Morgunblaðið - 13.10.1985, Blaðsíða 16

16 B
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR13. OKTÓBER1985
FYLGST MEÐ ÁDRÆTTI í KLAK
í STÓRU LAXÁ í HREPPUM
óg af laxi í
„laxlausri ánni“
Netið fast efst í Kálfhaganum og mikið á sig lagt að losa ...
I hugum margra veiðiréttareigenda og veiði-
manna er haustið sá tími sem menn nota til
þess að skila laxveiðiánum nokkru af því sem
þeir hafa úr þeim tekið á liðnum veiðitímabil-
um. Stangveiði lýkur um 20. september í síðustu
ánum og þá hefst ádráttur til þess að afla klaklaxa.
Klakhús hafa risið um land allt og þar eru hængar
og hrygnur geymdar þar til fiskarnir eru „tilbúnir".
Þá er farið að strjúka, hrogn og svil streyma frá
þeim og náttúran gengur sinn gang með aðstoð
mannsins. Það er mál manna, að það þurfi tiltölu-
lega fáa laxa til þess að viðhalda góðum stofni í á,
þannig séu seiði í ánni ekki of mörg og vegna þess
fljótari að ná þroska, þannig komist fleiri seiði til
göngustærðar á skemmri tíma en ella. Því sjá menn
sér leik á borði, að taka hluta af laxastofninum á
hverju hausti, kreista og strjúka og klekja hrognun-
um og ala seiðin til göngustærðar. Adráttur er
stundaður meira og minna við margar íslenskar
laxveiðiár og þó sveitamennirnir séu venjulega í
meirihluta, þá er alltaf drjúgur hópur sérlegra vild-
arvina þeirra og veiðiánna sjálfra með í för og lætur
sig aldrei vanta. Morgunblaðið fylgdist með „píla-
grímsförinni" í StÓrU Laxá haustið 1985. Pringurinn þrengist um Kálfhagalaxana ...
Mikið að gerast í Kálfhaganum, falleg hrygna hefur verið gripin og menn
teygja sig eftir fleiri. Svo stendur Eyþór eins og verkstjóri fyrir aftan og
brosir af velþóknun ...
„Allt vitlaust" í Kálfhaganum, milli 60 og 70 laxar brölta um, en eiga sér
enga undankomuleið.
Ekki búist við miklu
Það er skemmst frá að segja, að
menn bjuggust ekki við teljandi
afla, því stangveiði í ánni þótti
bregðast illa og hver af öðrum
sögðu stangveiðimenn rammar
sögur af fiskleysinu í Stóru Laxá,
„ekki sporður", „ekki kvikindi"
(lax verður hjá sumum að kvikindi
ef hann bítur ekki á) og fleira í
líkum dúr voru algengustu lýs-
ingar hjá veiðimönnum í sumar.
Um 180 laxar voru gefnir upp á
ána og var það heldur hryggileg
tala þegar litið er á, að fyrstu dag-
ana var afar góð veiði og margir
héldu þá að veiðin yrði ef til vill
jafn góð eða betri heldur en
sumarið á undan, 1984, en þá var
metveiði, um 700 laxar veiddust,
þar af margir 20—25 pund, að
ógleymdum þeim rúmlega 30
punda sem kom í ádráttinn um
haustið.
Með í för voru nokkrir Stóru
Laxár-vinir, sem veitt hafa í ánni
á áraraðir, þekkja hana eins og
fingurna á sér og þykir ákaflega
vænt um hana, Eyþór Sigmunds-
son, Stefán Á. Magnússon, Henrik
Thorarensen og Geir Birgir Guð-
mundsson. Þeir hafa hjálpað
bændum árum saman og gagn-
kvæmt traust ríkir, enda var vel
tekið á móti þeim (okkur) hjá
Stefáni í Hrepphólum og hans
fólki, ekki síst Jóni gamla Sigurðs-
syni, sem nú er um nírætt, en
samt fjallhress með Stóru Laxá
glampandi í augunum.
Það gneistaði veiðihugurinn af
öllum og von bráðar var haldið
niður með á, til móts við börn og
unglinga frá Hrepphólum, Sóleyj-
arbakka og víðar, en þau voru
byrjuð að draga og höfðu byrjað
við Kvílsamótin og voru komin
langt niður með á. Þegar við hitt-
um þau var veiðisagan fljótsögð,
„enginn lax, við höfum fengið tvo
fiska á mörg hundruð metra löngu
svæði". Menn létu ekki hugfallast,
því eftir var að draga á Kálfhaga-
hylinn og Bergsnösina, en þeir
hyljir geyma venjulega talsvert
safn af löxum. Þó létu menn þess
getið að þessi veiði krakkanna
væri ekki svipur hjá sjón frá
haustinu áður, en þá veiddust 400
laxar í ádráttinn á þessu sama
svæði. „Hyljirnir eru firnadjúpir
og geta geymt mikinn lax, það er
örugglega meira af fiski þarna en
þessi veiði segir til um,“ sagði Ey-
þór. „Við bætum þetta upp í
Kálfhaganum, en ég er ekki viss
með Bergsnösina nú, við höfum
ekki séð sérstaka hreyfingu þar
síðustu daga,“ sagði Magnús í
Hrepphólum.
Haldið í Kálfhagann
Nú var ekki eftir neinu að bíða,
komið á miðjan eftirmiðdag og
enn laxlaust að kalla. í Kálfhaga-
hylnum höfðu verið „nokkrir fisk-
ar“ allt sumarið, en tekið afar illa
hjá stangveiðimönnum. Eyþór
fullyrti að þarna væru miklu fleiri
laxar en menn vildu vera láta og
„sennilega væri enn meira af fiski
í Ófærustreng og Flatistrengur
væri fullur af fiski". Var þetta lát-
ið liggja milli hluta uns ádráttur-
inn sýndi í raun sannleikann, en
Geir Birgir rifjaði upp haustið
1984, er þeir félagar komu í Kálf-
hagann og sáu aðeins tvo fiska í
hylnum, einn lax og einn sjóbirt-
ing, voru þó skilyrði til að sjá í
hylinn með allra besta móti, birtu-
skilyrði gerðu þeim kleift að sjá í
botn um allan veiðistaðinn. Þetta
skildu þeir ekki almennilega, því
mikill lax hafði verið í hylnum allt
sumarið og tæplega 100 fiskar
höfðu veiðst þar á stöng. Þeir létu
samt netið út í, drógu fyrir og lok-
uðu hringnum. Byltust þá yfir 70
laxar í netinu, þar áf tveir 26
punda hængar og margir frá 16 og
upp í rúm 20 pund. Var þetta
áhrifarík lexía um að fullyrða
aldrei að það „sé ekki kvikindi í
ánni“.
Nú byrjaði ballið. Nokkrir
heimamenn hlupu upp í Illaker,
rétt fyrir ofan, meðan aðrir
greiddu úr netinu. Var Illakerið
grýtt ótæpilega og vildu menn
þannig hrekja þann lax sem þar
kynni að liggja undir niður í
Kálfhagahylinn. Því næst óðu
nokkrir yfir með annan endann á
netinu og hófu að feta sig niður
með klettinum hinu megin. Var
hugmyndin að komast eins langt
niður með hylnum hinum megin
og frekast var kostur, vaða síðan
yfir með endann og loka hringn-
um. Þetta gekk ekki alveg áfalla-
laust, því netið festist illa efst í