Morgunblaðið - 23.04.1987, Blaðsíða 42

42
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 23. APRÍL 1987
Leikhópurinn frá Dramaten við komuna til íslands i gær
Morgunblaðið/Ámi Sœberg
Kungliga Dramatiska Teatern sýnir í Þjóðleikhúsinu:
Við erum ákaflega kvíðin
-segja þau Lena Nyman
og Hans Alfredson
LEIKHÓPUR frá „Kungliga
Dramatiska Teatern" í Stokk-
hólmi kom til landsins í gær.
Hópurinn mun sem kunnugt er
sýna „En liten ö i havet,“ ieik-
gerð Hans Alfredson að
Atómstöðinni eftir Laxness, í
Þjóðleikhúsinu og verður
fyrsta sýning í kvöld, önnur
sýning föstudagskvöld og
þriðja sýning á laugardags-
kvöld. Hópurinn heldur síðan
aftur til Svíþjóðar á sunnudag.
Morgunblaðið hitti þau Hans
Alfredson, höfund og leik-
stjóra, og Lenu Nyman sem fer
með hlutverk Uglu, við komuna
til Keflavíkur i gær og spurði
hvernig þeim litist á að flytja
verkið fyrir íslendinga.
„Við erum ofsalega kvíðin,"
sagði Lena. „Þetta ert mjög skrýt-
in tilfinning, því við höfiim leikið
þetta nokkuð oft núna. En hér
erum við í rauninni að segja sögu
sem allir Islendingar þekkja. Þess-
vegna langar okkur til að gera
svo mikið vel og þegar maður
ætlar að gera sit allra besta verð-
ur maður svo kvíðinn fyrir við-
tökunum."
„Ég kvíði mest fyrir því að
Halldóri Laxness líki ekki við leik-
gerðina," segir Hans Alfredson.
Annars finnst mér alveg stórkost-
legt að fá tækifæri til að koma
með verkið hingað. Ég er líka
óöruggur vegna viðbragða áhorf-
enda, því þessi leikgerð er nokkuð
frábrugðin því sem íslendingar
þekkja. Við leikum þetta mjög
létt, þar sem þið aftur á móti,
hafið alltaf leikið þetta þungt."
Nú virðist hafa borið á dálítið
sérkennilegum hugmyndum um
ísland í Svíþjóð eftir að þið hófuð
sýningar á þessu verki. Þú hefur
sjálfur sagt að þú farir fijálslega
með efniviðinn. Hefurðu breytt
miklu eða bætt inn hugmyndum
sem ekki eru í Atómstöðinni?
„Já, það er nú þannig að alis
staðar er til fólk sem gerir ekki
greinarmun á sannleika og sögu.
Auðvitað er Laxness ekki að segja
frá sönnum atburðum í Atómstöð-.
inni og í leikgerðinni leitast ég
ekki við að segja frá sönnum at-
burðum.' Samt segja bæði sagan
og leikritið sannleikann. Atóm-
stöðin er byggð á sannleika, þótt
hann sé ekki endilaga það sem
augað nemur. Ég hafði engan
áhuga á að segja sögu um ísland,
heldur vildi ég með leikgerðinni
setja upp mynd af svíum fyrir
Sviþjóð, benda þeim á hvað er að
gerast í Svíþjóð í dag.
Svíum er alveg sama hvað
gerðist í Svíþjóð árið 1947, en
þeim er ekki sama hvað er að
gerast þar í dag. Ég veit ekki
hvort Laxness hefur nokkum
tímann ætlað sér að segja sann-
leikann, nákvæmlega, en hann
sagði vissan sannleika í Atóm-
stöðinni, sem á fullt erindi við
okkur í dag.“
Leikrit þitt ber undirtitilinn
„Saga um vinnukonu." Er Ugla í
þínum augum tákn verkafólks,
eða hefur hún eitthvað annað
táknrænt gildi?
»Ég sé hana sem tákn fyrir
ísland, lítið land, tákn fyrir
Svíþjóð, sem er líka mjög lítið
land, miðað við mörg önnur lönd.
Hún getur verið tákn fyrir hvaða
litla land sem er. Ástarsaga henn-
ar og bam hafa líka táknrænt
gildi. Ástarsagan er táknræn fyr-
ir það þegar litla eyjan hallar sér
að einhveijum, bamið fyrir framtí-
ðarmöguleikana. Hún er saklausa
litla eyjan sem veit ekkert um
viðskiptahætti og stjómmál úti í
hinum stóra heimi og þegar hún
ákveður að ala upp sitt bam, án

Hans Alfredson
hjálpar ánnarra, þótt hún eigi
hennar kost, sýnir hún mikið sjálf-
stæði. Hún veit að hún getur að
minnsta kosti reynt að komast af
sjálf.
Það er rétt að ég segist hafa
farið fijálslega með efnið. Það
þýðir þó ekki að ég hafi samið
neitt inn í það sem ekki_ er sam-
kvæmt sögunni sjálfri. Ég passa
mig að vera bók Laxness mjög
trúr. í leikritinu em nær eingöngu
setningar úr bókinni. Þó hef ég á
nokkmm stöðum sett inn í samtöl
það sem aðeins er sagt frá í bók-
inni. Ég hef líka tekið vissa þætt
út. Til dæmis em beinaflutning-
amir ekki í leikritinu. Það er
vegna þess að Svíar myndu ekki
Lena Nyman
skilja hvaða þýðingu þeir hafa og
það atriði myndi missa marks.
Beinaflutningamir era sér
íslenskt atriði. Annað í sambandi
við breytingar era söngvamir. En
þá byggi ég alla á hugmyndum
Laxness, jafnvel úr öðrum bókum
hans. Lokasenan er hinsvegar
minn tilbúningur. Þar fylgi ég
ekki sögunni, heldur byggi á at-
burðum sem raunveralega áttu
sér stað á íslandi, eftir að Atóm-
stöðin var skrifuð.“ segir Hans
Alfredson.
En þú Lena, sérð þú Uglu fyrir
þér sem raunveralega persónu,
frekar en tákn og heldurðu að
Ugla sé til í þeim nútímaveraleika
sem Hans reynir að draga upp
mynd af í leikritinu?
„Já, ég sé Uglu sem raunvera-
lega persónu og ég vildi óska þess
að ég væri eins og hún. En ég
er það ekki, því miður. Hvort
Ugla er til í dag. Kannski ekki
nákvæmlega svona, en hún er til
í öllu fólki sem berst gegn eyðing-
aröflum og hemaði, og hún er til
að einhveiju leyti í hverri mann-
eskju. Þegar maður leikur þetta
hlutverk, finnst manni Ugla tala
um hluti sem allir tala um nú til
dags og af viðbrögðum áhorfenda
veit maður að svo er.
Hún segir það sem við viljum
öll segja, á einfaldan hátt. í dag
vilja allir vera svo klárir þegar
þeir viðra skoðanir sínar, en það
er mjög íjarri Uglu. Hún þorir að
segja hlutina þannig að allt sem
er mjög flókið verður einfalt. Öll
tilgerð er svo fjarri henni.
Þegar maður les bókina, finnst
manni Ugla hljóti að vera voða-
lega stór og hún er stór, en ekki
endilega um sig, heldur er það
hennar innri maður sem er stór.
Já, ég lít á hana sem stóra
persónu. Alls ekki tákn, því það
er ekki hægt að leika tákn. Hins-
vegar getur vel uppbyggð persóna
verið táknræn og áhorfendur
skynja hana sem slíka. En það
verður gaman, þrátt fyrir allt, að
sjá viðbrögðin sem við fáum hér.
Annars verðum við bara á ís-
landi í þijá daga og sýnum á
hveiju kvöldi, svo við höfum ekki
svigrúm til að sjá neitt af landinu.
Ég kom hingað fyrir 8—10 árum
og hélt tónleika í Norræna hús-
inu. Þá hafði ég tækifæri til að
ferðast dálítið og það var mjög
skemmtilegt. Mér þykir það eigin-
lega miður að við skulum ekki
hafa meiri tíma, vegna þess að
margir í hópnum hafa aldrei kom-
ið hingað. Við leikum sfðustu
sýninguna okkar á laugardags-
kvöldið og förum eld—snemma á
sunnudagsmorguninn til baka.
En, kannski næst,“ segir Lena að
tokulm. gsv