Morgunblaðið - 14.05.1988, Blaðsíða 18

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 14. MAÍ 1988
18
Snúum vörn í
sókn til sveita
Málum tílveruna björtum litum sem kostur er
eftirDrífu
Hjartardóttur
Það fer ekki á milli mála að mikil
breyting hefur orðið á byggðaþróun
í landinu.
Frá aldamótum hefur þjóðinni
íjölgað ór u.þ.b. 100 þús. íb. í ná-
lægt 250 þús. manns í dag.
Arið 1901 bjuggu 77,4% þjóðar-
innar í sveitum, en árið 1986 eru það
aðeins 8,9%. Aldrei hefur röskunin
orðið eins mikil og nú síðustu ár.
Þessi röskun á búsetu hefur skapað
togstreitu á milli þéttbýlis og dreif-
býlis. 363 fluttu frá Suðurlandi 1987.
í Rangárvallasýslu byggðust Hella
og Hvolsvöllur hratt upp, þar kom
tvennt til, á hálendinu fóru fram
miklar virlqunarframkvæmdir. Á
þessum árum var einnig mikil upp-
bygging í landbúnaði. Menn höfðu
miklar tekjur. Svo kom að því að
framkvæmdum við virkjanimar lauk,
og þá höfðu menn ekki að mörgu
að hverfa.
Samdráttur í landbúnaði veldur
því að öll þjónusta við hann hefur
dregist saman, allt hefur þetta keðju-
verkandi áhrif. Bóndinn byggir ekki,
smiðurinn, múrarinn, steypustöðin,
verslunin og bílstjóramir verða af
viðskiptum og allt dregst saman.
Atvinnuástand á Suðurlandi er
ekki sem best í dag og verst er það
í Rangárvalla- og Skaftafellssýslum.
Sem betur fer er ástandið ekki eins
slæmt í Ámessýslu. Sums staðar er
mikil uppsveifla eins og t.d. á Flúð-
um, þar sem fyrirtækjum hefur flölg-
að og umsvif öll aukist. Það svo að
þá bráðvantar íbúðarhúsnæði.
Þó útlitið sé dökkt í dag, þá þarf
það ekki að vera svo um alla eilífð.
Snúum vöm í sökn til sveita. Málum
tilverana björtum litum eins og kost-
ur er. Svartsýni, úrtölur og neikvæð-
ur hugsunarháttur er smitandi. Hér
þarf að snúa blaðinu við, ef við tök-
um undir allan barlóminn um að allt
sé svo slæmt, allt á heljarþröminni,
segjum að nánast allir neyti fyrsta
tækifæris að flýja landsbyggðina, þá
missum við allt sjálfsálit og unga
fólkið og bömin okkar fara að trúa
þessu.
Hveijum dettur í hug að einhver
vilji setjast að á landsbyggðinni ef
við sem þar búum málum allt dökkum
litum. Sjáum ekkert gott við heima-
byggðina.
Það er of mikið um það að fólk
situr með hendur í skauti og bíður
eftir að sveitarstjómir eða stjóm-
málamenn geri eitthvað fyrir það og
komi með fywrtæki á silfurfati.
Hvar er frumkvæðið? Hvar
er einstaklingsframtakið?
í öllum greinum atvinnulífsins era
nýjar hugmyndir um framleiðslu og
rekstur í stöðugri endumýjun. Hlut-
verk stjómmálamanna og sveitar-
stjóma er að koma á þeim skilyrðum,
að flestar hugmyndir um ábatasamar
nýjungar geti orðið að veraleika, það
Landsþing LIF 7. þ.m
Frímerki
Jón Aðalsteinn Jónsson
Hið árlega landsþing Landssam-
bands íslenzkra frímerkjasafnara
var haldið í húsakynnum sambands-
ins í Síðumúla 17 laugardaginn 7.
maí, og sátu það rúmlega 20 fulltrú-
ar og varafulltrúar fjögurra aðildar-
félaga. Að auki var fyrsta forseta
LÍF, Sigurði H. Þorsteinssyni, boðið
til þingsins. Jafnframt var Gunnari
Rafni Einarssyni boðið að sitja þing-
ið sem áheymarfulltrúa fyrir hönd
Félags frímerkjasafnara á Akureyri,
en það hefur ekki átt beina aðild
að Landssambandinu um nokkur ár.
Þá var Póst- og símamálastofnun-
inni að venju boðið að senda gesti
til þingsins. Það sat af hennar hálfu
Þorgeir Þorgeirsson forstjóri, en
hann er einnig formaður stjómar
Pósts- og simaminjasafnsins í Hafn-
arfirði. Gerði hann þingfulltrúum
grein fyrir safninu í stuttu erindi og
svaraði síðan fyrirspumum.
Þingið, sem var hið 21. í röðinni,
hófst kl. 9.30. Fundarstjóri var Guð-
mundur Ámason, en fundarritari
Jóhann Guðmundsson. Formaður
LÍF, Þór Þorsteins, flutti skýrslu
fráfarandi stjómar og kom víða við
í skýrslu sinni. M.a. ræddi hann um
hugsanlega stofnun nýrra félaga eða
klúbba frímerkjasafnara. Hefur í
þeim efnum einkum verið rætt um
Vestmannaeyjar og ísafjörð, en vitað
er, að á þeim stöðum era allmargir
safnarar. Þá er þess að vænta, að
FFA á Akureyri komi aftur í Lands-
sambandið, áður en langt líður. Gert
er ráð fyrir frímerkjasýningu á veg-
um félagsins næsta haust. Þá gat
formaður þess, að NORDLA 91 verði
haldin hér í Reykjavík dagana
25.-30. júnf 1991. Er það í annað
skiptið, sem norræn frímerkjasýning
verður hér á landi. Hin fyrsta var
1984, eins og mörgum er í fersku
minni.
Segja má, að fjárhagur sam-
bandsins sé fremur þröngur um
þessar mundir, enda var í mikið
ráðizt á sínum tíma, þegar félags-
heimilið í Síðumúla 17 var sett á
fót. Hins vegar er öllum orðið það
ljóst nú, að húseignin í Síðumúlanum
er bæði verðmæt og eins mjög vel
í sveit sett innan borgarmarkanna.
Þessi húsakaup hafa líka orðið
frímerkjasöfnuram og frímerkja-
söfnun mjög til eflingar á þeim fáu
áram, sem iiðin era síðan þau fóra
fram. Og aðaiatríðið er, að samtök
safnara eigi fastan samastað, sem
þau ráða sjálf yfir. Þar geta menn
t.d. hitzt, þegar FF hefur opið á
fimmtudagskvöldum og laugardög-
um eftir hádegi. Þá hafa utanbæjar-
menn úr röðum safnara í æ ríkara
mæli komið í Síðumúlann til þess
að hitta „kollega" sína, þegar þeir
eiga leið til Reykjavíkur. Sveinn
Jónsson á Kálfskinni tók einmitt
fram í ágætri ræðu sinni, að þangað
væri gott að koma og eiga viðræður
við menn, þegar hann væri staddur
í bænum.
Fréttir af landsbyggðinni
Fulltrúar félaga og klúbba á
landsbyggðinni fluttu skýrslur um
starfsemi þeirra, svo sem venja er á
þingum þessum. Gunnar R. Einars-
son greindi frá starfí FFA á Akur-
ejrri, en í því félagi era 36 félags-
menn. Formaður er Ámi Friðgeirs-
son. Fundir eru haldnir annan
fimmtudag í mánuði hveijum yfir
veturinn í Menntaskólanum. Þar
koma menn saman og ræða áhuga-
mál sín og skiptast á merkjum, svo
sem gert er í öðram félögum innan
LÍF. — Þá flutti Sveinn Jónsson
skýrslu Akka, félags safnara á
Dalvík og í nágrenni, en hann er
formaður þess. í þessu félagi era
11 félagar. Sveinn rakti starfsemi
þeirra, en hún hefur verið með svip-
uðu sniði ár eftir ár. Þá greindi
Sveinn frá því, að viðræðum væri
haldið áfram við Skagfirðinga um
stofnun félags frímerkjasafnara á
þeim slóðum. Því miður hefur það
ekki borið árangur til þessa, en Fjól-
mundur Karlsson á Hofsósi er fiill-
trúi Skagfirðinga í þeim viðræðum.
Stjórn Akka er þannig skipuð:
Sveinn Jónsson formaður, Kristján
Ólafsson varaformaður, Jón R.
Bjamason féhirðir, Guðbergur
Magnússon rítari og Júlíus Júlíusson
meðstjómandi.
Sigurður R. Pétursson flutti
skýrslu Klúbbs Skandinavíusafnara.
Nýlega var nokkuð sagt frá starf-
semi þessa klúbbs hér í frímerkja-
þætti, svo að ekki er ástæða til að
nefna það, sem þar var sagt. Fundir
hlýtur að leiða til framfara og betri
lífskjara.
Það sem okkur vantar era sterkir
og áræðnir einstaklingar með fijóar
og ábatasamar nýjungar.
Því miður hefur það brannið við
að framtakssamir og duglegir menn
hafa hreinlega verið barðir niður í
sumum sveitarfélögum, þar sem ekki
þykir æskiiegt að einstaklingurínn
keppi við Sambandskaupfélögin.
Þetta fólk missum við. Það lætur
ekki bjóða sér þetta og fer þangað
þar sem það fær notið sín.
Virkjum framtak og hug-
myndaauðgi einstakling-
anna
Við sjálfstæðismenn trúum að
bestur árangur hljóti að vera þegar
unnt er að virkja framtak og hug-
myndaauðgi einstaklingana og fé-
laga þeirra til átaka, en sístur verður
árangurinn þegar treyst er á hið
opinbera til þess að koma nýjungum
í framkvæmd.
Sjálfstæðisflokkurinn heldur uppi
merki framtaks einstaklinga og freis-
is til athafna. Við treystum því að
með áhrifum flokksins verði lagður
áfram grandvöllur til framfara og
velmegunar.
Fjölbreytt og traust atvinnulíf er
meginforsenda þess að byggð raskist
ekki frekar en orðið er. Urvinnsla
landbúnaðarafurða hefur aukist
veralega heima í héraðum. En þyrfti
að vera mun meiri. Það hlýtur að
vera ódýrara að flytja unna kjötvöra
á markaðinn heldur en hola skrokk-
ana sem taka mikið rými í flutning-
um. Þessari úrvinnslu ætti að vera
unnt að koma á þar sem stærstu
fyrirtækin era í eigu bænda. Þá má
minnast á sútunarverksmiðju SS og
ísgerð MS. Þessi fyrirtæki verða að
vera hér austanfjalls. Einnig væri
hægt að lengja ferðamannatímann,
samnýta þá meira hótelin og aðra
era haldnir mánaðarlega í Gerðu-
bergi, og era til jafnaðar um 15 á
hveijum fundi. Era nú í klúbbnum
60 félagar. Reynt er að fá menn til
fyrirlestrahalds, baeði innan klúbbs-
ins og eins gesti. Á liðnu ári fluttu
tveir gestir erindi um söfn sín og
sýndu um leið hluta af þeim. Jón
Aðalsteinn Jónsson taiaði um Dan-
merkursafn sitt
1870-1905 og Sigurður P. Gestsson
um Noregssafn sitt. í sambandi við
frímerkjasýninguna LÍF7L 88 hélt
klúbburinn frímerkjauppboð. Var
þetta einungis tilraun, enda fátt af
veralega góðum hlutum á uppboð-
inu. Þrátt fyrir það tókst uppboðið
allvel. — Sigurður gat þess, að
klúbburínn ætlaði að halda
frímerkjasýningu í marz á næsta ári
og væri búið að gefa henni heitið
ÍS-FÍL 89. Jafnframt tilkynnti hann
boð Klúbbs Skandinavíusafnara til
LÍF um að halda næsta landsþing
og óskaði þess jafnframt, að þeir
fengju að halda það í salnum í
Síðumúla 17. Þetta boð var þakk-
samlega þegið.
Óli Kristinsson var þingfulltrúi
þeirra Húsvíkinga, og flutti hann
skýrslu Frímerkjaklúbbsins Öskju
fyrir starfsárið 1986-1987, sem
formaður klúbbsins, Eiður Árnason,
hafði tekið saman. Vora haldnir sex
almennir fundir reglulega annan
miðvikudag hvers mánaðar og svo
aðalfundur að auki. Afmælisfundur
var haldinn 15. nóv. 1986 til að
minnast tíu ára afmælis klúbbsins.
Til jafnaðar vora sjö til tíu félagar
á fundi, og er það svipað og áður
hefur verið. í skýrslunni kom fram,
að þeir Öskjufélagar fengu heimboð
frá Akka-mönnum á Dalvík. Þangað
héldu þeir 8. febrúar 1987. Gekk sú
ferð mjög vel og varð öllum til
ánægju. Orðrétt segir í skýrslunni:
„Það er álit Öskjufélaga að slíkir
kyiiningarfundir séu mjög vel til
þess failnir að auka og efla sam-
vinnu milli klúbba, í heild, sem og
einstaklinga innan þeirra." Undir
þetta geta áreiðanlega allir
frímerkjasafnarar tekið heils hugar.
— Fundir klúbbsins era haldnir að
Höfðabrekku 11 á Húsavík, en fé-
iagsmenn era nú fímmtán. Aðal-
fundur var haldinn 11. febrúar sl.,
og kom þar fram, að fjárhagur
klúbbsins er mjög þokkalegur í
Drífa Hjartardóttir
ferðamannaaðstöðu.
Góðar samgöngur era að sjáif-
sögðu framforsenda þess að byggðin
í landinu þróist með eðlilegum hætti.
Samgöngur tengja saman hérað og
byggðarlög og binda landið allt sam-
an í eina heiid.
Á Alþingi er komin fram tillaga
til þingsályktunar um hálendisvegi
og hugsanleg áhrif þeirra á byggða-
þróun.
Þjónustu- og atvinnusvæði margra
fyrirtækja sunnanlands og norðan
mundi stækka mikið við lúkningu
Sprengisandsleiðar, en aðeins 115
km era enn ólagðir af þeirri leið. í
erfiðri aðstöðu sveitarfélaga á
síðustu tímum hefur ferðaiðnaðurinn
verið veraleg lyftistöng. Hálendis-
vegir mundu hér opna fyrir mikla
möguleika í þjónustustarfsemi, og
innlendum jafnt sem erlendum ferða-
mönnum opnuðust hér náttúrasvæði
sem tæpast eiga sinn líka í Evrópu.
250 km stytting fyrir Egilsstaðabúa
á leiðinni til Reykjavík skiptir miklu
máli og með hálendisvegum munu
fyrsta sinni í sögu hans. Núverandi
stjóm skipa Eiður Ámason formað-
ur, Eysteinn Hallgrímsson ritari og
Bergsteinn Karlsson gjaldkeri. Áður
en Óli Kristinsson flutti skýrslu
Öskjumanna, afhenti hann formanni
Landssambandsins borðfána
F'rímerkjaklúbbsins Öskju ásamt
fögram blómvendi í tilefni 20 ára
afmælis LÍF. Þakkaði formaður og
þingheimur þessa vinsemd Þingey-
inganna með dynjandi Iófaklappi.
Á þessu landsþingi var kjörin ný
stjóm samkv. lagabreytingu, sem
gerð var á þingi 1987. Var stjómar-
mönnum fækkað úr níu í sjö, en
varamenn vora tveir sem áður. Um
leið hurfu nú úr stjóm menn, sem
höfðu sumir hveijir setið í henni um
langt árabil. Vora það þeir Jóhann
Guðmundsson, Jón Aðalsteinn Jóns-
son, Sigtryggur R. Eyþórsson og
Sverrir Einarsson úr aðalstjóm og
Eiður Ámason úr varastjóm. Núver-
andi stjóm LÍF skipa Þór Þorsteins
formaður, Hálfdan Helgason vara-
formaður, Jón Egilsson gjaldkeri,
Ólafur Elíasson ritari, Guðni F.
Gunnarsson blaðafulltrúi og með-
stjómendur Benedikt Antonsson og
Gunnar R. Einarsson. Varamenn era
Óli Kristinsson og Sighvatur Hall-
dórsson. — Ýmsar nefndir era svo
starfandi innan LÍF, en ég sé ekki
ástæðu til að geta þeirra hér sérstak-
lega.
Þegar aðalfundarstörfum var lok-
ið, afhenti formaður Páli H. Ás-
geirssyni heiðursverðlaun LÍF, sem
hann hlaut fyrir flugsafn sitt á
LÍFÍL 88.
Eftir matarhlé var tekið aftur til
starfa á þinginu, og vora þá flutt
þijú stutt erindi um ýmis þau mál,
sem era efst á baugi meðal frí-
merkjasafnara um þessar mundir.
Hálfdan Helgason rseddi um nýjar
leiðir í frímerkjasöfnun og Guðni F.
Gunnarsson um ungu kynslóðina og
frímerkjasöfnun. Þá talaði Sigurður
H. Þorsteinsson um skipulag um-
ræðuefnis í íslenzkri frímerkjafræði.
Þar sem þessi erindi munu birtast í
tímariti LÍF, Grúski, sleppi ég að
rekja hér efni þeirra. Á eftir erindun-
um urðu nokkrar umræður. Var ljóst
af þeim, að áhugi safnara á
frimerkjasöfnun og leiðum til úrbóta
í þeim efnum er mikill.
Enn um LÍFÍL 88
Hér að framan hefur verið greint
frá starfsemi þeirra Öskjumanna í
S.-Þingeyjarsýslu, en þeir félagar
hafa alla tíð verið mjög tryggir
opnast margar hringleiðir um landið
allt. Þessi vegur kemur, en fjármögn-
un má ekki koma niður á öðram
vegaframkvæmdum.
Innkaupsverð á raforku er sums-
staðar allt að 50% hærra úti á landi
en í Reykjavík. Rafmagnseining hjá
Rafmagnsveitu Eyrarbakka kostar
2,60 kr. þegar sama eining kostar
1,74 hjá Rafmagnsveitu Reykjavík-
ur. Heildsöluverð á rafmagni þyrfti
að vera það sama alls staðar á
landinu. Þá er það einnig mjög brýnt
að stórauka framlög til þrífösunar á
raflínum í dreifbýli. Það er hag-
kvæmt fyrir búrekstur, skapar betri
skilyrði bæði fyrir þær atvinnugrein-
ar sem era fyrir hendi og ekki síður
nýjar atvinnugreinar, en með þessum
framkvæmdum og jöfnun raforku-
kostnaðar skapast miklir möguleikar
til þess að efla iðnað á landsbyggð-
inni og það er tvímælalaust mjög
hagkvæmt þjóðfélagslega. Erfitt er
að bjóða fyrirtækjum ívilnanir I formi
aðstöðugjalda og annarrar skatt-
heimtu þegar raforkan er miklu dýr-
ari hér en á höfuðborgarsvæðinu.
Vandi landsbyggðarinnar er ekki
einkamál okkar sem á landsbyggð-
inni búum. Það er vandi þjóðarinnar
allrar og þann vanda leysum við I
sameiningu.
Það er gott að búa á landsbyggð-
inni, hér á Suðurlandi höfum við
góða skóla og oft framsækna kenn-
ara, heilsuvemdarstöðvar og sjúkra-
hús ágætt.
Við eigum bjartsýnt og dugmikið
fólk, þó oftast heyrist hæst í þeim
sem era óánægðir.
Við eigum mikla möguleika til
framfara ef við höfum getu og þor
til að nýta okkur þá.
Veram bjartsýn á framtíðina.
Höfundur er bóndi á Keldum i
Rangárvallasýslu.
Landssambandinu og veitt því marg-
háttaðan stuðning þau tólf ár, sem
klúbbur þeirra hefur starfað. Sjálfir
eiga þeir líka frímerkjasöfn, sem
farin era að vekja athygli annarra
safnara á sýningum. í þætti 16.
apríl sl. var sagt frá sérstæðu safni,
sem Eiður Ámason hefur komið
saman með burðargjaldsmiðum úr
FRAMA-frímerkingsvélum og sýnt
var í nálarflokki og fékk þar silfur-
verðlaun. Hins vegar sást mér af
nær óskiljanlegum ástæðum yfir að
geta um annað safn frá þeim
Húsvíkingum, og hlaut það þó silfur-
verðlaun í samkeppnisdeild. Hér á
ég við mjög skemmtilegt safn, sem
Oli Kristinsson sýndi í sex römmum.
Ekki gat þessi yfirsjón mín stafað
af því, að mér sem dómara hafí
ekki verið um það kunnugt. Mér
varð einmitt sérstaklega starsýnt á
safn Óla og virti það oft fyrir mér,
meðan á sýningunni stóð. í sýningar-
skrá stóð þetta um safnið: Hluti úr
konungsríki íslands. Notuð frímerki
og ýmis bréf. Vart getur hófsamari
lýsingar, því að satt bezt að segja
varð ég alveg undrandi yfir því,
hversu mörg falleg og fágæt umslög
era í safni Óla. Þar era bréf eða
umslög með frímerkjum Kristjáns
IX. og eins með Tveggja kónga
frímerkjum og svo að sjálfsögðu
umslög með frímerkjum Kristjáns
X. Ábyrgðarbréf era þar inn á milli.
Ljóst er líka, að Óli hefur lagt sig
eftir ekta notkunarbréfum, sem era
þá um leið með réttu burðargjaldi
og eins margvíslegum stimplum.
Allt eykur þetta gildi safnsins, enda
verðskuldaði það þau verðlaun, sem
það fékk. Ekki kæmi mér á óvart,
að Óli eigi eftir að bæta það enn
veralega á næstu áram. Ekki má
minna vera en ég bæti fyrir yfírsjón
mína á dögunum með því að óska
honum til hamingju með þann ár-
angur, sem hann náði á LÍF'ÍL 88.
— Þá sýndi þriðji Öskjufélagfinn,
Eysteinn Hallgrímsson, í nálarflokki
safn sitt, sem nefnist Músík, og hlaut
það viðurkenningarskjal eða diplóm,
eins og það heitir á máli safnara.
Vel má vera, að þessi frímerkja-
þáttur verði hinn síðasti nú um nokk-
urt skeið, en þó hef ég hug á, að
einn þáttur birtist enn að hálfum
mánuði liðnum. Ef það getur ekki
orðið, er líklegt, að næsti þáttur birt-
ist seint í næsta mánuði, þegar frétt-
ir verða fluttar af alheimssýningunni
FINLANDIU 88, sem haldin verður
i Helsinki í Finnlandi dagana 1.-12.
júní nk.