Morgunblaðið - 20.11.1988, Blaðsíða 21

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 20. NÓVEMBER 1988
C 21
að kona gegndi embætti for-
seta sameinaðs þings. Það
verða breytingar og þær eru
að gerast, en konur og karlar
þurfa að hafa samráð. Það
eru haldnar kvennaráðstefn-
ur tvist og bast og engum
finnst neitt ganga. Af hverju
höldum við ekki ráðstefnu
með körlum líka? Við verðum
að vinna saman og ekki vera
alltaf í einhvers konar stríði.“
Ef þú værir að byija í
pólitík nú myndirðu þá
ganga til liðs við Kvennalis-
tann?
„Nei, það myndi ég ekki
gera. Þó svo að ég meti gildi '
Kvennalistans er ég alltof
flokkspólitísk til þess að
starfa í slíkum samtökum.
Það hefði ekki komið heim
við sannfæringu mína.“
Finnst þér sektarkenndin
vera sérkvenleg reynsla?
„Ég veit að minnsta kosti
að sú kona er varla til sem
finnur ekki fyrir þeirri til-
finningu í mismunandi ríkum
mæli og misjafnlega oft eða
lengi. Það er eins og sektar-
kenndin sé innbyggð í okkur,
hvað sem öllu tali um jafn-
ræði ogjafnrétti líður. Konur
hafa ekki varpað ábyrgð á
bömum á föður, nema að
vissu leyti. Þegar ég fór að
vasast í félagsmálum og sett-
ist í hreppsnefnd var ég oft
haldin sektarkennd, og það
var heldur ekki laust við að
félagar mínir minntu mig á
að staða konunnar væri á
heimilinu. Ekki endilega af
íllvilja, ég held einfaldlega
að karlmenn eigi mjög örð-
ugt með að skilja þessa til-
finningu hjá konunni. Það
getur verið að bæði það og
meiri ábyrgð karla breytist
með nýjum viðhorfum. Samt
hættir konum enn til að geta •
þesssérstaklegaogteljasig .
stálheppnar ef eiginmaður- j
inn er svo „duglegur“ að t
hjálpa þeim að þvo upp eða )
passa börnin. Eins og það i
sé eitthvað sem ÞÆR eigi .
að þakka fyrir. Þetta er fár- t
ánlegt þegar við hugsum út r
í það. í pólitísku starfi er
áberandi hvað konur eru
margar gætnari og ábyrgari
en karlar. Það stafar kannski
af því að þeim finnst þær
einlægt þurfa að sanna sig.
Nú fór ég sjálf ekki að
vinna utan heimilis fyrr en
bömin vora komin nokkuð á
legg, en samt var ég með
samviskubitið á fullu. Þó
vann pabbi þeirra heima við
garðyrkjustörfin, svo að það
var ekki eins og þau væra
ein ogyfirgefin. En engar
ömmur voru eins og áður.
| Það hefur með öðru breyst
LBFSGÆÐASNOBB ARAR
„Við erum haldin minnimáttarkennd smáþjóð-
ar og viljum sýna styrkleika og getu og víst
ekki að ástæðulausu. Við erum menningarþjóð
og það merkileg. Við erum líka lífsgæðasnobb-
arar, gerum kröfur til lífsgæða sem komnar
eru útíöfgar...“
kunningja. En fjölskyldulífið
vill verða útundan. Þó reyn-
um við hjónin að halda
áskriftarmiðum okkar á Sin-
fóníutónleikana, en ansi oft
era sætin auð. Hvort það er
þess virði? Það hlýtur að
vera, annars væri maður
ekki að þessu. Við getum
ekki bæði sleppt og haldið.
Um sætleika valdsins finnst
mér ég ekki geta dæmt, ég
hef ekki setið á valdastóli!
Kannski finn ég til sætleika .
þess að hafa áhrif, áhrif á
þjóðmál og alls konar mál-
efni, sem maðurtelur að
verði til góðs. Það er viss
ánægja fólgin í því að geta
fylgt eftir málum sem maður
telur að séu jákvæð og skipti
máli.“
Finnst þér vera snobbað
fyrir þér?
„Ja, nú veit ég ekki. Þing-
menn eru undir smásjá fólks
og það heyrist oft að við
höfum alltof hátt kaup, og
gerum ekkert nema
skemmta okkur á kostnað
almennings og fleira í þeim
dúr. En þegartil alvörannar
kemur er þetta nú meira í
nösunum á fólki. Kannski
má segja að það sé snobbað ■
fyrir stöðunni sem slíkri."
Þekkt fólk kvartar undan
því að það fái aldrei að vera
í friði, t.d á skemmtistöðum,
því að allir þekki það. Hvað
um þig?
„Ég skil þessa tilfinningu,
en persónulega verð ég sjald-
an fyrir truflunum, enda fer
ég ekki mikið á alkunna
skemmtistaði. Ekki vegna
þess að ég forðist fólk, frem-
ur af tímaskorti og breyttum
áherslum á því hvernig ég
nota frístundir.“
Hvernig tilfinning er það
að allir þekkja þig? Kitlandi?
Hún hlær við. „Nú ætti
ég" auðvitað ekki að viður-
kenna það. En mér finnst
það þægileg tilfinning þegar
ég verð vör við að fólk þekk-
ir mig og sýnir mér hlýlegt
viðmót.
Það er snobb í okkur,“
heldur Salóme áfram hugs-
andi. „Við eram aðallega í
menntasnobbinu. Við erum
haldin minnimáttarkennd
smáþjóðar og viljum sýna
styrkleika og getu og víst
ekki að ástæðulausu. Við
eram menningarþjóð og það
merkileg. Við eram líka
lífsgæðasnobbarar, gerum
kröfur til lífsgæða sem
komnar era út í öfgar. Allt
þarf að vera svo stórkostlegt
og fínt. Allt tipptopp og fínt,
fínni bílar en hjá nágrannan-
um og allt það. Þetta er land-
lægt og við getum ekki við-
urkennt að við verðum að
sníða okkur stakk eftir
vexti.“
Era konur til uppfyllingar
og skrauts á listum flokk-
anna og nú í embættum
þingsins eða finnst þér að
menn hugsi út í að verðleikar
ráði?
„Ég hika ekki við að segja
að fram að þessu hafa konur
ekki fengið mörg tækifæri,
þeim hefur verið haldið niðri.
Þó hefur orðið breyting á
þessu, meðal annars með til-
komu Kvennalistans, hann
hefur verið áminning til
karla um að sinna kalli
tímans. Við sem vinnum í
blönduðum flokkum viljum
þó ekki fallast á að það eigi
að taka konur framyfir ein-
göngu vegna kynferðis. Ég
er eindregið á því að best sé
að karlar og konur starfí
saman, en það breytir því
ekki að í forystustörfum inn-
an flokkanna hefur konum
verið haldið niðri. Minn
flokkur var á undan sinni
samtíð með því að velja fyrst-
ur konur í embætti forseta
neðri og efri deilda Alþingis
og konur í ráðherrastóla. Við
hefðum getað haldið þessu
framkvæði. Því olli það von-
brigðum þegar því var hafn-
að af þingflokknum fyrir ári
og ég held ekki að það sé
rómanrík og tjara hvað það
hafði mikið uppeldislegt gildi
að 3. kynslóðin væri á heimil-
inu. Bamaheimilin voru
heima. Nú er ég ekki að tala
um að við eigum að snúa
aftur eða gera kröfu til þess.
að afar og ömmur taki að
sér uppeldið. Það sem ég
held að sé vont er hversu
samband við barnabörn er
oft yfírborðskennt vegna
annríkisins. Mér er óskiljan-
legt hvernig konur geta unn-
ið frá ungum börnum, bæði
í praktísku og tilfinningalegu
tilliti. Mér er fulljóst að
margar konur eiga engra
kosta völ en vinna frá ungum
börnum, ég skil að konur
vilja nota starfsmenntun sína
og allt það. En það breytir
ekki að þetta er óskaplegt
álag. Annars eru að koma
upp breytt viðhorf til fjöl-
skyldu, ef ég mætti segja það
svo; fjölskyldan er að komast
í tísku aftur. Fólk verður
alltaf að þreifa sig áfram
sjálft, það þarf að reka sig
á. Það kærir sig ekki um að
hlusta á endalausan söng
um, hvað allt hafi verið gott
í gamla daga — sem það var
áreiðanlega ekki allt.“
Eghefverið
heppin sjálf, ég
á þrjú börn og
sjö barnaböm
og það hefur
orðið fastur og dýrmætur
þáttur að börnin koma hing-
að um helgar með sínar fjöl-
skyldur. Ekki af skyldu-
rækni, held ég, þeim þykir
gott að koma og það þykir
okkur vænt um. Tengda-
mömmukomplexar? Nei, það
held ég fráleitt, ég hef aldrei
orðið vör við að tengdadætur
mínar litu á mig sem ein-
hvern samkeppnisaðila og ég
lít ekki á þær sem slíkar.
Það er mér fjarri.
Hjátrúarfull. Ætli það sé
ekki einhver angi af því eins
og í mörgum, eins konar for-
lagatrú Maður gerir ákveðna
hluti og aðra ekki. Það ec.
eitthvað í landinu og um-
hverfínu sem við hræramst
í sem þetta á rætur í. Áður
og fyrram allt myrkrið og
bauð upp á iðju. Einangran
og einsemd kannski. Samt
fínnst mér þessa gæta ekk-
ert síður hjá ungu fólki, og
því held ég að þetta sé ekki
bara fortíðarfylgja heldur
spretti meðal annars vegna
umhverfisins, sem við hrær-
umst í og mótar hugsunar-
hátt okkar og almenna
lífsskoðun.“
Mæðrabúðin
Matrósafötin
komin
Mæðrabúðin,
Bankastræti 4-,
sími 1 2505.