Morgunblaðið - 05.03.1989, Blaðsíða 17

MjjRflUNPLAÐIÐ SUNNUDAGUR .5. MARZ 19g9
17
ELÍN REIMER
Nánast
sígilt yerk
Það var mjög gaman að vera
með í Matador þáttunum ekki
síst þar sem þeir þóttu vel
heppnaðir og þeim var vel
tekið, segir Elin Reimer sem
fer með hlutverk Láru
ráðskonu eða bryta i þáttunum.
- Við getum ekki síst þakkað
það leikstjóranuin, Erik
Balling, sem er mjög hæfiir og
honum tókst að skapa þessa
skemmtilegu og góðu
stemmningu í þáttunum og allri
vinnunni kringum þá bæði með
hlut sínum í handritagerðinni
og leikstjóminni sjálfri.
Upphaflega átti hlutverk Láru
ekki að vera svona viðamikið
en það þróaðist fljótlega þannig.
Annað hvort stóð ég mig svona
vel eða menn vildu bara gera
meira úr henni! í fyrstunni voru
teknir upp sex þættir og þeir
sýndir hálfu ári seinna. Fljótlega
komu vinsældir þáttanna í ljós og
ákveðið var að taka upp aðra sex
þátta syrpu og síðan var þriðju
og fjórðu syrpunni bætt við.
Matador var því alls ekki skrifað-
ur i upphafi sem 24 þættir heldur
var bætt við eftir því sem menn
töldu óhætt vegna vinsældanna.
Þetta er eiginlega orðið sígilt
verk. Það er búið að sýna þættina
tvisvar í danska sjónvarpinu og
það er talað um að það verði gert
á nokkurra ára fresti hér eftir.
Auk þess sem þættimir eru
skemmtilegir eru þeir líka fróðleg-
ir og þarna geta bömin kynnst á
líflegan hátt lífi fyrri kynslóða
sem er ekki svo lítils virði í dag.
Svo þú hefur ekki séð eftir að
vera með?
-Nei það er öðru nær. Þama
vann saman stór hópur ungra sem
eldri leikara og mér er óhætt að
fullyrða að öll höfðum við gaman
af þessu verkefni. En það var
vissulega erfitt. Mest af upptök-
unum fór fram hjá Nordisk Film
héma við Mosedalsvejen en einnig
í Köge og Holte, til dæmis þegar
þurfti að taka upp í kirkjum. Við
höfðum okkur þá til fyrst, fómm
í búninga og vomm sminkuð en
síðan var ekið á staðinn og tekið
upp og ekið heim aftur, kannski
undir miðnætti. Þetta urðu því oft
æði langir dagar hjá okkur.
Elin Reimer er sem fyrr gegir
gamalreynd leikkona og hefur
tekið þátt í margs konar og ólíkum
sýningum. Hún starfaði um ára-
bil í Arósum; síðustu árin hefur
hún starfað við konunglega leik-
húsið í Kaupmannahöfn en hættir
þar í vor:
-Já, er nú svo gömul að ég lék
til dæmis með Bodil Ipsen og
Clöru Pontoppidan í þá daga. Ég
hef sennilega leikið í flestum teg-
undum leikverka, revíum og söng-
leikjum, gamanleikjum og harm-
leikjum og trúlega bæði merkileg-
um og ómerkilegum verkum.-Eg
söng í Sumar í Týról og Kátu
ekkjunni, hef lesið inn á teikni-
myndir, leikið í sjónvarpsleikritum
og meðal annars hangandi í krana
yfir höfninni. Þá hef ég talsvert
gert af því að lesa í útvarp og
haft mikla ánægju af því og hef
lesið eina af bókum Laxness í
útvarpið og var með í útvarpsleik-
ritum í gamla daga áður en farið
var að taka þau upp.
Annars höfum við nokkrar
Elin Reimer:
Las eitt af verk-
um Laxness í
danskaútvarp-
ið...
áhyggjur af dönsku leikhúslífi um
þessar mundir eða dönsku menn-
ingarlífí yfirleitt. Stjómmála-
mennirnir segja að nú verði að
skera niður framlög til menning-
armála og þeir verða víst að ráða
því en þar fara þeir út á hálan ís.
Þetta kemur niður á öllum þátt-
um, hjá leikhúsum, leiknum verk-
um í útvarpi og sjónvarpi og upp-
lestri. Nú á alls staðar að spara.
Það verður því langt í það að
önnur eins þáttaröð og Matador
verður framleidd í Danmörku en
það var hægt hér fyrr á árum
þegar peningarnir voru til.
Hér í konunglega leikhúsinu
finnst okkur til dæmis starfa of
fáir leikarar - við erum nú 32
meðan þeir eru 90 hjá Dramaten
í Stokkhólmi. Það er því oft mikið
álag á okkur og nú er ég til dæm-
is að æfa í fimmta leikritinu í
vetur sem frumsýnt verður 13.
apríl. Það er verk eftir Neil Simon
sem heitir Broadway Bound og
fyrr í vetur varð ég að hlaupa í
skarðið og bæta á mig einu hlut-
verki. Núna eru aðeins 5 leikarar
á æviráðningarsamningi en langf-
lestir eru nú ráðnir til árs í senn
sem þó framlengist oft. Þetta
þýðir mikið gegnumstreymi -
gegnumtrekk eins og við segjum.
Ég hef ákveðið að framlengja
ekki ráðningu minni hér í vor og
hverfa heldur að öðru.
Út í óvissuna
Hefurðu þegar fengið ákveðin
verkefni?
-Nei, ég geri mér grein fyrir
því að þetta er dálítið stórt stökk
að hætta hér og fara út í óviss-
una. Hins vegar þykist ég svo
reynd að einhver hljóti að geta
útvegað mér hlutverk. Og þó ég
sé að fara héðan myndi ég alveg
geta hugsað mér að taka eitt og
eitt hlutverk en ég vil gjarnan
prófa að vera svolítið á ferðinni
annars staðar.
Og þú ætlar ekki að leika aðra
Láru?
-Nei, ég ætla ekki að festast
við Láru þó að hún sé ágæt. Sum-
ir voru famir að halda að ég
væri mjög fær að elda mat! Ég
get hins vegar upplýst að þar er
allt mjög einfalt í sniðum hjá mér
enda bý ég ein. Það er náttúrlega
helsti gallinn við að vera með í
vinsælum sjónvarpsþáttum að
menn festi rulluna við leikarann.
Þess vegna væri ég til dæmis al-
veg til í að leika næst í sakamála-
mynd. Ætli ég væri ekki ágæt
sem Miss Marple?
Þeirhöfðu
ýmislegt saman að
sælda í Matador
Buckhöj og
svínabóndinn
Buster Larsen.
Morgunblaðið/Jóhannes Tómasson
Jörgen Buckhöj er nú
leikhússtjóri Amager Scenen
en lætur af því starfi á næsta
sumri. Amager Scenen er
gamanleikhús eins og
grímurnar, merki leikhússins,
gefa til kynna.
ingamálum og þar var hugur hans
allur en hann átti hins vegar í meiri
erfiðleikum með sig í einkalífinu
eins og þið hafíð eflaust kynnst.
Annars veit ég ekki hvað þið eruð
komin langt í þáttunum svo það er
best að fara ekkert nánar út í það.
Margur sér sjálfan sig
En hvaða skýringu hefur hann á
vinsældum Matador í Danmörku og
víðar?
-Þetta er allt öðruvísi efni en
áður hefur verið boðið upp á í svona
þáttaröð í sjónvarpi. Þarna situr öll
fjölskyldan saman og horfir. Þeir
eldri geta kannski lifað sig inn í
gamla tíma sem þeir þekkja svo vel
og yngri kynslóðin kynnist lífinu frá
þessum tíma. Það er ekki mikið um
að ungir sem aldnir geti notið sjón-
varpsefnis saman á þennan hátt.
Það eru framleiddir unglingaþættir
með tilheyrandi hávaða sem ekki
hentar öðrum kynslóðum, það eru
framleiddar þáttaraðir fyrir þá full-
orðnu sem unglingunum leiðast og
svo framvegis. Landið okkar er lítið
og kannski sér margur maðurinn
sjálfan sig eða aðra sem hann þekk-
ir í sporum einhverra persónanna í
Korsbæk. Og þetta gildir ekki bara
um Dani - þetta fólk er áreiðanlega
líka til í Norður Noregi, íslandi eða
Bretlandi. Nú svo eru þættirnir
auðvitað vandaðir og með hæfum
leikurum og stjórnendum!
Jörgen Buckhöj segir að leikar-
arnir hafi allir orðið vel þekktir í
Danmörku með þessum þáttum,
ekki síst þeir yngri sem hafi verið
minna þekktir en gömlu fésin eins
og hann orðaði það sem flestir
þekktu. En í þessu sambandi hafði
hann líka sögu að segja frá London:
-Ég hafði verið í Pálskirkjunni
og stóð á stéttinni fyrir utan og
rétt hjá var hópur af stúlkum frá
Ástralíu eða Kanada að því er mér
heyrðist á málfari þeirra. Þegar þær
sáu mig fóru þær strax að pískra
og benda á mig og ég þóttist þar
með vita að þær sáu þama Skjem
kaupmann lifandi kominn. Enda
veit ég til þess að Matador syrpan
hefur verið sýnd víðar en á Norðurl-
öndum og nú síðast var hún seld
til Ítalíu.
Að lokum er Jörgen Buckhöj
spurður hvort vinsældir Matador
hafi fest hann í hlutverki Skjerns.
-Ekki tiltakanlega að ég held.
Hins vegar veit fólk áreiðanlega
miklu meira um Mads Skjem og
þekkir hann betur en Jörgen Buck-
höj. Auðvitað er alltaf hætta á því
að leikarar festi sig í ákveðnum
rullum eða á ákveðnum sviðum en
ég vil reyna að koma sem víðast
við. Þess vegna hef ég stundum
verið með í auglýsingamyndum sem
sumir leikarar líta ekki við. Ég var
meira að segja í Noregi fyrir nokkm
þar sem verið var að opna ein-
hveija verslunarmiðstöð og var not-
aður sem aðdráttarafl fyrir fólk.
Ég veit hins vegar ekki hvor lék
þar stærra hlutverk Skjern eða
Buckhöj.
Hvað er svona
skemmtilegt
við það að horfa
á Matador?
eftir Arnald Indriðason
Lítið og skemmtilegt bæjarfélag
í Danmörku hefur fylgt okkur í
gegnum langan og strangan
vetur og létt okkur lund. Það er
Korsbæk í þáttunum Matador,
sem ríkissjónvarpið hefiir verið
að sýnaá sunnudagskvöldum.
Þeir, sem fylgst hafa með frá
byijun, mega ekki missa af
neinu.Jþið hin skulið hoppa um
borð. Atta langir þættir eru eftir.
Að greina einhverja dýpt undir
yfirborði þessarar ellefu ára
gömlu sápuóperu virðist manni eins
vonlaust og að senda Sue Ellen í
áfengismeðferð. í þeim má finna
oft meinhæðna lýsingu á smábæjar-
pólitík þar sem allir þekkja alla en
listrænt gildi þeirra er sáralítið;
Matador átti aldrei að vera sögulegt
meistarastykki í ætt við t.d. Heimat.
En það er líka erfitt að bendla
þættina við hreinar sápuóperur eins
og við þekkjum þær af Dallas og
Dynasty. Það er a.m.k. mikill mun-
ur á sápu frá Danmörku og Tex-
assápu. Matador freyðir tiltölulega
lítið, oft er ekki svo galin kald-
hæðni og ekki svo lítill húmor í
dönsku sápunni og.það er talsvert
manneskjulegra og meira ekta fólk-
ið í henni miðað við postulínsstytt-
umar í sápunum fyrir vestan.
Stundum rambar Matador jafnvel á
barmi farsans sem birtist t.d. í lýs-
ingu á heimilishaidi Varnæs banka-
stjóra þar sem bankastjórafrúin,
ofurviðkvæm kona á hraðri leið inní
taugaáfall, er oft hreinasta skrípa-
mynd og húshaldið er í mestu óreiðu
undir stjóm matráðskonunnar Láru
því engin almennileg vinnukona
fæst á heimilið! Aðrar persónur eins
og Schwann heitinn em grátbros-
legar á meðan sumar eins og hróið
hún Möghe gamla em hreinir
brandarar.
Matador getur líka virkað eins
og skopstæling á sápum. Þættimir
em um fjölskyldur og frásögnin
byggist á hefðbundnum klippingum
á milli hinna ólíku heimila; hvert
þeirra fær svo og svo mikinn tíma
í einu. En Matador er líka um harð-
an heim kaupsýslunnar nema hin
viðsjárverðu olíuviðskipti fyrir vest-
an breytast í harkalega baráttu um
dömubúðaveldið þegar kemur til
Korsbæk.
Þættirnir gerast á fjórða og
fimmta áratugnum og standa í
rauninni nær gömlum breskum
þáttum eins og Húsbændum og hjú-
um en nútíma sápuóperum. Matad-
or gerist á tveimur sviðum; á meðal
smábæjaraðalsins og hjúanna og
það er í ýmsu smávægilegu í sam-
skiptunum þama á milli og ekki
síst innan smábæjaraðalsins, form-
legheitum í ávörpum, sýndar-
mennsku „fínu“ frúnna, hneykslun-
arröddum og slúðri, hræsni og bak-
nagi, framreitt með ljúfri og þægi-
legri danskri kímni {leikstjórn Erik
Ballings, sem gefur Matador sinn
aðalaðandi svip og vinsældir hér á
landi. Það eru engar hetjur í Kors-
bæk en enginn er verulega vondur
heldur.
Balling er leikstjóri af gamla
skólanum og hefur víða komið við.
Hann tengist íslenskri kvikmynda-
sögu frá því hann leikstýrði 79 af
stöðinni á öndverðum sjöunda ára-
tugnum, hann hélt uppi hinu fræga
Olsen-gengi í Danmörku og það
síðasta sem við sáum frá honum í
bíó var Midt om natten með Kim
Larsen. Matador er rós í hnappagat
hans.