurreikna,
endurmeta, endurvélrita, endur-
útgefa, endurvinna og endur-
taka. Hún getur sparað þér
margar klukkustundir á viku.
H vers virði er hver klukkustund í
þinu starfi? Hafir þú ekki gert
þér grein fyrir þvi, láttu þá IBM
PC einkatölvuna leiða þig i allan
sannleikann.
Og annað, hún ætti að geta
hjálpað þér að gera nokkrar
skarplegar ákvarðanir i hverjum
mánuði - t.d. varðandi lausn á
verkefnum, í fjárfestingum, verð-
lagningu, skráningu á upplýs-
ingum, i útgjöldum og bættri
samkeppnisstöðu.
Allt þess eðlis að leiða til meiri
hagnaðar og meiri sparnaðar.
Að lokum, IBM PC einka-
tölvan er fjárfesting í réttari
ákvarðanatökum, betri stjórnun
og framleiðni og þægilegra
vinnuumhverfi - hún er fljót að
borga sig!
Farðu og hittu einhvern söluaðil-
ann fyrir IBM PC einkatölvuna.
1
o
3
ct
£
2
<
8
3
|
(-
Söluumboð fyrir IBM PC einkatölvuna:
Gísli J. Johnsen
Skrifstofubúnaður sf., Smiðjuvegi 8,
Kópavogi, sími 73111
Skrifstofuvélar hf.
Ottó A. Michelsen, Hverfísgötu 33,
Reykjavík, sími 20560
Örtölvutaekni sf., Garðastræti 2,
Reykjavík, sími 11218