Morgunblaðið - 31.08.1986, Qupperneq 35

34
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 31. ÁGÚST 1986
pinrgmi! Útgefandi nWiKfeUt Árvakur, Reykjavík
Framkvæmdastjóri Haraidur Sveinsson.
Ritstjórar Matthías Johannessen, Styrmir Gunnarsson.
Aðstoöarritstjóri Björn Bjarnason.
Fulltrúar ritstjóra Þorbjörn Guðmundsson, Björn Jóhannsson, Árni Jörgensen.
Fréttastjórar Freysteinn Jóhannsson, Magnús Finnsson, Sigtryggur Sigtryggsson, Ágúst Ingi Jónsson.
Auglýsingastjóri Baldvin Jónsson.
Ritstjórn og skrifstofur: Aðalstræti 6, sími 691100. Auglýsingar:
Aöalstræti 6, sími 22480. Afgreiðsla: Kringlan 1, sími 83033.
Áskriftargjald 450 kr. á mánuöi innanlands. f lausasölu 40 kr. eintakiö.
Samband
ríkis og kirkju
Ihirðisbréfí herra Péturs Sig-
urgeirssonar biskups kemur
fram afdráttarlaus skoðun
hans á því, að þjóðkirkjufyrir-
komulagið sé íslensku þjóðinni
farsælast. Biskup rökstyður
þessa skoðun meðal annars
með þessum orðum: „Á meðan
allur þorri landsmanna er þjóð-
kirkjufólk eru núverandi tengsl
ríkis og kirkju þjóðarheildinni
fyrir bestu. Ég er ekki sama
sinnis og sumir kirkjunnar
menn á hinum Norðurlöndun-
um, að kirkjuleg deyfð og
sitthvað, er úrskeiðis fer, sé
kirkjuskipuninni að kenna.
Þjóðkirkjan hefur ytri sem inn-
ri möguleika til að vera lifandi,
starfandi kirkja, eins og hver
önnur kirkjudeild, og síst minni
tækifæri. En þau þarf að nota
betur."
í grein eftir séra Jakob
Hjálmarsson, sem birtist í
Morgunblaðinu, er komist að
þeirri niðurstöðu, að stefna
beri að aðskilnaði ríkis og
kirkju. Höfundur segir meðal
annars: „Þar erlendis sem
kirkjumálum er líkt farið og á
íslandi hafa þessi mál verið
mjög til umræðu. Sumir hafa
tekið svo djúpt í árinni að telja
að um herleiðingu sé að ræða
hjá ríkisvaldinu líkt og Lúther
taldi gagnvart páfavaldinu.
Ekki er ástæða að telja slíkt á
íslandi, en gerum aðeins ráð
fyrir að svo kunni að fara að
hópur sem hefði andstæða trú-
málaafstöðu við þá
evangelísk-lúthersku komist til
áhrifa í þjóðfélaginu. Þá yrði
þeim létt verk að gera úr þess-
ari herleiðingu þungbæra raun.
Þetta er dregið í ljós til að
sýna að í sambandi sínu við
ríkið er kirkjan auðsærð, enda
byggist það eins og hjónaband-
ið upp á gagnkvæmum kær-
leika og tryggð. Ef þær
forsendur bresta þá er voðinn
vís.“
Höfundar nálgast viðfangs-
efnið frá ólíkum sjónarhóli og
komast að gagnstæðri niður-
stöðu. Bendir það til þess, að
innan íslensku kirkjunnar eigi
eftir að verða umræður um
samband ríkis og kirkju eins
og annars staðar á Norðurlönd-
unum. Krister Stendahl,
Stokkhólmsbiskup, lýsir við-
horfum sínum til þessa máls
með þessum orðum í Morgun-
blaðsviðtali er birtist 22. júlí
síðastliðinn: „Kirkjan á að vera
sjálfstæð rödd, en ekki berg-
mál. Eðli hennar hlýtur auk
þess að vera alþjóðlegt. Kirkjan
og söfnuðurinn eiga að vera
gluggi út í heiminn. Þjóðkirkju-
fyrirkomulagið getur skyggt á
útsýnið. Það er gamalt og úr
sér gengið. Það dytti engum í
hug að búa það til nú í dag.
Ríkiskirkjufyrirkomulagið fær
ekki staðist miklu lengur. Til-
vera annarra trúarbragða er
löngu viðurkennd innan okkar
landamæra og það er óeðlilegt
að eitt trúfélag hafí forréttindi
eða sérstöðu miðað við önnur
trúfélög. Ég mótmæli því alltaf
þegar ég er ávarpaður sem
„biskupinn í Stokkhólmi". Ég
er „einn af biskupunum í
Stokkhólmi". Þar er einnig
rómversk-kaþólskur biskup og
methodista-biskup og andlegir
leiðtogar fleiri trúfélaga."
Hinn sænski kennimaður og
biskup nálgast málið úr þriðju
áttinni. Hann telur grundvöll-
inn fyrir þjóðkirkjufyrirkomu-
laginu brostinn í fjölþættu
lýðræðisríki; allar kirlg'udeildir
eigi að sitja við sama borð.
Hér er um málefni að ræða,
sem kemur líklega flestum Is-
lendingum á óvart, að skuli
vera ofarlega á dagskrá meðal
kirlg'uleiðtoga annars staðar á
Norðurlöndunum. Hin síðari ár
að minnsta kosti hafa ekki
verið opinberar umræður um
það hér á landi, að slíta beri
sambandi ríkis og kirkju og
breyta ákvæðum stjómar-
skrárinnar um það efni. Hér
er söguleg hefð fyrir slíku sam-
bandi í einhvers konar mynd
síðan kristni var lögtekin á
Alþingi árið 1000.
Tímamir breytast og menn-
imir með. Vafalaust er það
rétt hjá hinum sænska bisk-
upi, að engum dytti í hug að
búa þjóðkirkjufyrirkomulagið
til nú á dögum. Þetta á við um
margt annað. Má þar til dæm-
is nefna ríkiseinokun á út-
varpsrekstri og á póst- og
símaþjónustu. Um þessar
mundir er útvarpsrekstur að
verða frjáls. Ríkisrekstur á
pósti og síma getur ekki verið
eilífðarmál og sýnist nær að
huga að afnámi hans en slíta
sambandi ríkis og kirkju.
Morgunblaðið tekur undir
það sjónarmið herra Péturs
Sigurgeirssonar biskups, að á
meðan 92% þjóðarinnar til-
heyra íslensku þjóðkirkjunni
og um 97% játa evangelísk-
lútherska trú eru núverandi
tengsl ríkis og kirkju þjóðar-
heildinni fyrir bestu.
að hefur verið einkenni
á borgum í Austur-
Evrópu frá því, að kom-
múnistar tóku þar
völdin um og eftir lok
heimsstyrj aldarinnar
síðari, að þær hafa ver-
ið gráar og litlausar og borgarlífið fábreytt
og ömurlegt a.m.k. frá sjónarhóli Vestur-
landabúa. Islendingur, sem nýlega var á
ferð í A-Þýzkalandi m.a. í Austur-Berlín
og Dresden og þekkti þar nokkuð til frá
fyrri tíð, hafði orð á því fyrir skömmu,
að lítil breyting hefði orðið að þessu leyti
í Austur-Þýzkalandi, þótt uppbygging
hefði orðið nokkur þar seinni árin og að
sjálfsögðu umtalsverð frá stríðslokum.
Ein er þó sú borg í Austur-Evrópu, sem
sker sig úr að þessu leyti og hefur gert
um skeið, en það er Búdapest í Ungveija-
landi eða Búda og Pest, þar sem hér er
raunverulega um tvo borgarhluta að ræða.
Þegar höfundur Reykjavíkurbréfs var þar
á ferð fyrr á þessu sumri var það fyrsta,
sem bar fyrir augu, þegar komið var inn
í flugstöðina í Búdapest, auglýsing frá
Avis-bílaleigufyrirtækinu bandaríska og
skömmu síðar blöstu við auglýsingar frá
tveimur öðrum vestrænum fyrirtækjum,
sem leika stórt hlutverk í lífi ferðamanns-
ins, þ.e. frá Visa og Eurocard, þess efnis,
að bæði þessi greiðslukort væru í fullu
gildi í Ungveijalandi. Önnur þjónusta við
ferðamenn reyndist í samræmi við þessi
fyrirheit um vestrænan lífsstíl.
Búdapest er án efa ein fegursta borg í
Evrópu. Þar sjást nú lítil, sem engin merki
þeirra átaka, sem urðu fyrir tæpum 30
árum, þegar sovézkir skriðdrekar ruddust
inn í borgina og börðu niður uppreisn
Ungveija gegn ógnarstjóm kommúnism-
ans. Þegar sami ferðamaður kom þar á
árinu 1972 mátti enn sjá merki um þessi
átök m.a. á byggingum í miðborginni, sem
orðið höfðu fyrir kúlnahríð. Nú voru þessi
ummerki hvergi sjáanleg.
Iðandi mannlíf setur svip á borgina,
mikill fjöldi bfla er þar á götum, nær allir
frá einhveiju Austur-Evrópulandanna,
vömúrval í verzlunum er mikið og aug-
ljóst, að neytendaþjóðfélagið er að ryðja
sér til rúms. Mikill fjöldi fólks var í verzlun-
um í miðborginni, þar sem göngugötur
setja svip á bæinn, og ef marka má vömúr-
valið og fólksfjöldann í verzlunum em
lífskjör góð í Ungveijalandi að sjálfsögðu
miðað við það sem gengur og gerist í
Austur-Evrópu.
Vegabréfsáritun til Ungveijalands er
hægt að fá með skömmum fyrirvara í
sendiráðum Ungveijalands eða á ung-
verskum ferðaskrifstofum í Vestur-
Evrópu. Vegabréfaskoðun er hvorki mikil
né merkileg, þegar farið er inn í landið,
þótt öðm máli gegni, þegar reynt er að
komast út úr því, eins og síðar verður vik-
ið að. Vestrænum gjaldmiðli er hægt að
skipta á fiugvellinum og ferðamenn hvatt-
ir til þess, að gera það á löglegan hátt,
enda er það hyggilegt eins og átti eftir
að koma í ljós.
Bílakostur Ungveija er sovézkur, pólsk-
ur, austur-þýzkur, tékkneskur eða
rúmenskur og nánast allir bílar, sem stig-
ið er upp í, hinar mestu druslur á vestræn-
an mælikvarða. En fíöldi þeirra er hins
vegar gífurlegur. í Búdapest em allmörg
hótel, sem byggð hafa verið upp af vest-
rænum aðilum. Þar er glæsilegt Hilton-
hótel, sem byggt var fyrir um einum og
hálfum áratug. Á öðm hóteli í eigu
spænsks hótelhrings var fyrir hendi öll
almenn þjónusta, sem búizt er við á hótel-
um í Vestur-Evrópu. Þar var sundlaug og
gufubað, Kóka kóla og amerískar sígarett-
ur vom á boðstólum, auglýsing um
Newsweek var í kynningarblaði fyrir út-
lendinga. Sjónvarpstæki á herbergjum og
þar var hægt að fá á skerminn textafrétt-
ir bæði á þýzku og ensku. Þær þýzku
vom frá fréttastofunni DPA en þær ensku
frá Reuter. Þama vom nýjar almennar
fréttir, viðskiptafréttir, íþróttafréttir, veð-
ur, gengi o.fl. Ekki var hægt að sjá, að
fréttir þessar væra litaðar á nokkum hátt
en hins vegar var ekki hægt að leggja
mat á það, hvort fréttimar, sem þama var
hægt að lesa, vom sérstaklega valdar.
Engin ný vestræn dagblöð var hægt að
fá á þessu hóteli þá daga, sem dvalið var
í Búdapest. Þar var hins vegar viku gam-
alt Newsweek og nokkur þýzk tímarit.
Þótt hin ytri þægindi væm nokkuð áþekk
því, sem tíðkast á Vesturlöndum, var ann-
að, sem ekki uppfyllti fyllstu kröfur. Matur
var einkennilega bragðlítill, mjólk var súr.
Málakunnátta starfsmanna var afar tak-
mörkuð.
Göngugata í Búdapest var svipuð
göngugötum í borgum Vestur-Evrópu. Þar
var augljóslega mikið um útlendinga, ekki
sízt Austurríkismenn, ungt fólk að spila á
hljóðfæri og þar mátti jafnvel sjá betlara,
sem ekki eiga að fínnast í hinum sósíalísku
ríkjum! í þessu tilviki var um að ræða síg-
aunastúlku, sem var vel klædd og bjó
bersýnilega ekki við bágan hag en gekk
um með hálfnakið bam og betlaði. Mal-
bikunarframkvæmdir stóðu yfir í göngu-
götunni, sem vom a.m.k. 30 ámm á eftir
tímanum að okkar mati.
Sem fyrr segir er vömúrval í verzlunum
í Búdapest býsna mikið. Þar mátti sjá
bæði Nivea- og Atrix-krem, Gillette-vörur
og Dior-kjóla. í bókabúð, sem komið var
inn í, var töluvert um vestrænar bækur,
þótt annar bókakostur væri að vísu yfir-
gnæfandi. í verzlunum í Búdapest em
tekin greiðslukort en þeir hafa hins vegar
þann hátt á, að leggja þóknunina til
greiðslukortafyrirtækisins ofan á vöm-
verðið, þannig, að viðskiptamaðurinn
borgar.
Svonefndar dollarabúðir em þekkt fyrir-
bæri í Austur-Evrópuríkjum. Það em
verzlanir með algengar vestrænar vömr
svo sem sjónvörp, myndbönd og slíkan
vaming. Þessar verzlanir selja einungis
fyrir vestrænan gjaldeyri. Við fljótlega
skoðun sýndust þessar vömr kosta svipað
og þær kosta út úr búð hér á íslandi. Á
gönguferð um Búdapest var erlendur
ferðalangur stöðvaður a.m.k. fimm sinnum
og beðinn að skipta peningum á þann veg,
að greidd væri hærri upphæð í ungverskum
gjaldmiðli fyrir vestrænan gjaldeyri en
hægt var að fá í banka. Þann gjaldeyri,
sem þannig fæst í viðskiptum á götunni,
nota A-Evrópubúar til þess að verzla með
í dollarabúðum og em ekki spurðir um
það, hvaðan þeir fengu peningana. Kona,
sem seldi miða í kynnisferðir um Búda-
pest, neitaði hins vegar að taka við öðm
en erlendum gjaldeyri fyrir þá þjónustu.
Búdapest er mikil menningarborg. Þar
er sennilega jafnmikið á boðstólum af óper-
um, tónlist og slíkum menningarviðburðum
og í Vínarborg og er þá langt til jafnað.
Höfundur Reykjavíkurbréfs kom þar á
tónleika í myndarlegri tónleikahöll, þar
sem ekkert hafði verið til sparað. A.m.k.
einn veitingastaður er í Búdapest, sem
jafnast á við betri veitingastaði í Vestur-
Evrópu, og nefnist hann Gundel. Þar er
þjónusta frábær og matur góður en dýr
miðað við það, sem tíðkast í Búdapest.
Það er yfírleitt ekki dýrt fyrir Vestur-
landabúa að ferðast í Ungveijalandi.
Hvar er sósíalisminn?
Ferðamaður, sem hefur nokkurra daga
viðdvöl í Búdapest, verður ekki mikið var
við stjómarfarið í landinu, áhrif þess og
afleiðingar. Á götum úti sjást yfirleitt alls
ekki myndir. af flokksleiðtogum eða áróð-
ursspjöld af nokkm tagi. Það var aðeins
við mikla breiðgötu, sem notuð er fyrir
skrúðgöngur í þágu sósíalismans, sem sjá
mátti styttu af Lenín. Þar var einnig stytta
af ungverskum sósialista, sem gert hafði
garðinn frægan í kringum 1920. Þar vom
einnig sérstakir bekkir fyrir flokksleiðtoga.
I fyrirlestri leiðsögumanns um Búdapest
var nánast ekki minnzt á sósíalisma eða
stjómarfarið í landinu. Á fallegum stað í
hæðunum, sem Búdapest stendur á að
hluta til, mátti sjá rauða stjömu, sem sýnd-
ist vera einhver eftirlegukind frá liðnum
tíma.
Fólkið á götunum í Búdapest er ekki
jafnáberandi illa klætt og fólk á götum úti
í nokkmm ríkjum A-Evrópu fyrir einum
og hálfum áratug. Hins vegar vakti klæða-
burður hóps erlendra ferðamanna, sem
sóttu næturklúbb í Búdapest, athygli
ferðalanga. í borginni em næturklúbbar,
sem bjóða upp á kvöld- eða nætursýningu
með margvíslegum skemmtiatriðum, eins
og sjá má frá París til Las Vegas. Á einum
slíkum var hópur Rússa á ferð. Þeim var
hleypt inn á undan öðmm og settu svip á
staðinn. Þeir vom verst klædda fólkið, sem
sjá mátti í Búdapest þessa daga.
Sósíalisminn og stjómarfarið komu hins
vegar í ljós, þegar ferðamenn vom að fara
út úr landinu! Þrívegis fór fram mjög
rækileg skoðun á flugvellinum, sem jafn-
framt einkenndist af sérstökum mdda-
skap. í öllum tilvikum vom á ferð hermenn
gráir fyrir jámum. Hinn fyrsti krafðist
þess, að fá upplýsingar um, hve miklum
erlendum gjaldeyri hefði verið skipt í
landinu. Þegar það hafði verið gefið upp
kom krafa um að framvísa kvittunum fyr-
ir þessum skiptum. Þegar komið var inn
í landið var hins vegar engin viðvömn
gefin um það, að sýna þyrfti slíka kvittun,
þegar farið væri úr landi. Hér skal ekkert
fullyrt um, hvað gerzt hefði, ef kvittun
hefði ekki komið i leitimar. Næsti hermað-
ur, sem tók að sér að rannsaka þessa
óvelkomnu gesti, hafði í hótunum, þegar
samferðamenn gerðu sig líklega til að bíða
í námunda við þann, sem leitað var á.
Loks fór fram tvöföld skoðun á vegabréf-
um. Hún var mjög lausleg þegar komið
var inn í landið. Hins vegar vom vegabréf-
in tekin á hótelinu og farið með þau á
lögreglustöðina og ekki afhent fyrr en
hótelgestir hurfu á brott af hótelinu. Um
leið og gengið var út í flugvélina fór fram
ný vegabréfaskoðun. Vopnaður hermaður
tók vegabréfið, grandskoðaði myndina af
viðkomandi, horfði síðan rannsakandi
framan í þann sama og hleypti honum svo
áfram eftir drykklanga stund.
Þrátt fyrir þessa erfiðu kveðjuathöfn
er heimsókn til Búdapest eftirminnileg.
Samskipti fólks í Ungveijalandi og Aust-
urríki fara áreiðanlega vaxandi. Sennilega
líta Ungveijar fremur á sig sem Mið-
Evrópubúa en Austur-Evrópumenn. Fyrir
mörgum ámm sagði ungverskur viðmæl-
andi höfundar þessa Reykjavíkurbréfs í
heitum umræðum um stjómarhætti í
landinu, að Vesturlandabúar yrðu að skilja
aðstöðu Ungveija. Þeir yrðu að sætta sig
við margt til þess að þjóðin gæti lifað. Sú
breyting, sem sjáanleg er í Búdapest frá
því að komið var þar fyrir einum og hálf-
um áratug, er jákvæð. Með því er hins
vegar ekkert sagt um Iífskjör og lífsskil-
yrði fólksins, sem þama býr. Kannski má
að einhvetju leyti skýra þá töfra, sem
Búdapest býr yfír fyrir ferðamenn frá
Vestur-Evrópu, á þann veg, að þar má
sennilega fínna eitthvað af þeirri Evrópu
sem var fyrr á öldinni en er nú löngu horfín.
Góðæri
Umskiptin frá krepputímum til góðæris
verða stundum svo snögg að fólk tekur
varla eftir þeim. Slík breyting hefur orðið
á síðustu 12 mánuðum. Snemma á þessu
ári var orð á því haft í Reykjavíkurbréfí,
að erlendur maður, sem hingað hefði kom-
ið í nóvember 1985 og aftur síðari hluta
janúarmánaðar 1986, hefði sagt, að allt
andrúm í landinu hefði gjörbreytzt á
skömmum tíma. I nóvember á fyrra ári
hefði mikil og þrúgandi svartsýni einkennt
þjóðfélagið en nokkmm vikum eftir ára-
mót hefði ótrúleg bjartsýni mótað samtöl
sín við íslendinga.
Mikil lækkun olíuverðs, lækkandi vaxta-
kostnaður á alþjóðlegum íjármagnsmörk-
uðum, minnkandi verðbólga í helztu
viðskiptalöndum áttu ríkan þátt í þessari
breytingu. Til viðbótar komu aðstæður
heima fyrir, svo sem góð aflabrögð og
hagstætt verð á sjávarafurðum okkar m.a.
vegna sölu á ferskfiski í Evrópu. Allt skap-
aði þetta skilyrði til þeirra kjarasamninga,
sem gerðir voru snemma á árinu og
tryggðu að þessar hagstæðu aðstæður
yrðu notaðar til hins ýtrasta til þess að
ná tökum á verðbólgunni, sem hefur tekizt
að vemlegu leyti á þessu ári.
Við búum nú við sannkallað góðæri í
fyrsta sinn um langt skeið. Vemlegur
hagnaður er á rekstri útgerðar, sem ámm
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 31. ÁGÚST 1986
35
REYKJAVÉKURBRÉF
Laugardagur 30. ágúst
„Iðandi mannlíf
setur svip á borg-
ina, mikill fjöldi
bíla er þar á göt-
um, nær allir frá
einhveiju Aust-
ur-EvrópuIand-
anna, vöruúrval í
verzlunum er
mikið og augljóst,
að neytendaþjóð-
félagið er að
ryðja sér til
rúms.“
saman hefur verið rekin með miklu tapi
og safnað skuldum. Útgerðarfyrirtækin
lækka nú skuldir sínar hjá sjóðum, olíufé-
lögum og viðskiptabönkum. Þetta góða
árferði í útgerð hefur skilað sér í betri
afkomu sjómanna. Kunnugur maður í sjáv-
arútvegi sagði við höfund þessa Reykjavík-
urbréfs fyrir skömmu, að hásetar á
fiskiskipum hefðu a.m.k. 100 þúsund krón-
ur í Iaun á mánuði til jafnaðar og algengt
væri að þeir kæmust upp í 150 þúsund
krónur. Hinn sami sagði að laun skipstjóra
væm þá á bilinu 200-300 þúsund krónur.
Þessi góða afkoma í útgerð hefur m.a.
náðst með því að nýta tækifærin, sem
skapast hafa á ferskfiskmörkuðum í Vest-
ur-Evrópu. Það vekur sérstaka eftirtekt
hvað sjómenn em yfirleitt samtaka um að
ganga sem bezt frá aflanum vegna þess,
að þeir gera sér glögga grein fyrir því,
hvað mikið er í húfí fyrir þá sjálfa. Fyrir
góðan físk fá þeir gott verð, fyrir lélegan
físk lágt verð.
Það er gömul saga og ný að gott ár-
ferði við sjávarsíðuna er fljótt að hafa
áhrif í öðmm greinum atvinnulífsins. Einn
af forystumönnum í fjármálalífí landsins
sagði fyrir nokkmm dögum, að það væri
engin spurning um það, að mikið góðæri
einkenndi nú allt viðskiptalíf þjóðarinnar.
Þær áhyggjur, sem ástæða væri til að
hafa, byggðust á því, að spennan gæti
orðið of mikil. Fasteignaverð hækkar stöð-
ugt. Enn er afkoma margra hópa laun-
þega, sérstaklega á Reykjavíkursvæðinu,
erfíð, en gömul reynsla og ný sýnir, að
sá uppgangur, sem nú er við sjávarsíðuna,
mun skila sér í bættum lífskjömm allra
þjóðfélagshópa á tiltölulega skömmum
tíma. Við búum við góðæri og það er
ástæða til bjartsýni.
Áhrifin á stjórnmálin
Árferði í efnahags- og atvinnumálum
hefur alltaf mikil áhrif á stjómmálabarátt-
una í landinu. Stjómarflokkamir tveir
munu njóta góðs af batnandi hag þjóðar-
innar. Á undanfömum mánuðum hefur
töluvert verið rætt um kosningar í haust,
og mörg efnisleg rök mæla með kosningum
nú fyrir áramót. Það hafa helzt verið
ýmsir forystumenn Sjálfstæðisflokksins,
sem hafa haft áhuga á kosningum í haust
m.a. til þess að koma í veg fyrir, að þing-
kosningar hafí neikvæð áhrif á kjarasamn-
inga, sem gerðir verða eftir áramótin.
Hér skal engu um það spáð hver niður-
staðan verður en hitt er augljóst, að frá
pólitísku sjónarmiði stjómarflokkanna
tveggja þurfa kosningar næsta vor ekki
að vera verri kostur. Astæðan er einfald-
lega sú, að ætla má að það góðæri, sem
nú er að breiðast út um efnahagskerfið,
muni standa með miklum blóma, þegar
kemur fram á næsta vor. Það em ár og
dagar síðan þingkosningar hafa farið fram
við hagstæð skilyrði í efnahags- og at-
vinnumálum. Líklega hefur það ekki gerzt
síðan á Viðreisnarámnum.
Þessar aðstæður geta gjörbreytt öllum
viðhorfum í stjómmálum á skömmum
tíma. Auðvitað á núverandi ríkisstjóm við
margvíslega erfíðleika að etja og hún á
eftir að standa frammi fyrir mörgum erfíð-
um úrlausnarefnum á næstu mánuðum.
En það, sem máli skiptir í stjómmálabar-
áttunni á næstu mánuðum, er einfaldlega
þetta: Langt er síðan allar aðstæður þjóð-
arbúsins hafa verið svo hagstæðar samtím-
is. Við höfum fengið góð aflaár, en
markaðir verið erfíðir eða verðið lágt, olíu-
verðið hátt, vextir háir o.s.frv. Nú í fyrsta
skipti í mjög langan tíma fer þetta allt
saman. Þessar aðstæður geta haft úrslita-
áhrif á niðurstöður næstu þingkosninga.