Morgunblaðið - 23.04.1987, Síða 24

24
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 23. APRÍL 1987
ANORÐURPOLNUM
Reuter
Japaninn Fukashi Kazama stendur við reiðskjóta
sinn á Norðurpólnum. Kazama náði á póiinn í
fyrradag, en þangað fór hann ásamt fjórum
mönnum öðrum, þ.á m. tveimur eskimóum. Héldu
þeir frá Ward Hunt-eyju í Kanada á snjósleðum
og mótorhjólum og tók ferðalagið á pólinn 45
daga. Kazama er 36 ára atvinnumaður í kapp-
akstrí á mótorhjólum.
Aukin spenna með-
fram landa mærum
Indlands og Kína?
Peking, Nýja Delhi, Reuter.
KÍNVERJAR saka nú Indveija
um að draga saman griðarlega
fjölmennt herlið meðfram landa-
mærum Indlands og Kína.
Talsmaður utanríkisráðuneytis-
ins í Peking sagði, að spenna hefði
aukizt mjög síðustu daga, vegna
þessara aðgerða Indverja.
Eins og alkunna er háðu Kínveij-
ar og Indveijar hatrammt en
skammvinnt stríð árið 1962 vegna
ágreinings um landsvæði í Hi-
malayafjöllum og þar í grennd.
Viðræður um málið hafa staðið árum
saman og ekki miðað hætis hót.
í fréttum segir að leitað hafí ver-
ið álits indverskra sendiráðsmanna
í Peking á málinu, en þeir hafí ekki
viljað láta hafa neitt eftir sér.
í Nýju Delhi skýrði blaðið Times
of India frá því í dag að hinn nýi
vamarmálaráðherra Indlands Kris-
hna Chandra Pant, hafi farið með
hinni mestu leynd til Peking í síðustu
viku og átt fundi með embættis-
mönnum um landamæradeilur
ríkjanna. Þetta hefur ekki verið stað-
fest.
Evrópuflaugarnar:
Reagan vamr við mikilli
bjartsýni á samkomulag
Washington, Reuter.
RONALD Reagan, Bandaríkja-
forseti, varaði í gær við of mikilli
bjartsýni á að samkomulag um
meðaldrægar kjarnaflaugar í
Evrópu, Evrópuflaugarnar svo-
nefndu, væri í augsýn. Ýmsir
bandarískir þingmenn hvöttu til
varfærni í samningagerðinni og
tóku þar með undir sjónarmið
ýmissa Evrópuríkja. Á morgun
hefst í Genf ný samningalota
stórveldanna um flaugarnar.
Reagan sagðist vera bjartsýnn á
stórveldasamkomulag um Evrópu-
flaugamar en sagði að sýna þyrfti
visst raunsæi í þeim efnum. A
fundi, sem forsetinn átti með þin-
gleiðtogum í Hvíta húsinu, sagði
hann að heilmikil vinna væri eftir
við gerð samkomulags um brott-
flutning og eyðingu meðaldrægu
kjamaflauganna frá Evrópu. Blaða-
menn fylgdust með upphafi fundar-
ins og sagði Reagan við þá að hann
vildi ekki hætta sér út „í þá tvísýnu"
að segja til um hvaða líkur væm á
samkomulagi á þessu ári.
Georg Shultz, utanríkisráðherra,
sat fundinn með þingleiðtogunum
og gerði þeim grein fyrir nýafstöðn-
um viðræðum sínum við sovézka
leiðtoga í Moskvu. Shultz sagði á
fundinum að enn væm óleyst lykil-
atriði varðandi eftirlit með fram-
kvæmd hugsanlegs samkomulags.
Hann sagði einnig að Bandaríkja-
stjóm myndi ráðfæra sig að öllu
leyti við bandamenn sína áður en
samkomulag yrði undirritað.
„Hugmyndin um Evrópu án
kjamorkuvopna hljómar stórkost-
lega við fyrstu sín, en þegar máliðer
athugað nánar kemur annað í ljós,“
sagði Robert Dole, leiðtogi repúblik-
ana í öldungadeild Bandaríkjaþings.
„Staðreyndin er nefnilega sú að það
er þörf fyrir kjamavopn í Evrópu.
Sovétríkin vilja al-
þjóðlega ráðstefnu um
styrjöldina í Persaflóa
Vopn af þessu tagi stofna ekki frið-
inum í hættu. Þau tryggja hann,“
sagði Dole. Undir orð hans tók
Robert Byrd, leiðtogi demókrata í
deildinni. „Við megum ekki hlaupa
á okkur og sitja uppi með samkomu-
lag, sem vegur að rótum [Atlants-
hafsjbandalagsins og því öryggi,
sem unnið hefur verið að því að
treysta undanfama áratugi. Það
kemur ekki til greina að rita undir
samkomulag sem auðveldaði and-
stæðingi okkar að ná sínu æðsta
takmarki, sem er að kljúfa NATO,“
sagði Byrd. Demókratar eru í meiri-
hluta í öldungadeildinni, en það
kemur í hennar hlut að staðfesta
samkomulag, sem stórveldin kunna
að gera um vígbúnaðarmál.
Samkvæmt þeim tillögum, sem
til umræðu em, myndu stórveldin
fjarlægja allar meðaldrægar flaug-
ar sínar frá Evrópu og eyða þeim
en halda hvort um sig eitthundrað
flaugum í Asíu annars vegar og
Bandaríkjunum hins vegar. Agrein-
ingur er hins vegar um hvemig
taka beri á skammdrægum kjama-
flaugum. Á Moskvufundunum í
síðustu viku lagði Shultz til að
skammdrægu flaugamar yrðu allar
fjarlægðar á einu ári frá undirritun
samkomulags um eyðingu meðal-
drægu flauganna. Ýmsir banda-
menn Bandaríkjanna óttast að það
hefði í för með sér mikla yfírburði
Sovétmanna í hefðbundnum herafla
í Evrópu. Einnig óttast þeir að burt-
flutningur bandarískra kjamavopna
muni leiða smátt og smátt til þver-
randi áhuga Bandaríkjamanna á
vömum Evrópu.
Moskva:
Lítil svör
um þögn-
inaum
Chernobyl?
Moskvu, Reuter.
ÆÐSTU embættismenn í sovéska
kjarnorkuiðnaðinum neituðu í gær
að skýra frá því hvers vegna þag-
að hefði verið yfir Chemobyl-
slysinu í rúma tvo sólarhringa eftir
að það gerðist.
Á fréttamannafundi vörðu emb-
ættismennimir upplýsingastefnu
stjómarinnar og héldu því mjög á
loft, að á síðasta ári hefðu birst í
sovéskum fjölmiðlum 460 fréttir og
greinar um slysið. Þeir vildu hins
vegar ekki svara spumingum um
hvers vegna ekkert var sagt um sly-
sið strax eftir að það varð.
Að minnsta kosti 30 manns létust
af völdum slyssins og 135.000 manns
voru fluttir brott frá heimilum sínum.
Geislunin barst um Evrópu mestalla
og víðar og margar þjóðir hafa orðið
fyrir verulegum búsiQum af hennar
völdum.
Valentin Sokolovsky, einn embætt-
ismannanna, sagði, að kartöfluupp-
skeran á þeim svæðum, sem urðu
fyrir mestri geislun, hefði ekki orðið
fýrir neinum skakkaföllum í fyrra en
annar jarðargróði verið mengaður.
Sagði hann, að geislavirka efnið ces-
ium-137 hefði síðan gengið niður í
jarðveginn og því meiri hætta en
áður, að það næði rótunum og ylli
skaða.
Argentína:
Uppreisninni lokið
Buenos Aires, Reuter.
UPPREISN yfirmanna í her Arg-
entínu lauk í gær og sagði
talsmaður Rauls Alfonsín forseta
að allt væri með kyrrum kjörum
í landinu.
Með uppreisninni vildu yfírmenn-
imir mótmæla þeirri ákvörðun
forsetans að skipa Jose Caridi hers-
höfðingja yfírmann herafla Arg-
entínu. Uppreisnin átti sér stað í
borgunum Tucuman og Salta í
norðurhluta landsins. Á sunnudag
gerðu hermenn einnig uppreisn
vegna þeirar ákvörðunar herstjóm-
arinnar að draga hershöfðingja og
aðra háttsetta yfírmenn innan hers-
ins til ábyrgðar fyrir glæpaverk sem
framin vom í tíð herforingjastjóm-
arinnar í landinu. Kröfðust upp-
reisnarmennimir þess að fallið yrði
frá ákæmm á hendur herforingj-
anna. Alfonsín forseti ræddi við
leiðtoga uppreisnarmannanna og
ákváðu þeir skömmu síðar að gef-
ast upp. Hugo Rios Erenu, yfírmað-
ur argentínska heraflans, baðst
lausnar í kjölfar uppreisnarinnar.
ÍRAKAR ásökuðu stjórnir Bandaríkjanna og ísraels fyrír að halda
áfram vopnasendingum til írana og veita þeim auk þess ýmsa aðra
hemaðaraðstoð, hvað sem yfirlýsingum um hið gagnstæða liði. Hátt-
settur íraskur foringi i flughemum sagði í viðtali við fréttastofu
landsins. að nokkur ótiltekin Austur Evrópuriki styddu einnig við
bakið á írönum.
Foringinn sagði, að það hefði
sýnt sig, að lítið og einatt ekkert
væri að marka yfírlýsingar ýmissa
ríkja, sem þættust vera hlutlaus í
stríði írans og íraks.
í fréttum frá Abu Dhabi, höfuð-
borg Sameinuðu arabisku fursta-
dæmanna, segir að Ivanov Galitsin,
sem fer með mál Persaflóaríkja í
Sovétríkjunum og er nú í heimsókn
í Furstadæmunum, hafí lýst því
jrfír í blaðaviðtali þar, að Sovétríkin
myndu snarlega svara í sömu mynt,
ef árás yrði gerð á skip undir
sovézkum fána á Persaflóa. Á
síðustu þremur árum hefur verið
gerð árás á að minnsta kosti 300
skip frá ýmsum löndum, sem hafa
verið á siglingu um flóann. Þar
hafa ýmist íranir eða írakar verið
að verki. Auk þess segjast íranir
hafa stöðvað mörg hundruð skip á
þessum slóðum síðustu mánuði.
Galitsin var spurður, hvemig
Sovétríkin gætu lagt fram lið til
að binda endi á stytjöldina milli
írans og íraks, ellegar hvort mein-
ingin væri að halda áfram að senda
báðum stríðsaðilum vopn. Galatsin
sagði að vopnasendingar væru ekki
meginmálið, nema allir hættu slíku.
Meðan á heimsókninni hefur
staðið hafa sovézku gestimir lagt
fram nýjar tillögur frá Gorbasjev
um alþjóðlega ráðstefnu, sem hafí
að markmiði að leiða stríðið til
lykta.
SAS og SABENA á
leið saman í eina sæng
Könnunarviðræður, sem átt hafa sér stað milii samnorræna flugfé-
lagsins SAS og belgiska flugfélagsins SABENA um sameiningu
félaganna, hafa borið þann árangur, að talið er, að raunverulegar
samningaviðræður hefjist þegar í næsta mánuði, að því er fram
kemur í danska blaðinu Politiken nýlega. Verði lyktir þeirra við-
ræðna eins jákvæðar og búist er við, munu flugfélögin tvö hefja
samningaviðræður við finnska rikisflugfélagið Finnair um tengsl
þess félags við hið nýja flugfélag SAS og SABENA.
Stjómarmenn SAS hafa þegar
átt óformlegar viðræður við for-
ráðamenn Finnair um hugsanlega
þátttöku í sameiningunni, að sögn
Tonny Skoglund, upplýsingafull-
trúa SAS í Danmörku. Finnamir
hafa sett sem skilyrði fyrir samn-
ingaviðræðum, að málið væri áður
útkljáð milli SAS og SABENA.
Jan Carlzon, aðalframkvæmda-
stjóri SAS, hefur mikinn áhuga á
að fækka flugfélögum í Evrópu til
samræmis við það, sem þekkist
vestan hafs og í Áusturlöndum fjær.
„Eitt af fímm árið 1995,“ er slag-
orð Carlzons um framtíð SAS í
Evrópu.
Carlzon hefur haft auga á aust-
urríska flugfélaginu Austria Air-
lines og breska flugfélaginu British
Caledonian sem vænlegum sam-
starfsaðilum í næsta áfanga, en að
sögn Skoglund eru viðræður við þau
félög enn ekki hafnar. Hann neitar
þvf þó ekki, að uppi séu áætlanir
um slíkar viðræður, strax og samn-
ingar SAS, SABENA og Finnair
eru í höfn.