Morgunblaðið - 12.01.1986, Blaðsíða 10

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR12. JANÚAR1986
10 B
Brauð
Umsjón: KRISTÍN GESTSDÓTTIR
Teikningar: SIGURÐUR ÞORKELSSON
Margir hafa gaman af að
fást við matargerð, finnst þó
skemmtilegast af öllu að baka
brauð úr „lifandi geri“ (pressu-
geri eða þurrgeri). Að horfa á
deigið hefast, að finna mýkt
þess, þegar maður hnoðar það
og sjá það þrútna út í bakstrin-
um að ógleymdri lyktinni er
vissulega ánægjulegt. Ilmur af
nýbökuðu brauði og brenndu
kaffi er ein ljúfasta endurminn:
ing mín frá bernskuárunum. í
þá daga var kaffi brennt heima
og flestir bökuðu einnig brauðin
sjálfir. Olíklegt er að við förum
að brenna kaffí, en sjálfsagt
er að baka brauð heima öðru
hveiju, jafnvel alltaf, ekki síst
nú, þegar fregnir berast af
mjög hækkuðu verði á brauði
og sætabrauði. Pressuger er
ódýrast og best í brauðbakstur,
en það fæst alltaf í verslun NLF
og sjálfsagt víðar. Það geymist
ekki vel og þarf að geyma það
í kæliskáp, þar geymist það í
3—4 vikur vel innpakkað. En
hægt er að kaupa mjög gott
þurrger í litlum bréfum, en það
er mun dýrara. NLF hefur selt
þurrger í hálfs kílógr. pakkn-
ingum, sem heitir florylin. Það
er mjög gott ger sem geymist
í marga mánuði í lokuðu íláti
í kæliskáp. Þetta hálfa kíló
kostar 83 kr. Er sjálfsagt að
kaupa það eða pressuger, ef
við bökum eitthvað að ráði. Hið
fíngerða þurrger má setja beint
út í mjölið, en grófara þurrgerið
þarf að leysa upp í volgum
vökva. Mér er ekki kunnugt
um, hvað af þessu fæst úti á
landi, en grun hefi ég um að
víða sé erfítt að fá hið fíngerða
þurrger að ég tali nú ekki um
pressuger. Mjög auðvelt er að
baka brauð (aðal vandinn er
að hafa vökvann ekki heitari
en 35°C) og margar tegundir
korns fást til brauðgerðar.
Enginn þarf að kvíða því að
hnoða brauðið, þar sem algjör
óþarfi er að hnoða mikið auk
þess sem margir eiga hrærivél-
ar með góðum hnoðara. Greini-
legt er að íslendingar eru á
eftir frændum sínum á Norður-
löndum með bökun úr „lifandi
geri“ og þar má kenna um
innflutningshöftum á geri sem
nú er létt af. Skemmtilegar eru
hinar útskomu kringlur eða
brauðmót, sem áður fyrr voru
mikið notaðar til að móta
skraut á pottkökur. Á þeim
voru ýmsar áletranir svo sem:
„Guð blessi brauð vort“, „Eg
vil láta éta mig en ekki geyma“.
Þennan skemmtilega sið mætti
taka upp og hafa svona brauð-
mót fengist hjá íslenskum
heimilisiðnaði.
Brauð með gulrótum
250 g heilhveiti,
250ghveiti,
1 tsk. salt,
1 msk. púðursykur,
50 g þurrger eða 50 g pressuger,
2 msk. matarolía,
3 */2 dl vatn,
1 */2 bolli rifnar gulrætur.
1. Blandið saman heilhveiti, hveiti, salti og púðursykri, setjið
þurrger saman við ef þið notið það.
2. Velgið vatnið í 30—35 °C, stingið litlafíngri ofan í vökvann,
ef hvorki fmnst hiti né kuldi, er þetta mátulega heitt. Hrærið
pressugerið út í, ef þið notið það.
3. Rífið gulrætumar miðlungsgróft. Setjið út í mjölið.
4. Hrærið olíu og volgan vökvann út í mjölið. Hrærið vel
saman, hnoðið ekki.
5. Setjið skálina með deiginu ofan í ylvolgt vatn í eldhúsvask-
inn, breiðið hreint stykki yfir skálina. Látið lyfta sér í 35—40
mínútur.
6. Takið deigið úr skálinni, hnoðið örlítið með hveiti, skiptið
í tvo hluta. Mótið 2 aflanga búta, fletjið hvom þeirra örlítið
út með kökukefli, vefjið síðan upp. Setjið á smurða bökunar-
plötu, látið samskeytin snúa niður.
7. Leggið stykkið aftur yfir brauðin, leggið plötuna yfir
eldhúsvaskinn. Látið brauðin lyfta sér í 20—25 mínútur.
8. Hitið bakaraofninn í 210—220°C.
9. Takið stykkið af brauðunum, strjúkið þau að ofan með
volgu vatni. Setjið síðan neðarlega í ofninn og bakið í 15—20
mínútur.
10. Leggið stykki yfir brauðin, þegar þið hafíð tekið þau úr
ofninum.
Heilhveitibrauð með hunangi
500 g heilhveiti,
'/2 msk. hunang,
4 '/2 dl volgt vagn.
1. Setjið heilhveiti ogsalt í skál. Bætið þurrgeri í ef þið
notið það. Ef þið notið pressuger er því hrært út í volgan
vökvann.
2. Velgið vatnið í 30—35°C, stingið litlafmgri ofan ívatnið,
ef hvorki fmnst hiti né kuldi, er þetta mátulega heitt. Hrærið
pressugerið út í, ef þið notið það. Hrærið síðan hunang út í
vatnið.
3. Hellið vökvanum út í mjölið. Hrærið vel saman. Hnoðið
ekkert.
4. Smyijið mót, aflangt mót eða kringlótt. 1 kgdós undan
Mackintosh’s er ágæt. Setjið deigið í mótið.
5. Setjið ylvolgt vatn í vaskinn, setjið mótið ofan í, leggið
stykki yfír deigið. Látið lyfta sér í 30 mínútur.
6. Hitið bakaraofninn í 200°C, Stijúkið volgu vatni yfír
brauðið. Setjið neðarlega í ofninn og bakið í 1 klst.
7. Kælið brauðið í mótinu í 10 mínútur, hvolfíð þá úr mótinu,
leggið hreint stykki yfír brauðið meðan það er að kólna.
Kartöflubrauð
400ghveiti,
lOOghveitiklíð,
2 tsk. salt,
2 msk. sykur,
50 g þurrger eða pressuger,
2egg,
2 dl þykk kartöflustappa (tnús) úr kartöflum eða pakka,
2 V2 dl mjólk,
1 msk. sesamfræ.
1. Blandið saman hveiti, hveitiklíði, salti, sykri og þurrgeri
ef þiðnotið það.
2. Búið til kartöflustöppu, kælið örlítið.
3. Hitið mjólkina í 30—35°C, stingið litlafmgri út í vökvann,
ef hvorki fínnst hiti né kuldi, er mjólkin mátulega heit.
► 4. Hrærið pressugerið út í mjólkina, efþið notiðþað.
5. Hellið mjólkinni og kartöflustöppunni út í mjölið. Takið
hálfa eggjarauðu frá, en setjið hinn hluta eggsins ásamt
heila egginu út í mjölið. Hrærið vel saman. Hnoðið ekkert.
6. Setjið skálina með deiginu ofan í ylvolgt vatn í eldhúsvask-
inum, leggið stykki yfir deigið. Látið lyfta sér í 20—25 mínút-
ur.
7. Hnoðið deigið með örlitlu hveiti, mótið kringlótta köku,
leggið á smurða bökunarplötu. Látið lyfta séryfír eldhúsvask-
inum í 20—25 mínútur.
8. Setjið örlítið volgt vatn út í hálfu eggjarauðuna sem þið
tókuð frá. Smyijið yfírborð brauðsins með eggjavatninu.
Stráið sesamfræjum yfir. Skerið þvers og kruss 4 sm breiða
skurði örlítið ofan í brauðið.
9. Hitið bakaraofninn í 210°C, setjið brauðið neðarlega í
ofninn og bakið í 20—25 mínútur.
10. Setjið á bökunarrist og látið kólna.
Rúgbrauð með maltöli
200 g rúgmjöl,
lOOghveitiklíð,
200 g hveiti,
'/2 tsk. negull,
1 tsk. salt,
2 msk. matarolía,
50 g pressuger eða þurrger,
1 flaska maltöl.
1. Setjið rúgmjöl, hveitiklíð og þurrger ef þið notið það,
hveiti, negul og salt í skál.
2. Velgið maltölið í 30—35°C. Stingið litlafíngri ofan í vökv-
ann, ef hvorki fínnst hiti né kuldi, er það mátulega heitt.
Hrærið pressugerið út í það ef þið notið það.
3. Hellið maltöiinu og matarolíunni í mjölið. Hrærið vel
saman. Hnoðið ekkert.
4. Smyijið kringlótt mót, 1 kgdós undan Mackintosh’s er
ágæt. Þrýstið deiginu vel niður í mótið.
5. Setjið ylvolgt vatn í eldhúsvaskinn, setjið mótið ofan í
vatnið, breiðið hreint stykki yfír. Látið lyfta sér í 30-40
mínútur.
6. Hitið bakaraofninn í 210°C, stijúkið yfírborð brauðsins
með volgu vatni, setjið neðarlega í ofninn og bakið í 30-40
mínútur.
7. Látið kólna örlitið í mótinu, takið þá úr því. Leggið hreint
stykki yfír brauðið meðan það er að kólna.
25%AFSLÁTTUR25%AFSLÁTTUR25%AFSLÁ1