Morgunblaðið - 14.05.1988, Blaðsíða 24

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 14. MAÍ 1988
24
Afmæiiskveðja:
Bjöm Bjamarson
landsráðunautur
Bjöm Bjamarson, landsráðunaut-
ur, er einn þeirra manna, sem hvað
lengst hafa unnið hjá Búnaðarfélagi
íslands í þau nærfellt 90 ár, sem
félagið hefur haft með höndum leið-
beiningar fyrir landið allt á hinum
ýmsu sérsviðum landbúnaðar. Hann
hóf feril sinn hjá félaginu 17 ára
gamall með því að vera aðstoðarmað-
ur þeirra ráðunautanna Pálma Ein-
arssonar og Ásgeirs L. Jónssonar við
landmælingar í fjögur sumur á árun-
um 1935—38. Það hefur vafalaust
verið strangur skóli í ögun og ná-
kvæmni, en jafnframt þjálfun, sem
var hinum unga lærisveini að skapi.
Hann hafði lokið gangfræðanámi, er
hann hóf þessi sumarstörf og árið
áður en hann lauk þeim, hafði hann
verið brautskráður búfræðingur frá
Bændaskólanum á Hvanneyri. Hann
hafði þá þegar á ferðum sínum um
landið öðlazt staðgóða þekkingu á
búskaparháttum og kynnzt kjörum
fólks til sveita.
Nú vildi Bjöm afla sér frekari
menntunar á sviði landbúnaðar og
lá leið hans til Danmerkur, þangað
sem íslendingar leituðu á þeim tíma
til háskólanáms í búvísindum. Vann
hann á búgarði um tíma, en hóf brátt
nám við Búnaðarháskólann í Kaup-
mannahöfn og lauk kandidatsprófí
þar árið 1941 í hertekinni Dan-
mörku. Næstu ár vann hann þar við
leiðbeiningastörf og síðan sem ráðu-
nautur í framræslu til ársins 1946,
er hann sneri heim til íslands.
Réðst hann þegar sem ráðunautur
í jarðrækt til Búnaðarfélgs íslands,
þar sem hann hefur starfað síðan.
Þá var nýlega hafin framræsla lands
og ræktun með stórvirkum vinnuvél-
um. Má með sanni segja, að sú tækni
ásamt framsækni bænda hafi valdið
byltingu í því að auka uppskem til
vetrarfóðurs búfjár og beitar. Aukin
og bætt jarðrækt var undirstaða
þess, að kynbætur búfjárins kæmu
að gagni í aukinni afurðasemi til að
fullnægja eftirspum og skapa bænd-
um meiri tekjur og fjármagn til upp-
byggingar í sveitum landsins. í þess-
ari miklu sókn unnu jarðræktarráðu-
nautar Búnaðarfélagsins stórbrotið
starf, ekki sízt í framræslumálum.
Nú lágu leiðir þeirra Bjöms og Ás-
geirs aftur saman við þessi störf.
Báðir vom þeir harðir við sjálfa sig
við landmælingamar, og er með ólík-
indum, hveiju þeir fengu komið í
verk frá vori til hausts ár hvert við
framræslumælingar, enda sjaldan
hætt vinnu fyrr en liðið var á kvöld,
meðan birtu naut og veður leyfði.
Verk þessara tveggja jarðræktar-
ráðunauta félagsins á þessum ámm
hygg ég að telja megi til afreka.
Eins og að líkum lætur, hafa Bimi
verið falin ýmis störf um ævina í
tengslum við verksvið sitt. Hann var
í Vélanefnd frá stofnun 1950 um 16
ára skeið, unz hann lét af því starfi
að eigin ósk. í Verkfæranefnd ríkis-
ins var hann frá 1954 til 1965, er
hún var lögð niður með stofnun
Meö eindrif eöa aldrif
Til fólksflutninga eöa vöruflutninga
Rúllubelti í öllum sætum
Aflstýri/veltistyri
Dagljósabúnaöur
(samkvæmt nýju umferöarlögunum)
Aðstaða ökumanns í sérfíokki
Verð frá kr. 711. OOO. -
Til afgreiðslu strax
Níðsterk burðargrínd
með sérstakt afíög-
unarsvið til verndar
farþegum, komi til
árekstrar

BILL FRA HEKLU BORGAR SIG
HEKLA HF
Laugavegi 170-172 Simi 695500
Rannsóknastofnunar landbúnaðar-
ins. Eins vil ég geta til viðbótar, sem
sýnir, hvers trausts hann hefur notið
hjá dómsvaldi og meðal bænda. Á
löngum starfsferli hefur hann oft-
sinnis verið til kvaddur í sambandi
við landskipti og mál, er þeim tengj-
ast. Þau mál em venjulega afar við-
kvæm, því að auk þess að vera fjár-
málalegs eðlis em þau oft tilfínninga-
mál. Ég hygg, að mannkostir Bjöms
hafí hvað gleggst komið fram á þessu
sviði og tillögur hans, byggðar á
réttsýni og velvilja og lagðar fram
með rökum og af festu hafi leyst
marga deiluna og sættir verið haldn-
ar. Hann hefur starfað í Matsnefnd
eignamámsbóta frá setningu laga
um þá nefnd frá 1973. Hann hefur
verið mörgum hollráður um ævina.
Um það get ég borið vitni.
Þegar Bjöm fluttist aftur til ís-
lands frá Danmörku eftir heimsstyij-
öldina fylgdi honum eiginkona hans
ung, Rita Elise, dóttir hjónanna Önnu
og Henrys J. Jensen, veitingamanns
þar í landi. Hún kom nú til framandi
lands, og bjó fjölskyldan í þröngu
húsnæði fyrstu árin. Rita var kjark-
mikil og ákveðin í að laga sig að
aðstæðum. Verður mér ætíð minnis-
stætt, fyrst er ég kom til þeirra
hjóna, hversu Rita lagði sig fram um
að tileinka sér okkar erfíða mál. Til
þeirra hjóna var gott að koma, því
að báðum er eiginleg gestrisni og
hlýja. Síðar byggðu þau yfír sig á
Hagamel 34, og rýmkaðist þá mjög
um húsnæði. Þau hjón hafa átt
bamaláni að fagna, eignazt tvær
dætur og einn son, sem öll eiga nú
eigin fjölskyldur. Þau hafa sótt aftur
með fjölskyldur sínar í nágrenni föð-
urhúsanna, þótt vítt hafí farið, og
segir það sína sögu.
Heimili þeirra Ritu og Bjöms er
aðlaðandi. Bæði em þau listfeng og
piýða þar málverk veggi. Ættfólki
þeirra öðmm en bömum hef ég ekki
kynnzt. Hitt veit ég, að Bjöm hefur
sótt eitthvað af listhneigð sinni til
föðurættar sinnar og þá ekki sízt til
föðurafa síns og alnafna, Bjöms
Bjamarsonar, sýslumanns Dala-
manna. Hann hafði numið lögfræði
í Danmörku og starfaði um skeið í
Kaupmannahöfn. Hann varð þá upp-
hafsmaður að og stofnandi mál-
verkasafns árið 1885, er varð fyrsti
vísir að Listasafni ríkisins. Enn munu
nokkur bamaböm Bjöms sýslu-
manns vera á lífí, þótt telja megi þau
sennilega á fíngmm sér, flest hér í
Reykjavík. Hitt er mér ekki kunnugt
um, hvort um þau er vitað í Lista-
safni íslands. Bjöm sýslumaður lagði
gjörva hönd á fleira. Á Danmerkurá-
mm sínum stofnaði hann ásamt
dönskum manni blaðið Vort Hjem,
sem síðar varð hið þekkta blað Hjem-
met. Á sýslumannsárum sínum fékk
Bjöm heiðursverðlaun úr styrktar-
sjóði Kristjáns konungs IX fýrir at-
orku í búskap. Hann bjó á Sauða-
felli, og þar fæddist sonarsonur hans
fyrir 70 ámm.
Bjöm jarðræktarráðunautur var í
fullu starfí hjá Búnaðarfélagi íslands
til 1. ágúst 1986, þ.e. í 40 ár. Síðan
hefur hann verið lausráðinn í hluta-
starfí og m.a. haft með höndum út-
boð í framræslu. Þar nýtur enn þekk-
ingar hans sem fagmanns með langa
reynslu. í starfí s(nu fylgdist hann
vel með nýjungum í grein sinni.
Hann fór að vísu ekki oft utan til
endurhæfíngar í starfí, eins og það
er nú nefnt, en þegar hann fór, gaf
hann sér tíma til að kryfla hvert mál
til mergjar. Nú, þegar hann hefur
létt af sér störfum að hluta, getur
hann litið yfír farinn veg og verið
ánægður með þátt sinn í hinu nýja
landnámi þessa tímabils.
Um alllangt skeið hefur Bjöm
ekki gengið heill til skógar, enda
gengizt undir flóknar skurðaðgerðir.
Hann er hins vegar einn þeirra
manna, er gengur beinn í baki, með-
an má. Bændur munu hugsa hlýtt
til hans á þessum hátíðisdegi í lífí
hans. Hann hefur ætíð unnið þeim
af heilindum og viljað hlut þeirra
góðan, ekki sízt þeirra, er I erfíðleik-
um hafa átt. Þó að nú sé vinnuhjúa-
skildagi, þá veit ég, að bændur sækj-
ast nú sem endranær eftir því að
inega njóta áfram starfa góðra hjúa,
og er afmælisbamið í þeirra hópi.
Við Þórann þökkum Bimi og Ritu
langa vináttu og óskum honum og
fjölskyldu hans heilla í tilefni dags-
ins, og ég veit, að undir þær óskir
taka hinir mörgu samferðamenn
Bjöms nær og fjær og aðrir vinir
þeirra hjóna.
Ólafur E. Stefánsson