Morgunblaðið - 27.11.1988, Page 20

20 C
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 27. NÓVEMBER 1988
ISLENSK
ÆTTARNÖFN
NOFN
• t MEÐ
SOGU
Líklega mun ein grein ættarinnar
hafa flust til Danaveldis snemma á
17. öld. Jóhannes Zoéga eldri flutt-
ist hingað til lands frá Slesvík eftir
að hafa ráðist í þjónustu Konungs-
verslunarinnar um 1780. Hann var
m.a. húsráðandi í Stjórnarráðshús-
inu við Lækjartorg, þ.e.a.s. honum
hlotnaðist sá frami að verða tugt-
meistari hegningarhússins. Sonur
Jóhannesar var Jóhannes Zoéga
yngri en hans sonur varð Geir
Zoéga.
Geir Zoéga (1830-1917) kaup-
maður og útgerðarmaður er efalítið
einn nafntogaðasti einstaklingur af
þessari ætt. í hugum margra var
og er hann ímynd frumkvöðulsins,
einstaklingsins sem kemst í efni og
álnir af eiginn rammleik og hyggju-
viti. Þjóðskáldið Matthías Joch-
umsson orti:
Aðrir þágu máske meir
menntafrægð og giltan leir,
en þú hefur góði Geir,
gagnað meir en flestir þeir.
Ættarnaftiið
Thorlacius er
dregiðafnafiii
Þorláks
biskups
Skúlasonar.
Finsen
Af öllum ættum ólöstuðum er
óhætt að segja að það sé ekki
nokkrum manni til hnóðs að vera
Finsen. Það voru synir Hannesar
biskups Finnssonar (1739-96) sem
tóku upp nafnið. Hannes sjálfur
skrifaði sig sjálfur ávallt Finnsson
í öllum íslenskum bréfum og skjöl-
um en í skrifum til útlendinga og
þegar hann dvaldi erlendis notaði
hann Finsen.
Til er alþekkt rauðkrítarmynd af
Hannesi biskup en í íslenskum
æviskrám eftir Pál Eggert Ólason
segir að góðar heimildir séu fyrir
því að ekkja hans hafi ekki kannast
við hann af myndinni og sagnir séu
um það að þar sé kominn Steindór
sýslumaður, bróðir hans, með
prestskraga.
Jón biskup Helgason segir um
niðja Hannesar biskups: „... sá ætt-
armeiður sem, þar hefír runnið upp
og breitt greinar sínar í allar áttir
bæði hér á landi og erlendis, er
alveg óvenju ríkur af afburðamönn-
um á sviði anda og athafnalífs."
Niðjatal Hannes Finnssonar
rennir stoðum undir þessa fullyrð-
Reykjavík. Sú kjaftasaga hefur ver-
ið sögð að Reykjavíkurskóli hafi
orðið fyrir valinu sökum þess að
fræðarar þar hafí verið taldir ólík-
legir til að „fella Finsen“. Niels
útskrifaðist með annarri einkunn
og var tungumálerfiðleikum og
bágu heilsufari kennt um.
Annar afkoinandi Hannesar
Finnssonar, Vilhjálmur Finsen, var
stofnandi og fyrsti ritstjóri Morgvn-
blaðsins, sem hóf göngu sína árið
1913.
Geir Zoéga,
frumkvöðull í
íslenskum
atvinnurekstri,
kom nálægt
ingu. Jón Hannesson Finsen gerðist
embættismaður í Danmörku. Sonur
Jóns, Hilmar, varð stiptamtmaður
hér á landi árið 1865 og síðar lands-
höfðingi 1873-83.
Yngri sonur Hannesar biskups,
Ólafur, varð landsyfirréttardómari.
Einn sona hans, Hannes Finsen, var
amtmaður í Færeyjum og lauk
embættisferli sínum í Rípum í Dan-
mörku. Af syni hans, Niels Ryberg
Finsen (1860-1904), fer mikið
frægðarorð. Hann var kunnur fyrir
uppgötvanir sínar um áhrif ljóss á
heilbrigði mannsins og hlaut Nób-
elsverðlaunin árið 1903. Nielsi gekk
ekki vel í skóla í Danmörku og var
því sendur í Latínuskólann í
9g jólaundirbúningurinn byrjar fyrir alvöru.
f Blómavali velurðu úr hundruðum aðventukransa
Margir halda í þann skemmtilega sið að búa sjálf-
ir til aðventukransinn. í Blómavali færðu allt
skreytingarefni í aðventu- og jólaskreytingar.
Hjá okkur kosta bestu
jólastjörnumar éf.jf. I
adeinskr. g 15
Opið frá kl. 9-22 til jóla
Grnni irhriQÍni i w/fíintrin Qími* RQ