Morgunblaðið - 28.02.1988, Blaðsíða 14

14 B
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 28. FEBRÚAR 1988
„Ef þú veist ekki hvem á að ráða
til starfa, veldu þá þann eldri. Hann
deyr fyrr“, sagði Sigurður Nordal
af visku sinni. Ekki kannski úr vegi
að minna á þetta ágæta ráð í sívax-
andi vanda við að finna út úr því
hver skal setjast í opinberar stöður.
Allir vita að vísu hver er hæfastur
í stöðuna, það er að segja allir sem
ekki koma til með að sitja uppi með
starfsmanninn eða bera ábyrgð á
því sem hann gerir þar eða gerir
alls ekki. Vita kannski réttara sagt
hver á rétt á stöðunni. Og rétturinn
sá byggir á einu - prófum og í ann-
an stað á löngum starfstíma.
Orðtæki segir að í starfi gildi 75%
umgengni við fólk og 15% menntun.
Hálfkæringur kannski, en felst ekki
þama sannleikskom? Dálítið stórt
kom? Maður sem eitt sinn sat í háal-
varlegri nefnd um ráðningu háskóla-
kennara lenti í því - sem svo margir
aðrir - að einn þeirra umsækjenda
sem ekki fékk stöðuna réðist að
honum með skömmum og offorsi.
Þetta væri hneyksli, hann sem hafði
lang besta menntun í þessa stöðu
og átti rétt á henni. Þegar maðurinn
hitti næst virtan erlendan mann í
faginu, sem hafði verið fengin til
liðs í dómnefndina, sagði hann hon-
um frá þessari óþægilegu uppá-
komu. „Einmitt", sagði erlendi
fræðimaðurinn.„Þetta sannar ein-
mitt að við gerðum rétt. Hann var
ekki sá hæfasti í starfið." Tilefni
þessarar sögu var spjall okkar um
stöðu- og styrlcjaveitingar í litlu
samfélagi eins og íslandi og undirrit-
uð lét þau orð falla í hálfkæringi,
að fyrir utan mikla vinnu og kannski
erfíðar ákvarðanir í úthlutunar-
nefndum og stjórnum stofnana um
mannaráðningar, þá væri maður allt
eins víst að skjóta úr hendi sér minn-
inngargreinunum - æðsta hnossi
allra íslendinga - og jafnvel mundu
fáir koma í jarðarförina. Flestar
stöður og verðlaun eru þeirrar
óþægilegu náttúru að þar kemst
aðeins fyrir einn.
Mikið amstur mun það leysa þeg-
ar prófin ein eru farin að gilda í
samkeppni um stöður. Þá þarf enga
nefnd eða stjórn, bara reiknitölvu.
Mundi létta mörgum lífið og ekki
styggja meinta jarðarfarargesti.
Prófín mætti setja upp í stigatöflu
í eitt skipti fyrir öll. 20-30 ára göm-
ul próf gilda jafnt sem ný, burt séð
frá því sem viðkomandi hefði sýnt
af sér síðan, eins og einn stöðugagn-
rýnandinn notaði nýlega í saman-
burði sínum á hæstaréttardómara-
efnum. Hvað er líka fólk sem þekkir
vinnustaðinn að blanda í þetta mat
á því hvers konar menntun kemur
sér þar best miðað við þá starfs-
hæfni sem fyrir er eða kjósa fjöl-
hæfni umfram mikla sérhæfni á litl-
um vinnustað með fáum starfsmönn-
um?
Ekki er þetta svo slæmt, líka má
stundum taka tillit til langs viðver-
utíma á staðnum - ennþá. í því ljósi
að reynsluþekking komi í góðar þarf-
ir - fyrir nú utan fyrmefnt hagræði
af því að sá með langa starfsaldur-
inn víkur líklega fyrr af vettvangin-
um. En segir reynsluþekkingin eða
sérþekkingin með láði eitthvað um
það hvort viðkomandi kunni að um-
gangast fólk eða geti það yfirleitt.
Ef hann hefur nú skapbresti um-
sækjandans um háskólastöðuna,
sem að ofan getur? Er svo viss um
eiginn lærdóm að hann getur ekki
tekið öðru mati eða öðrum skoðun-
um? Er sá sem ekki hlustar á aðra
t.d. líklegur til að endurhæfast á
þessari hraðfleygu stundu á öllum
sviðum? Ef hann talar niður til ann-
arra minna menntaðra á vinnustað
og þeirra sem eiga undir hann að
sækja, af því hann veit svo mikið í
krafti lærdóms síns - sem eflaust
er rétt - er hann þá líklegur til að
koma málum fram eða fá aðra til
liðs? Og ef langi starfstíminn skyldi
Full lenging og útvíkkun beina á sér
oftaststað til 20 ára aldurs. Mesta
vaxtarskeið drengja er í kringum
12-14 ára aldurinn og stúlkna um
10-12 ára.
rrtéi
Fólk sem hreyfirsig mikið hefurmeiri
beinmassa á efri árum en þeirsem
hreyfa sig lítið.
Þéttni og þykkt beina eykst þar til um
fertugsaldur. Mikilvægt erað bein hafi
náð fullum styrk og þroska þegar
úrkölkun ágerist. Einnig verðurað
gæta þess að fá nægilegt kalk úr
fæðunni til að hamla á móti
beingisnun.
Til þess beinabygging verði eðlileg
þarfhlutfall hinna ýmsu steinefna í
fæðunni að vera rétt.
í mjólk eru þessi hlutföll mjög
hagstæð.