Morgunblaðið - 13.01.1989, Page 10

MORGUNBLAÐIÐ FOSTUDAGUR 13. JANÚAR 1989
10
ÞRTHYRNITR
OG LANGSJÖL
Hyrnan Randalín.
List og hönnun
Bragi Ásgeirsson
A vegum Heimilisiðnaðarfélags
íslands er komið út rit í allstóru
broti, er nefnist „Þríhyrnur og
langsjöl" og er eftir Sigrfði HaU-
dórsdóttur fyrrverandi skólastjóra
Heimilisiðnaðarskólans.
Eins og segir á bakhlið bókarinn-
ar „þá er megininntak hennar fyrir-
sagnir um pijón á þríhymum og
langsjölum. Sigríður Halldórsdóttir
vann uppskriftimar aðallega eftir
gömlum fyrirmyndum og samdi
einnig nokkrar nýjar. Þær em
teiknaðar á rúðupappír og úr-
vinnsla því mjög aðgengileg. ítar-
legur leiðarvísir fylgir uppskriftun-
um úr hlaði. Mjög fallegar og vand-
aðar ljósmyndir tók Rut Hallgríms-
dóttir."
— Allt er þetta auðvitað hárrétt
og jafnframt síðasta setningin, sem
þó var óþörf á þessum stað og slær
næsta vopnin úr hondum umfjall-
andans. Hann getur einungis stað-
fest, að mikil prýði er að þeim,
jafnframt því sem þær gera bókina
aðgengilegri og skemmtilegri til
uppflettingar og undirstrika fegurð
prjónaflíkanna. En slíkt sjálfshól á
síður heima á jafn vönduðum bók-
um.
Mér barst þessi fallega og nyt-
sama bók upp í hendumar rétt
fyrir jól, en taldi óráðlegt að fjalla
um hana á síðum blaðsins f miðju
jólabókaflóðinu og geymdi mér það
fram í byijun komandi árs. Hér er
nefnilega ekki um neina jólabók
né dægurmál að ræða heldur bók,
sem hver einasta kona þarf að eiga,
sem hefur áhuga á pijóni svo og
allir íslenzkir fatahönnuðir. Jafnvel
starfandi myndlistarmenn ættu að
hafa not af því að fara í smiðju
þessa foma handverks, því að hér
er um mjög merkileg atriði að
ræða, er skara íslenzka náttúruliti
svo og _ formhugsun í alþýðulist.
Flestir íslendingar munu kannast
við þríhymur og langsjöl, sem for-
mæður þeirra sóttu hlýju til, svo
sem sjá má á fjölmörgum gömlum
myndum og teikningum útlendra
ferðalanga. Einkum verður það
sagt um þríhymuna, sem enn þann
dag í dag er notuð af mörgum
konum, þótt í nokkm fínlegra,
þynnra og léttara formi sé. En ein-
mitt í þessu létta formi staðfestir
ullin íslenzka sérkenni sín og yfir-
burði sem varmagjafi.
Sennilega em það aðallega eldri
konur, er sveipa þríhymum og
langsjölum um sig nú til dags, en
ljósmyndimar í bókinni ættu ein-
mitt að opna augu manna fyrir
því, hve þær geta farið ungum
konum frábærilega vel. Einnig er
það trúa mín, að útlendar konur
yrðu stórhrifnar, ef þær uppgötv-
uðu sérkenni og kosti þessara ynd-
isfögm íslenzku herðasjala, barma-
birtu og hitagjafa. Það fer nefni-
lega svo ótrúlega lítið fyrir þessum
nytsömu flíkum, auk þess sem þær
em fisléttar og þyngdar sinnar virði
í gulli við vissar aðstæður. Þá em
hönnunarmöguleikamir ótæmandi,
og ég segi fyrir mig, að þau af-
brigði, sem getur að líta í bókinni,
em hvert öðm fegurra.
Og svo er mögulegt að nota
náttúmliti ullarinnar á hinn flöl-
breytilegasta hátt og svo' fagran,
að það yljar manni að innstu hjarta-
rótum að sjá útkomuna, verður að
sannri og áþreifanlegri bijóstbirtu
fyrir skoðandann!
Höfundurinn leggur út af bók-
inni með stuttu sögulegu ágripi og
kemur þar víða við. Þar kemur í
ljós, að listin að pijóna hefur verið
iðkuð hérlendis frá því á 16. öld,
og á myrkum öldum er í hönd fóm,
má segja, að öll þjóðin hafi hamast
við tóvinnu og pijónaskap vetur-
langt, í senn til að fullnægja eigin
fataþörf og til vömskipta á erlend-
um nauðþurftum. Og samkvæmt
útflutningsskýrslum frá 1624 var
pijónles framleitt til sölu, aðallega
sokkar og vettlingar — og frá því
um miðja 18. öld einnig peysur.
Hins vegar var mun íjölbreyttari
pijónafatnaður framleiddur til
heimilisþarfa.
Þetta er þannig svo merkilegur
þáttur íslenzkrar menningarsögu,
að eiginlega varðar heimsendi, að
íslenzkar konur hafi áfram greiðan
aðgang að alíslenzku ullarbandi,
til þess að þær geti haldið áfram
að rækta þennan verðmæta þjóð-
lega arf.
— Þetta er falleg bók, handhæg
og vel unnin og hér hafa lagt hönd
að prentstofa G. Benediktssonar,
hvað setningu eftir tölvudiski
snertir, Korpus hf. sá um litgrein-
inguna, en filmuvinnu^ og prentun
annaðist Litbrá hf. Útlitshönnun
er eftir höfundinn og Litbrá. Her-
borg Sigtryggsdóttir teiknaði skýr-
ingarmyndir og Halldór J. Jónsson
cand.mag. las handrit og prófarkir.
Þakka ber öllum gott verk og
þá einkum höfundinum, Sigríði
Halldórsdóttur.
Brengluð Björk
Ef orðinu er hallað á frændþjóð
nokkra í austri, stökkva hér upp á
nef sér ævareiðir menn, rétt eins
og ráðizt hafi verið á heilsulausan
vesaling í fjölskyldu þeirra. Ég kippi
W
\AARNER HOME VIDEO
■ nl'iH»l«r.ii[»r HhLh’
eftir Magnús
Óskarsson
í MAGNUM FORCE,
the ENFORCER
og SUDDENIMPACT
75
_^uglýsinga-
síminn er 2 24 80
mér ekki mikið upp við það þótt
einhveijir Svíadýrkendur hrökkvi
af hjörunum við gagniýni á sænskt
þjóðfélag, en menn verða að vita
hvað þeir eru að tala um.
Björk Gísladóttir, sem ég veit
engin deili á, skrifar í Morgun-
blaðið glórulaust rugl um eitthvað
sem ég aldrei sagði í sjónvarps-
þætti um sænsk áhrif á íslandi.
Fyrir vikið er það að dómi hennar
„til háborinnar skammar fyrir borg-
aryfirvöld og óvirðing við almenna
siðferðis- og réttlætisvitund íslend-
inga að siíkur einstaklingur (sem
ég) skuli skipa embætti borgarlög-
manns í Reykjavík".
Fyrr má nú rota.
Ég gagnrýndi fyrrverandi dóms-
málaráðherra Svía fyrir að stuðla
að því, að „maður úti í bæ“ þver-
biyti lög og reglur til þess m.a. að
smygla inn í landið hlerunartækjum
tii að rannsaka morðið á Olof
Palme. Ég taldi þennan mann ekki
„fyrirmyndar karakter" og bætti
því við að hann væri yfírlýstur kyn-
viilingur. Ekki taldi ég æskilegt að
íslendingar yrðu fyrir áhrifum af
þessari sænsku fyrirmynd. Ég
minntist ekki á að kynvilla væri
glæpur og því síður dæmdi ég „þús-
undir íslendinga eða samkyn-
hneigða annarra landa" eins og
Björk Gísladóttir virðist halda að
ég hafi gert.
í reiði sinni hefur Björk því mið-
ur brenglað öllu sem ég sagði og
ef til vill er þetta henni viðkvæmt
mál. Ég ræð auðvitað ekkert við
reiðiköst hennar frekar en hún
sjálf, en ég minni hana á gott ráð
sem Flosi Olafsson gaf í sjónvarps-
viðtali fyrir nokkrum dögum; að
skrifa aldrei í bræði.
Höfundur er borgarlögmaður.
ÚTSALA
Andrés,
Skólavörðustíg 22a, sími 18250.

SKOÐUNA RFERÐIR UM
HÖFUÐBORGA RS VÆÐIÐ
SELTJARNARNES
Náttúruvemdarfélag Suðvesturlands:
Skoðunarferðir um
höfuðborgarsvæðið
Um helgina fer Náttúruvemdar-
félagið tvær skoðunarferðir um
höfuðborgarsvæðið. Öilum er heim-
il þátttaka í ferðunum.
Kl. 13.30 á laugardaginn 14. jan-
úar fer Náttúruvemdarfélagið í
ökuferð frá Álafossbúðinni, Vestur-
götu 2 til að kynna nokkra staði
sem ráðgert er að urða sorp á og
hvemig að þvi verður staðið. Jafn-
framt verður rifjuð upp saga þessa
máls með því að heimsækja nokkra
af þeim stöðum á höfuðborgarsvæð-
inu þar sem urðað hefur verið sorp
frá því þéttbýliskjami myndaðist.
Öskuhaugar, sem í hefur verið kast-
að öldum saman, eru merkilegar
mannvistarminjar sem lesa má
ýmislegt úr um daglegt líf fólks
fyrr á öldum. Stansað verður við
einn elsta öskuhaug sem vitað er
um hér á landi. Þá verður rætt um
hvemig minnka megi það sorpmagn
sem frá heimilum og fyrirtækjum
kemur. Margrét Hallgrímsdóttir
fomleifafræðingur og fulltrúar frá
Sorpeyðingarstöð höfuðborgar-
svæðisins BS munu lýsa því sem
fyrir augu ber og svara spuming-
um. Þetta verður einstök ferð fyrir
þá sem kynna vilja sér þessi mál
nánar. Ferðinni lýkur í Grófinni kl.
17.00. Fargjald verður 500 krónur.
Stutt gönjafuferð umhverfis
Oskjuhlíð
Sunnudaginn 15.janúar kl. 10.30
fer Náttúruvemdarfélagið í stutta
gönguferð umhverfis Öskjuhlíð.
Lagt verður af stað í birtingu frá
Loftleiðahótelinu og gengið í átt
að Fossvogi. Ferðin tekur um einn
og hálfan tíma.
Tilgangur gönguferðarinnar er
að kynna hvað þessi skemmtilega
gönguleið hefur upp á að bjóða.
En auk þess að afla sér fróðleiks
um svæðið munu þátttakendur
njóta hressandi og ánægjulegrar
útiveru og umræðna í hópi sam-
ferðamanna. Takið bömin með.
Ekkert þátttökugjald.
ENDURSKOÐUNARSKRIFSTOFA
Hef stofnað eigin endurskoðunarskrifstofu. Skrifstofan
ertil húsa á Suðurlandsbraut 10,3. hæð. Sími 680825.
Sveinn Sæmundsson,
löggiltur endurskoðandi.
(NVSV)