Morgunblaðið - 10.08.1984, Blaðsíða 6

38
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 10. ÁGÚST 1984
Ólympíuleikarnir:
Að misbjóða
líkamanum
fyrir gullið
ÞRATT fyrir allar þrætur,
pólitískar sem aörar, sem í
gegnum tíðina hafa risið
vegna Ólýmpíuleikanna,
virðist almenningur líta
leikana sem vettvang hins
sanna íþróttaanda, þar
sem allir eiga sömu mögu-
leika og meginmáli skiptir
að vera meö. En hvað ligg-
ur að baki gullverölauna á
Ólympíuleikunum og
hversu margir mæta til
leiks með annað í hafur-
taskinu en eigið þol og
þjálfun?
I gegnum árin hafa hvaö eftir
annaö vaknaö sögur um lyfjamis-
notkun í ríku maeli. Skömmu áður
en Ólympíuleikarnir í Los Angeles
hófust sagöi einn af íþrótta-
mönnunum sem þar keppti til leiks
fyrir hönd Bandaríkjanna: „Sam-
keppnin er oröin þaö mikil, aö
jafnvel besti vinur þinn lætur ekki
uppi á hvaöa lyfjum hann er.“ f
síöustu Pan American-leikunum,
sem voru haldnir í Caracas í Ven-
ezúela var 13 íþróttamönnum gert
aö skila aftur verölaunum sínum,
eftir aö lyfjapróf þeirra höföu veriö
jákvæö.
Segja má aö áhyggjur manna af
lyfjanotkun íþróttafólks hafi komiö
upp á yfirboröiö þegar breski
hjólreiöamaöurinn Tommy Simp-
son lést í keppni í Frakklandi
1966. Dánarorsökin var hjartaáfall
vegna ofþreytu, súrefniskorts og
vökvataps. Viö krufningu kom í
Ijós aö í líkama hans var mikiö
magn af amfetamíni. Neysla þess
haföi gert þaö aö verkum aö efniö
yfirtók náttúrulegt lögmál líkam-
ans og geröi Simpson kleyft aö
hjóla áfram löngu eftir aö líkams-
þrekiö var uppuriö. Simpson sagöi
eitt sinn sjálfur, „Ég vil ekki neyta
lyfja vegna íþróttanna, en ef þaö
aö neyta þeirra ekki þýöir aö ég
tapa fyrir hjólreiðamönnum sem
ég veit aö eru ekki sambærilegir
viö mig, þá tek ég lyfin.“
Eftir dauöa Simpson hafa fleiri
íþróttamenn látiö lífiö vegna lyfja-
neyslu og eftirlit með lyfjanotkun
íþróttamanna oröið strangara.
Þrátt fyrir þaö virðist lítil leiö til aö
koma í veg fyrir lyfjanotkun. í
könnun sem gerö var á meöal
ungra bandarískra íþróttamanna
var m.a. spurningin: „Myndir þú
neyta lyfja sem tryggðu þér gull-
verðlaun á Ólympíuleikunum, en
myndu líklegast valda dauöa þín-
um innan tólf mánuða?" Tæpur
helmingur þeirra svaraöi játandi.
Þá hafa þeir sem vinna gegn
lyfjanotkun fþróttamanna átt viö
ramman reip aö draga, sem er sú
staöreynd aö yfirvöld víösvegar
viðurkenna ekki viöurlög vegna
lyfjaneyslu. Þannig vildi þaö t.d. til
aö tvær austurrískar skíöakonur
fengu jákvæöa niöurstööu úr lyfja-
prófun þegar keppni í undanúr-
slitum var háö í Frakklandi fyrir
vetrarleikana í Sarajevo. Austur-
rísk yfirvöld neituöu aö setja þær í
keppnisbann og önnur endaöi á
verölaunapallinum.
Meö vaxandi gæslu vegna lyfja-
notkunar hafa ýmsar leiöir veriö
reyndar tii aö neyta þeirra, án þess
aö eiga keppnisbann á hættu. Á
síöastliönum árum hefur notkun
örvandi efna minnkaö, en vöðva-
byggjandi sterar (steroids) og
hormónalyf komiö í þeirra staö.
Vöövabyggjandi sterar eru ekki
notaöir fyrir keppni, heldur sem
stór þáttur í þjálfuninni til aö
byggja upp vööva líkamans. Þá
örvar neysla þeirra bata eftir
meiösli og íþróttamenn geta geng-
iö í gegnum mun harðari þjálfun og
þannig aukiö möguleika sína á aö
vera „bestir".
Menn komust fljótt aö því þegar
vöðvabyggjandi sterar voru settir
á bannlistann eftir Ólympíuleikana
í Mexico 1968, aö meö því aö taka
þá þar til örfáum vikum fyrir
keppni og taka þess í staö testost-
erone-karlhormón kom þaö ekki
niöur á líkamsþrekinu og testost-
erone-karlhormón var ekki á
bannlistanum. Þaö var ekki fyrr en
1982 sem testosterone-karlhorm-
ón fór á bannlistann, eftir aö lyfja-
eftirlitsnefnd Ólympíuleikanna í
Moskvu dró þá álytkun aö um 20%
allra keppenda, karlkyns sem
kvenkyns notuöu testosterone.
Þaö er hins vegar ekki hlaupiö aö
því aö finna hvort íþróttamaöur
hefur tekiö testosterone, hormón-
inn er líkamanum eölilegur og próf
verða aö sýna mjög mikiö magn
testosterone í líkamanum til þess
aö grunur leiki á misnotkun þess.
Þannig geta prófin aldrei oröiö
meö öllu örugg.
En neyslu vöövabyggjandi stera
fylgja ýmsar aukaverkanir. Hjá
karlmönnum eru þær m.a. gula,
hár blóðþrýstingur, lifrarsjúkdóm-
ar, afleysi og getuleysi. Hjá kven-

ISI i r i '
skm
-- -—
5
Nýi verðlistinn er yfir 700 síður Aldrei verið stærri. '» Fyrir aðeins 98,- krónur
. X ■ / / ■ ■— •• 1 ■■ , I I ■ | | '
færð þú nýja Freemans pöntunarlistann sendan beint heim til þín.