Morgunblaðið - 10.07.1985, Qupperneq 4

4
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 10. JÚLl 1985
MorgunblaðiÖ/GBerg
Mest bar á börnum við veiðúkapinn í tjörninni vió Drottningarbrautina rétt eftir að opnað hafði verið í upphafi
hundadaga á Akureyri.
Hundadagahátíð hafin á Akureyri
Akureyri, 8. júlí.
HUNDADAGAHÁTÍÐ hófst hér á Akureyri klukkan
16 í dag með því að opnað var fyrir veiði í tjörninni við
Drottningarbrautina, en þar hefur verið sleppt siiungi
og laxi í tjörnina að verðmæti alls um 40 þúsund
krónur.
Veiðileyfi eru seld á mjög vægu verði fyrir alla
vikuna sem hátiðin stendur. í kvöld verður svo
harmonikusveifla í Café Torginu frá kl. 20.30 og
auk þess verður þar grímubúningasýning í kvöld,
eins og alla aðra daga vikunnar á meðan hunda-
dagar standa. Á morgun, þriðjudag, hefst síðan
útimarkaður á göngugötu siðdegis, siglingaklúbb-
urinn Nökkvi ætlar að láta mikið á sér bera á
Pollinum og fólk fær tækifæri til að spreyta sig í
siglingalistinni. Þá mun Kristján Hjartarson
skemmta á Café Torgi kl. 21—22 um kvöldið.
GBerg
Laxadauði í Elliðaám:
Blóðrisa laxar send-
ir til rannsóknar
TILRAUNASTÖÐ Háskólans í meinafræði að Keldum hefur nú til rannsókn-
ar laxa, sem fundust dauðir í Elliðaám síðastliðinn sunnudag. Laxarnir voru
blóðrisa um allan skrokkinn, en að sögn Sigurðar Helgasonar, fisksjúkdóm-
afræðings, sem annast rannsókn á löxunum, er ekki hægt að segja neitt um
á þessu stigi bvað valdið hefur dauða laxanna.
Alls voru fimm laxar sendir tii
rannsóknar að Keldum, en fleiri
sjúkir laxar sáust á svipuðum
slóðum í ánni. Friðrik Stefánsson,
framkvæmdastjóri Stangaveiðifé-
lags Reykjavíkur, sagði í samtali
við Morgunblaðið í gær að fréttir
um laxadauða í Elliðaám hefði
komið sér mjög á óvart. Ekkert
hefði bent til að undanförnu, að
sýktur lax væri í ánni og hefði sér
í fyrstu dottið í hug, að hér væri
um að ræða niðurgöngulax, sem
hefði flækst í teljaragrindunum.
Hann gæti þó ekkert sagt um mál-
ið að svo stöddu.
Það var össur Skarphéðinsson,
fiskeldisfræðingur og ritstjóri
Þjóðviljans, sem fann laxana. Oss-
ur sagði í samtali við Morgunblað-
ið I gær, að laxarnir hefðu fundist
í andaslitrunum ofan við teljara-
grindurnar, neðan við Rafveituna.
Rétt aftan við stóra laxatorfu,
sem hélt sig ofan við teljarakist-
una, hefðu jafnframt verið þrír
sjúkir laxar á sveimi og í strengn-
um neðan við kistuna hefði enn-
fremur verið dauðvona lax. Hefðu
laxarnir verið blóðrisa um allan
skrokkinn og þrír þeirra, sem
kippt var á land, hefðu verið mjög
illa útlítandi, roðlausir á kviðnum
og sást beint inn í vöðva. össur
kvaðst ekkert vilja fullyrða um að
svo stöddu, hvað hér væri á ferð-
inni, en sér virtist þó margt benda
til að um sýkingu væri að ræða.
Sárin væru því að líkindum ekki
banamein laxanna heldur hefði
blóðsýking innan frá veikt mót-
stöðuafl þeirra og bakteríur {
kjölfar hennar ráðist á laxana og
valdið sárunum.
Ólympíukeppnin í stærðfræði í Finnlandi:
Ein lausn Ágústar tilnefnd
til sérstakra verðlauna
— Rúmeni og Ungverji sigruðu
Joutsa, Finnlandi, g. júlí. Frá Benedikt Jóhannessyni.
tSLENSKU þátttakendurnir í 26. olympíukeppninni í stærðfræði sem fram fór í
Joutsa í Finnlandi fyrir helgina urðu í 137. og 170. sæti af 209 keppendum alis,
Ágúst Sverrir Egilsson í 137. og Hákon Guðbjartsson í því 170. Vakti ein lausn
Ágústar mikla athygli og var hún tilnefnd til sérstakra verðlauna. Rúmeni og
Ungverji voru þeir einu sem leystu öll dæmin í keppninni rétt og sigruðu þeir.
Rúmenar sigruðu í hinni óopinberu stigakeppni þátttökuþjóðanna, en íslensku
strákarnir urðu í 31. sæti af þátttökuþjóðunum 38.
26. ólympíukeppnin í stærðfræði
fór fram í Joutsa í Finnlandi síð-
astliðinn fimmtudag og föstudag.
Hvorn dag um sig glímdu keppend-
urnir 209 við þrjú dæmi og fengu til
þess 4'/2 klukkustund. Á laugardag-
inn gengu fulltrúar landanna fyrir
finnska samræmingardómara sem
fóru yfir allar lausnir. Niðurstöður
voru síðan birtar á töflu jafnóðum
og fór þá spennan heldur betur að
aukast. Þótt keppnin sé einstakl-
ingskeppni sendu flest lönd 6
manna lið og heildarstig hvers
lands eru einnig reiknuð.
Rúmeni og Ungverji reikn-
uðu einir allt rétt
Þessi óopinbera landakeppni var
mjög spennandi og gekk á ýmsu.
Stigin fyrir spurningarnar komu
ekki upp á töfluna í sömu röð fyrir
öll lönd og torveldaði það mjög all-
an samanburð. Sovétríkin voru
fyrirfram talin sigurstranglegust,
ví þau hafa oftast unnið keppnina.
liði þeirra voru að þessu sinni
fimm drengir og ein stúlka. Eftir
fyrri dag keppninnar báru þau sig
líka mjög vel. En fljótlega sannað-
ist hið fornkveðna að enginn er
dómari í eigin sök og strax á fyrstu
dæmum kom í ljós að Sovétmenn
höfðu fengið mörg núll. Einnig kom
á óvart að bandaríska liðið fékk að-
eins 10 stig af 42 mögulegum fyrir
fimmta dæmið í keppninni en það
var reyndar talið einna þyngst. Svo
framan af voru það minni þjóðir
sem höfðu forystu: Ástralía, Ung-
verjaland, Pólland, Víetnam, Rúm-
enía, Vestur-Þýskaland og Austur-
Þýskaland.
Það varð fljótt ljóst að keppnin í
ár var þyngri en oftast áður. Menn
spurðu hver annan: Skyldi nokkrum
takast að leysa öll dæmin rétt I ár?
En þeim kandidötum fækkaði óð-
um. Einn af öðrum duttu punktarn-
ir af þeim bestu, þar til að lokum að
aðeins voru tveir piltar eftir með
fullkomnar lausnir. Annar var frá
Rúmeníu en hinn frá Ungverja-
landi. Urðu þeir því jafnir og efstir
í keppninni. í þriðja sæti varð ann-
ar Ungverji. Sá Vesturlandabúi sem
náði lengst var frá Belgíu og varð
hann í 5.-6. sæti ásamt stúlku frá
Sovétríkjunum. Er það óneitanlega
ótrúlegt afrek að geta leyst sex af
þessum afar þungu dæmum af ólík-
um sviðum stærðfræðinnar á svo
skömmum tíma.
Lengst af stóð landakeppnin um
efsta sætið á milli Ungverja, Rúm-
ena og Víetnama. En eftir slaka
byrjun kom í ljós mikill og jafn
styrkur bandarísku sveitarinnar.
Þegar aðeins vantaði stig víet-
nömsku sveitarinnar fyrir þriðju
spurninguna voru Rúmenar efstir,
Bandaríkjamenn aðrir og Ungverj-
ar þriðju. Með góðri frammistöðu
hefðu Víetnamar getað hrifsað ann-
að sætið. En það varð ekki, þeir
fengu aðeins 2 punkta af 42 fyrir
þriðja dæmið og lentu í 5. sæti, en
Búlgarar urðu í því 4.
„Lærdómsrík keppni og
skemmtileg reynsla
En hvernig skyldi íslensku kepp-
endunum, Ágústi Sverri Egilssyni
og 'Hákoni Guðbjartssyni, hafa
vegnað í þessum harða leik? Ágúst
Sverrir varð í 137. sæti og Hákon í
170. sæti af alls 209 keppendum. Ef
athuguð eru meðalstig hverrar
þjóðar kemur í ljós að ísland varð í
31. sæti af 38. Svíar náðu einir
Norðurlandaþjóða betri árangri.
Lausn Ágústar á 5. dæminu vakti
mikla athygli og var tilnefnd af
finnsku dómurunum til sérstakra
verðlauna en yfirdómnefnd ákvað
að veita engin fegurðarverðlaun í ár
til þess að gera ekki upp á milli
nokkurra ágætra lausna.
íslensku piltarnir segjast að
sjálfsögðu hafa viljað standa sig
betur, en eru þó alls ekki óhressir
með árangurinn, enda ekki ástæða
til. Þeir sögðu þó að meiri þjálfun
væri nauðsynleg ef menn ættu að
eiga möguleika á að hreppa verð-
laun. Keppnin væri mjög lærdóms-
rík og skemmtileg reynsla.
Keppendur halda heim á leið að
lokinni lokaathöfn { Helsingi mið-
vikudaginn 10. júll.
Endurskinsmerki stóðust
ekki sænskt gæðamat
„Gera engu að síður heilmikið gagn“ segir Óli H. Þórðarson, framkvæmdastjóri Umferðarráðs
Ekki alls fyrir löngu sendu Neytendasamtökin sýnishorn af nokkrum
endurskinsmerkjum, sem eru á íslenskum markaði, til rannsóknar hjá
Statens provningsanstalt í Svíþjóð. Niðurstöður rannsóknarinnar hafa nú
borist hingað til lands og eru þær í stuttu máli þessar:
Starrsmenn Neytendasamtakanna með eina sýnishornið, sem Svíarnir
samþykktu.
Af þeim 14 merkjum, sem
rannsökuð voru, uppfyllti aðeins
eitt allar kröfur samkvæmt
sænskri reglugerð. Merki þetta
er hvítt, hringlaga, framleitt í
Noregi en dreift af Sparisjóði
Ólafsfjarðar.
Öll þau merki, sem prófuð
voru og framleidd eru hér á
landi stóðust ekki mat þetta, þar
með talin merki þau, sem dreift
er af Umferðarráði.
í fréttatilkynningu frá Neyt-
endasamtökunum segir, að sýnin
hafi verið valin af handahófi og
niðurstöður könnunarinnar und-
irstriki aðeins nauðsyn þess að
settar verði reglur um endur-
skinsmerki á íslandi.
Samkvæmt sænsku reglugerð-
inni eiga endurskinsmerki að
varpa hvítu ljósi. Aðalástæða
þess er sú, að hvit merki hafa
besta endurskinið og mannsaug-
að á auðveldast með að greina
það. Meirihluti íslensku merkj-
anna var hins vegar í öðrum lit-
um, annað hvort báðum eða öðr-
um megin. Kann þetta að vera
hluti af skýringunni á lélegu
endurskini þeirra.
Lágmarksstærð samkvæmt
sænska staðlinum er 15 senti-
metrar1 og bandið, sem þau
hanga í, skal minnst vera 30
sentimetrar á lengd. Sum ís-
lensku merkjanna náðu ekki lág-
marksstærðinni og ekkert þeirra
hafði nógu langt band.
í fréttatilkynningu Neytenda-
samtakanna segir ennfremur, að
hreyft sé við máli þessu nú, til að
réttum aðilum gefist tími til
þess að koma málunum { betra
horf fyrir haustið.
„Að sjálfsögðu urðum við fyrir
miklum vonbrigðum með þessar
niðurstöður," sagði óli H. Þórð-
arson, framkvæmdastjóri Um-
ferðarráðs, er hann var inntur
eftir áliti á umsögn þessari.
„Þess ber þó að geta að { öllum
öryggismálum standa Svíar
mjög framarlega," sagði óli „og
efast ég ekki um að merkin, sem
hér hafa verið i notkun, þyki
engan veginn fullnægja ströng-
um kröfum þeirra í þessum mál-
um. Meira að segja myndu yfir-
völd f Svíþjóð ekki samþykkja
margar þeirra bifreiða, sem hér
eru á götunum. Hitt er svo ann-
að mál að við höfum margoft
prófað þessi endurskinsmerki,
og hingað til talið þau æði góð.
Því höfum við selt þau á kostn-
aðarverði í þeirri góiðu trú að við
værum að þjóna almenningi. Að
vísu hafa rannsóknir okkar ekki
verið byggðar á neinum vísinda-
legum athugunum heldur ein-
ungis stuðst við heilbrigða
skynsemi og dómgreind þeirra,
sem að málum þessum vinna hér
á landi.
Því minna áberandi sem
merkin eru því fúsara verður
fólk til að bera þau. Því höfum
við reynt að framleiða þau í
mörgum litum, enda er það álit
margra að íslendingar séu mun
duglegri en aðrar þjóðir við að
nota endurskinsmerki," sagði óli
H. Þórðarson, er hann var spurð-
ur út í lit merkjanna. „Þó svo
merkin uppfylli ef til vill ekki
strangasta gæðamat hjá frænd-
um vorum Svíum, er þó ljóst að
þau gera heilmikið gagn. En
lengi er hægt að bæta og breyta
áður en fullkomnun er náð. Um-
ræður þær, sem koma í kjölfar
þessarar rannsóknar munu von-
andi vekja okkur öll til umhugs-
unar um hvernig hægt verður að
tryggj a öryggi almennings í
framtíðinni," sagði Óli H. Þórð-
arson að lokum.