Morgunblaðið - 10.01.1988, Blaðsíða 4

4 B
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 10. JANÚAR 1988
Tæp tvö ár frá Palme-morðinu:
SÆNSKA sljórnin býður nú
hveijum þeim sem gefið getur
upplýsingar sem leiða til hand-
töku morðingja Palme 300 millj-
ónir islenskra króna. Aldrei
hefur önnur eins fjárhœð verið
sett til höfuðs nokkrum morð-
ingja. Engu að síður eru líkurnar
á því að sænska lögreglan hafi
upp á tilræðismanninum taldar
sáralitlar. Reyndar hefur sænska
lögreglan orðið að sæta mikilli
gagnrýni vegna rannsóknar
málsins sem einkennst hefur af
mistökum á mistök ofan. í þess-
ari grein, sem byggð er á þremur
greinum úr þýska vikuritinu Der
Spiegel, er stöðu mála lýst eins
og hún er nú tæpum tveimur
árum eftir morðið.
Góður Guð,
vonandi var þetfta
geðsjúklingur!
Kenningar uppi um samsæri sænskra lögregiumanna
Mfebrúar 1986,
dagurinn þegar
■ Olof Palme var
myrtur í Stokkhólmi var kaldur og
grár. Átta stiga frost, skýjað, nýfall-
in snjófol, gola lék um sænsku
höfuðborgina. Forsætisráðherrann
hefði gjaman viljað fara til Lissabon
á þing jafnaðarmanna. En áríðandi
innanríkismál komu í veg fyrir það.
Daginn áður hafði Palme rætt
lengi símleiðis við vin sinn Willy
Brandt. Á þýsku ræddu þeir uppá-
haldsefni Olofs, friðinn í heiminum
og óvini hans, spennuna í samskipt-
um austurs og vesturs, um heimsókn
Palme til Hiroshima.
Á síðasta degi lífs síns ók Palme
klukkan stundarfjórðungi fyrir níu
að morgni í Saab-bifreið lífvarða
sinna til konunglega tennisklúbbsins
við Lidingövágen. Hann lék tennis
við Harry Schein formann bankaráðs
Investment-bankans sem er fyrrver-
andi eiginmaður leikkonunnar Ingrid
Thulin. Schein var einn af bestu vin-
um Palme.
Eftir leikinn fóru þeir saman í
gufubað. Schein segir: „Hann var
fullkomlega rólegur." Engin furða,
Palme naut þess að sigra, ekki bara
á tennisvellinum. Síðan hélt Palme
til Ströms skraddara til að skipta
fötum sem Lisbet konu hans féll
ekki við. Klæðskerinn sagði að
Palme hefði verið mjög skrafhreif-
inn.
í Rosenbad, stjómarráðshúsi Svía,
fór Palme yfir dagskrá dagsins með
einkaritara sínum, Ann-Marie Wills-
on: Heimsókn norska sendiherrans
og viðtal við Statsanstálld, dagblað
verkalýðshreyfingarinnar. Hjá
sænskum ríkisstarfsmönnum fara
föstudagar að mestu í undirbúning
undir helgina.
Palmevarilla
við lífverði
Palme þurfti ekki að sinna fleiri
embættisverkum utan veggja stjórn-
arráðsins. Því sendi hann lífverðina
heim fyrir hádegisverð. Honum var
sérlega illa við lífverði. Þegar hann
var í Stokkhólmi gekk hann tvisvar
til þrisvar á dag án fylgdar frá
stjómarráðinu til heimilis síns að
Vásterlángatan 31. Aldrei hafði
nokkuð komið fyrir. Honum fannst
hann öruggur. Þess vegna vildi hann
ekki heldur að heimili sitt væri vakt-
að.
Fram að hádegi var Palme í prýði-
legu skapi. En þegar hann kom til
hádegisverðar í matsal stjómarráðs-
ins klukkan 13.15 var hann þung-
búinn á svip. Hann skóflaði í sig
matnum og sagði vart orð áður en
hvarf úr salnum. Ekki hefur enn
tekist að skýra hvað kom honum
svona úr jafnvægi milli klukkan
hálfeitt og kortér yfir eitt.
Stuttu fyrir klukkan þijú kom
Ingvar Ygeman ritstjóri Statsanst-
álld“ til að taka viðtalið. Samræð-
umar voru á víð og dreif en undir
Iokin barst talið að íþróttum. Palme
dró ljósmynd upp úr skúffu sinni.
Þar mátti sjá hann sem markvörð
íshokkíliðs. Palme sagðist hafa með
Þessi mynd var tekin af Palme daginn sem hann
var myrtur.
Kortið sýnir morðstaðinn og næsta umhverfi hans.
leynd farið í tíma í hnefaleikum til
geta varið sig gegn hinum sterkari
í bekknum sínum. Hann þoldi aldrei
menn sér fremri.
Eftir viðtalið stóð Palme á fætur
og gekk að glugganum til að ljós-
myndarinn fengi meiri birtu. En
ljósmyndarinn John Wáhlbáij varaði
hann við: „Ég held þér ættuð ekki
að standa svo nærri glugganum
Olof, það er hættulegt". Palme gekk
eitt skref til baka og þagði. Síðan
sneri hann sér við og sagði þurr-
lega: „Já maður veit aldrei hvað
bíður manns þama fyrir utan."
Sá hann örlög sín fyrir? Naumast
en hann vissi að hann átti marga
fjendur. Hann var vanur að salla
andstæðinga sína niður í pólitískum
umræðum, Svíar kölluðu það „geril-
sneyðingu". Andstæðingar Palme
óttuðust mjög hæfileika hans til að
greina veikleika manna og notfæra
sér þá. Það er ekki líkt Svíum.
Stjómmál í Svíþjóð hafa löngum ein-
kennst af málamiðlun en ekki sigri
eins manns á öðrum.
Olof Palme kvaddi blaðamennina
með þeim orðum að hann ætlaði um
kvöldið á myndina Hundalíf. Klukk-
an fimm síðdegis las hann Ingu-Lenu
Wallin, einkaritara sínum, fyrir bréf
til 11 ára snáða sem vildi fá að vita
hvaða íshokkístjömur væru í uppá-
haldi hjá forsætisráðherranum.
Síðan ræddi hann stuttlega við ráðu-
neytisstjórann sinn, Ulf Dahlsten,
um ræðu sem hann átti að halda á
næsta mánudegi á þingi Norður-
landaráðs í Kaupmannahöfn. Uppúr
sex gekk Palme heim á leið.
Dularfullt innbrot
Um klukkan sjö ræddi Palme í
síma við son sinn Márten. Þeir
ákváðu að fara saman í bíó en ekki
á Hundalíf heldur á Mozartbræður
í Grand-kvikmyndahúsinu. Skömmu
áður hafði Bo Náslund ritstjóri dag-
blaðsins Arbetet hringt í Palme og
Sviðsetning morðsins
sagt honum frá niðurstöðum nýrrar
skoðanakönnunar. Samkvæmt henni
hafði Jafnaðarmannaflokkur Palme
aldrei verið jafn óvinsæll síðan
Palme tók við forsætisráðherraemb-
ættinu af Tage Erlander. Um sama
leyti og Palme talaði við Náslund
var brotist inn í tölvudeild dómstóla
í Stokkhólmi. Gögnum um mál sem
höfðað hafði verið á hendur Palme
vegna skattamisferlis var stolið.
Árið 1985 hafði skattstofan tekið
eftir því að Palme hafði ekki talið
fram 5000 dala greiðslu frá Harv-
ard-háskóla fyrir fyrirlestur sem
hann hélt þar.
Erfitt er að ímynda sér að þarna
hafi verið um tilviljun að ræða. En
hví var brotist inn og einmitt á þess-
um degi? Við því hafa engin svör
fengist.
Einnig um sama leyti tók lista-
verkasali nokkur eftir tveimur
mönnum sem höfðust við í anddyri
bústaðar forsætisráðherrans. Þeir
töluðu svo hátt að handan götunnar
mátti greina hvert orð. Vitnið segist
hafa dregið þá ályktun af samræð-
unum að mennimir gættu hússins.
Hann furðaði sig á því að öryggislög-
reglan skyldi þurfa að notast við
„slík mannhrök" til að gæta forsæt-
isráðherrans. En mennimir tveir
voru ekki á vegum lögreglunnar.
Palme hafði nefnt það við Ingvar
Ygeman fyrr um daginn að hánn
ætlaði í bíó. En að hann yrði án lög-
reglufylgdar, það vissi einungis
lögreglan. Og morðinginn eða morð-
ingjamir gátu ekki vitað á hvað
mynd hann ætlaði. Það vissu bara
fjórar manneslqur, Olof og Lisbet
auk sonarins Mártens og unnustu
hans Ingrid Klering. Samsæris-
mennimir hlytu að hafa hlerað síma
Palme til að fá vitneskju um það.
En að einhveijir utan lögreglunnar
og símamálastofnunarinnar hafi
búnað til að hlera síma forsætisráð-
herra Svíjóðar er nær útilokað.
Lisbet og Olof Palme fóru heiman