Morgunblaðið - 16.03.1984, Blaðsíða 14

14
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 16. MARZ 1984
Norræni verkefnaútflutningssjóðurinn kynntur á blaðamannafundi í Helsinki:
þróunarlöndum. Ekki er
veitt fjármagn til verkefna
nema fyrirtæki frá a.m.k.
tveimur Noröurlandanna
standi sameiginlega aö þeim.
Lítiö land eins og ísland get-
ur haft mjög mikið gagn af
þessum sjóöi, eins og þegar
hefur komið í Ijós. Verður
vikiö að þeim þætti síðar í
samtali við Þórð Friðjóns-
son, efnahagsráðgjafa for-
sætisráðherra, en hann á
sæti í stjórn sjóðsins.
Norræni verkefnaútflutnings-
sjóðurinn starfar í nánu samstarfi
við Norræna fjárfestingabankann
og hefur enda aðsetur í húsnæði
bankans við Uniongötu í Helsinki,
Finnlandi. Fyrir nokkru var hald-
inn kynning á Norræna verkefna-
útflutningssjóðnum í Helsinki og
þangað boðið einum blaðamanni
frá hverju Norðurlandanna nema
Finnlandi, en þaðan komu þrír
blaðamenn. Kynningunni stjórn-
aði framkvæmdastjóri sjóðsins,
Norðmaðurinn Hans Höegh Hen-
richsen. Skipulagningu annaðist
Thomas Romantschuk, upplýs-
ingafulltrúi norrænu ráðherra-
nefndarinnar í Osló.
Fram kom á fundinum, að sjóð-
urinn hefur lagt áherslu á þrjú
svið; sjávarútveg, landbúnað og
orkumál. Norræri fyrirtæki, sem
starfa á þessum sviðum, hafa átt
aðgang að fjármagni sjóðsins til
þess að ná fótfestu á mörkuðum
þróunarlandanna. Sjóðurinn lánar
ennfremur til sams konar verk-
efna í ríkjum austan járntjalds, en
hingað til hafa sárafáar umsóknir
borizt um verkefni í þeim löndum.
Loks er þess að geta, að fé er veitt
til námskeiðahalds og upplýs-
ingamiðlunar, sem getur orðið
norrænum hagsmunum til fram-
dráttar.
Lánað til áhættu-
samra þátta
Starfssvið sjóðsins beinist
þannig að því að styðja við bakið á
fyrirtækjum á meðan þau stíga
fyrstu skrefin í leit sinni að nýjum
verkefnum. Sá þáttur í starfsemi
fyrirtækis getur verið mjög
áhættusamur, sérstaklega ef um
nýja og fjarlæga markaði er að
ræða. Jafnvel stórfyrirtæki á al-
þjóðlegan mælikvarða hafa ekki
ótakmörkuð fjárráð og getu til að
sinna slíkum viðfangsefnum. En
áhætta, kostnaður og reynsluleysi
getur staðið smærri fyirtækjum
verulega fyrir þrifum í þessu efni.
Sjóðurinn getur verið góður
bakhjarl fyrir slík fyrirtæki.
Til að styrkja fyrirtæki við öfl-
un nýrra verkefna í þróunarlönd-
Frá hlaóamannafundi Norræna verkefnaútflutningssjóðsins í Helsinki á dögunum. Lengst til hægri er Elisabet Crona frá Svenska Dagbladet, þá Ole Rössel
frá Politiken, Ole N. Hoemsnes frá Aftenposten, Hannu Olkinuora frá Kauppelethi, Sigtryggur Sigtryggsson frá Morgunblaðinu, Hannu Olkinuora frá
Helsinkin Sanomat og Nina Eldh frá skrifstofu norrænu ráðherranefndarinnar. Lengst til vinstri er Inger Jágerhorn frá Huvudstadsbladet.
dreifa áhættunni. Norræni verk-
efnaútflutningssjóðurinn gæti
orðið mjög mikilvægur fyrir nor-
ræn fyrirtæki, sérstaklega minni
fyrirtækin, sem gætu slegið sér
saman með aðstoð sjóðsins og ráð-
ist í verkefni, sem annars væru
þeim gjörsamlega ofviða.
Síðan tóku til máls Andreas
Lava Olsen, frá Fuglafirði í Fær-
eyjum, stjórnarformaður Farom-
ar og helsti maðurinn í fyrirtæk-
inu Senegal Seafood Ltd., og Per
Ryding, danskur framkvæmda-
stjóri Senegal Seafood Ltd. í máli
þeirra kom fram, að Færeyingar
verða að leita með flota sinn út
fyrir heimamið, því þau gefa
miklu minna af sér en afkastageta
fiskveiðiflota þeirra er. Færey-
ingar hafa víða farið, t.d. á mið við
Ameríku og ísland. Á síðustu ár-
um hafa augu þeirra beinst að
fiskveiðum við strendur Afríku, og
í því augnamiði var stofnað fyrir-
tækið Senegal Seafood Ltd. Marg-
ir aðilar í Færeyjum stóðu að
stofnun fyrirtækisins, fyrirtæki,
bankar og landstjórnin.
Hugmyndin er að senda fjögur
fullkomnustu fiskiskip Færeyinga
til veiða undan ströndum Senegal.
Áætlun hefur verið gerð um alla
þætti málsins; veiðar, flutning
vinnslu og markaðssetningu. Þeir
Olsen og Ryding sögðu að fljótlega
hefði sú hugmynd vaknað að leita
til Norræna verkefnaútflutnings-
sjóðsins um fjármögnun og hefði
þeirri málaleitan verið vel tekið.
„Það er enginn vafi á því, að sjóð-
urinn á stóran þátt í undirbúningi
þessa máls og hann hefur á allan
hátt verið okkur mikil stoð," sögðu
þeir félagar.
sem byggjast á markaðslegum
sjónarmiðum.
Yfír 60 verkefni í
fjölmörgum löndum
Á kynningarfundinum lágu
fyrir upplýsingar um starfsemi
Norræna
verkefnaútflutningssjóðsins til 1.
desember 1983. Fram að þeim
tíma hafði sjóðurinn fengið um-
sókn um 61 verkefni, samtals að
upphæð 6,8 milljónir finnskra
marka eða tæpar 35 milljónir ís-
lenskra króna. Sænsk fyrirtæki
eða stofnanir áttu aðild að 46 um-
sóknum, norsk að 41 umsókn,
ekki til staðar, væri hætta á því að
norræn fyrirtæki leituðu fremur
til annara landa, t.d. Þýskalands,
eftir samstarfsaðilum að þessum
verkefnum," sagði hann.
Þegar litið er á verkefnalistan
kennir þar margra grasa. Flest
verkefnin eru á sviði fiskveiða og
-vinnslu eða 12 alls, og orkuverk-
efnin koma næst, eða 8 að tölu.
Flest verkefnin tengjast Indónesíu
og Egyptalandi, eða 7 í hvoru
landi, 4 tengjast Filippseyjum og
færri verkefni eru í öðrum lönd-
um. Af þeim má hér nefna Saudi-
Arabíu, Oman, Malasýu, Súdan,
Indland, Venesúela, Norður-Jem-
en, Botswana, Mið-Afríkulýðveld-
ið, Kamerún, Kólombíu, Alsír,
Pakistan, Uruguay, Thailand,
Marokkó, Gabon, Sovétríkin, Fíla-
beinsströndina, íran, Sómalía,
Senegal, Burma, Kuwait, Uganda
og Suður-Jemen.
Verkefnin eru misjafnlega á
vegi stödd, sumum er lokið og þá
annað hvort með árangri eða án
árangurs. Gott útlit er með sum
verkefni en með önnur er útlitið
ekki jafn bjart. „Þetta eru auðvit-
að áhættuverkefni og menn renna
alltaf blint í sjóinn með útkom-
una. En við skulum hafa í huga, að
ef Norræni verkefnaútflutnings-
sjóðurinn væri ekki fyrir hendi
myndu mörg verkefnanna aldrei
verða reynd," sagði Hans Höegh
W
Fulltrúar fyrirtækja, sem notið hafa fyrirgreiðslu sjóðsins, og skýrðu frá reynslu fyrirtækjanna. Frá vinstri: Per
Ryding, forstjóri Senegal Seafood Ltd., Andreas Lava Olsen frá Færeyjum, stjórnarformaður Senegal Seafood Ltd.,
Göran Fransson frá ASEA og Owe Conbáck, varaforseti ASEA í Svíþjóð.
Sjóðurinn sérstaklega mikil-
vægur fyrir Islendinga“
— segir Þórður Friðjónsson, sem á sæti í sjóðsstjórninni
NORRÆN samvinna nær tii
sífellt fleiri sviöa. Haustiö
1981 ákvað norræna ráð-
herranefndin að stofna nýjan
norrænan sjóð, „Norræna
verkefnaútflutningssjóðinn“.
Hann tók til starfa 1. októ-
ber 1982 og var í upphafi ætl-
að að starfa til reynslu í þrjú
ár, en nú þegar liggur fyrir,
að starf hans verður fram-
lengt, a.m.k. til ársins 1987.
Sjóðurinn skal fyrst og
fremst veita norrænum fyrir-
tækjum áhættufjármagn til
þess að kanna möguleika á
að komast inn á markaði í
unum gefur sjóðurinn þeim kost á
áhættufjármagni, allt að helmingi
af kostnaði. Ef verkefni tekst
endurgreiðir fyrirtækið það fé,
sem sjóðurinn veitti. Hins vegar ef
verkefnið eða athugun fyrirtækis-
ins leiðir ekki til neins, fellur
endurgreiðsla niður, þ.e. fyrir-
greiðslan breytist í beinan styrk.
Til að sjóðurinn geti veitt stuðn-
ing við tiltekið verkefni þurfa
norrænir hagsmunir að vera skýr-
ir og raunhæfir. Ennfremur verða
minnst tvö lönd að eiga hagsmuna
að gæta- í hverju verkefni, sem
sjóðurinn styrkir. Að auki hefur
sjóðstjórnin lagt þunga áherslu á,
að viðkomandi verkefni feli í sér
raunhæfa möguleika á viðskiptum
dönsk að 33 umsóknum, finnsk að
33 umsóknum og íslensk að 11 um-
sóknum í 28 tilvikum af 61 standa
þrjú Norðurlandanna eða fleiri að
þeim verkefnum, sem sótt er um
fjármagn til, svo sjá má að hér er
um stórtæka samvinnu norrænna
fyrirtækja að ræða á verslunar-
og tæknisviði.
Enda lagði Hans Höegh Hen-
richsen, framkvæmdastjóri Nor-
ræna verkefnaútflutningssjóðsins,
sérstaka áherslu á þennan þátt í
kynningunni á sjóðnum. „Þarna
gefst tækifæri til samvinnu og þar
með útbreiðslu þekkingar milli
Norðurlandanna, sem annars
hefði ekki gefist. Ef Norræni verk-
efnaútflutningssjóðurinn væri
Þórður Friðjónsson, efnahagsráð-
gjafi, annar tveggja fulltrúa íslands í
stjórn sjóðsins.
Henrichsen á kynningarfundinum
í Helsinki.
Mikilvægur sjóður
Á umræddum fundi voru mætt-
ir fulltrúar tveggja ólíkra fyrir-
tækja, sem sótt hafa um fé úr
sjóðnum, og gerðu þeir grein fyrir
verkefnunum og hvernig til hefði
tekist.
Fyrst tóku til máls Owe Con-
báck, varaforseti sænska
stórfyrirtækisins ASEA, og Göran
Fransson, yfirmaður orkumála í
þeirri deild fyrirtækisins, sem sér
um Suður-Ameríku. ASEA fékk
styrk frá sjóðnum til þess að gera
rannsóknir vegna orkuvers, sem
fyrirtækið reisir í Kólombíu. Þeir
Conbáck og Fransson sögðu að
fyrirtæki, jafnvel stórfyrirtæki á
borð við ÁSEA, væru sífellt að
leita að peningum til þess að
leggja í áhættuverkefni. Það sýndi
sig, að 5—10% þeirra verkefna,
sem könnuð væru, gætu skilað ár-
angri. Því væri leitað leiða til að