Morgunblaðið - 05.03.1989, Blaðsíða 2

2 FRÉTTIR/INNLENT
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 5. MARZ 1989
Mikil vinna
við físk á
Siglufirði
Siglufirði.
MIKIL vinna er hér í fiskinum.
Unnið var allan laugardaginn og
útlit var fyrir einhveija vinnu á
sunnudag. Verið var að vinna 100
tonn úr Stapavikinni, en áður en
hún kom inn hafði vinnslu afla
úr Stálvík ekki verið lokið.
Stálvíkin er úti núna og komin
með um 100 tonn eftir stuttan
tíma, en að öðru leyti virtist stein-
dautt hjá togurunum nú um helg-
ina. Trillumar fóru út á laugardag,
en gæftir hafa ekki verið þeim hlið-
hollar að undanfömu. í síðustu viku
kom Hilmir stóri til okkar með loðnu
og er hann ijórða skipið, sem kem-
ur hingað frá því veiðum var hætt
fyrir jólin. Nú er langt hingað frá
miðunum og þó SR greiði hér hátt
verð fyrir loðnuna kemur lítið af
henni hingað.
Matthías
Morgunblaðið/Þorkell
Islipp með
dældað stefhi
Stefiii loðnuskipsins Júpiters
RE dældaðist þegar skipið
tók niðri með 750 tonn af
loðnu við Eldey aðfaramótt
fostudags. Myndin er tekin
af Júpiter í slipp í Reylgavík
en skipið fer fljótiega aftur
á veiðar.
BSRB mótmælir
verðhækkunum
Á FUNDI stjómar Bandalags
starfemanna rikis og bæja á
fimmtudag var harðlega mót-
mælt þeim verðhækkunum „sem
nú dynja á landsmönnum“ og
vakin athygli á að ríkisvaldið
hefiir þar forgöngu.
Isamþykkt fundarins segir enn-
fremur: „í kjölfar langvarandi
frystingar launa og í upphafi samn-
ingaviðræðna við BSRB og aðildar-
félög þess riður ríkisstjómin nú á
vaðið með taxtahækkanir til stofn-
ana sinna og er þetta síst til þess
fallið að bæta andrúmsloft þeirra
samningaviðræðna sem nú standa
yfír. Þolinmæði launafólks er tak-
mörk sett og það er k'ominn tími
til að ríkisstjóm íslands átti sig á
því að heimilin í landinu sætta sig
ekki lengur við gengdarlausar verð-
hækkanir og tillitsleysi í garð lands-
manna."
# -i* - - /
Hætta á snjóflóð-
um þegar hlýnar
Suðureyri.
MIKLAR snjóhengjur eru í ijallimi Spilli ofim Spillisvegar milli Suður-
eyrar og Staðardals í Súgandafirði. Almannavarnanefnd hefur varað
fólk við snjóflóðahættu af þessum sökum, en meðan mikið frost er,
er hættan falin lítil. Til tals hefur komið að varðskip skjóti hengjum-
ar niður úr Qallinu, en ákvörðun um það var frestað í gær. Strax og
fer að hlýna skapast hætta á hlaupi.
Almannavamanefnd Suðureyrar-
hrepps varaði fólk við snjóflóða-
hættu á Spillisvegi á fímmtudags-
kvöldið síðastliðið. Von var á varð-
skipi daginn eftir til að athuga hugs-
anlega möguleika á að skjóta á fjall-
ið og fella niður snjóhengjur, sem
þar höfðu myndast. Skipinu seinkaði
og kom það á laugardag. Mikið frost
var þessa daga og snjóflóðahætta
því ekki veruleg. Ekki var skotið á
fjallið á laugardag vegna umferðar
í jarðarför út í Staðardal um Spillis-
veg.
A föstudag kom Oddur Pétursson,
starfsmaður tæknideildar ísafíarðar-
kaupstaðar, til Suðureyrar til að
kanna ástand á umræddu snjóflóða-
svæði. Oddur sagði eftir athugun að
snjórinn væri mjög þéttur og engar
sjáanlegar sprungur í hengjunum.
„Á meðan mikið frost er, minnkar
snjóflóðahætta verulega og er
Metlaxveiði næsta sumar?
Stóraukin hafbeit o g gott ástand náttúrulegra laxastofna
BÚAST má við metlaxveiði á komandi sumri samkvæmt upplýsing-
um sem fengust hjá Veiðimálastofiiun. „Vaxandi hlutdeild haf-
beitarinnar verður liklega til þess að ný met verða sett árlega,
en ástandið í ánum er einnig afar gott. Búast má við góðum stór-
laxagöngum í réttu hlutfalli við smálaxagöngur síðasta sumars
og eftir því sem sérfræðingar stofiiunarinnar segja mér, þá fór
sterkur seiðaárgangur til hafs síðasta vor og því má vænta sterkra
smálaxagangna ef ekkert óvænt hendir," sagði Ámi ísaksson,
veiðimálastjóri.
Við þetta bætist, að mikið af
eldis- og hafbeitarlaxi gekk í
laxveiðiár við sunnanverðan Fax-
aflóa og hafði sín áhrif í mikilli
heildarveiði nokkurra áa á þeim
slóðum. Búast má við einhveijum
flökkulaxagöngum á komandi
sumri og mun það auka heildar-
veiðina enn freícar.
Metveiði var í fyrra og skiptu
þar mestu miklar hafbeitarheimt-
ur. Stangveiðin var sú næst besta
frá upphafí og var þó tiltölulega
lítið af tveggja ára laxi úr sjó,
þeim mun meira af smálaxi sem
hafði verið eitt ár í hafínu.
Þá er því spáð, að ýmsar ár sem
gáfu aðeins miðlungi góðan afla
síðasta sumar, eins og flestar
frægustu Borgarfjarðarámar,
Norðurá, Þverá og Langá, stór-
bæti sig á komandi sumri. Það
stafar af því, að uppvaxtarskilyrði
seiða í þeim eru lakari en í ná-
grannaánum, seiðin eru ári lengur
að ná niðurgönguþroska og því
aukistí veiðin í viðkomandi ám ár-
inu seinna.
Ýmsir ætla að eftir metveiði,
t.d. í Vopnafjarðaránum 1987 og
góða veiði í fyrra, halli nú undan
fæti. Ámi telur það hins vegar
ekki sjálfgefíð.
ástandið ekki mjög alvarlegt á þessu
svæði núna. Strax og fer að hlýna
skapast hætta á hlaupi, en ekki er
hægt að segja með vissu hvort svo
verður og þá hvenær. Því verður
fólk að fara varlega. Þetta er um
100 metra kafli, sem hengjumar
hafa myndast á og sýnast þær held-
ur stærri en þær eru, séð neðan frá,“
sagði Oddur Pétursson.
R. Schmidt
Umferðar-
óhöpp á
Selfossi
EKIÐ var á gangandi veg-
faranda á Austurvegi á
Selfossi í fyrradag. Hann
var fluttur í sjúkrahús en
meiðsli hans voru ekki talin
alvarleg. Þá varð mjög
harður árekstur á Eyrar-
vegi er ekið var á tvo kyrr-
stæða bíla.
Að sögn lögreglunnar á
Selfossi eru akstursskil-
yrði í bænum mjög slæm
vegna klakabunka á götum,
og má rekja orsakir umferðar-
óhappanna til þeirra.
©
INNLENT
Húsbréf — lausn á vanda hús-
næðiskerfisins eða nýtt vandamál?
HÚSNÆÐISKERFIÐ er hrunið, segir félagsmálaráðherra, og
vill byggja húsbréfakerfi á rústunum. Enn er langt í frá, að all-
ir séu sannfærðir um ágæti húsbréfakerfisins sem félagsmálaráð-
herra vill að verði lögfest strax næsta haust. Þannig hafa Fram-
sóknarflokkurinn og Alþýðusambandið lagst gegn húsbréfunum.
ónir. Afgangurinn, 65% eða 3,25
milljónir, er settur á fasteignaveð-
bréfíð til 25 ára með föstum vöxt-
um, í takt við markaðsvexti, t.d.
7%.
Nú bíða 10 þúsund umsóknir
um húsnæðislán afgreiðslu
hjá Húsnæðisstofnun, og sam-
kvæmt könnun Félagsvísinda-
stofnunar ætla mun fleiri að sækja
um lán á næstu tveimur árum.
Biðtími eftir láni er nú talinn 3 ár.
Eðlilega sækir fólk í lán, sem
veitt eru fyrir allt að 70% af
brunabótamati íbúða, með 3,5%
raunvöxtum til 40 ára. Og ljóst
er að þessi langa biðröð hefur þau
áhrif, að fólk fer í röðina til vonar
og vara, þótt það hyggi ekki á
fasteignakaup sem stendur, og
því stækkar biðröðin sjálfrar sín
vegna. Afleiðingin er fjárfrekari
húsnæðiskaup; fólk hefur selt
lánsloforð með afföllum til að fá
peninga fyrr í hendumar, og einn-
ig hafa íbúðir hækkað í verði
vegna þess eins að á þeim hvfla
há húsnæðislán.
Alþýðusamband íslands hefur
þó bent á að verulega sé farið að
draga úr lánsumsóknum, frá því
þegar núverandi húsnæðiskerfí
var tekið upp, og telur að ef það
kerfí verði treyst með auknum
fjárframlögum, muni jafnvægi
komast þar á innan skamms. En
félagsmálaráðherra segir það
óframkvæman-
legt, þar sem
ríkissjóður sé
þegar að sligast
undan húsnæði-
skerfínu, m.a.
vegna niður-
greiðslu á vöxtum.
Þama eiga húsbréfín að bjarga
málunum. Til að byija með eiga
þau aðeins að ná til viðskipta með
notaðar íbúðir, en á síðustu tveim-
ur ámm fór helmingur lána Bygg-
ingarsjóðs ríkisins til að kaupa
notaðar íbúðir.
Dæmi um hvemig húsbréfa-
kerfíð á að virka er eftirfarandi:
►Maður ætlar að kaupa íbúð sem
kostar 5 milljónir króna. Á henni
hvfla engar skuldir. Hann sendir
umsókn til Húsbréfadeildar Bygg-
ingarsjóðs ríkisins með upplýsing-
um um verð og greiðslugetu.
►Húsbréfadeildin kannar upplýs-
ingamar og leggur mat á verð
íbúðarinnar. Innan þriggja vikna
fær kaupandinn sendar upplýs-
ingar um matsverð, og fasteigna-
veðbréfseyðublað fyrir allt að 65%
af matsverði íbúðarinnar.
►Útborgun kaupanda í íbúðinni,
er því 35% á árinu, eða 1,75 millj-
►Seljandi fer með skuldabréfið
til Húsbréfa-
deildarinnar, eða
bankastofnana,
og fær skipt á
því og húsbréf-
um. Þessi hús-
bréf verða eins-
konar spariskírteini, með fastri
upphæð, föstum vöxtum og ríkis-
tryggð. Húsbréfadeildin sér síðan
um að innheimta skuldabréfíð.
►Seljandi getur notað húsbréfín
sem gjaldmiðil við frekari fast-
eignakaup, þannig að húsbréfín
hringsóla á fasteignamarkaðnum.
Einnig getur hann selt bréfín á
verðbréfamarkaði. Þá er einnig
vonast eftir því, að fólk noti hús-
bréfín sem sparnaðarform, þ.e.
geymi þau frekar en leysi þau út
ef það þarf ekki á peningum að
halda strax, og fjármagni þannig
fasteignamarkaðinn á meðan.
Það er auðvelt að sjá ýmsa
kosti við húsbréfakerfið. Biðröðin
eftir húsnæðislánunum minnkar
eða jafnvel hverfur. Fjármögnun
fasteignamarkaðarins er flutt, að
hluta til að minnsta kosti, yfir á
fasteignamarkaðinn sjálfan, og
kostnaður við húsnæðislánakerfið
minnkar. Auðveldara verður fyrir
BflKSVIP
eftir Guðmund Sv. Hermannson
fólk að skipta um fbúð þar sem
lánin hækka, o.s.frv.
Gagmýnendur húsbréfakerfís-
ins segja hins vegar að með því
væri í raun verið að hækka hús-
næðisvextina. Það stuðli að hærra
fasteignaverði þar sem eftirspum
aukist, og einnig muni óhjá-
kvæmilega verða afföll á hús-
bréfunum þegar þau verða seld á
almennum markaði.
Félagsmálaráðherra segir á
móti, að sáralítil breyting verði á
vaxtabyrði húsnæðiskaupenda,
þar sem þeir hafí hingað til þurft
að fjármagna stóran hluta kaup-
verðs með óhagstæðum skammt-
ímalánum. Þá er einnig gert ráð
fyrir auknum vaxtaniðurgreiðsl-
um gegnum skattakerfið.
Þá segir ráðherrann að ólíklegt
sé að mikil afföll verði á hús-
bréfunum og bendir á að þau séu
ríkistryggð, með opinberri gengis-
skráningu og Seðlabankinn muni
sjá um að halda markaði gang-
andi fyrir bréfin. Aukin eftirspum
á fasteignum, og þar af leiðandi
meira framboð af húsbréfum, geti
þó valdið tímabundnum afföllum,
en það leiði þá aftur til hærri
vaxta og minni áhuga á húsnæðis-
kaupum, þannig að sveiflan jafn-
ist út.
En það er hins vegar vel þekkt,
að oft gengur erfiðlega að Iáta
íslendinga lúta markaðslögmál-
um.