Morgunblaðið - 13.01.1989, Blaðsíða 11

MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 13. JANÚAR 1989
11
Nýju skattar flármálaráðherr-
ans eru almenningsskattar
eftír Birgi ísleif
Gunnarsson
Hið mikla skattaæði þessarar
ríkisstjómar hefur mjög verið til
umræðu í ijölmiðlum og manna á
meðal að undanfömu. Nú þegar
Alþingi hefur afgreitt öll þessi mál
ríkisstjómarinnar tel ég rétt að
birta hér á einum stað yfirlit yfir
þær skattabreytingar sem sam-
þykktar vom á Alþingi rétt fyrir
jólin.
Tekjuskattur einstaklinga
Hin nýju skattalög gera ráð fyrir
verulegri hækkun á skattbyrði allra
hópa gjaldenda frá því sem verið
hefur. Helstu breytingamar em
þessar.
í eldri lögum em ákvæði þess
efnis að persónuafsláttur og bama-
bætur skyldu breytast í samræmi
við lánskjaravísitölu. Talið er sann-
gjamt að tengja skattbyrði einstakl-
inga við verðlagsþróun. Þessu var
breytt núna, þannig að miða á við
sérstaka skattvísitölu, sem verður
þó geðþóttaákvörðun ríkisstjómar,
en mælir ekki verðlagsþróun.
Almenna skattahlutfallið hækkar
úr 28,5% í 30,5%.
Skattfrelsismörk einstaklinga
lækka samkvæmt nýju lögunum frá
því sem orðið hefði skv. eldri lögum
úr 50.681 kr. í 47.513 kr. Skatt-
þynging annarra hópa en einstakl-
inga er síst mmni. Sendu hagfræð-
ingar ASÍ, VSÍ og BSRB sameigin-
lega til Alþingis álit og útreikninga
sem staðfestu þetta.
Eignarskattur einstaklinga
Hin nýju lög Ólafs Ragnars og
ríkisstjómarinnar fela í sér mikla
hækkun á eignarsköttum einstakl-
inga. Nú er gert ráð fyrir, að af
eignarskattsstofni yfír 2,5 millj.
króna greiðist 1,2% í skatt og af
eignarskattsstofni yfír 7,0 millj. kr.
greiðist 2,7%. Ljóst er að margt
eldra fólk, sem greitt hefur niður
skuldir sínar, lendir í þessu nýja
háa skattþrepi.
Tekjuskattur fyrirtækja
Ýmsar breytingar voru gerðar til
að þyngja skattbyrði fyrirtækja.
Þessar em helstar:
Alagningarhlutfall hækkar úr
48% í 50%.
Takmörkuð er heimild til að
leggja hluta af skattskyldum tekj-
um í fjárfestingasjóð. Þetta hlutfall
er nú lækkað úr 30% í 15%. Þannig
er með þessu ákvæði hækkað skatt-
hlutfall fyrirtækja sem leggja í slíka
sjóði úr 33,6% í 42,5%.
Þrengdir em möguleikar til fym-
inga í atvinnurekstri.
I fmmvarpi Ólafs Ragnars var
áformað að afnema heimild til að
draga frá tekjum í atvinnurekstri
gjafír til menningarmála, vísinda-
legrar starfsemi og líknarstarfsemi.
Alþingi gat komið vitinu fyrir ríkis-
stjómina í þessu máli og við þetta
áform var hætt.
Virðisaukaskattur
Samkvæmt lögum sem samþykkt
vom á Alþingi á sl. vetri var ráð-
gert að taka upp virðisaukaskatt í
stað söluskatts þ. 1. júlí 1989. Jafn-
framt átti skatthlutfallið að lækka
úr 25% í 23%. Ríkisstjómin fékk
þessum lögum breytt á Alþingi nú,
þannig að gildistöku er frestað til
1. janúar 1990. Almenningur fær
því ekki að njóta þeirrar skatta-
lækkunar sem fyrirhuguð var á
miðju þessu ári.
Skattur á verslunar- og
skrifstofuhúsnæði
Um alllangt skeið hefur verið
lagður sérstakur skattur á verslun-
ar- og skrifstofuhúsnæði og hefur
hann verið 1,1% af fasteignamati.
Nú lét ríkisstjómin samþykkja á
Alþingi að tvöfalda þennan skatt,
þ.e. hækka hann í 2,2%. Þessi skatt-
ur leggst ekki aðeins á verslunar-
rekstur í dreifbýli og þéttbýli, held-
ur á allt skrifstofuhúsnæði sem
annan atvinnurekstur, t.d. iðnaður
og fískvinnsla, notar. Jafnframt er
rétt að hafa í huga að eignarskatt-
ur á fyrirtæki er nú hækkaður úr
0,95% í 1,2% af nettóeign. Eignar-
skattur af húsnæði fyrirtækja getur
því farið upp í 6,4% á þessu ári.
Þar af renna 5,15% til ríkisins í
stað 2,3% í ár og 1,25% í fasteigna-
gjöld til borgarinnar og verður það
hlutfall óbreytt.
Vörugjald
Síðasta ríkisstjóm gerði miklar
breytingar á álagningu vömgjalds.
Þær breytingar vom liður í því að
einfalda aðflutningsgjöld og lækka
þau, jafnframt því sem söluskattur
var lagður á matvæli. Tekið var upp
eitt almennt 14% vömgjald, en jafri-
framt var gjaldið fellt niður af stór-
um vömflokkum. Nú fékk ríkis-
stjómin samþykkta á Alþingi stór-
hækkun á vömgjaldinu. Nýir vöm-
flokkar verða gjaldskyldir og gjald-
flokkunum fjölgað í þijá. Eftir þessa
breytingu leggst t.d. vömgjald á
ýmiss konar byggingarvömr, sem
verður til að hækka byggingar-
kostnað í landinu og íþyngja þeim
sem em að reyna að koma yfír sig
húsnæði. Þá gerir þessi breyting
samkeppnisstöðu innlends iðnaðar
lakari en áður.
Skattur á sjóði
Ein af hinum villtu skattahug-
myndum sem fjármálaráðherra
fékk var að leggja tekjuskatt á
nánast alla sjóði í landinu. Þannig
áttu t.d. Ferðamálasjóður, Orku-
sjóður, Hafnabótasjóður, Lánasjóð-
ur fslenskra sveitarfélaga og Iðn-
lánasjóður að verða skattskyldir.
Stjómarandstaðan snerist harðlega
gegn þessu og ríkisstjómin lét af
þessum fyrirætlunum sínum og
frumvarpinu var breytt á þann hátt
að skattskyldan nær til viðskipta-
banka, sparisjóða og veðdeilda við
innlánsstofnanir.
Hvar eru breiðu bökin?
Auk þess sem hér hefur verið
talið upp hefur ríkisstjómin fengið
lagaheimild til að hækka áfengi og
tóbak og er rætt um 18% hækkun
í því sambandi. Þá hefur bensínverð
hækkað fyrir tilstilli ríkisstjómar-
innar og þjónustugjöld ríkisstofn-
ana eins og RÚV hækkuð. Ríkis-
stjómin sjálf er eini aðilinn sem
ekki virðir verðstöðvun.
Áður en þessi skattabylgja reið
yfír talaði fjármálaráðherrann
fjálglega um það að nú ættu breiðu
bökin að bera skattana. Stóreigna-
mönnum og fjármagnseigendum
skyldi fá að blæða. Þegar upp er
staðið og öll skattafrumvörpin eru
skoðuð sést að þetta var blekking
ein. Það er allur almenningur sem
þarf að bera hina nýju skatta og
Birgir ísleifur Gunnarsson
„Áður en þessi skatta-
bylgja reið yfir talaði
Qármálaráðherrann
Qáiglega um það að nú
ættu breiðu bökin að
bera skattana. Stór-
eignamönnum og fjár-
magnseigendum skyldi
fá að blæða. Þegar upp
er staðið og öll skatta-
frumvörpin eru skoðuð
sést að þetta var blekk-
ing ein. Það er allur
abnenningur sem þarf
að bera hina nýju skatta
og almennt launafólk
fer verst út úr þessu
dæmi.“
almennt launafólk fer verst út úr
þessu dæmi.
Höfundur er einn afalþingia-
mönnum SjálfstæðisBokks fyrir
Reykjn víkurkjördæmi.
Björn Teitsson, fulltrúi Sögufélags, afhenti Magnúsi Má Lárus-
syni fyrsta eintakið af afrnælisritinu Sögu og kirkju. Afhending-
in fór fram i Bolungarvik 21. desember sl.
Afinælisrit Magnús-
ar Más Lárussonar
KOMIN er út þjá Sögufélagi bókin Saga og kirkja, sem var tek-
in saman i tilefni af sjötugsafmæU Magnúsar Más Lárussonar,
fyrrverandi háskólarektors, 2. september 1987. í bókina skrifa
18 fræðimenn til heiðurs Magnúsi og er henni skipt i Qóra þætti
eftir fræðisviðum og viðfangsefmim.
í fyrsta þáttinn, Ur þjóðveldi,
skrífa Gunnar Karlsson um upp-
haf þjóðar á íslandi, Bjöm Sigftis-
son um löggjafarstarf Alþingis að
fomu, Helgi Skúli Kjartansson um
serkneska silfurmynt á íslandi,
Jón Hnefíll Aðalsteinsson um hof-
gyðju á Fljótsdalshéraði, Jónas
Krisfjánsson um Þorgeirsþætti í
Flateyjarbók, Bo Almqvist um
þjóðsagnaminni í Færeyinga
sögu, séra Guðmundur Þorsteins-
son um sögu Þingeyraklausturs.
Annar þátturinn kallast Frá sið-
breytingu. Þar skrifar séra Heim-
ir Steinsson um samfélagsáhrif
siðbótarinnar, Jónas Gíslason um
Odd Gottskálksson, séra Ágúst
Sigurðsson um fyrstu prentarana
á Fslandi, séra Siguijón Einarsson
um líkpredikanir frá siðaskiptat-
fmanum, Allan Karker um biblíu-
þýðingar. í þriðja þættinum, Af
brautryðjendum, er fjallað um
fjóra forystumenn á vettvangi
sögu og menningarsögu. Haraldur
Ólafsson skrifar um Benedikt
Gröndal og mannfræðina, Helgi
Þorláksson um söguskoðun
Bjöms Þorsteinssonar, Jakob
Benediktsson um bókagerð Þor-
láks biskups Skúlasonar og Finn
Hödnebö um Noregsferð Árna
Magnússonar 1712—13.
Loks kallast sfðasti þátturinn
Um kenningar, þar fylgir séra
Jakob Jónsson eftir kenningum
sínum um kímni í Nýja testament-
inu og Sigurður Lfndal skrifar um
sögustefnu f lögspeki.
Bændaskólarnir halda 30
námskeið fyrir bændur
Á bændaskólunuin verða í vet-
ur haldin tæplega 30 námskeið
fyrir bændur. Stéttarsamband
bænda hefur undirbúið þessi
námskeið í samvinnu við bænda-
skólana og búfræðslunefnd og
Framleiðnisjóður landbúnaðar-
ins tekur þátt í kostnaði þátttak-
enda. Flest standa námskeiðin
yfír í 2 til 3 daga, en sum eru
þó lengri. Áður hafa verið haldin
einstaka námskeið fyrir bændur,
til dæmis í loðdýrarækt, en þetta
er fyrsta skipulega endurmennt-
unarstarfið sem hafið er á vegum
bændasamtakanna.
Jón Bjamason skólastjóri
Bændaskólans á Hólum segir að
mikill áhugi sé fyrir bændanám-
skeiðunum. Nefndi hann sem dæmi
að á námskeið um kynbótagildi og
þjálfun hrossa sem hófst í vikunni
hafí skráð sig 40 þátttakendur,
tvöfalt fleiri en hægt var að taka
á móti í einu og verður því annað
slíkt námskeið síðar í vetur. Hann
sagði að mesti áhuginn væri fyrir
hrossanámskeiðunum. En einnig
væri töluverður áhugi fyrir bænda-
bókhaldi og tölvunotkun. Þá væri
áhugi fyrir fískeldi, einkum bleikju-
eldi. Fyrsta fískeldisnámskeiðið
hófst í þessari viku.
í þessum mánuði verða einnig á
Hólum námskeið um jámingar og
físksjúkdóma. í febrúar verða þar
námskeið um bændabókhald, mark-
aðssetningu laxfiska, nýtingu físk-
stoftia, bleikjueldi og tölvunotkun f
landbúnaði og á Hvanneyri verða
námskeið í málmsuðu, sem einnig
verður í mars, og kanínurækt. I
mars verður námskeið um loðdýra-
rækt á Hvanneyri svo og grunnnám
f búfræði og á Hólum verða nám-
skeið um byggingardóma hrossa,
heyverkun og skattskil. Annað
skattskilanámskeið verður á Hólum
í apríl og þá verða einnig haldin
þar námskeið um fóðurfræði físka,
nýgreinar, rekstur fiskeldisstöðva,
í ályktuninni segir ennfremur:
„Með þessum hugmyndum er verið
að stíga fyrsta skrefíð í átt til auð-
lindaskatts sem stjóm sambandsins
er alfarið á móti. Auk þess leiða
hugmyndimar til þess að sjóðakerfi
sjávarútvegsins yrði endurvakið,
rúmum tveimur árum eftir afnám
þess. Sjómenn munu ekki láta slíkt
yfír sig ganga, minnugir langrar
baráttu gegn sjóðamyndunum í
sjávarútvegi.
Allir geta verið því sammála að
fískiskipaflotinn sé of stór. Lausnin
á þvi vandamáli felst ekki í enn
einum sjóði til að auka við sjóða-
báknið. Fiskveiðasjóður sér um lán-
veitingar varðandi nýsmíði og end-
umýjun á fiskiskipum. Nærtækara
er að nota þann sjóð meira til að
koma í veg fyrir enn frekari stækk-
un flotans en orðið er með auknu
skógrækt og hæfíleika hrossa og í
maí verður námskeið á Hólum um
laxarækt og hafbeit.
aðhaldi í lánveitingum. Skal í því
sambandi bent á að fiskiskipaflotinn
stækkaði um 5.000 tonn á sfðasta
ári.
Á árinu 1988 vom 11 bátar úrelt-
ir og veiðiheimildir þeirra sameinað-
ar öðmm skipum. Sambandsstjóm
Sjómannasambands íslands telur
að fækkun fískiskipa muni eiga sér
stað án íhlutunar stjómvalda og
bendir í því sambandi á aldurssam-
setningu fískiskipaflotans.
Varðandi hugmjmdir um þróun-
arsjóð sjávarútvegsins er rétt' að
benda á að fískvinnslustöðvarnar
greiða sérstakt gjald til sölusam-
taka sinna. Það er því nú þegar í
höndum sölusamtakanna að vinna
að markaðsathugunum og vömþró-
un. Óþarft er að búa til enn einn
sjóð til að sinna þessu hlutverki."
Sambandsstjóm Sjómannasambands íslands:
Hugmyndum um
úreldingarsjóð
fiskiskipa hafiiað
„Sambandsstjórn Sjómannasambands íslands hafriar hugmyndum
sjávarútvegsráðherra um sérstakan úreldingarsjóð fiskiskipa og
þróunarsjóð í sjávarútvegi vegna rekstrarvanda sjúvarútvegsfyrir-
tækja." Þetta kemur meðal annars fram í ályktun sambandsssíjórnar-
innar, sem Morgunblaðinu hefur borizt.