Morgunblaðið - 10.01.1988, Blaðsíða 1

PRENTSMIÐJA MORGUNBLAÐSINS
SUNNUDAGUR 10. JANUAR 1988
BLAÐ
Við unmim samkvæmt
Menn hafa fyrir satt að í Spörtu hinni fornu hafi
fátt þótt ungum drengjum nauðsynlegra en læra
að skjóta af boga og segja satt. Enn trúa margir
þvi að sannleikurinn sé sagna bestur ungum sem
gömlum, en bogfimina hefur hins vegar víðast hvar
sett mjög niður síðan á dögum Spartveija. Hver
kynslóð leitast við að innræta börnum sínum þau
markmið sem hún trúir á. Þegar hvirfilvinda
samtíðarinnar tekur að lægja standa kennileitin
jafnan upp úr foksandinum og bera markmiðunum
vitni þegar horft er til baka. Að átta sig á slíkum
kennileitum veitist mönnum hins vegar erf itt meðan
þeir kenna til í stormum sinnar tíðar.
Við krossgötur staldra menn gjarnan við og hugsa
ráð sitt. Reyna að meta stöðu sína, hvað áunnist
hafi og hvað sé framundan. Slík tímamót verða í
lífi allra manna en eru þó misjafnlega afdráttarlaus.
Að hefja störf og ljúka störfum eru dæmi um
afdráttarlaus tímamót. Því umsvifameiri sem
embætti manna eru, því þyngri á metum eru
tímamótin að flestra dómi. Landbúnaðurinn er elsta
atvinnugrein íslendinga og lengi sú lang
veigamesta. þeir menn sem mótað hafa stefnu í
landbúnaðarmálum hafa því jafnan verið
áhrifamiklir. Bændur hafa fram
undir þetta ráðið miklu í málefnum sínum
og forystumenn þeirra
því verið valdamiklir í
íslensku þjóðfélagi.
Gunnar Guðbjartsson
frá Hjarðarfelli á
Snæfellsnesi sem ungur
var valinn til
forystustarfa innan
bændastéttarinnar lét af
störfum sem
framkvæmdastjóri
Framleiðsluráðs
landbúnaðarins nú um
áramótin. Áður gegndi
Gunnar störfum sem
formaður
Stéttarsambands bænda
í 18 ár auk ýmissa
annarra trúnaðarstarfa
í þágu bænda. í tilefni
af þessum tímamótum
átti blaðamaður
Morgunblaðsins viðtal
við Gunnar að heimili
hans við Kaplaskjólsveg
í Reykjavík.
Gunnar Guðbjartsson
virðist mörgum við
fyrstu kynni vera hægur
maður í allri fram-
göngu. Honum liggur
lágt rómur og er nákvæmur og sam-
viskusamur í öllum sínum verkum.
En þeim mönnum skjátlast sem
halda að þessir eiginieikar lýsi
manninum til hlýtar. Þvert á móti
er sem hið örlítið þurrlega yfírbragð
sé aðeins þunn skel sem umlykur
eldhuga. Þetta kom mér þannig fyr-
ir sjónir kvöld eitt er ég sat
samkvæmi þar sem Gunnar Guð-
bjartsson kvaddi sér hljóðs utan
dagskrár og hélt snjalla ræðu. Fram
að þeim tíma hafði ég oft skipt orð-
um við Gunnar varðandi fréttaflutn-
ing og jafnan fengið hjá honum
greinargóðar upplýsingar. En þarna
fyrir augum mínum upptendraðist
þessi samviskusami embættismaður
í hugsjónaríkan eldhuga. Það næst-
um lýsti af honum þegar hann gerði
að umræðuefni sáðmanninn græna,
merki Búnaðarbankans. Það var
augljóst að hann samsamaði sig
manninum sem sáir og uppsker.
Þama var komið við innstu kviku
þess manns sem ungur drakk í sig
þær hugsjónir ungmannafélags-
manna, að rækta landið. Mér verður
ávallt minnisstæður hinn sári og titr-
andi undirtónn þegar tal hans snérist
um slétt og ræktuð tún sem ekki
eru slegin lengur vegna þess að
menn hafa gengið frá þeim og sest
að á mölinni. Það má einnig leiða
getum að því hver barátta það hefur
verið manni með slíkt hugarfar að
hverfa frá búi sínu til skrifstofu-
starfa í Reykjavík, jafnvel þó það
hafi verið í þágu landbúnaðarins í
landinu. En í hverjum manni búa
margir menn og það er illt að gera
þeim öllum til hæfis.
íjipgar ég heimsótti Gunnar Guð-
bjartsson skömmu fyrir jól, var hann
nýlega kominn heim af landbúnaðar-
sýningu í Bretlandi og hafði því átt
fremur annasama daga. Gunnar
lætur sér sjaldan verk úr hendi falla
og þegar ég kom var hann önnum
kafinn við að skrifa niður upplýsing-
ar fyrir Þjóðháttastofnun. Jafnhliða
erilsömu starfí hefur hann gefíð sér
tíma til að skrá margháttaðar upp-
lýsingar um búskap og búhætti fyrri
tíma og fylla þau skrif hans margar
og stórar möppur. Gunnar býður
mér sæti í sófa sem stendur undir
gömlu Kjarvalsmálverki, gjöf sem
honum barst frá samheijum innan
bændastéttarinnar á sjötugsafmæli
hans í vor sem leið. Fyrir ofan sóf-
ann sem Gunnar sest í hangir stórt
málverk eftir Baltasar, einnig viður-
kenning fyrir vel unnin störf fyrir
íslenska bændur. Meðan Ásthildur
Teitsdóttir, kona Gunnars er að bera
fyrir okkur hressingu virði ég fyrir
mér stofuna og kemst að þeirri nið-
^prstöðu að sama hefði verið hvar
Gunnar Guðbjartsson
Rættvið
Gunnar Guðbjartsson fyrrum
formann Stéttarsambands bænda og
fráfarandi framkvæmdastjóra
Framleiðsluráðs
. landbúnaðarins
ég hefði fengið mér sæti, allsstaðar
sést þess ljós vottur að menn hafa
skilið og metið hversu mikið starf
Gunnar Guðjartsson hefur innt af
hendi fyrir íslenskan landbúnað.
Gunnar Guðbjartsson er fæddur
að Hjarðarfelli á Snæfellsnesi 6. júní
árið 1917, sonur Guðbjarts Kristj-
ánssonar sem fæddur var á Hjarðar-
felli og bjó þar alla sína búskapartíð
frá 1905 til 1950. Kona hans og
móðir Gunnars var Guðbranda Þor-
björg Guðbrandsdóttur. Að sögn
Gunnars hafa ættmenn hans búið á
Hjarðarfelli frá árinu 1803. Guð-
bjartur Kristjánsson tók mikinn þátt
í félagsstörfum í sinni sveit. „Hann
var fyrst í ungmannafélagi eins og
þá var siður yngri manna“, segir
Gunnar um föður sinn. „Þegar hann
varð eldri þá tók hann mikinn þátt
í búnaðarfélagsmálum, satnvinnu-
málum og Cllum hrepps og héraðs-
málum. Hann var lengi hreppsstjóri,
formaður búnaðarfélags sveitarinn-
ar og átti sæti á búnaðarþingi í tólf
ár. Hann var einnig sýslunefndar-
maður. Faðir minn var einn af
brautryðjendum samvinnuhreyfíng-
arinnar í byggðarlaginu og studdi
hana mjög ákveðið. Heima hjá okkur
áttu fundi áhugamenn um sam-
vinnumál og réðu ráðum sínum. Það
kom sími að Hjarðarfelli árið 1912
og var það fyrsta símstöð í sveit í
byggðatlaginu. Það varð til þess að
Sjá næstu síðu
mannúðarhugsjón