Morgunblaðið - 17.08.1986, Side 36

Morgunblaðið - 17.08.1986, Side 36
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 17. ÁGÚST 1986 36 Afmæliskveðja: Jón Guðmundsson rafvirkjameistari Sumarið 1935 var merkistími í sögu Eiðaskóla. Þá skyldi lang- þráður draumur rætast. Gera átti rafveitu nægilega mikla til þess að hita sundlaugina og veita ljós og yl um skólann og staðinn allan. Segir í Eiðasögu að dregist hafi fram á sumar að byija á verkinu. Svo vel gekk það, eftir að hafíð var, að hægt var að kveikja ljós 30. nóvember. Hátíð var því mikil 1. desember er minnst var 17 ára sjálfstæðis Islendinga, sannarleg ljósahátíð. Hversvegna gekk verkið svona vel? Undirbúningur góður og færustu menn fengnir til framkvæmdanna. Einn þeirra og umsjónarmaður verksins ásamt Hirti Sigurðssyni hét Jón Guðmundsson frá Reykjavík, þaulreyndur í uppsetn- ingu véla og frágangi öllum. Að sögn kunnugra manna var gengið að störfum af frábærum dugnaði, svo að afreksverk var kallað. Auk þess lagði Jón rafleiðslur um Eiða- stað allan. „Verkin sýna merkin", segir í skýrslu sr. Jakobs Kristinssonar skólastjóra, er hann lýsir ánægju sinni og aðdáun á framkvæmdun- um. Hve mörgum ungmennum þessi rafvæðing á Eiðum hefur lýst og yljað við nám sitt og hve margir hafa lært þar sund, veit ég ekki. En ég veit, að Jón Guðmundsson var fremstur í flokki þeirra manna sem ötulast unnu að því, að svo mætti verða. Hálf öld er nú liðin og vélarnar hættar að snúast í Eiða- stöð. Þær ættu að vera þar áfram til minningar um það, sem gerðist í kreppu og fátækt þjóðarinnar sumarið 1935. Ári síðar voru hafnar fram- kvæmdir við Rafveitu ísafjarðar. Skyldi þeim lokið hið fyrsta. Lón hafði verið gert, hátt uppi í dal- verpi einu upp af Engidal við Skutulsíjarðarbotn. Mikill bratti er þar og erfíðar aðstæður. Ráðist var í þetta af stórhug og myndarskap í slæmu árferði. Þótti sumum nokk- uð djarflega að þessu staðið. En í rauninni var þetta á elleftu stundu gert. Gamla rafveitan sem drifin var með olíu mátti heita á síðasta snúningi og annaði hvergi þörfínni. Isafjarðarvirkjun varð ein stærsta stöð landsins á þeim tíma og þótti glæsilegt fyrirtæki. Horfðu margir vonglaðir til þess tíma, að hún yrði að veruleika. Verkið þótti sækjast treglega, en ekki er mitt að dæma, hversvegna svo var álit- ið. Einn daginn var Jón Guðmunds- son þangað kominn. Að dómi ráðamanna fór þá verkið að ganga betur. Fékk Jón orð fyrir verkhyggni og þekkingu á þessum framkvæmd- um. Aldrei gleymi ég því kvöldi, þeg- ar ljósin voru tendruð á ísafírði. Slökkt var á gömlu ljósunum og niðamyrkur í bænum. Eftir litla stund flóði ljósadýrðin um bæinn eins og um hábjartan dag væri. Umskiptin voru ævintýri líkust að mér fannst. Nú þurfti að ráða stöðvarstjóra. Eftir það traust sem Jón hafði notið, þótti ráðamönnum fengur að honum í embættið. Fór Jón þá til Reykjavíkur, dvaldi þar um hríð til að treysta þekkingu sína. Kom hann að því loknu heim með öll skilríki um að hann væri fær um að gegna starfínu. Jón var raf- stöðvarstjóri á ísafírði til ársins 1945, að hann fór í þjónustu til Rafveitu Ríkisins. Sá hann um ýmsar framkvæmdir í Reykjavík og úti á landi, þar til hann lét af störf- um. Jón fæddist á Króki á Rauða- sandi 18. ágúst 1896. Foreldrar hans voru Guðmundur Sigfreðsson bóndi og hreppstjóri og kona hans Guðrún Júlíana Thoroddsen. Ólst hann upp í foreldrahúsum ásamt fímm bræðrum við venjuleg sveita- störf og sjóróðra. Um tvítugsaldur fóru þeir bræður Jón og Kristinn, síðar ráðherra, að Núpi í Dýrafírði til að afla sér menntunar. Að loknum skóla í tvo vetur lærði hann rafvirkjaiðn hjá bræðrunum Ormsson í Reykjavík, en lauk því námi í Danmörku. Jón kvæntist Guðnýju Jónsdóttur frá Galtafelli og áttu þau dóttur, Torfhildi Gróu, en nefndist Gígja. Þau slitu samvistir. Gígja giftist Henrik Bjömsson sendiherra. Á Eiðum kynntist Jón seinni konu sinni, Laufeyju Gísladóttur frá Breiðavaði, fósturdóttur Þórhalls Jónassonar hreppstjóra. Þau giftust 4. apríl 1936 og fluttu til ísafjarð- ar, en lengst bjuggu þau í Rafstöð- inni í Engidal. Allir vildu skoða rafstöðina, það mikla undur. Var gestrisni þeirra hjóna og vinsemd mjög rómuð. Þau Laufey og Jón eignuðust sex stúlk- ur og einn son, Guðmund, er lærði rafvirkjun. Dætumar Harpa, Elsa, Björg, Helga og Líneik eru hús- freyjur í Reykjavík, en Guðrún giftist breskum manni og býr á eyjunni Mön. Allt er þetta fyrir- Pening'amarkaðurinn GENGIS- SKRANING Nr. 151 - 14.ágúst 1986 Kr. Kr. Toll- Ein.Kl. 09.15 Kaup Sala gengi Doliari 40,600 40,720 41,660 St.pund 60,738 60,917 60,522 Kan.dollari 29,203 29,290 29,314 Dönskkr. 5,2177 5,2331 5,2643 Norsk kr. 5,5167 5,5330 5,5331 Sænskkr. 5,8594 5,8768 5,8744 Fi.mark 8,2420 8,2663 8,2642 Fr.franki 6,0417 6,0595 6,0700 Belg.franki 0,9485 0,9513 0,9638 Sv.franki 24,3815 24,4535 23,5235 Holl.gyllini 17,4286 17,4801 17,5232 V-þ. mark 19,6420 19,7000 19,7475 ít.lira 0,02852 0,02861 0,02868 Austurr. sch. 2,7933 2,8015 2,8066 Port. escudo 0,2771 0,2780 0,2795 Sp.peseti 0,3032 0,3041 0,3043 Jap.yen 0,26338 0,26416 0,26454 Irsktpund 54,443 54,603 57,702 SDR (Sérst. 49,0502 49,1954 48,2294 ECU, Evrópum. 41,4546 41,5772 40,6155 INNLÁNSVEXTIR: Sparisjóðsbœkur Landsbankinn....... ........ 9,00% Útvegsbankinn............... 8,00% Búnaðarbankinn....... ...... 8,50% Iðnaðarbankinn.............. 8,00% Verzlunarbankinn..... ...... 8,50% Samvinnubankinn...... ...... 8,00% Alþýöubankinn............... 8,50% Sparisjóðir................. 8,00% Sparísjóðsreikningar með 3ja mánaða uppsögn Alþýðubankinn.............. 10,00% Búnaðarbankinn....... ...... 9,00% Iðnaðarbankinn..............-8,50% Landsbankinn............... 10,00% Samvinnubankinn...... ...... 8,50% Sparisjóðir................. 9,00% Útvegsbankinn............... 9,00% Verzlunarbankinn............ 10,00% með 6 mánaða uppsögn Alþýöubankinn.............. 12,50% Búnaðarbankinn.............. 9,50% Iðnaðarbankinn............. 11,00% Samvinnubankinn............ 10,00% Sparisjóðir................ 10,00% Útvegsbankinn.............. 10,00% Verzlunarbankinn............ 12,50% með 12 mánaða uppsögn Alþýöubankinn.............. 14,00% Landsbankinn................11,00% Útvegsbankinn.............. 13,60% með 18 mánaða uppsögn Búnaðarbanki............... 15,50% Iðnaðarbankinn............. 14,50% Verðtryggðir reikningar miðað við lánskjaravísitölu með 3ja mánaða uppsögn Alþýðubankinn............... 1,00% Búnaðarbankinn....... .... 1,00% Iðnaðarbankinn...... ....... 1,00% Landsbankinn....... ...... 1,00% Samvinnubankinn .......... 1,00% Sparisjóöir............, 1,00% Útvegsbankinn............. 1,00% Verzlunarbankinn............ 1,00% með 6 mánaða uppsögn Alþýðubankinn .............. 3,00% Búnaðarbankinn............. 2,50% Iðnaðarbankinn.............. 2,50% Landsbankinn....... ...... 3,50% Samvinnubankinn.............. 2,50% , Sparisjóöir.................. 3,00% Útvegsbankinn................ 3,00% Verzlunarbankinn..... ..... 3,00% með 18 mánaða uppsögn: Samvinnubankinn.............. 7,50% með 24 mánaða uppsögn: Samvinnubankinn.............. 8,00% Að loknum binditíma 18 mánaða og 24 mánaða verðtryggðra reikninga Samvinnubankans er innstaeða laus tvisvar á ári eins og á 6 mánaða reikn- ingum. Ávlsana- og hlaupareikningar: Alþýðubankinn - ávísanareikningar.......... 7,00% - hlaupareikningar......... 3,00% Búnaðarbankinn............. 3,00% Iðnaöarbankinn............. 3,00% Landsbankinn........ ...... 4,00% Samvinnubankinn............... 4,00% Sparísjóðir................ 3,00% Útvegsbankinn.............. 3,00% Verzlunarbankinn1)'........ 3, 00% Eigendur ávísanareikninga í Verzlun- arbankanum geta samið um ákveðna lágmarksinnstæðu á reikningi sínum og af henni eru reiknaðir almennir spari- sjóðsvextir auk uppbótar. Stjömureikningar: Alþýðubankinn1)............ 8-9,00% Aiþýðubankinn býður þrjár tegundir Stjörnureikninga og eru allir verð- tryggðir. í fyrsta lagi eru reikningar fyrir ungmenni yngri en 16 ára, með 8% vöxtum. Reikningurínn er bundinn þar til eigandinn hefur náð 16 ára aldri. í öðru lagi eru reikningar fyrir aldraða — lífeyrisþega — með 8% vöxtum. Upp- sagnarfrestur er mismunandi eftir aldri eiganda, 3 til 9 mánuðir. Vextir og verð- bætur eru lausar til útborgunar í eitt ár. Þá eru þriggja Stjörnureikningar með 9% vöxtum. Hver innborgun er bundin í tvö ár. Vextir og verðbætur eru lausar til útborgunar í eitt ár. Afmælisreikningur Landsbankinn............... 7,25% Afmælisreikningur Landsbankans er bundinn í 15 mánuði og ber 7,25% vexti og er verðtryggður. Innstæða er laus í tvo mánuði eftir að binditíma lýk- ur. Heimilt er að leggja inn á reikninginn til 31. desember 1986. Safnlán - heimilislán - IB-lán - plúslán með 3ja til 5 mánaða bindingu Alþýöubankinn................ 10-13% Iðnaðarbankinn...... ......... 8,50% Landsbankinn................. 10,00% Sparisjóðir................... 9,00% Samvinnubankinn................8,00% Útvegsbankinn................. 9,00% Verzlunarbankinn............. 10,00% 6 mánaða bindingu eða lengur Alþýðubankinn................ 13,00% Iðnaðarbankinn................ 9,00% Landsbankinn ................ 11,00% Sparisjóðir.................. 10,00% Útvegsbankinn................ 10,00% Innlendir gjaldeyrísreikningar: Bandaríkjadollar Alþýðubankinn................. 7,50% Búnaðarbankinn....... ..... 8,00% Iðnaðarbankinn................ 6,00% Landsbankinn.................. 6,00% Samvinnubankinn............... 6,50% Sparisjóðir.................. 6,00% Útvegsbankinn................. 6,00% Verzlunarbankinn...... ..... 6,50% Steriingspund Alþýðubankinn...............11,50% Búnaðarbankinn....... ....... 9,00% Iðnaðarbankinn....... ........ 9,00% Landsbankinn................. 9,00% Samvinnubankinn............. 10,00% Sparisjóðir.................. 9,00% Útvegsbankinn.................9,00% Verzlunarbankinn............ 10,50% Vestur-þýsk mörk Alþýðubankinn................ 4,00% Búnaðarbankinn...... ...... 3,50% Iðnaðarbankinn............... 3,50% Landsbankinn................. 3,50% Samvinnubankinn.............. 3,50% Sparisjóðir.................. 3,50% Útvegsbankinn................ 3,50% Verzlunarbankinn............. 3,50% Danskar krónur Alþýðubankinn................ 8,00% Búnaðarbankinn...... ...... 6,50% Iðnaðarbankinn...... ........ 7,00% Landsbankinn................. 7,50% Samvinnubankinn...... ....... 7,50% Sparisjóðir.................. 7,00% Útvegsbankinn................ 7,00% Verzlunarbankinn............. 7,00% ÚTLÁNSVEXTIR: Almennir víxlar (forvextir). 15,25% Skuldabróf, almenn............... 15,50% Afurða- og rekstrarián í islenskum krónum.......... 15,00% í bandaríkjadollurum......... 8,25% ísteriingspundum............ 11,25% ívestur-þýskummörkum....... 6,00% íSDR........................ 8,00% Verðtryggð lán miðað við lánskjaravísKölu í allt að 2'h ár................ 4% Ienguren2'/2ár.................. 5% Vanskilavextir................. 27% Överðtryggð skuldabréf útgefin fyrir 11.08. '84. 15,50% Skýringar við sérboð innlánsstofnana Landsbankinn: Ársvextir af Kjörbók eru 14,0% — ávöxtun hækkar eftir því sem inn- stæða er lengur óhreyfð. Á þriggja mánaða fresti er ávöxtun Kjörbókar borin saman við ávöxtun á sex mánaða verðtryggöum reikning- um og sú ávöxtun valin sem reynist hærri. Vextir eru reiknaðir tvisvar á ári á höfuðstól. Kjörbók er óbundinn reikningur, en frá út- borgaðri fjárhæð dregst 0,7% gjald en þó ekki af vöxtum liðins árs. Útvegsbankinn: Ábót er óbundinn reikning- ur. Borin er saman ávöxtun á óverðtryggðum reikningum og þriggja mánaða verðtryggðum reikningum og hærri ávöxtunin valin. Ef inn- stæða hefur verið hreyfð, reiknast almennir sparisjóðsvextir á reikninginn. Vextir eru færð- ir einu sinni á ári á höfuðstól, en verðbætur bætast við höfuðstól ef ávöxtun þriggja mán- aða reikninga er valin. Búnaðarbankinn: Gullbók ber 14,0% vexti á ári — ávöxtun fer hækkandi eftir þvi sem innstæða er lengur óhreyfö. Gerður er saman- burður við ávöxtun þriggja mánaða verð- tryggðra reikninga og ef hún er betri er hún valin. Vextir eru færðir tvisvar á ári á höfuð- stól. Ef tekið er út af reikningnum er reiknað 0,75% úttektargjald og er það dregið frá áunn- um vöxtum. Metbók Búnaðarbankans er bundinn reikning- ur til 18 mánaða: Hverju innleggi er hægt að segja upp með 18 mánaða fyrirvara. Vextir eru lausir til útborgunar í 6 mánuði. Nafn- vextir eru 14.50% og höfuðstólsfærslur vaxta tvisvar á ári. Gerður er samanburður á ávöxt- un 6 mánaða verðtryggöra reikninga og Metbókar. Ávöxtun Metbókar er aldrei lakari en ávöxtun 6 mánaða reikninga. Verzlunarbankinn: Kaskóreikningur. Meg- inreglan er að innistæða sem er óhreyfð í heilan ársfjórðung nýtur kjara 6 mánaða bund- ins óverðtryggðs reiknings eða 6 mánaða verðtryggð reiknings, eftir þvi hvor gefur hærri ávöxtun fyrir þann ársfjórðung. Vextir og verðbætur færast á höfuðstól i lok hvers ársfjórðungs, hafi reikningur notið þessara „kaskókjara". Reikningur ber kaskókjör þótt teknir séu út vextir og verðbætur, sem færðar hafa verið á undangengnu og líðandi ári. Út- tektir umfram það breyta kjörum sem hér segir: Viö eina úttekt í fjórðungi reiknast al- mennir sparisjóðsvextir af úttekinni fjárhæð, en kaskókjör af eftirstöðvum. Við fleiri úttekt- ir fær öll innistæða reikningssins sparisjóðs- bókarvexti. Sé reikningur stofnaður fyrsta eða annan virkan dag ársfjórðungs fær innistæðan hlutfallslegar verðbætur m.v. dagafjölda i inn- leggsmánuði, en ber siðan kaskókjör út fjórðunginn. Reikningur sem stofnaður er síðar fær til bráðabirgða almenna sparisjóðs- vexti en getur áunnið sér kaskókjör frá stofndegi að uppfylltum skilyrðum. Samvinnubankinn: Hávaxtareikningur. Eftir því sem innstæða er lengur óhreyfð reiknast hærri vextir. Fyrstu tvo mánuði 8% vextir, eftir tvö mánuði 8,25%, eftir þrjá mánuði 8,5% o.s.frv. uns innstæða hefur verið óhreyfð í 6 mánuði þá reiknast 12% vextir. Frá og með 12 mánuðum eru vextir 12,5% og frá og með 18 mánuðum 13%. Aunnar vaxtahækkanir reiknast alltaf frá því að lagt var inn. Vaxta- færsla á höfuðstól er einu sinni á ári. Alþýðubankinn: Sérbók ber allt að 16% vexti en vextir hækka eftir því sem innstæða er lengur. Hver innstæða er meðhöndluð sér- staklega. Höfuðstólsfærslur vaxta eru fjórum sinnum á ári. Þá er einnig gerður saman- burður á ávöxtun Sérbókar og þriggja mánaða verðtryggðra reikninga og sú hagstæðari val- in. Sparisjóðir: Trompreikningur er verð- tryggður og ber auk þess grunvexti 6 mánaða verðtryggs reiknings. Vextir eru færðir á höf- uðstól tvisvar á ári. Hreyfingar innan mánaðar bera sérstaka Trompvexti 12,5% ef innistæða hefur verið án útborgunar í þrjá mánuði eða lengur, en annars almenna sparisjóðsbókar- vexti. Ársfjórðungslega er ávöxtun lægstu Innistæðu á liönum þremur mánuðum borin saman við sérstaka Tropmvexti og ef þeir gefa hærri ávöxtun er mismun bætt við vaxta- stöðu Tropmreiknings. Sparisjóður Vélstjóra ert með Sparibók, sem er bundin í 12 mánuði og eru vextir 15, 5%, eru þeir færðir á höfuðstól einu sinni á ári. Þegar útborgun hefur staðið í stað i 12 mánuði er hún laus til útborgunar næstu 30 daga, eftir það binst hún á ný næstu 11 mán- uöi. Eiganda sparibókar er tryggt að bókin gefi aldrei lægri ávöxtun á ári en sex mánaða bundinn verðtryggður reikningur. Sparisjóður Reykjavíkur og nágrennis, Sparisjóður Kópavogs, Sparisjóður Hafnar- fjarðar, Sparisjóðurinn í Keflavik, Sparisjóður Mýrarsýslu og Sparisjóður Akureyrar eru með Topp-bók, sem er bundin i 18 mánuði og eru vextir 14,5%, eru þeir færðir á höfuðstól tvi- svar á ári. Þegar innborgun hefur staðið 118 mánuði er hún laus tll útborgunar næstu 30 daga, eftir það binst hún á ný og er laus til útborgunar i 30 daga á sex mánaða fresti. Eiganda Topp-bókar er tryggt að bókin gefi aldrei lægri ávöxtun á ári en sex mánaða bundinn verðtryggður reikningur. Iðnaðarbankinn Bónusreikningur er óverð- tryggður reikningur og ber 11% vexti. Óverð tryggð Bónuskjör eru 2,5%. Á sex mánaða fresti eru borin saman verðtryggð og óverð- tryggð bónuskjör og ávöxtun miðuð við þau kjör sem eru hærri á hverjum tima. Vextir eru færðir á höfuðstól tvisvar á ári. Samanburðarti- mabil eru þau sömu og vaxtatimabil. Heimilt er að taka út tvisvar á hverju sex mánaða tíma- bili. Sparisjóðsreikningur með 18 mánaða upp- sögn. Hægt er að velja um bókaríausan reikning eða reikning tengdan sparisjóðsbók. Reikningurinn er bundinn til 18 mánaða og er laus einn mánuð I senn eftir 18 mánuði eða siðar, eftir vali reikningseigenda. Innstæða er laus til útborgunar eftir það einn mánuð í senn á 12 mánaða fresti. Vextir eru reiknaðir eftir á og eru lagðir við innstæðu 31. desemb- er ár hvert og eru lausir til útborgunar næstu 12 mánuði eftir það. Lífeyrissj óðslán: Lífeyrissjóður starfsmanna ríkisins: Lánsupphæð er nú 500 þúsund krónur og er lániö vísitölubundið með lánskjaravisitölu, en ársvextir eru 5%. Lánstími er alft að 25 ár, en getur verið skemmri, óski lántakandi þess, og eins ef eign sú, sem veð er I er iitilfjörleg, þá getur sjóðurinn stytt lánstímann. Greiðandi sjóðsfélagar geta sótt um lán úr lífeyrissjóðnum ef þeir hafa greitt iðgjöld til sjóðsins í tvö ár og tvo mánuði, miðað við fullt starf. Biðtími eftir láni er fjórir mánuðir frá því umsókn berst sjóðnum. Lrfeyrissjóður verzlunarmanna: Lánsupphæð er nú, eftir a.m.k. 3ja ára aðild að lífeyrissjóðnum og fimm árum eftir siðustu lántöku, 150.000 krónur. Höfuðstóll lánsins er tryggður með láns- kjaravísitölu, en lánsupphæðin ber nú 5% ársvexti. Lánstiminn er 3 til 5 ár að vali lántak- anda. Lánskjaravísitala fyrir ágúst 1986 er 1472 stig en var 1463 stig fyrir júli 1986. Hækkun milli mánaðanna er 0,62%. Miðað er við visi- töluna 100 I júní 1979. Byggingavísítala fyrir júlí til september 1986 er 270 stig og er þá miðaö við 100 í janúar 1983. Handhafaskuldabréf í fasteignaviðskipt- um. Algengustu ársvextir eru nú 18-20%. Sérboð Naf nvextir m.v. óverðtr. verðtr. Verðtrygg. Höfuðstóls færsl. Óbundið fé kjör kjör tímabil vaxta á ári Landsbanki, Kjörbók: 1) ?—14,0 3.5 3mán. 2 Útvegsbanki, Ábót: 8-14,1 1,0 1 mán. 1 Búnaðarb.,Gullbók1) ?-14,0 1,0 3mán. 2 Verzlunarb., Kaskóreikn: 8,5-12,5 3,0 3mán. 4 Samvinnub., Hávaxtareikn: 8-13,0 1-2,5 3mán. 1 Alþýðub., Sérvaxtabók: 10-16,0 1,0 4 Iðnaðarbanki, Bónus: 11,0 2,5 6mán. 2 Sparisjóðir.Trompreikn: Bundið fé: 12,5 3,0 1 mán. 2 Búnaðarb., Metbók: 15,50 3,5 6mán. 2 Sparisj. vélstj: 15,5 3,0 6mán. 1 Iðnaðarb. 18mán: 14,5 1 1) Vaxtaleiörótting (úttektargjaldí er 0.75% í Búnaðaörbanka og 0,7% í Landsbanka.

x

Morgunblaðið

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.