Morgunblaðið - 24.04.1986, Blaðsíða 50

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 24. APRÍL1986
50
Minning:
Páll Björnsson
hafnsögumaður
Fæddur 27. febrúar 1918
Dáinn 15. apríl 1986
Páll Bjömsson hafnsögumaður,
Sporðagrunni 12, lést 15. apríl sl.
eftir örstutta sjúkralegu.
Páll fæddist hér í Reykjavík 27.
febrúar 1918. Foreldrar hans voru
hjónin Anna Pálsdóttir og Bjöm
, Jónsson skipstjóri frá Ananaustum,
síðar á Sólvallagötu 57 hér í Reykja-
vík.
Páll var sjöundi í röð þrettán
systkina. Á fyrri hluta aldarinnar
var ekki óalgengt, að fjölskyldur
væm álíka Qölmennar og Qölskyld-
an að Ánanaustum, en húsakynni
og aðrar aðstæður vom aðrar en
nú gengur og gerist, og trúlega
hafa ijölskylduböndin þá verið jafn-
vel ívið sterkari en nú, og böm
deildu saman rúmi í sátt og sam-
lyndi.
Páll byrjaði ungur að stunda sjó-
inn og starfsævi sinni eyddi hann
við sjómennsku, framan af sem
háseti og síðar stýrimaður og skip-
./ stjóri á togurum allt framundir
1960 er hann kom alkominn í land
og tók þá við starfi hafnsögumanns
hér við Reykjavíkurhöfn og gegndi
því starfi til æviloka.
Páll kvæntist mikilli sómakonu,
Ólöfu Benediktsdóttur mennta-
skólakennara, en Sigríður systir
Páls var gift Bjama bróður Ólafar,
og tengdust þessar tvær fjölskyldur
því sterkum böndum.
Páll var mikill og einlægur sjálf-
stæðismaður, skoðanafastur og
rökfastur ef svo bar undir, en var
þó ekki að troða upp á menn skoð-
unum sínum. En ef eftir var leitað,
þá stóð ekki á svömm né ákveðnu
áliti á umræðuefninu.
Einn minnisstæðasti þátturinn í
fari Páls tel ég að hafi verið bam-
gæska hans og næm tilfinning fyrir
þeim er minna máttu sín í sam-
félaginu, og höfðu ef til vill ekki
til að bera fulla greind, en Páli tókst
að laða fram hjá þessum vinum sín-
um þeirra innri mann, sem oft á
tíðum stóð ekki að baki innra manni
þeirra sem betur vom af guði gerðir
og meira máttu sín.
Páll var eins og áður sagði sjö-
undi í röð þrettán systkina, og nú
þegar hann er kvaddur hinstu
kveðju, em þau Ánanaustasystkinin
að kveðja sjöunda systkinið úr sín-
um stóra hópi. Páll var aðeins
fimmtán mánuðum yngri en móðir
mín, og liggur því ljóst fyrir, að þau
hafa í föðurhúsum átt nána samleið
innan hópsins, og tengdust nánum
systkinaböndum. Vil ég fyrir hönd
móður minnar og systra flytja Ólöfu
og dætmm hennar, tengdasonum
Fædd 4. september 1931
Dáin 24. febrúar 1986
Mig langar að minnast með
nokkmm orðum Lilju Áma, en það
var hún ævinlega kölluð af kunnug-
um. Við störfuðum saman í nokkuð
mörg ár í nemendasambandi Hús-
mæðraskólans á Löngumýri í
Skagafirði. Ætíð var gott að hafa
Lilju sér við hlið ef eitthvað var
verið að framkvæma, því alltaf
hafði hún lausn og gat gefið góð
ráð, en aldrei fann ég til smæðar
gagnvart henni því hún var alltaf
svo mild og réttlát í hreinskilni
sinni. Hún var í mörg ár í kór átt-
hagafélags Strandamanna, en þar
var raddþjálfari um tíma Sigurveig
Hjaltested. Lilja var stór hluti af
kómum, Sigurveig orðaði það þann-
ig að þegar Lilja kæmi inn í kórinn
* bærist allt annar hljómur frá hon-
um. Sigurveig meinti það sem hún
sagði því það var hinn miidi hljómur
sem barst frá Lilju.
og bamabömum okkar innilegustu
samúðarkveðjur.
Útför Páls verður gerð frá Dóm-
kirkjunni í Reykjavík föstudaginn
25. apríl kl. 13.30.
Anton Örn Kæmested
í gamalkunnum brag segir frá
bræðmm tveim sem áttu ekki færri
en tvær mæður. Þetta hefur mér
alltaf þótt ég eiga sameiginlegt með
bræðram þessum, því móðir mín
er svo lánsöm að fast á hæla hennar
í þennan heim fylgdi Ólöf systir
hennar, sem í fyllingu tímans varð
svo „tvíburamóðir" okkar systkin-
anna. Margt gott á ég Ólöfu að
þakka, en ekki hvað sízt það að hún
skyldi giftast slíkum öðlingsmanni
sem Páll Bjömsson var. Allt frá
fyrstu tíð minnist ég Páls sem eins
þeirra manna sem ég hafði mest
gaman af að hitta. Páll var einstak-
lega bamgóður og taldi ekki eftir
sér að hafa böm í eftirdragi. Meðal
annars bauð hann bæði mér og
öðram bömum að sigla með sér á
dráttarbátnum Magna og eins og
nærri má geta vora það eftirminni-
leg ævintýri.
Alla tíð hefur verið mikill sam-
gangur á milli fjölskyldnanna í
Laugarásnum og í Sporðagranninu
og þegar ég óx úr grasi kynntist ég
Páli betur og gerði mér þá enn
frekar ljóst hvaða kostum hann var
búinn. Páll var enginn galgopi og
var yfirleitt hægur í samræðum,
en gat verið hveijum manni fyndn-
ari og orðheppnari ef því var að
skipta. Hann var hjálpsamur og
greiðvikinn, en fastur fyrir og lét
engan vaða ofan í sig. Páll var
góður við þá sem minna máttu sín
og tamdi sér að tala aldrei niður
til vangefinna eða illa gefinna held-
ur kom fram við þá eins og jafn-
ingja. Hann var ákaflega atorku-
samur og var varla kominn heim úr
vinnunni, þegar hann fór að dytta
að einhveiju heima fyrir, innan húss
eða utan. Langvinn veikindi og
slysfarir hijáðu Pál öðru hvoru síð-
ustu æviárin og hann var ekki í
essinu sínu fyrr en hann var farinn
að vinna aftur. Hann var hins vegar
ekkert að kvarta yfir óhöppum sín-
um og bar sig vel.
Páll hafði gaman af ferðalögum
utan lands sem innan og kunni góð
skil á gönguleiðum um fjöll. Spurði
ég hann stundum ráða í þeim efnum
og gáfust þau vel. Hann var áhuga-
samur um landafræði og sögu og
hafði lesið margt um þau efni.
Hann var því fróður um menn og
málefni, en var ekki að flíka þeim
fróðleik nema eftir því væri gengið.
Ég tel að Páll hafi verið ham-
Fyrir tæpu ári síðan urðum við
samferða á fund í nemendasam-
bandinu, eins og svo oft áður, en
ekki hvarflaði sú hugsun að mér
þá að það væri síðasti fundurinn
sem við yrðum samferða á, en svo
frétti ég það í ágúst í fyrra að hún
væri búin að gangast undir stóra
aðgerð, sem allir vonuðu auðvitað
að tækist vel eins og oft gerist. Er
ég heimsótti hana á Langholtsveg-
inn eftir þetta greindi ég vel hversu
veik hún var orðin, en ekki brast
hana kjarkinn og dugnaðurinn
leyndi sér ekki þá frekar en áður.
Eitt sinn er hún tók á móti mér af
sinni hlýju sem var svo stór þáttur
í fari hennar, spurði hún mig hvort
ég væri enn á sama vinnustað.
Þegar ég sagði að svo væri, sagði
hún: „Það er gott, Gurrý mín.“ Eg
fann að í þessum orðum fólst kær-
leikurinn frá henni því það vinnur
enginn nema að hafa heilsu til þess.
Mér kemur í hug það sem dóttir
ingjumaður í einkalífi. Hann kvænt-
ist árið 1946 Ólöfu Benediktsdóttur
og var með þeim hjónum mikið
jafnræði. Þau hafa ekki verið hvers
manns viðhlægjendur en reynst sín-
um vinum og frændliði vel. Þau
hjónin eignuðust tvær dætur, Önnu
og Ragnhildi, en Ólöf á einnig dótt-
ur af fyrra hjónabandi, Guðrúnu
Guðjónsdóttur. Allar bera þær syst-
ur og böm þeirra merki um gott
upplag og veganesti úr heimahús-
um.
Ég og fjölskylda mín voram svo
heppin að fá á leigu íbúð á efri
hæðinni í Sporðagranni 12 þegar
við komum heim frá námi erlendis.
Þá sá ég það glöggt hjá bömum
mínum að vinsældir Páls meðal
yngstu kynslóðarinnar höfðu sízt
dvínað með áranum. Sonur minn
sagði einu sinni við mig í óspurðum
fréttum, þegar hann var tveggja
ára: Pabbi, þegar ég var lítill, þá
var Páll bezti vinur minn.
Páll lést 15. apríl síðastliðinn
eftir skamma sjúkdómslegu og
hafði verið við vinnu næstum til
síðasta dags. Þótt okkur sem eftir
lifum þyki illt að missa Pál svo
skyndilega þá er það huggun harmi
gegn að hann þurfti ekki að heyja
langt dauðastríð.
Foreldrar mínir mátu Pál mikils
og ég veit að fátt er þeim meira
virði en vináttan við fjölskylduna úr
Sporðagranninu. Ég veit ég tala
fyrir hönd allrar minnar Ijölskyldu,
þegar ég segi að það hafi verið
okkur öllum mikið lán að kynnast
Páli Bjömssyni.
Ólöfu frænku minni og dætram
hennar votta ég samúð mína og
minna.
Benedikt Jóhannesson
Páll Bjömsson, hafnsögumaður,
fæddist 27. febrúar 1918. Hann var
sonur hjónanna Bjöms Jónssonar,
skipstjóra í Ánanaustum (f. 6.7.
1880, d. 9.8. 1946) og konu hans
Önnu Pálsdóttur (f. 17.9. 1888, d.
6.12. 1961). Var Bjöm fæddur í
Ánanaustum 'i Reykjavík en for-
eldrar hans vora Jón Bjömsson,
fæddur 1835 að Syðri-Mælifellsá í
Skagafirði, og Hildur Jónsdóttir
fædd 1834 í Fljótstungu í Hvítár-
síðu. Anna var frá Neðra-Dal í
Biskupstungum en foreldrar hennar
hennar sagði eitt sinn. „Ég skil
ekki hvað hún mamma hefur þekkt
marga því mér fannst hún alltaf
vera heima hjá okkur.“
Ég bið að nánustu ættingjar
hennar öðlist blessun og styrk Guðs.
Minningamar era margar og þakk-
læti er efst í huga fyrir þau góðu
kunni sem ég hafði af Lilju.
Guð blessi Lilju mína.
Gurrý
vora Páll Stefánsson bóndi þar
fæddur 1855 og Auðbjörg Runólfs-
dóttir fædd 1847 í Miðhúsum í
Úthlíðarsókn í Biskupstungum. Þau
Anna og Bjöm giftust 21. desember
1907 og varð 13 barna auðið.
Elst er Ásta Laufey Bjömsdóttir
f. 24. nóv. 1908; Jón Bjömsson f.
28. júlí 1910; Sigurbjörg Bjöms-
dóttir f. 5. nóv. 1911, d. 29. maí
1946; Unnur Bjömsdóttir f. 3. nóv.
1913, d. 15. sept. 1937; Björgvin
Halldór Bjömsson f. 24. ágúst
1915, d. 11. janúar 1944; Hildur
Björnsdóttir f. 27. nóv. 1916; Páll
Bjömsson f. 27. febrúar 1918, d.
15. apríl 1986; Sigríður Bjömsdóttir
f. 1. nóv. 1919, d. 10. júlí 1970;
Anton Bjöm Bjömsson f. 6. júní
1921, d. 26. nóv. 1943; Auðbjörg
Bjömsdóttir f. 5. apríl 1923; Har-
aldur Bjömsson f. 2. okt. 1924;
Guðjón Bjömsson f. 27. febr. 1926,
d. 11. jan. 1944; Valdimar Bjöms-
son f. 16. ágúst 1927.
Þegar minnst var 100 ára af-
mælis Bjöms í Ánanaustum lýsti
Ásta elsta dóttir hans heimilishátt-
um í Ánanaustum meðal annars
með þessum orðum: „Húsakynni í
Ánanaustum vora auðvitað ekki
stór, þijú herbergi og eldhús. Stofa,
sem mér fannst alltaf fín, svefnher-
bergi og stórt herbergi innaf eld-
húsinu, sem amma og afi sváfu í.
Þar var einnig matast." Arið 1921
var byggt við húsið í Ánanaustum,
bættust þá við stássstofa, borðstofa
og forstofa. Þama bjó hin fjölmenna
fjölskylda til 1934, þegar hún flutt-
ist í hús, sem nú er Sólvallagata
57. Ásta segir: „Öllum má vera ljóst
hve mikið var að starfa á slíku
heimili, bömunum íjölgaði jafnt og
þétt, uns við urðum þrettán. Oft
hef ég dáðst að því með sjálfri mér,
hve dugleg og mikil húsmóðir
mamma var. Hún var með afbrigð-
um hreinleg og myndarleg, bæði í
saumaskap og allri matreiðslu.
Karlmannafatasaum hafði hún lært
í Reykjavík áður en hún giftist. En
matréiðslubókin var Kvennafræðar-
inn.“ Björn skipstjóri aflaði vel en
frá 1926 til 1943, þegar hann hætti
sjómennsku, sótti hann sjó á línu-
veiðaranum Sigríði, sem hann átti
ásamt öðram. Hafið heimtaði einnig
sitt af fjölskyldunni: Anton Björn,
íþróttakennari, fórst með mb. Hilmi
í nóv. 1943, þegar hann var á leið
frá Reykjavík vestur á Snæfellsnes,
þar sem hann var ráðinn til kennslu.
Björgvin og Guðjón fórast með bv.
Max Pemberton í janúar 1944.
Þrír bræðranna frá Ánanaustum
urðu skipstjórar þeir Jón, Páll og
Valdimar en Haraldur er stórkaup-
maður. Páll var lengi stýrimaður
og skipstjóri en síðan hafnsögumað-
ur í Reykjavík.
Hinn 31. ágúst 1946 kvæntist
Páll Ólöfu Benediktsdóttur f. 10.
okt. 1919 en foreldrar hennar vora
Benedikt Sveinsson, alþingismaður,
og Guðrún Pétursdóttir frá Engey.
Þau Ólöf og Páll eignuðust tvær
dætur Önnu f. 1947 og Ragnhildi
1948, sem er jjft Rúnar Ingibjarts-
syni. Dóttir Olafar af fyrra hjóna-
bandi Guðrún Guðjónsdóttir f.
1941, sem er gift Hjálmari Júlíus-
syni, ólst upp hjá móður sinni og
Páli.
Vegna skyldleika foreldra minna
við þau Ólöfu og Pál vora ætíð
mikil tengsl milli fjölskyldnanna.
Eftir að foreldrar mínir féllu frá
reyndust þau okkur systkinunum
ákaflega vel og flyt ég einlægar
þakkir fyrir þá umhyggju alla ekki
síst frá systram mínum, og þá nefni
ég Valgerði sérstaklega en henni
vora þau Ólöf og Páll mikil stoð,
þegar mest á reyndi.
Páll Bjömsson var einstaklega
bóngóður maður. Hann var þægi-
legur í allri umgengni, lét ekki mikið
yfir sér en átti auðvelt með að
ávinna sér traust annarra. Hann
var til að mynda mjög kaer ömmu-
systram mínum þeim Ólöfu og
Maren Pétursdætram, sem ekki
vora allra, ef þannig mætti orða
það. Barngóður var hann með af-
brigðum. I stuttu máli verður hans
minnst sem trausts og glaðsinna
manns, er ávallt var reiðubúinn að
rétta hjálparhönd, þegar á þurfti
að halda, átti það jafnt við um
vandabundna sem vandalausa.
Páll Bjömsson var sjöunda bam
þeirra Önnu og Bjöms í Ánanaust-
um og nú era sex af hinum stóra
barnahópi eftir. Allir í hinni fjöl-
mennu fjölskyldu minnast góðs
vinar, þegar Páll er kvaddur hinstu
kveðju.
Blessuð sé minning góðs drengs.
Björn Bjarnason
Þeir kveðja nú hver af öðram
þeir menn, sem voru samstarfs-
menn mínir hjá Reykjavíkurhöfn í
nær þijátíu ár. Hinn 15. þ.m. lést
Páll Bjömsson hafnsögumaður, og
er hann sá þriðji sem fellur frá á
nokkram vikum. Andlát hans bar
skjótt að.
Páll fæddist í Reykjavík hinn 27.
febrúar 1918. Foreldrar hans vora
hinn kunni skipstjóri Bjöm Jónsson
í Ánanaustum og kona hans Anna
Pálsdóttir frá Neðra-Dal í Biskups-
tungum.
Páll ólst upp í foreldrahúsum í
stóram systkinahópi. Hann fór
þegar á unga aldri að stunda sjó.
Árið 1941 lauk hann hinu meira
fískimannaprófi frá Stýrimanna-
skóla íslands. Árið eftir réðst hann
stýrimaður á b/v Geir (eldri) og
síðan á nýja Geir, sem var einn af
nýsköpunartoguranum. Eftir 1950
var hann stýrimaður og skipstjóri
á toguram Bæjarútgerðar Reykja-
víkurog fram til ársins 1959, en
þá vann hann um tíma í landi. Árið
1960 gerðist hann hafnsögumaður
í Reykjavík, en einnig gegndi hann
starfi leiðsögumanns í Faxaflóa.
Páll tók virkan þátt í félagsmál-
um. Hann var formaður Starfs-
mannafélags Reykjavíkurhafnar
1968—’71 og um all langt skeið í
stjóm Landsmálafélagsins Varðar.
Páll var mikill náttúraunnandi og
varði frítíma sínum til ferðalaga,
eftir því sem tóm gafst. Einkum
áttu hug hans íjalla- og öræfaferðir
og þekkti hann þar vel til.
Páll Bjömsson var duglegur
maður, samviskusamur og ósérhlíf-
inn. Honum var §arri skapi að koma
sér undan verkum, enda maður
skjótur til verks. Hin síðari ár var
hann ekki við góða heilsu, en lagði
þeim mun harðar að sér við skyldu-
störf sín. Með slíkum mönnum er
gott að vinna.
Árið 1946 kvæntist Páll eftirlif-
andi konu sinni, Ólöfu menntaskóla-
kennara Benediktsdóttur, Sveins-
sonar alþingisforseta. Þau eignuð-
ust tvær dætur: Önnu meinatækni
og Ragnhildi kennara.
í meira en tuttugu ár voram við
Páll Bjömsson samstarfsmenn og
þakka ég samfylgdina við duglegan
mann, orðheldinn og hreinlyndan.
Eftirlifandi kona hans, frú Ólöf,
dætur þeirra og aðrir aðstandendur
eiga innilega samúð mína.
Einar Thoroddsen
Kær frændi og vinur er látinn.
Palli frændi er fjórði bróðirinn sem
fellur frá af sonum þeirra sæmdar-
hjóna Önnu Pálsdóttur frá Neðra-
Dal í Biskupstungum, f. 17/9 1888,
d. 6/12 1961, og Bjöms Jónssonar
skipstjóra frá Ánanaustum hér í
borg, f. 6/7 1880, d. 9/8 1946.
Þeim hjónum, Önnu og Bimi, varð
13 bama auðið og era nú látnar 3
systur og 4 bræður.
Ég man fyrst eftir Palla frænda
á stríðsáranum þegar hann var að
koma heim á Reynimel færandi
hendi, er hann var að koma úr
siglingum með fisk til Bretlands. Ég
varð þess aðnjótandi að fá tilsögn
í sjómennsku og öllu sem henni
tilheyrði, fyrst hjá Jóni, síðan hjá
Páli og síðast Valdimar frændum
mínum. Ég man það enn í dag þegar
látið var úr höfn á bv. Skúla Magn-
ússyni undir stjóm Palla. Var þá
mikill spenningur í mér ungum pilti
að fara út á _ nýsköpunartogara í
fyrsta sinn. Á ég margar góðar
minningar frá þeim tíma.
Palli var einstaklega trúr sínum
nánustu og fjölskyldu allri. Það era
ekki ófáar spyrðurnar og lúðulokin
sem hann kom með vestur á Reyni-
mel til að gleðja systur sína og
fjölskyldu hennar.
Páll og Ólöf hafa alla tíð sýnt
foreldram mínum einstaka ræktar-
semi. Hef ég tekið eftir því í gegn-
um árin hversu foreldram mínum
hefur þótt vænt um þessa um-
hyggju. Ekki síst pabba, eftir að
hann hætti að komast allra sinna
ferða sem áður.
ÞuríðurL. Arna-
dóttir - Kveðjuorð