Morgunblaðið - 27.04.1988, Side 22

22
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 27. APRÍL 1988
Bretland:
Nefnd gaumgæfir
mál Zolu Budd
St. Andrews. Frá Guðmundi Heiðari Frímannssyni, fréttaritara Morgunblaðsins.
Zolu Budd. Um helgina var einn-
STJÓRN breska frjálsíþrótta-
sambandsins ákvað á fundi sínum
siðastliðinn sunnudag að setja á
laggirnar nefnd til að skoða
gaumgæfilega mál hlauparans
Israel:
Vilja færa
fleiri nasista
fyrir rétt
Jerúsalem, Reuter.
Dómsmálaráðuneyti ísraels til-
kynnti í gær að það ætli að beita
sér fyrir því að fleiri stríðsglæpa-
menn yrðu færðir fyrir rétt f ísra-
el. Daginn áður hafði John Demj-
anjuk verið dæmdur til dauða í
Jerúsalem fyrir aðild að Gyðinga-
ofsóknum f dauðabúðum nasista f
Póllandi.
„í hvert sinn sem hægt verður að
fá stríðsglæpamann úr röðum nasista
framseldan til ísraels og færa hann
fyrir rétt hér munum við beita okkur
af fremsta megni fyrir því að það
verði gert,“ segir í yfírlýsingu frá
ísraelska dómsmálaráðuneytinu.
Efraim Zuroff, framkvæmdastjóri
Simon Wiesenthal-stofnunarinnar í
Jerúsalem sem leitar uppi nasista,
sagðist vona að dómurinn yfír Dem-
anjuk hvetti ísraelsk stjómvöld til
þess að beita sér frekar fyrir því að
fleiri stríðsglæpamenn yrðu færðir
fyrir rétt í ísrael. Stofnun hans sendi
dómsmálaráðuneytinu skeyti í gær,
þar sem hvatt var til þess að Joseph
Schwamburger, fyrrum yfírmaður
þrælkunarbúða nasista í Póllandi,
yrði fenginn framseldur. Schwam-
burger býr nú í Argentínu.
ig skýrt frá því, að Alþjóða
fijáisíþróttasambandið hefði
ekki hótað Bretum úrsögn.
*
Zola Budd, sem hefur breskan
ríkisborgararétt, en er fædd í Suð-
ur-Afríku, var talin hafa brotið regl-
ur Alþjóða ftjálsíþróttasambandsins
með því að vera viðstödd keppni í
víðavangshlaupi í Suður-Afríku á
síðasta ári. Stjóm breska frjálsí-
þróttasambandsins ákvað að setja
þriggja manna nefnd í málið, og á
hún að skila áliti 21. maí. Nefndin
á að meta, hvort Zola Budd hefur
raunvemlega brotið reglur alþjóða-
sambandsins.
Ef breska sambandið hefði bann-
að Budd að keppa í tólf mánuði,
eins og alþjóðasambandið fór fram
á, hefði hún að líkindum farið í
mál við sambandið. Lögfræðingar
telja, að hún mundi vinna það á
þeim forsendum, að ekki hafí verið
gild ástæðafyrir banninu. Hægriss-
innuð samtök, Frelsissamtökin,
hafa ákveðið að höfða mál á hendur
Alþjóða fijálsíþróttasambandinu
vegna ákvörðunarinnar um að
krefjast keppnisbanns á Zolu Budd.
í bráðabi'rgða-yfírlýsingu al-
þjóðasambandsins var sagt, að ráð-
ið tæki til athugunar vald sitt til
að vísa breska sambandinu úr al-
þjóðasámtökunum, ef það færi ekki
að tilmælunum um keppnisbann.
En í lokagerð ályktunarinnar er
engin slík hótun, heldur einungis
sagt, að samtökin muni athuga,
hvað .rétt sé að gera og hver ábyrgð
sín sé í málinu, verði breska sam-
bandið ekki við tilmælunum.
Skiladagur nefndar breska fijáls-
íþróttasambandsins, 21. maí, þykir
nokkur ögrun við alþjóðasamband-
ið, því að þá er vika liðin, frá því
að frestinum, sem sambandinu var
gefinn til að afgreiða málið, lýkur.
Eltingarleikur viðnaut
Lögregluþjónn forðar sér hér frá nauti sem slapp úr flutningabíl sem valt á þjóðveginum í Toronto
í Bandarikjunum á sunnudag. Það tók lögregluna tvo tíma að ná 20 til 30 nautum sem sluppu úr
bílnum. Fjögur naut þurfti að aflífa.
Demókratar í Bandaríkjunum:
Vandkvæði vegna
velgengni Jacksons
Washington, frá Ivari Guðmundssyni, fréttaritara Morgunblaðsins.
VELGENGNI blökkumannaleið-
togans Jesse Jacksons í forkosn-
ingum Demókrataflokksins og sá
vandi sem flokksmönnum er nú
á höndum af þeim sökum var
aðalumræðuefni frétta- og
Sviss:
GamaU hryðjuverkamaður
sendiherra Irans í Bern
ZUrich, frá Önnu Bjarnadóttur, fréttaritara Morgunblaðsins.
EINN af írönsku „námsmönnun-
um“ svokölluðu sem tóku 52
bandaríska sendiráðsstarfsmenn i
Teheran í gislingu i nóvember
1979 og héldu þeim fram í janúar
1981 er nú nýskipaður sendiherra
írans í Sviss. Bandaríkjamenn
hafa lýst yfir áhyggjum af þessu.
Þeir telja að maður sem hélt sendi-
ráðsstarfsmönnum föstum og ógn-
aði þeim eigi ekki að fá að gegna
starfi sendiherra og qjóta þeirrar
friðhelgi sem þvi fylgir. Svisslend-
ingar segja að Bandaríkjamenn
hafi ekki sannað sök sendiherrans
á óyggjandi hátt og að framkoma
hans siðan hann kom til Sviss sem
sendifulltrúi i desember 1986 sé
óaðfinnanleg.
Seyyed Malaek, sendiherra, af-
henti trúnaðarbréf sitt í Bem 22.
mars síðastliðinn. Bandaríski sendi-
herrann í Bem, Faith Ryan Whittles-
ey, benti svissnesku utanríkisþjón-
ustunni í fyrrasumar á að hann væri
gamall hryðjuverkamaður. Þá hafði
hann starfað í íranska sendiráðinu í
hálft ár. Fór bandaríski sendiherrann
fram á að írananum yrði vísað úr
landi. Ráðuneytið taldi fullyrðingar
Bandaríkjamanna og sama orðróm
um fortíð Malaeks annars staðar frá
ekki nógu áreiðanlegar heimildir til
að gera hann „persona non grata“
og brottrækan úr landi.
Að vel athuguðu máli
frönsk stjómvöld fóru úm áramót-
in fram á að Malaek yrði samþykkt-
ur sem sendiherra í Sviss. Svisslend-
ingar athuguðu mál hans þá ræki-
lega. Þeir könnuðu til dæmis í ut-
anríkisráðuneytum Kanada, Bret-
Iands og Japans hvort Malaek hefði
verið neitað um sendiráðsembætti
þar vegna fortíðar sinnar eins og
Bandaríkjamenn fullyrða. Ekkert
ráðuneytanna kannaðist við að það
hefði verið sóst eftir að hann hæfi
störf í þessum löndum. Honum hafði
hins vegar verið neitað um ferða-
lejifi til Bandaríkjanna fyrir nokkmm
árum þegar hann átti að hefja störf
hjá írönsku fastanefndinni hjá Sam-
einuðu þjóðunum í New York. Fyrr-
verandi gíslar í Teheran eru sann-
færðir um að hann sé einn mann-
anna sem yfírheyrðu þá á meðan á
prísundinni stóð.
Whittlesey hafði frekari afskipti
af málinu í vetur en án árangurs.
Svissneska ríkisstjómin fjallaði að
lokum um það og samþykkti Malaek
sem sendiherra.
Yfírmenn svissneska utanríkis-
ráðuneytisins hafa fullan skilning á
afstöðu Bandaríkjamanna, sam-
kvæmt frétt í Neue Ziircher Zeitung.
Malaek er sagður ínn undir hjá
Sheikh-Ol-Eslam, varautanríkisráð-
herra írans, sem gegndi lykilhlut-
verki í gísíatökunni á sínum tíma,
og Bandaríkjamenn eru þess vegna
tortryggnir í hans garð. En Sviss-
stjórnmálasérfræðinga í vana-
bundnum sunnudagshugleiðing-
um fjölmiðla um síðustu helgi.
Flestir töldu að nú, er það væri
afráðið að George Bush, varafor-
seti, yrði frambjóðandi Repúblik-
anaflokksins og flest benti til þess
að Michael S. Dukakis, ríkisstjóri í
Massashusetts, yrði frambjóðandi
Demókrataflokksins, væri eðlileg-
ast að Jesse Jackson yrði varafor-
setaefni demókrata. Hins vegar
kynni þetta fyrirkomulag að koma
flokknum illa þar sem það væri
gefíð mál, að fjöldi kjósenda í Suð-
ur-, Mið-, og Vesturstrandarríkjun-
um myndi hverfa frá að kjósa Duk-
akis, ef Jackson væri í framboði sem
varaforseti. A hinn bóginn yrði það
talið óréttlátt gagnvart Jackson og
óforsvaranlegt, ef flokkurinn gengi
framhjá honum og yrði ekki unnt
að skýra það á annan hátt en að
hann væri látinn gjalda litarháttar
síns. Það myndi fæla enn fleiri kjós-
endur frá stuðningi við demókrata
í forsetakosningunum.
Sumir létu þá von í ljós, að ekki
væri víst að Jackson kærði sig um
varaforsetaembættið. í forkosning-
unum hefði honum tekist að hasla
sér völl í bandarj'skum stjórnmálum
og þar stæði hann föstum fótum
til frambúðar. Hann væri ungur að
árum og honum lægi ekkert á að
fara í framboð. Var á það bent að
staða hans kynni að verða enn
traustari í næstu forsetakosningum
eftir fjögur ár.
Á hinn. bóginn virðast nýjustu
skoðanakannanir benda til þess að
flestir blökkumenn muni styðja
demókrata hvort sem Jackson verð-
ur í framboði eður ei. Sámkvæmt
skoðanakönnun tímaritsins News-
week eru 79% bandarískra blökku-
manna þeirrar skoðunar að Jackson
ætti að vera forsetaframbjóðandi
flokksins, en -70% telja hann einnig
eiga erindi sem varaforsetaefni.
Stjómmálaskýrendur segja tölur
þessar þó ekki vart raunhæfar, því
telja megi að kjörsókn bökkumanna
verði mun minni en ella verði Jack-
son ekki í framboði. Skipti litlu
hvem þeir
kjörstað.
styðji fari þeir ekki á
Seyyed Hassein Malaek
Bandaríkjamenn eigi í útistöðum
hvorir við aðra. Svissnesk stjómvöld
sjá um málefni Bandaríkjamanna í
Teheran og telja mikilvægt að sýna
hlutleysi og sjálfstæði í þessu máli
til að geta áfram leyst það starf vel
af hendi.
Brottvísun sendiráðsstarfsmanns
úr landi getur haft alvarlegar afleið-
ingar fyrir lítið land, segja Svisslend-
ingar, þess vegna verða mjög góðar
og gildar ástæður að vera fyrir hendi
þegar slík ákvörðun er tekin. Sviss-
lendingar telja ásakanimar á hendur
Malaek ekki nægja til brottvísunar
lendingar vilja ekki stofna sambandi eða til að neita að samþykkja hann
sínu við fran f haéttu, þótt íranir og sem se’ndiherrá.
Reuter
Skipveijum
bjargáð
Áhöfn bandaríska kafbátsins
Bonefish þurfti að yfirgefa
kafbátinn á sunnudag vegna
sprengingar og bruna um
borð. Á myndinni sést þyrla
sem notuð var til að bjarga
skipverjum og í baksýn er
bandaríska freigátan Carr. .