Morgunblaðið - 29.11.1984, Page 36

36
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 29. NÓVEMBER 1984
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 29. NÓVEMBER 1984
37
fltoiQQpisitlPlflifrUÞ
Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Aöstoðarritstjóri
Fulitrúar ritstjóra
Fróttastjórar
Auglýsingastjóri
hf. Árvakur, Reykjavík.
Haraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Björn Bjarnason.
Þorbjörn Guömundsson,
Björn Jóhannsson,
Árni Jörgensen.
Freysteinn Jóhannsson,
Magnús Finnsson,
Sigtryggur Sigtryggsson,
Ágúst Ingi Jónsson.
Baidvin Jónsson.
Ritstjórn og skrifstofur: Aöalstræti 6, sími 10100. Auglýsingar: Aö-
alstræti 6, sími 22480. Afgreiösla: Kringlan 1, sími 83033. Áskrift-
argjald 300 kr. á mánuöi innanlands. f lausasölu 25 kr. eintakiö.
Alþýðusambandið
þingar
Til þessa hefur það sett
mestan svip á þing Al-
þýðusambandsins sem hófst á
mánudag og stendur þessa
viku, að þar hafa menn tekist
á um fjölgun varaforseta og
manna í miðstjórn. Eins og at-
kvæðatölur sýna eru þing-
fulltrúar ekki á eitt sáttir um
þessa fjölgun, þótt sjónarmið
stjórnenda ASÍ hafi hlotið
fylgi meirihlutans að lokum.
Það er alkunn staðreynd úr fé-
lagsstarfi að sjaldan er það til
marks um styrk og samstöðu
þegar gripið er til þess að
fjölga í stjórnum. Að sjálf-
sögðu er það rétt sem Kol-
beinn Friðbjarnarson frá
Sigiufirði sagði, að auka hefði
mátt hlut kvenna í miðstjórn-
inni án þess að fjölga full-
trúum þar. Af fjölgun full-
trúanna leiðir hins vegar að
flokkspólitísk hlutföll í mið-
stjórninni raskast ekki — í
sjálfu sér getur það verið til
góðs fyrir ASÍ, starf þess og
stefnu, enda eiga menn hik-
laust að viðurkenna að sú
jafnvægislist ráði ferðinni sé
málið þannig vaxið.
í um það bil aldarfjórðung
hefur á þingum ASÍ verið rætt
um hvernig breyta beri skipu-
lagi samtakanna án þess að
nokkur botn fáist í það mál.
Niðurstaðan hefur jafnan orð-
ið sú að klastrað er við óbreytt
kerfi. Stefnuyfirlýsingin sem
út var gefin í kringum 1960 um
skipulag ASÍ byggir á þeirri
meginhugmynd að komið verði
á fót atvinnugreinasambönd-
um, þannig að allir aðilar í
einni og sömu atvinnugrein
séu í sama sambandi, með því
yrði unnt að koma í veg fyrir
að einstakar starfsstéttir
stöðvuðu atvinnugreinar með
verkföllum. Það er ekki til
marks um styrkleika að á
ASÍ-þingum hefur ekki verið
tekið af skarið í skipulagsmál-
unum um jafn langt skeið og
raun ber vitni.
Athyglin beinist alltof
sjaldan að innri málefnum
verkalýðshreyf i ngar i n nar.
Með hliðsjón af því valdi sem
hún hefur í raun er full ástæða
til að fylgjast náið með því
jafnt fyrir almenna félags-
menn sem aðra hvernig staðið
er að skipulagi og starfshátt-
um innan hreyfingarinnar.
Það eru að sjálfsögðu kjara-
málin og stefna ASÍ í þeim
sem dregur jafnan að sér
mesta athygli.
Ásmundur Stefánsson, for-
seti ASÍ, vék að baráttustöðu
Alþýöusambandsins í setn-
ingarræðu þingsins og lagði á
það höfuðáherslu að verka-
lýðshreyfingin yrði að treysta
á sjálfa sig en ekki stjórn-
málamennina. En Ásmundur
hafnaði þó ekki öllu því sem
stjórnmálamennirnir hafa
lagt til málanna á nýliðnum,
örlagaríkum vikum. Forseti
Alþýðusambandsins vék að
þeirri hugmynd sem Þorsteinn
Pálsson, formaður Sjálfstæð-
isflokksins, hefur lagt sig
fram um að vinna fylgi og
sagði: „Við höfnum ekki þjóð-
arsátt, en við höfnum sátt um
misskiptingu og rangsleitni."
Morgunblaðið fagnar þessum
ummælum og hvetur til þess
að í anda þeirra setjist þeir
aðilar sem geta mótað skyn-
samlega stefnu með þjóðarsátt
að markmiði til viðræðna.
Orgel í Hall-
grímskirkju
Fimm einstaklingar hafa
haft forgöngu um fjár-
söfnun til orgelkaupa handa
Hallgrímskirkju undir kjör-
orðinu Seðill í orgelsjóð. Að
söfnuninni er staðið með ný-
stárlegum hætti eins og menn
gátu kynnt sér í Morgunblað-
inu í gær.
í ávarpi af þessu tilefni
vekja fimmmenningarnir máls
á því að hér á landi vanti enn
aðstöðu til að flytja mikils
háttar tónverk, einkanlega
frábær skáldverk kirkjulegrar
tónlistar. Síðan segir orðrétt:
„Ekkert orgel er til í landinu,
sem fullnægir kröfum um
túlkun þeirra meistaraverka,
sem mest hafa verið samin
fyrir kirkjuorgel." Stendur
vilji til þess að Hallgríms-
kirkja eignist orgel sem bæti
að fullu úr þessari vöntun og
sé í samræmi við kröfur
menningarþjóðar. Þá segir í
ávarpinu um Hallgrímskirkju:
„Hún er reist með það í huga
meðal annars að styrkja sam-
band listar og kirkju. Hún er
helguð minningu eins mesta
listamanns, sem þjóðin hefur
átt. Hún er sakir stærðar og
yfirbragðs ágætlega til þess
fallin að verða musteri göfugr-
ar tónlistar og skila stórbrotn-
ustu kirkjutónsmíðum."
Um leið og Morgunblaðið
tekur undir hin tilvitnuðu orð
vill það hvetja lesendur sína
til að taka áskorun um stuðn-
ing við þetta málefni af vel-
vilja.
Er milljónatap eini
„árangur“ verkfallsins?
— eftir Sigurð
Helgason
Það er alltaf að koma betur og
betur í ljós hversu dýrkeypt verk-
fall BSRB hefur orðið þjóðar-
búinu. Og samkvæmt þvi sem
stjórnmálamenn halda fram, sum-
ir hverjir að minnsta kosti, sitja
félagar í BSRB eftir með sárt enn-
ið í sömu sporum og fyrir verkfall.
Þessi barátta færði þeim engar
raunhæfar kjarabætur.
Nú má ekki lengur dragast að
leita nýrra leiða til lausnar kjara-
deilum framtíðarinnar svo komist
verði hjá illvígum vinnudeilum og
því óhemjutjóni sem verkföll
valda. íslenskt þjóðfélag hefur átt
fullt í fangi með að verjast afleið-
ingum ytri áfalla þótt ekki komi
þar til viðbótar verðmætasóun af
völdum innbyrðis átaka um laun.
Við höfum ekki efni á að halda
áfram á sömu braut ef ætlunin er
að bæta raunveruleg kjör þjóðar-
innar. Ég ætla að nefna hér eitt
eða tvö dæmi um tjón af völdum
verkfalls BSRB til að undirstrika
enn frekar þá brýnu þörf sem er á
að koma í veg fyrir síendurtekin
verkföll í þjóðfélaginu. ,
Tekjutapið nam
tugum milljóna
Gerð hefur verið úttekt á fjár-
hagslegu tjóni Flugleiða vegna
verkfalls BSRB í október. Það
liggur ljóst fyrir að tekjutapið
nemur 20—25 milljónum króna.
Þetta er varlega áætlað. Þessu til
viðbótar kemur svo mikill auka-
kostnaður sem félagið varð fyrir
af völdum verkfallsins. Sá kostn-
aður slagar hátt í 10 milljónir
króna. Heildartap Flugleiða vegna
vekfallsins nemur því 30—35
milljónum króna.
Þegar tekjutapið er annars veg-
ar ber hæst mikla fækkun far-
þega, sérstaklega í millilandaflug-
inu. Að vísu fækkaði íslenskum
farþegum Iítið sem ekkert frá
sama tíma í fyrra, en áætluð
aukning skilaði sér ekki. Það fer
hins vegar ekki milli mála, að um
þrjú þúsund erlendir ferðamenn
hættu við íslandsferð með Flug-
leiðum í október. 1 þeim mánuði
komu aðeins um 2.200 útlendingar
til landsins, en i sama mánuði í
fyrra voru þeir um 4.200. Þarna
misstum við tvö þúsund farþega
auk 1.000—1.200 farþega aukning-
ar sem lá fyrir, þar af stór hluti í
staðfestum farpöntunum. 1 mörg-
um tilvikum var þetta fólk búið að
greiða sinn farseðil og fékk hann
síðan endurgreiddan. Flestir sem
hættu við Islandsferðina nefndu
sem ástæðu ótta við að komast
ekki til baka á tilsettum tíma, en
ekki var gerlegt fyrir Flugleiðir að
gefa nein loforð þar um. í er-
lendum fjölmiðlum var ástandi
mála á Islandi lýst sem hreinu
umsátursástandi. Framkvæmda-
valdið treysti sér ekki til að gefa
bindandi loforð um að unnt væri
að halda uppi reglubundnu áætl-
unarflugi til og frá landinu án
truflana eða fyrirvaralausrar
stöðvunar vegna verkfallsaðgerða.
Skipti engu þótt Flugleiðir ættu
enga aðild að þeirri kjaradeilu,
sem var orsök verkfallsins.
Innkaupaferöir frá
Bandaríkjunum
Á meðan á verkfallinu stóð var
hægt að halda uppi millilanda-
flugi til Norðurlanda og Bretlands
af hálfu Flugleiða og að mestu
samkvæmt áætlun. En sem fyrr
Sigurður Helgason
„ÞaÖ fer hins vegar
ekki milli mála að um
þrjú þúsund erlendir
ferðamenn hættu við ís-
landsferð með Flugleið-
um í október. í þeim
mánuði komu aðeins
2.200 útlendingar til
landsins, en í sama
mánuði í fyrra voru þeir
um 4.200.“
segir var aldrei vitað fyrirfram
hvort unnt yrði að fljúga. Margir
verkfallsmanna virtust vilja
stöðva millilandaflugið hvað sem
það kostaði. Því neyddist félagið
til að hætta viðkomu á íslandi i
flugi milli Bandaríkjanna og Evr-
ópu. Hættan á að DC-8-þotur fé-
lagsins lokuðust hér inni var of
mikil.
Mánuðina fyrir verkfall höfðu
söluskrifstofur Flugleiða í Banda-
ríkjunum unnið við að undirbúa,
auglýsa og selja stuttar verslunar-
ferðir til Islands í október og nóv-
ember. Undirtektir voru enn betri
en nokkur bjóst við og pantanir
streymdu inn. Flestir þátt-
takendur ætluðu að kaupa íslensk-
ar ullar- og keramikvörur. Von
var á 600—800 manns í þessum
sérstöku ferðum. Vegna verkfalls-
ins hættu nær allir við komuna að
viðbættum öllum þeim viðdvalar-
farþegum sem voru búnir að panta
eins til þriggja daga dvöl á fslandi
á leið milli Bandaríkjanna og Evr-
ópu eða öfugt.
Þar fóru 50—60
milljónir
Gerð var sérstök könnun í New
York og Chicago á verslunaráhuga
fólksins sem átti bókað far hingað
í innkaupaferðunum. Það kom í
ljós að mjög margir höfðu hugsað
sér að verja um eitt þúsund dölum,
það er nær 40 þúsund íslenskar
krónur, í kaup á ullarvörum, auk
annarra innkaupa. Margir úr
þessum hópi ákváðu að fara í inn-
kaupaferð til Lúxemborgar í stað-
inn. f þeim hópi var vel stæður
maður sem kvaðst hafa ætlað að
kaupa íslenskan varning, einkum
ullarvörur, fyrir 10 þúsund doll-
ara, eða sem svarar til nær 400
þúsund islenskra króna. Hann
kvaðst hafa eytt þessari upphæð í
gauksklukkur í Sviss, en þangað
brá hann sér frá Lúxemborg.
Þannig mætti lengi telja. Nú hefur
verið unnið linnulaust af hálfu
Flugleiða við að ná árangri á ný í
Við hlið Keflavíkurflugvallar { verkfallinu
að selja innkaupaferðir til íslands
síðar í vetur og virðist ætla að
takast vonum framar með þrot-
lausu starfi.
Við skulum leggja til hliðar
dæmin um þá mörgu Banda-
ríkjamenn, sem voru búnir að
ákveða að eyða hér þúsundum
dollara hver, en urðu að hætta við
eða fresta íslandsferð vegna verk-
fallsins. Lítum í heild til þeirra
þrjú þúsund erlendu ferðamanna
sem ekki komu til landsins í
október vegna þess ástands sem
hér ríkti. Það er ekki ofætlað, að
hver þeirra hefði eytt hér sem
svarar 500 dollurum að jafnaði í
gistingu, mat og drykk, skoðunar-
ferðir og í verslunum. Þessi upp-
hæð jafngildir nær 20 þúsund
krónum íslenskum. f heild þýðir
þetta, að þegar fsland missti af
þrjú þúsund erlendum ferðamönn-
um missti þjóðin af tekjum er
hefðu numið 50—60 milljónum
króna fyrir utan fargjöldin. Með
tekjutapi Flugleiða og kostnaðar-
auka félagsins erum við samtals
að tala um nær 100 milljónir
króna. Hafa landsmenn efni á að
varpa frá sér þessu fé?
Mál að linni
Hér hefur aðeins verið staldrað
við þær staðreyndir er blasa við
okkur er höldum um stjórntauma
Flugleiða, en auðvitað er þetta um
leið mál þjóðarinnar allrar. Jafn-
framt gefa þessi dæmi nokkrá
vísbendingu um hversu mikils
virði þeir erlendu ferðamenn, sem
Flugleiðir fá til landsins, eru fyrir
þjóðarbúið. Hve mörg kíló af ónið-
urgreiddu lambakjöti ætli þeir 80
þúsund erlendu ferðamenn sem
komu til landsins fyrstu 10 mán-
uði ársins hafi keypt og borðað?
Svona má halda áfram endalaust.
Ef við ættum að gera upp heild-
artap landsmanna allra, þjóðar-
búsins, á verkfalli BSRB, þá er ég
viss um að þær upphæðir eru tald-
ar í milljörðum króna. Þetta er
eini sýnilegi „árangur" verkfalls-
ins. Við svo búið má ekki standa.
Við verðum öll að sýna þann
þroska, þann manndóm, að sam-
einast um að finna nýjar leiðir til
að jafna ágreining um kaup og
kjör. Og við skulum ekki gleyma
því, að verkföll og vinnudeilur
slíta í sundur friðinn meira en
nokkuð annað hér á landi. Það er
ekki síður alvarlegt mál en það
fjárhagslega tap sem óhjákvæmi-
lega fylgir verkföllum. Mál er að
linni.
Sigurður Helgaaou er stjórnaríor-
maður Flugleiða.
Mikill mannfjöldi
við messu biskups
íslands í Varsjá
Biskupshjónin, herra Pétur
Sigurgeirsson og frú Sólveig As-
geirsdóttir, voru í heimsókn í
Póllandi um síðustu helgi í boði
pólska samkirkjuráðsins, sem
vildi með því láta í Ijós þakkir
fyrir hjálparstarf íslendinga í
þrengingum pólsku þjóðarinnar.
Er biskupshjónin komu til
Varsjár föstudaginn 23. nóv-
ember, tók á móti þeim á flug-
vellinum S. Pavlik fram-
kvæmdastjóri Samkirkjuráðs-
ins, sem er samtök mótmæl-
endakirkna í Póllandi. Var
fyrst haldið til höfuðstöðva
pólska Biblíufélagsins, sem er
einu ári yngra en íslenska Bibl-
íufélagið, stonfað 1816. Félagið
er nýbúið að gefa út nýja út-
gáfu af Nýja testamentinu og
sem verið er nú að dreifa í
stóru upplagi.
Þá heimsóttu biskupshjónin
ráðuneyti það sem hefur með
málefni hinna 36 mótmælenda-
kirkna að gera í landinu og
áttu þar gagnlegar viðræður
við æðstu menn.
Deginum lauk síðan með
boði til höfuðstöðva kaþólsku
kirkjunnar í Varsjá en þar tók
biskupinn á móti íslensku bisk-
upshjónunum.
Á laugardag heimsóttu bisk-
upshjónin menningarsafn í
Varsjá sem er til husa í fyrr-
verandi konungshöll og voru
við tónleika sem haldnir voru
þeim til heiðurs af kammer-
hljómsveit sinfóníuhljómsveit-
arinnar í Varsjá.
Á sunnudag predikaði biskup
íslands við guðsþjónustu í að-
alkirkju lúterskra í Varsjá.
Mikill mannfjöldi var við mess-
una. Biskup lagði út af text;
dagsins en fjallaði einnig un
samskiptasögu íslands og Pól
lands og sögu landanna. Sagai
hefur kennt okkur, sagði bisk
up í predikun sinni, að þrát
fyrir mismunandi stjórnvöh
og mismunandi gengi þjóð
anna, hefur Guð síðasta orðið.
Að lokinni guðsþjónustunn
var farið til kirkju þeirra sen
séra Popielsky þjónaði en grö
hans er þar við hlið kirkjunnar
Krikjugarðurinn allur er blóm
um skrýddur og pólski fánini
yfir leiðinu með áletruninn
„Samúð“ skrifuð með letr
Samstöðuhreyfingarinnar.
Mikill mannfjöldi var þar í bið
röð til þess að ganga fram hjí
leiðinu í virðingaskyni, en bisk-
up átti kyrrðarstund við gröl
séra Popielskys.
Mikill hlýhugur pólsku þjóð
arinnar til Islendinga vai
augljós við þessa heimsókn
Allir könnuðust við íslenski
síldina og ítrekað kom þa?
fram í þakkarorðum Pólverja
að engin þjóð hafi í rauninni
hjálpað Pólverjum meira !
þrenginum þeirra en íslend
ingar. Var beðið fyrir innileg-
ustu þakkir og kveðjur til ís-
lensku þjóðarinnar.
Biskupshjónin munu verða
Kaupmannahöfn um næsti
helgi en þar mun biskup vísit
era íslenska söfuðinn í Kaup
mannahöfn og predika vi(
guðsþjónustu á fyrsta sunnu
degi í aðventu í St. Páls kirkj-
unni í Kaupmannahöfn þai
sem íslenski söfnuðurinn hefui
helgihald sitt.
(Frétt frá Biakupmtofú.)
Kvöldstund með
Ashkenazy
—eftir Hrafn
Gunnlaugsson
Hrafn Gunnlaugsson var nýlega
á ferð í London og ræddi þá við
Vladimir Ashkenazy. Eftirfar-
andi pistill er skrifaður upp úr
því spjalli.
Ég sit ásamt Ashkenazy-hjón-
unum á litlum frönskum veit-
ingastað, Keats, í miðborg Lund-
úna. Það eru liðin nokkuð mörg ár
síðan ég ræddi síðast við Ashken-
azy, þótt einstaka bréf hafi farið
okkar á milli og við ræðst við í
síma, þá hef ég ekki spjallað við
hann persónulega og í rólegheitum
síðan á Listahátíð 1978, þegar við
eyddum lunganum úr degi með
hinum ágæta tónlistarsnillingi
Rostropovich. Hann virðist ekkert
hafa breyst, ekki einu sinni elst,
og leikur við hvern sinn fingur.
— Við búum í frumstæðum
bjálkakofa án sima, rennandi
vatns eða rafmagns í tvær til
þrjár vikur á hverju sumri. Þessi
kofi stendur við stöðuvatn norð-
arlega í Finnlandi. Við förum
þangað saman sem flest úr fjöl-
skyldunni. Það er ekkert yndis-
legra en safna eldiviði og kynda
upp í litla gufubaðinu á vatns-
bakkanum, hita sig ærlega upp og
hlaupa svo kófsveittur út í vatnið,
segir Vladimir Ashkenazy og
brosir breitt. Síðan bætir hann
við: Sumir hafa svokölluð reyk-
gufuböð sem eru ennþá frumstæð-
ari, þar brennur eldurinn á hlóð-
um og vatninu er skvett á hlóð-
arsteinana, þá gjósa upp gufa og
reykur svo menn verða kolsvartir
um kroppinn og ná varla andan-
um. Eg hef ekki lært að meta
reykgufuböðin, enda held ég þau
hljóti að vera hættuleg fyrir lung-
un. Það þarf harðsnúna Finna í
slíkt ævintýri. Okkar gufubað er
með venjulegri eldstó. Vikurnar
við vatnið eru mér dýrmætasti
tími hvers árs. Finnar eru yndis-
legt fólk, ekki ólíkir íslendingum í
mörgu.
Ég spyr hvort uppi séu áætlanir
um að eyða sumarfríinu á íslandi,
en hann hristir höfuðið: Veðrið er
of duttlungafullt og ekki á það
treystandi. Ég vil vera á norræn-
um slóðum f sumarfríinu, með
löngum Ijósum nóttum eins og á
íslandi. Á þeim slóðum sem við
dveljum í Finnlandi er mjög stað-
viðrasamt og veðrið hefur ekki
brugðist þessar fáu vikur sem ég
er laus. Tími minn til útivistar og
hvíldar er svo stuttur, og þá er
ekki takandi áhættan af rigningu
og roki dag eftir dag. En Island
býr alltaf innra með mér og á
stóran hluta í mér. Finnar eru lif-
andi fólk og þeir eiga margar rís-
andi stjörnur á sviði óperu, marga
mjög efnilega tónlistarmenn. Eg
spái þeim mikilli framtíð. Svíar
eru líka ágætir en allt öðru vísi,
þar er allt fullt af nefndum og
nefndanefndum og enginn virðist
geta tekið ákvörðun, allir vísa á
næsta mann. Svo hermir hann eft-
ir Svíum: Just det ... ja sá! og
hlær smitandi.
Ég spyr hvað hann sé að gera.
Alltaf það sama. Ferðast og
halda hljómleika, stjórna og spila
inn á plötur. Þegar blaðamenn
spyrja mig hvað ég sé að gera
þessa stundina, svara ég: alltaf
það sama. t síðustu viku var ég í
Kaupmannahöfn með tónleika, í
gær í Hollandi við plötuupptöku,
nú er ég hér i Englandi í nokkra
daga að stjórna og halda tónleika,
eftir þrjá daga fer ég til Sviss og
síðan er það Ítalía og Ameríka.
Prógrammið er strangt og út-
heimtir mikla vinnu og einbeit-
ingu. Og síðast en ekki síst reglu-
lega hvíld. Þegar við bjuggum á
íslandi reyndist mér erfiðast hve
flogið er snemma á morgnana frá
íslandi. Hver flugdagur var
glataður dagur. Sá sem þarf að
vakna fimm á morgnana til að
fljúga, er ekki upplagður til kon-
serthalds sama kvöld og svona
óregla átti illa við mig. Þetta er
kannski í lagi fyrir þann sem gerir
þetta 2—3 sinnum á ári, en í mínu
tilfelli var það kannski 30 sinnum
og þá fer svona tímasetning illa
með mann. Sérstaklega þegar
starfið gerir kröfur til ýtrustu ein-
beitingar og að maður sé úthvíld-
ur.
Við ræðum um væntanlega
styrktarhljómleika Lundúnafil-
harmóníunnar fyrir tónlistarhús á
íslandi og hann segir að þeim
hljómleikum hafi verið frestað í
bili. Tónleika sem þessa þurfi að
undirbúa nógu vel af beggja hálfu.
Helst þurfi að liggja fyrir hvar
húsið eigi að vera og hvenær haf-
ist verði handa. Síðan þarf að
virkja „sponsors", þ.e. aðilja sem
vilja leggja til hússins, og þá reyni
á íslensku hliðina, að réttir aðiljar
frá íslandi mæti á tónleikana og
þeir verði nógu glæsilegir. Við
munum halda þessa styrktartón-
leika á réttum tíma og vonandi
verður þetta hús að veruleika, það
væri stórkostlegt. Hvað húsið
sjálft snertir þá verður að hugsa
djarft og til framtíðarinnar. Há-
skólabíó og Hallgrímskirkja eru
hús sem geta tekið um og yfir 1000
manns. Nýja tónlistarhúsið þyrfti
að geta tekið ekki færri en 1800
manns í sæti svo hægt væri að
hýsa þar stórtónleika og hætta að
nota Laugardalshöll á Listahátíð.
Nýr salur af sömu stærð og Há-
skólabíó er ekki það sem þarf.
Við ræðum um Listahátíð.
Vladimir og Þórunn Ashkenazy.
Hann segir að það verði æ erfiðara
að halda listahátíðir af þessum
gæðaflokki sem Listahátíð i
Reykjavík hafi náð þegar hún reis
hæst. Það sem hefur gerst er að
stjörnurnar hafa hækkað svo
óskaplega í verði. Stjörnur sem
þið borguðuð 5 þúsund dali 1978
kosta flestar 15 til 20 þúsund dali í
dag. Verðið hefur rokið upp, því
allir vilja fá topp-stjörnurnar og
bjóða þá stórar upphæðir. Sam-
keppnin hefur aukist á toppnum.
Ég spyr hann hvort hann geti
orðið okkur innan handar á Lista-
hátíð 1986.
Eg ætla að gera það sem ég get
til að hvetja góða tónlistarmenn
til að fara á Listahátíð 1986, segir
hann með áherslu og bætir síðan
við: Það er svo mikils virði fyrir
land eins og ísland að straumar
þess sem best er að gerast erlendis
berist til landsins og þar getur
Listahátíð haft úrslitaáhrif.
Mér verður hugsað til þess að
trúlega hefði Listahátíð aldrei
orðið að raunveruleika ef ekki
hefði notið eldmóðs Ashkenazy og
i öll þessi ár, sem hann hefur kom-
ið fram á hátíðinni hefur hann
alltaf gefið vinnu sína. Og margar
stærstu stjörnurnar hafa komið
beinlínis fyrir hans orð. — Mér
þykir vænt um Listahátíð og vil
allt fyrir hana gera. Það væri mik-
ið slys að leggja hana niður, en
það er ekki nóg að halda listahá-
tíð, bara til að halda listahátið.
Hátíðina þarf að reka af krafti og
setja markið hátt bæði hvað
snertir innlenda og erlenda lista-
menn. Róðurinn verður þyngri í
þetta sinn, en hátíðin hefur líka
náð að vekja athygli fyrir góða
dagskrá, svo nú er bara að skipu-
leggja nógu vel og nógu snemma,
og þá spái ég stórri hátíð 1986.
Nokkru síðar erum við farnir að
ræða um hinar ýmsu kenningar
um uppruna íslendinga, hvaðan
venjur i íslensku eldhúsi séu
komnar, og hvers vegna íslend-
ingar hafi varla étið skelfisk um
aldaraðir. Hann er greinilega vel
heima í þeim hugmyndum sem
settar hafa verið fram. — Kannski
komu forfeður þínir utan af stepp-
um Rússlands, segir hann við Þór-
unni konu sína i striðnistón, og
smellir á hana kossi, og kannski er
það hluti af skýringunni á þvi
hvað ég elska þig mikið. Kvöldið
líður hratt og innan tíðar komið
fram um miðnætti.
Daginn eftir þegar ég hitti elstu
dóttur þeirra hjóna, spyr hún á
lýtalausri islensku, hvort það sé
farið að snjóa heima. Hún segir
heima þegar hún talar um Island.
Ég á vinkonu i Keflavík sem
sendir mér stundum íslenskan
lakkrís og ópal. Það er hvergi til
eins góður lakkrís og á tslandi, og
ópalið er einsdæmi. Þið ættuð að
koma þessu á heimsmarkaðinn,
betra sælgæti er ekki framleitt, og
svo hlær hún þessum smitandi
hlátri sem hún hefur greinilega
erft frá föður sínum.
Hrafu Guuulaugsson er kvik-
mvndaleikstjóri og formaður fram-
kvæmdastjórnar Listahítíðar.