Morgunblaðið - 10.01.1986, Blaðsíða 4

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR10. JANÚAR1986
Heilbrigðisyf-
irvöld stöðva
sölu á Samúel
— vegna umfjöllunar um sígarettur
REIKNAÐ er með að heilbrigðisráðuneytið og heilbrigðisráð Reykja-
víkurborgar kæri tímaritið Samúel til ríkissaksóknara siðar i dag
fyrir brot á lögum um tóbaksvarnir. Hollustuvernd ríkisins hefur
fyrirskipað stöðvun á sölu tímaritsins um allt land. Olafur Hauksson,
ritstjóri og ábyrgðarmaður Samúels, hefur óskað eftir því við ríkis-
saksóknara að látin verði fara fram opinber rannsókn „á þeirri
löglausu aðgerð starfsmanna heilbrigðiseftirlits" að stöðva sölu
blaðsins.
Desemberheftið kom út í bytjun
síðasta mánaðar og er í því einnar
og hálfrar síðu grein um „þýskar
gæðasígarettur“ á markaði hér-
lendis með stórum litmyndum af
ódýrum sígarettutegundum. Á
sömu opnu í blaðinu er gerður
verðsamanburður á sígarettuteg-
undum á markaði hér. I framhaldi
af ábendingu frá forstöðumanni
Hollustuvemdar ríkisins var út-
gefandi blaðsins beðinn að innkalla
það en. þegar hann neitaði var
ákveðið að grípa til þess að stöðva
sölu á blaðinu, að sögn Odds R.
Hjartarsonar, framkvæmdastjóra
eftirlitisins. „Okkur sýnist þetta
vera skýlaust brot á 7. grein tóbaks-
vamalaganna frá 1. janúar í fyrra,“
sagði hann. „Eftir að ábyrgðarmað-
ur blaðsins neitaði að verða við til-
mælum okkar um að innkalla blaðið
var lögfræðingum borgarinnar falið
að kanna málið og það verður síðan
rætt á fundi heilbrigðisráðs Reykja-
víkur á morgun (föstudag). Eg sé
ekki annað en að ráðið muni kæra
ábyrgðarmanninn fyrir brot á tób-
aksvamalögunum, því samkvæmt
17. grein laganna er eftirlit með
auglýsingabanni í höndum heil-
brigðisnefnda."
Ingimar Sigurðsson, deildarstjóri
í heilbrigðisráðuneytinu, sagðist
sömuleiðis telja að samkvæmt fyrr-
greindum lögum væri hér um að
ræða tóbaksauglýsingu. „Eg tel að
okkur sé ekki stætt á öðru en að
kæra blaðið,“ sagði hann.
Ólafur Hauksson ritstjóri og
ábyrgðarmaður Samúels segir það
rangt, að umrædd frásögn af sígar-
ettutegundum sé auglýsing, hún sé
ritstjómarefni en ekki auglýsing,
eins og auglýsingar em skilgreindar
af Sambandi íslenskra auglýsinga-
stofa. „Hér er um fréttafrásögn að
ræða,“ sagði Ólafur í bréfi til heil-
brigðiseftirlits Reykjavíkursvæðis-
ins. Þar vísar hann m.a. til 72.
greinar stjómarskrárinnar um
prentfrelsi og segir að eftirlitið hafí
„ekkert vald til að meta hvort tiltek-
ið ritstjómarlegt efni stríði gegn
lögum eða ekki“.
Full samstaða í
sljórn Stúdentaráðs
— segir í yfirlýsingu stjórnarinnar
FORMAÐUR Stúdentaráðs Há-
skóla íslands, Guðmundur Jó-
hannsson, segir að full samstaða
sé innau stjómar ráðsins um
afstöðu þess tiMánamála. I gær
sendi stjóm SHÍ frá sér yfirlýs-
ingu þar sem þetta er ítrekað.
Guðmundur Jóhannsson, sem
jafnframt formannsembættinu er
fulltrúi Vöku í Stúdentaráði, sagði
að það væri hins vegar ljóst að
nokkrir aðilar innan Félags umbóta-
sinnaðra stúdenta legðu allt kapp
á að kljúfa meirihluta þessara
tveggja félaga. Ari Edwald, vara-
formaður ráðsins, situr í Stúdenta-
ráði fyrir hönd umbótasinna og vildi
hann ekkert um málið segja annað
en það að stjómin stæði sameinuð.
Guðmundur Jóhannsson sagði að
stjóm Stúdentaráðs hefði mótmælt
ákvörðun Sverris Hermannssonar
um „skerðingu námslána og komið
á framfæri sjónarmiðum náms-
manna í fjölmiðlum". I samþykkt
SHÍ um lánamál og birt er á bls.
37 segir að menntasmálaráðherra
hafí gerst „brigðamaður við þús-
undir námsmanna".
Yfírlýsing stjómar Stúdentaráðs
var samþykkt í gær vegna ummæla
formanns umbótasinna, Hrólfs Öl-
vissonar, í flölmiðlum um aðgerðar-
leysi Stúdentaráðs í lánamálum og
að forsendur fyrir samstarfí félag-
anna tveggja séu brostnar. Yfírlýs-
ingin hljóðar svo: „Að gefnu tilefni
vill stjóm Stúdentaráðs Háskóla
Islands taka fram að full samstaða
er á milli fulltrúa Vöku og umbóta-
sinna um þær aðgerðir sem fram-
undan em í lánamálum. Engar
hugmyndir hafa komið upp innan
stjómarinnar að slíta samstarfí
fylkinganna enda rík ástæða til að
stúdentar standi allir saman að
hagsmunabaráttu sinni."
Umbótasinnar hafa ákveðið að
halda almennan félagsfund næst-
komandi mánudag um samstarfið
við Vöku, en áður hittast stúdenta-
ráðsliðar félaganna. Daginn eftir
verður haldinn fundur í Stúdenta-
ráði og er búist við að þar verði
lögð fram vantrauststillaga á Ólaf
Amarson, fulltrúa ráðsins í stjóm
Lánasjóðs íslenskra námsmanna.
Þá fer það eftir niðurstöðu fundar
umbótasinna hvort Iögð verður
fram vantrauststillaga á stjóm
ráðsins og hún samþykkt.
Morgunblaðið/Bjami
Anders Huldén sendiherra Finnlands á Islandi afhendir Jóni
Helgasyni landbúnaðarraáðherra finnsk lerkifræ. Á milli þeirra
stendur Anna Schauman sendiráðsritari við finnska sendiráðið.
Finnar gefa Islend-
ingum lerkifræ
ANDERS Huldén sendiherra Finnlands hér á landi afhenti Jóni
Helgasyni Iandbúnaðarráðherra fyrir hönd YlöjÁrvi landbúnaðar-
ráðherra Finnlands, 2 kg af Raviola-lerkifræi, sem hefur reynst
einna best hér á landi.
Anders Huldén sagði að rekja
mætti gjöfína til opinberrar heim-
sóknar Vigdísar Finnbogadóttur
forseta Islands til Finnlands. Þá
hafí Kóvistó forseti Finnlands
spurt Vigdísi hvers hún óskaði sér
helst og svarið var „Gefíð mér
finnskan skóg“. Síðastliðið sumar
fengu íslendigar að gjöf 100
bjarkir frá Finnum, sem voru
gróðursettar við Fossá í Hvalfírði
og nú gefa þeir 2 kg af lerkifræi,
sem eiga, ef vel tekst til, að verða
að 1.000 lerkitrjám í framtíðinni.
Jón Helgason þakkaði fyrir
gjöfína og kvaðst vonast eftir
áframhaldandi samstarfí við
Finna á sviði skógræktar. Til-
raunastöð Skógræktar ríkisins að
Mógilsá á Kjalamesi mun sjá um
að sá fræjunum og koma plöntun-
um til.
Fimmtán ára gamall teígur af
Raivola-lerki á Hallormsstað.
Raivola-lerki í rannsóknastöð-
inni í Punkaharju í Finnlandi.
Bræla hamlar
loðnuveiðum
BRÆLA var á loðnuveiðunum í
fyrrinótt og veiði mjög lítil. Is-
lenzku skipin tilkynntu um 1.950
lesta afla og norsku skipin voru
með 700 lestir. Mörg skipanna
lágu í vari upp undir landi í gær.
Eftirtalin skip tilkynntu um afla
á fímmtudag: Hrafn GK, 600, Gísli
Ámi RE, 350, Fífíll GK, 450 og
Skarðsvík SH, 550 lestir. Auk
þeirra skipa, sem áður er getið í
Morgunblaðinu, tilkynntu eftirtalin
skip um afla: Helga II RE, 250,
Jöfur KE, 200, Guðmundur RE, 700
ogErlingKE 250.
Tæknileg
vandamál tefja
hraðbankann
STEFNT er að því, að svokallað-
ur hraðbanki nokkurra banka-
stofnana og sparisjóða hefji
starfsemi upp úr miðjum febrú-
ar. „Uppsetning tækja og þróun
hugbúnaðar hefur tekið lengri
tíma en áætlað var í fyrstu. En
á næstunni er ráðgert að hefja
starfsemi til reynslu af starfs-
fólki bankanna og að hraðbank-
inn verði tekinn í notkun fyrir
almenning eftir miðjan febrúar,"
sagði Helgi H. Steingrímsson,
framkvæmdastjóri tæknisviðs
Landsbankans í samtali við
Morgunblaðið.
Þá kom fram hjá Helga, að
bankakort sem gerð voru erlendis
vegna hraðbankans stóðust ekki
gæðakröfur. „Við fengum send sýn-
ishom hingað til lands, en þau stóð-
ust ekki þær kröfur, sem gerðar
höfðu verið og því seinkar fram-
leiðslu kortanna eitthvað en reiknað
er með að þau komi upp úr miðjum
febrúar og þessi seinkun hefur ekki
tafíð framgang málsins," sagði
Helgi Steingrímsson.
Þeir aðilar, sem hafa samvinnu
um hraðbankann eru Landsbank-
inn, Búnaðarbankinn, Útvegsbank-
inn, Samvinnubankinn, Verslunar-
bankinn, Alþýðubankinn og spari-
sjóðimir. Iðnaðarbankinn hefur um
nokkurt skeið haft eigin tölvu og
er ekki aðili að samstarfínu.
Hátt í þúsund manns sagt
upp störfum síðustu vikur
Óvenju mikið atvinnuleysi á Suðurnesj-
um, Húsavík og Ólafsfirði um áramót
UNDANFARNAR vikur og mánuði hafa á milli 900 og 1000 manns
í hinum ýmsu starfsstéttum, einkum á höfuðborgarsvæðinu, verið
sagt upp störfum vegna þess að fyrirtæki hafa hætt, dregið saman
seglin eða verið endurskipulögð. Ekki þurfa allir þessir þó að kvíða
atvinnuleysi því margir hafa verið endurráðnir eða verða endurráðn-
ir á næstunni. Þegar á heildina er litið var atvinnuástand á landinu
gott á nýliðnu ári og mun betra en árið áður, að sögn Óskars Hall-
grímssonar, deildarstjóra í atvinnumáladeild félagsmálaráðuneytis-
ins.
í samtali við blm. Morgunblaðsins.
„Það er nú einu sinni þannig í þessu
landi, að ef fískvinnslan er ekki í
gangi er fólk atvinnulaust, nema
helst á höfuðborgarsvæðinu, þar
sem fískvinnslan er hlutfallslega
miklu minni þáttur í atvinnulífínu."
Óskar sagði að atvinnuleysi á
síðasta ári væri snöggtum minna
en það var til dæmis á árinu 1984.
„Þá voru um 2.000 manns atvinnu-
Iausir að meðaltali hvem dag ársins,
eða 1,6% vinnufærra manna í
landinu. Það var það mesta síðan
farið var að skrá atvinnuleysisdaga
árið 1975. Til samanburðar sýnist
mér á bráðabirgðatölum að atvinnu-
leysi 1985 hafí verið um 1%, Sem
svarar til þess að um 1.200 manns
hafí verið atvinnulausir hvem dag.
í dögum talið ar útlit fyrir að at-
vinnuleysisdagar 1985 hafi verið
90—100.000 færri en árið áður,“
sagði hann.
Af þeim hundmðum, sem nýlega
hefur verið cagt upp, vom flestir
starfsmenn Hafskips hf., en þar
fengu milli 240 og 250 manns
uppsagnarbréf þegar fyrirtækið
varð gjaldþrota. Hjá Granda hf. var
um 180 manns sagt upp vegna
endurskipulagningar, Trésmiðjan
Víðir hefíir sagt upp um 50 starfs-
mönnum vegna rekstrarörðugleika
og Kaupfélag Svalbarðseyrar
70—80 manns af sömu ástæðu.
Hjá Blikksmiðjunni Vogi, Agli Vil-
hjálmssyni hf., Einingarhúsum,
Húsasmiðjunni, Hagvirki ogýmsum
verktakafyrirtækjum, auk blaðsins
NT, hefur samtals verið sagt upp
350—400 manns vegna rekstra-
rörðugleika eða endurskipulagning-
ar.
Atvinnuleysi á landinu er nú
heldur meira en venjulega hefur
verið á þessum árstíma, einkum á
Suðumesjum, Húsavík og Ólafs-
firðij að sögn Óskars Hallgrímsson-
ar. Á Suðumesjum var atvinnuleysi
um áramótin um þriðjungi meira
en verið hefur á þessum árstíma
sl. tvö ár. Síðustu viku ársins 1985
voru 510 manns atvinnulausir á
Suðumesjum en að meðaltali voru
330 manns atvinnulausir þar í
desember sl. Síðasta virka dag árs-
ins vora um 250 manns atvinnu-
lausir á Húsavík og 190 á Ólafs-
firði. Það er álíka mikið atvinnuleysi
og þar hefur gjaman verið 5 des-
ember og janúar en vegna togara-
missis Húsvíkinga var atvinnuleysi
þar einnig mikið í nóvember.
„Þetta árstíðabundna atvinnu-
leysi er engin ný bóla og lagast
væntanlega þegar vetrarvertíðin
byrjar," sagði Oskar Hallgrímsson
Deila BSRB og ríkisins
til ríkissáttasemjara
SAMKOMULAG hefur tekist milli Bandalags starfsmanna ríkis og
bæja og ríkisvaldsins um að visa kjaradeilu aðilanna til rikissáttasemj-
ara án þess að reyna fyrst samningaviðræður án milligöngu. Gert
er ráð fyrir að fyrsti samningafundurinn verði í byijun næstu viku.
Höfuðkrafa BSRB í væntanleg-
um viðræðum er aukning kaup-
máttar og full trygging hans á
samningstímanum, sem BSRB vill
að verði til áramóta. Sú trygging
verði fengin með svokölluðum
„rauðum strikum" fjóram sinnum á
samningstímabilinu, hinu fyrsta 1.
mars næstkomandi en síðan á
þriggja mánaða fresti. Þá er og
gerð krafa um samræmingu launa
ríkisstarfsmanna við laun í landinu
almennt og að laun hækki ú'óram
sinnum á árinu.
Þessar era nánast samhljóða
þeim kröfum, sem Alþýðusamband
Islands hefur sett fram fyrir vænt-
anlegar viðræður við atvinnurek-
endur. Þær viðræður ættu einnig
að geta hafist í öndverðri næstu
viku.