Morgunblaðið - 02.04.1989, Blaðsíða 12

I19 QBQl .IÍHciA £ HUDAn lHVÍUS (T1UAJ9MU0H0M * ,
* MÖRGÚNBIAÐIÐ SUNNUDAGUR 2. APRÍL 1989
SJÁLFSTÆTT
FERÐA tölK
að munurinn er að mörgu leyti skýr-
anlegur, til dæmis með smæð
íslenska markaðarins. Þá kemur
einnig fram að íslenskar ferðaskrif-
stofur geta í sumum tilvikum boðið
sólarlandaferðir á háannatíma á
sambærilegu, jaftivel betra, verði
en erlendar ferðaskrifstofur, sam-
anber viðtal við Knút Óskarsson.
Ferðaskrifstofumar eru margar
og samkeppnin hörð. I miðbæ
Reykjavíkur starfa sjö til átta skrif-
stofur. Allar þurfa þær að greiða
húsaleigu og halda uppi starfsliði.
Ef til vill væri hægt að sameina
þann rekstur að einhveiju leyti og
ná þannig fram meiri hagkvæmni.
Ferðamarkaðnum má skipta í
þijár aðalgreinar. í fyrsta lagi er
þjónusta við erlenda ferðamenn. í
öðru lagi er verið að selja hópferðir
til sólarlanda, það sem ferðaskrif-
stofumenn kalla áhætturekstur. í
þriðja lagi eru einstaklingsferðir.
Hér skoðum við seinni tvo þætt-
ina, hópferðimar með leigufluginu
og einstaklingsferðimar til útlanda.
í fyrra var sætanýting í leiguflugi
nálægt 95% og í ár hafa ferðaskrif-
stofumenn lýst því yfir að þeir þurfi
70%-80% nýtingu til að sleppa í
rekstrinum. Hafí hlutföllin verið
söm í fyrra, það er að þurft hafi
70%-80% nýtingu til að tapa ekki,
þá hefur aflcoman verið þokkaleg í
þeim hluta markaðarins. í dag eru
ferðaútvegsmenn að verða efíns um
að þeir nái þessu hlutfalli. Til dæm-
is hafði ein ferðaskrifstofa einungis
selt brot af þeim ferðafjölda sem
náðst hafði að selja í fyrra, þegar
leið að páskum og aðrir sem rætt
var við höfðu svipaða sögu að segja.
Hins vegar tók salan allgóðan kipp
strax fyrsta virka dag eftir páska.
Áhættan í þessum hluta markaðar-
ins er margþætt. Ferðaskrifstofum-
ar kaupa ákveðinn sætafjölda í
leiguflugi, jafnvel með áætlunar-
flugi, þær kaupa ákveðinn herber-
gjafjölda og íbúðafjölda á dvalar-
stað, þær semja um rútuferðir og
ráða fararstjóra, svo það helsta sé
nefnt. Ef ekki lítur út fyrir að ferð-
imar seljist, er um þrennt að ræða.
í fyrsta lagi að reyna að fá seljand-
ann til að taka söluna til baka, til
dæmis flugfélag að fella niður ferð.
í öðru lagi er hægt að selja til ann-
arra markaða, oft með milligöngu
seljandans. Þetta er stundum hægt
varðandi gistirými á dvalarstöðun-
um. í þriðja lagi er hægt að hefja
útsölu hér heima, bjóða ferðimar á
mjög lágu verði til þess að reyna
að hafa upp í kostnað. Ferðaskrif-
stofumar reyna að komast hjá
þessu, enda eru það hreinir afar-
kostir að sögn forsvarsmanna
þeirra.
Einstaklingsferðimar eru yfír-
leitt seldar þannig að ferðaskrifstof-
an fær í sinn hlut ákveðið hlutfall
af verði hverrar ferðar og gildir
jafnt um hvort seldur er flugmiði,
fisting eða önnur aðkeypt þjónusta.
þessum hluta gildir fyrst og fremst
að reksturinn sé hagkvæmur til
þess að hluturinn sem ferðaskrif-
stofan fær dugi.
Mikil eftirspum hefur verið eftir
utanlandsferðum, ekki síst sólar-
landaferðum, á undanfömum upp-
gangsárum í efnahagslífinu. Nú
lítur út fyrir að framboðið ætli að
verða talsvert meira en eftirspum-
in. Átta ferðaskrifstofur hafa tekið
sig saman og rætt um samnýtingu
ferða vegna þess að búist er við
minni sölu en áður. Samdráttur er
í efnahagslífinu og farið að gæta
atvinnuleysis í fyrsta sinn í langan
tíma, kaupmáttur almennt fer
minnkandi. Sætaframboð var aukið
frá fyrra ári. Sem sagt, framboð
meira en eftirspum á ferðamark-
aðnum. Samkvæmt venjulegum
lögmálum viðskiptalífsins ætti því
tvennt að gerast, þegar á þessu ári
og/eða því næsta: Verð lækki og
ferðaskrifstofum fækki með sam-
einingu eða að einhveijar hreinlega
leggi upp laupana.
Allar tölur sem hér eru nefndar
em miðaðar við staðgreiðsluverð
og þess vegna lægri heldur en ef
ferðin er keypt með afborgunum
og tilheyrandi álagi og vöxtum.
Fargjöldin sem hér eru nefnd eru
þau lægstu sem Flugleiðir bjóða,
samkvæmt verðskrá.
Leiguflugið kostar minna á
mann, ef góð sætanýting fæst.
Ferðaskrifstofumar eru að líkindum
að selja í slíkar ferðir sæti sem
kosta ekki fjarri 12 þúsundum
króna. Þá er miðað annars vegar
við ferð sem félag í Reykjavík
keypti fyrir skömmu af ferðaskrif-
stofti til London og kostaði 11.900
krónur. Sterling hins vegar býður
núna farið á 10.650 krónur til
Kaupmannahafnar í tilboði til
BSRB.
Dýrt að vera íslendingur
Algengt virðist vera, samkvæmt
þessari athugun, að það kosti á bil-
inu 10 til 25 þúsund krónum minna
á mann að fara á eigin vegum,
heldur en að kaupa ferðina af inn-
lendri ferðaskrifstofu. Það era 40
til 100 þúsund á fjögurra manna
fjölskyldu. Á hinn bóginn benda
ferðaskrifstofumenn á, að þeir geti
boðið ferðir, sem kosta álíka mikið,
jafnvel minna, heldur en ef verslað
er við erlenda aðila. Ákaflega erfítt
er því að draga einhlítar ályktanir
af slíkri athugun sem þessari um
ferðaverð. Það er samt nokkuð aug-
ljóst, að væntanlegir ferðalangar
veija vel þeim tíma sem þeir nota
til að kanna verð og kjör á mismun-
andi ferðakostum. Þá er rétt að
benda á, að á bak við mismunandi
verð getur verið veralegur munur
á allri aðstöðu. Á endanum verða
menn því að gera upp við sig, hvort
þeir velja að greiða fyrir öryggi
fararstjóraþjónustunnar, fyrir
áhyggjuleysi skipulagðra ferða með
innlendri ferðaskrifstofu, eða hvort
þeir kjósa að fara ódýrari leiðir, á
eigin vegum. í báðum tilvikum
verða menn einnig að gera upp við
sig hvort þeir vilja greiða fyrir góða
staðsetningu, aukinn aðbúnað og
svo framvegis.
SNÝJUNGÁ ÍSLANDI
ndilim TANNKREMIÐ
Munnvatnið inniheldurensím sem eru vörn sjálfrar náttúrunnar gegn bakteríu- og sveppavexti ímunninum.
Matarvenjurí nútímaþjóðfélagi brjóta niðurþessa vörn. Hið mikla sykurínnihald fæðunnar veitir bakteríunum
góð vaxtarskilyrði. Þeim fjölgar og setjast sem lag á tennurnar.
Árangurinn eru holurí tönnum og tannholdsvandamál.
ZENDIUM með ensimum verkargegn hömlulausum vexti baktería og sveppa og hjálpar til að endurvekja
hið náttúrulega jafnvægi i munninum.
ZENDIUM með ensímum og flúorernýjung: Tannkrem með tvöfaldri vörn fyrírtennurog tannhold.
1. Ensímin i Zendium hjálpa ensímunum i munnvatninu til að endurvekja jafnvægi í munni.
2. Fluor í Zendium herðirglerung tannanna.
ZENDIUM-TANNKREMIÐ MEÐ ENSÍMUM OG FLUOR.
Fæst í apótekum.
Heildsölubirgðir:
Einnig eru sérstakar vörur fyrir falskar tennur:
ENZYDENT með ensímum og fluor tannkrem.
ENZYDENT tannlím.
ENZYDENT tannhreinsitöflur.
HUV
ARS.,
HALLDÓR JÓNSSON/VOCAFELL HF SlfTlÍ 652690.
VID ERUM FLUTT
ENGiABÓRNÍN
BANKASTRÆTI 10 SÍMI 22201