Morgunblaðið - 28.01.1989, Qupperneq 1

56 SIÐUR B OG LESBOK
STOFNAÐ 1913
23. tbl. 77. árg.
LAUGARDAGUR 28. JANÚAR 1989
Prentsmiðja Morgunblaðsins
George Bush Bandaríkjaforseti:
Geimvarnir ekki
óviiuiandi skjöldur
Washington. Reuter.
GEORGE Bush
Bandar íkj afor-
seti sagði á
sinum fyrsta
blaðamanna-
fundi í Hvíta
húsinu í gær að
geimvamaáætl-
George Bush unin væri ekki
„óvinnandi skjöldur gegn kjarn-
orkuárás“. Hann kvaðst enn-
firemur vonast eftir bættum sam-
skiptum við írönsk stjómvöld og
ítrekaði þá ósk sína að íranir
aðstoðuðu við að fá tíu Banda-
ríkjamenn, sem em í gíslingu í
Líbanon, leysta úr haldi.
Yfirlýsing Bush um geimvama-
Holland:
Tveim nas-
istum sleppt
úr fangelsi
Breda. Keuter.
TVEIR stríðsglæpamenn nas-
ista, sem höfðu verið í hol-
lensku fangelsi síðan í seinni
heimsstyijöldinni, vora í gær
látnir Iausir eftir að hollenska
þingið hafði samþykkt tillögu
þar að lútandi.
Prederik K. Altes dómsmála-
ráðherra sagði að mennimir,
Franz Fischer (87 ára) og Ferd-
inand aus der Fuenten (79 ára),
yrðu fluttir til Vestur-Þýska-
lands og fengju ekki að koma
aftur til Hollands. Hann hafði
lagt til að fongunum yrði sleppt
þar sem venjan væri sú að mönn-
um væri ekki haldið lengur en
í tuttugu ár í hollenskum fang-
elsum. Bill Manco, fyrrum leið-
togi hollensku andspymunnar,
sagði að ákvörðunin bæri vott
um skort á samúð fyrir fóm-
arlömbum nasista.
áætlunina þykir benda til þess að
forsetinn sé ekki eins mótfallinn því
að ganga að kröfum Sovétmanna
um takmarkanir á geimvömum og
fyrirrennari hans, Ronald Reagan,
sem taldi að geimvamaáætlunin
gæti orðið til þess að kjamorkuvopn
yrðu úrelt. Bush gat þess einnig á
blaðamannafundinum að ekki
mætti líta á þá ákvörðun hans að
fara í heimsókn til Kína sem Iítils-
virðingu við Míkhafl Gorbatsjov
Sovétleiðtoga.
Bush kvaðst ennfremur vonast
til þess að írönsk stjómvöld beittu
sér fyrir því að bandarísku gíslam-
ir tíu í Líbanon yrðu leystir úr
haldi. „Um skeið vom samskipti
okkar við írani með ágætum og ég
trúi því ekki að núverandi ástand
vari til eilífðar,“ sagði Bush. Forset-
inn hafði óskað eftir samvinnu við
írönsk stjómvöld vegna gíslamáls-
ins í ræðu er hann flutti við emb-
ættistökuna fyrr í þessum mánuði,
en Ali Khameini, forseti írans, hafn-
aði þeirri málaleitan í gærmorgun
og sagði að íranar hefðu enga þörf
fyrir bætt samskipti við Bandaríkja-
Afganistan:
Hoppað íhlýindunum
Reuter
Ungur Breti stekkur á hlaupabretti í Lundúnum í gær á einum
mildasta vetrardegi i Bretlandi í mörg ár. Hitinn þar í landi hef-
ur verið fimm gráðum meiri en á meðalári siðan í byrjun desem-
bermánaðar.
Óvenju mild-
ur vetur á
norðurhveli
Lundúnum. Reuter.
Vorblómin springa út og dýr
vakna af vetrardvaldanum í
fyrra lagi víðast hvar á norður-
hveli jarðar og hefur veturinn
þar verið einn sá mildasti síðan
veðurathuganir hófust.
Hitinn á meginlandi Evrópu, í
Norður-Ameríku og víða í Asíu hef-
ur verið allt að sex gráðum meiri
en á meðalári, eigendum skíðahót-
ela og fataverslana til mikillar ar-
mæðu.
Hitunarkostnaður heimila og fyr-
irtækja hefur hins vegar verið með
lægra móti. í Ungveijalandi sparast
líklega 500.000 tonn af olíu haldi
hlýindin áfram og í Seoul, höfuð-
borg Suður-Kóreu, hefur salan á
viðarkolum minnkað um - 30 af
hundraði.
Hitinn í desember og janúar hef-
ur aldrei verið eins mikill í eina öld
í Frakklandi, Danmörk, Svíþjóð,
Suður-Kóreu og Japan. í ijölmörg-
um öðrum löndum hefur hitinn ver-
ið óvenju mikill og eru veðurfræð-
ingar ekki á eitt sáttir um hvort
veturinn hafí í raun nokkuð komið.
Sendiráðsmenn tekn-
ir að flýja Kabúlborg
Kabúl, Genf, Islamabad. Reuter.
Bandaríkjamenn, Japanir,
Frakkar og Bretar hafa ákveð-
ið að loka sendiráðum sínum í
Kabúl, höfiiðborg Afganistans,
og er búist við, að önnur ríki
Reuter
Gaddafí vill ræða við Bush
Barbara Walters, firéttamaður bandariska sjónvarpsins ABC,
ræðir við Muammar Gaddafi Líbýuleiðtoga í tjaldi hans í Tripoli
i gær. Walters spurði Gaddafi hvort hann vildi ræða við George
Bush Bandaríkjaforseta og þvi svaraði hann: „Beinar viðræður
við Bandarikjamenn em nauðsynlegar ef við viljum koma sam-
skiptum ríkjanna i eðlilegt horf.“
fari að dæmi þeirra á næstu
dögum. Afgönsk stjórnvöld for-
dæmdu lokanirnar og sögðu,
að vestræn ríki vildu grafá
undan stjórninni i Kabúl. í
borginni er loft allt lævi bland-
ið og talið er víst, að hún falli
i hendur skæruliðum strax og
sovésku hermennirnir fara.
Hjálparstofinun Sameinuðu
þjóðanna er nú að leggja á ráð-
in um aðstoð við aðþrengda
íbúana en þeir, sem hafa á þvi
efiii, reyna að komast burt flug-
leiðis, efltir einu opnu flóttaleið-
inni.
Bandaríkjastjóm ákvað í fyrra-
kvöld að loka sendiráðinu í Kabúl
og í gær ákváðu Japanir, Frakkar
og Bretar að gera slíkt hið sama.
Talið er, að önnur ríki muni kalla
sendimenn sína heim á næstu dög-
um enda eru mörg sendiráðin ná-
lægt hemaðarlega mikilvægum
stöðum í borginni. Að vísu hafa
skæruliðar haft mjög hægt um sig
síðustu tvo mánuði en þeir eru
sagðir bíða þess eins, að sovéski
herinn fari burt en brottflutningn-
um á að vera lokið 15. febrúar.
Ekki þykir líklegt, að stjórnar-
herinn geti varið borgina lengi.
Dmítrí Jazov, vamarmálaráð-
herra Sovétríkjanna, kom óvænt
til Kabúl í gær og átti þá fund
með Najibullah forseta. Ekki er
vitað hvað þeim fór á milli en vest-
rænir sendimenn telja, að Jazov
hafí komið til að ræða lokabrott-
förina, sem hófst fyrir nokkrum
dögum með risastórum flutninga-
flugvélum af gerðinni íljúshín-76.
Starfsmenn Hjálparstofnunar
SÞ í Genf ræða nú um leiðir til
að aðstoða Kabúlbúa og er að því
stefnt að koma lyfjum og vistum
til borgarinnar með flugvélum og
jafnvel landveginn. Sjálfir segjast
skæruliðar hafa sent matarbirgðir
til Kabúl og til borgarinnar Jal-
alabad, sem þeir sitja einnig um,
en kváðust þó ekki geta ábyrgst,
að sendingamar hefðu komist alla
leið.
Fjölskyldur háttsettra manna í
hemum og afganska kommúnista-
flokknum hafa að undanfömu ver-
ið fluttar burt úr landi, aðallega
til Sovétríkjanna og Indlands, og
er það sagt gert til að eigin-
mennimir geti tekið þátt í loka-
átökunum lausir við áhyggjur af
ástvinum sínum. Þeir, sem tilheyra
efnafólkinu í Kabúl, reyna hins
vegar að flýja hver sem betur
getur en að kommúnistaríkjunum
undanskildum em aðeins flugsam-
göngur við Indland.
Samstaða:
Viðræður
við sljórn-
völd heljast
6. febrúar
Varsjá. Reuter.
LECH Walesa, leiðtogi Sam-
stöðu, hinna bönnuðu verka-
lýðssamtaka í Póllandi, og
pólsk stjórnvöld komust í
gær að samkomulagi um að
6. febrúar næstkomandi yrðu
hafiiar formlegar viðræður
um framtíð landsins og um
viðurkenningu samtakanna.
Talsmaður Samstöðu sagði í
gærkvöldi að dagsetning við-
ræðnanna, sem fram fæm í
Varsjá, hefði verið ákveðin á
leynilegum fundi Walesa og
Czeslaws Kiszczaks innanríkis-
ráðherra í einu úthverfa höfuð-
borgarinnar.