Morgunblaðið - 09.05.1989, Page 29

MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 9. MAÍ 1989
29
Fjögur minnihlutaálit um húsbréfakerfíð:
Mál sem á að leysa með
víðtækara samkomulagí
-segir í neftidaráliti Geirs H. Haarde og Eggerts Haukdals
Ekki er meirihluti í félags-
málanefnd neðri deildar Alþingis
fyrir sameiginlegu áliti um hús-
bréfafrumvarpið. Nefiidin skilar
flórum „minnihlutaálitum".
Þingroenn Sjálfstæðisflokks
leggja til að því verði vísað til
ríkisstjórnarinnar til fi'ekari at-
hugunar. Þá tillögu styður Alex-
ander Stefánsson (F/Vl) fyrrver-
andi félagsmálaráðherra. Jón
Sæmundsson (A/Nv), Guðrún
Helgadóttir (Abl/Rvk) og Jón
Kristjánsson (F/Al) leggja til að
frumvarpið verði samþykkt með
nokkrum breytingum. Kristín
Einarsdóttir (Kvl/Rvk) fellst á
að greiða fyrir framgangi máls-
ins, enda verði það skoðað betur
í sérstakri milliþinganefhd.
Ekki nægilega vel
undirbúið
Geir H. Haarde og Eggert Hauk-
dal, þingmenn Sjálfstæðisflokks,
segja í sínu áliti að húsbréfakerfið
hafi ýmsa kosti og geti að mörgu
leyti hentað vel hér á landi í ein-
hverri mynd. Vafaatriði hafi hins-
vegar ekki verið skýrð með við-
hlítandi hætti. Nauðsynlegt sé „að
frumvarp þetta, áhrif þess og hugs-
anlegar afleiðingar séu rannsakað-
ar nánar til næsta þings“. Þeir
leggja til að frumvarpinu verði að
svo komnu máli vísað til ríkisstjórn-
arinnar.
Þeir segja og að „frumarpi því
sem milliþinganefndin sendi frá sér
hafi verið breytt í meðförum félags-
málaráðuneytisins áður en það var
lagt fram á Alþingi. Var m.a. fellt
niður grundvallarákvæði um að
lækka kaupskyldu lífeyrissjóða á
skuldabréfum Húsnæðisstófnunar,
en lækkun þessarar umdeildu kaup-
skyldu er að líkindum áhrifamesta
leiðin til að lækka vexti á spariskír-
teinum og almennt á markaðinum“.
Þeir segja og „að ekkert liggi
fyrir um það hver verði heildar-
áhrif húsbréfakerfisins á fjár-
magnsmarkaðinn í landinu og stjóm
peningamála. Vitnað er til niður-
stöðu Jóhanns Rúnars Björgvins-
sonar, hagfræðings, þess efnis, að
hið nýja kerfi „skerði verulega getu
Seðlabankans til að sinna því hlut-
verki í hagkerfinu sem honum er
ætlað, en slík niðurstaða geti haft
afdrifaríkar afleiðingar fyrir alla
hagstjórn".
Vikið er að spumingum og deil-
um um vaxtabótaþáttinn: „Vaxta-
bætur em óaðskiljanlegur hluti þess
máls því fullir markaðsvextir hús-
næðislána, eins og húsbréfakerfið
byggist á, fái ekki staðist gangvart
stórum hópum fólks án þess að
vaxtabætur komi á móti... Ljóst er
Sjávarútvegsráð-
herra:
Ekki líkur á
hækkun fisk-
verðs erlendis
HALLDÓR Ásgrimsson sjáv-
arútvegsráðherra sagði á AI-
þingi í gær að hann teldi ekki
líkur á því að fiskverð hækk-
aði á erlendum mörkuðum á
næstunni. Ráðherra sagði
einnig að þegar efnt væri til
kostnaðarhækkana innan-
lands kæmi það fram á gjald-
miðlinum.
Sjávarútvegsráðherra sagði í
umræðum um stöðu fiskvinnslu-
fyrirtækja á Alþingi í gær að
hann teldi ekki líkur á hærra
fiskverði á erlendum mörkuðum
á næstunni. Ráðherra vék einnig
að nýgerðum kjarasamningum
í máli sínu og sagði að öllum
Islendingum mætti vera ljóst,
að þegar efnt væri til kostnaðar-
hækkana innanlands kæmi það
fram í breytingum á gengi gjald-
miðilsins.
að þótt vaxtabótafrumvarpinu sé
fyrst og fremst ætlað að koma til
móts við hina tekjulægri og eigna-
minni er opinn möguleiki fyrir menn
sem eiga miklar eignir í formi hús-
bréfa að fá greiddar vaxtabætur
árum saman greiði þeir vexti af
veðskuldabréfum. Vart getur það
verið hugmyndin, en þannig er
frumvárpið úr garði gert. Bent hef-
ur verið á ýmsa aðra hnökra á frum-
varpinu sem og ágreining um út-
færslu bótanna."
Þeir telja og mikilvægt að sem
víðtækast samkomulag sé í þjóð-
félaginu um jafn veigamikið mál,
en meðal þeirra sem Iýst hafi and-
stöðu við frumvarpið sé Alþýðusam-
band Islands. Eðlilegt sé að fresta
málinu og kanna það betur í sum-
ar, t.d. í milliþinganefnd, og þess
freistað að ná víðtækara samkomu-
lagi um framvindu málsins.
Breytingar ef nauðsyn
krefúr
Jón Sæmundur Sigurjónsson,
Guðrún Helgadóttir og Jón Krist-
jánsson leggja til að frumvarpið
verði samþykkt með nokkrum
breytingum. í nefndaráliti þeirra
segir:
„Annar minnihluti vill leggja á
það áherzlu að félagsmálaráðherra
hefur ákveðið að skipa nefnd sem
hafi það verkefni að fylgjast með
undirbúningi að framkvæmd lag-
anna og gera, ef nauðsyn krefur,
tillögur um breytingar áður en lög-
in taka gildi 15. nóvember nk.“.
Ahrifin á efhahagslífið
Alexander Stefánsson segir í sínu
áliti að frumvarpinu „fylgi engin
greinargerð um áhrif húsbréfanna
á fjármagnsmarkaðinn".
Meðal gagnrýnisatriðs í áliti hans
er að útgáfa húsbréfa geti magnað
verðbólgu, ef ekki sé rétt að málum
staðið. Hann telur og að sparnaðar-
hneigðin í þjóðfélaginu setji hús-
bréfakerfínu ákveðnar skorður, því
ekki sé hægt að gefa út fleiri hús-
bréf en sparnaðreftirspurn bréf-
anna gefur tilefni til. Tilkoma þeirra
skerði verulega getu Seðlabankans
til stjórnunar á sviði efnahagsmála.
Þá séu fullyrðingar um að hús-
bréfakerfíð auki innri fjármögnun
á fasteignamarkaðinum og lækki
útborgunarhlutfall séu á misskiln-
ingi byggðar.
Alexandir vill vísa málinu til
ríkisstjórnarinnar og skoða málið
vel og vandlega með „framtíðar-
lausn á húsnæðiskerfi þjóðarinnar
að leiðarljósi".
„Heildarendurskoðunjafii
nauðsynleg“
Kristín Einarsdóttir segir í sínu áliti
að „með tilliti til þess að fallist
hefur verið á að endurskoða félags-
lega íbúðalánakerfíð og tryggt er
að aukin framlög renni til þess á
þessu og næsta ári og vegna þess
að færi gefst á að skoða málið bet-
ur í milliþinganefnd fram til gildis-
töku laganna muni ijórði minnihluti
[Kvennalistinn] greiða fyrir fram-
gangi málsins.“
Þar segir orðrétt:
„Eins og þar kemur fram verður
gert átak í byggingu félagslegra
íbúða strax á þessu ári og enn frek-
ar 1990. Einnig tókst samkomulag
um að á næstu mánuðum fari fram
endurskoðun á félagslega hluta
íbúðalánakerfísins. - Eftir sem áður
er þó heildarendurskoðun húsnæð-
islánakefisins jafnnauðsynleg þrátt
fyrir þá breytingu sem felst í hús-
bréfakerfinu“.
Þingnefnd og um-
sagnaraðilar:
Mælt með að
fella niður
forgang
skattakrafiia
Fjárhags- og viðskiptanefiid ^
neðri deildar hefúr samhljóða lagt
til að frumvarp Sólveigar Péturs-
dóttur (S/Rvk) — um breytingu á
löguni nr. 45/1987 um stað-
greiðslii opinberra gjalda — verði
samþykkt. Líkur standa til að svo
verði gert á þessu þingi.
Frumvarpið felur það í sér að
„fellt verði úr lögum um staðgreiðslu
opinberra gjalda og lögum um virðis-
aukaskatt ákvæði um forgang
skattkrafna, sem lög þessi fjalla um,
í þrotabúum og skuldafrágöngubú-
um.“
Nær allir umsagnaraðilar mæltu
með samþykkt frumvarpsins, m.a.
Seðlabanki íslands, Verzlunarráð ís-
lands, Samband ísl. viðskiptabanka,
Lögmannafélag Islands, réttarfars-
nefnd dómsmálaráðuneytis, Félag
íslenzkra iðnrekenda.
Réttarstaða í tryggingakerfínu:
Heilsutjóii vegna mistaka
í heilbrigðiskerfínu
Heilbrigðis- og trygginganefiid
efri deildar hefúr samhljóða mælt
með samþykkt á frumvarpi Kar-
vels Pálmasonar (A/Vf) um rétt
sjúklinga sem bíða heilsutjón
og/eða sæta örorku vegna læknis-
aðgerða eða mistaka starfsfólks
sjúkrastofnana.
Nefndin mælir með samþykkt
frumvarpsins lítið eitt breyttu. I til-
lögu nefndarinnar er lagt til að á
eftir f-lið 29. greinar laga um al-
mannatryggingar (nr. 67/1971)
komi nýr stafliður:
„Sjúklingar sem eru til meðferðar
á sjúkrastofnunum, sem starfa sam-
kvæmt lögum um heilbrigðisþjón-
ustu, og heilsutjónið eða örorkan er
vegna læknisaðgerða eða mistaka
starfsfólks sem starfar á þessum
stofnunum." Örorkubætur greiðast
þó ekki ef örorkutapið er metið minna
en 10%.
Lögð er til svohljóðandi viðbót við
36. gr. laganna: „Þá skal með reglu-
gerð ákveða árlegt framlag til að
standast kostnað af bótum vegna
þeirra sem um getur í f- og g-lið 29.
gr.“
Jón Baldvin Hannibalsson, utanríkisráðherra:
Baráttan við mengnn er hin
nýja landhelgisbarátta
í gær var efiit til utandagskrárumræðu í sameinuðu þingi um
mengun í Norður-Atlantshafi og áhrif hennar á sölu íslenskra
sjávarafúrða á erlendum mörkuðum. í umræðunum kom fram
ótti margra þingmanna við að fréttir af mengun í norðurhöfúm
gætu skaðað fisksölu íslendinga og Jón Baldvin Hannibalsson
utanríkisráðherra sagði að baráttan við mengun í höfúnum væri
hin nýja landhelgisbarátta þjóðarinnar.
Árni Gunnarsson (A/Ne) hóf
þessa umræðu utan dagskrár.
Hann gerði að umtalsefni nýlegar
fréttir um mengun í Norður-
Atlantshafi og sagði þær geta
valdið samdrætti í sölu íslenskra
fiskafurða erlendis. Lagði hann
áherslu á mikilvægi þess að ís-
lendingar sýndu fram á að þeir
veiddu fisk í ómenguðum sjó þar
sem fréttir af þessu tagi gætu
valdið miklu tjóni, bæði beinu og
óbeinu.
Kristín Einarsdóttir
(Kvl/Rvk) sagði að hér væri á
ferðinni mjög alvarlegt mál.
Mengun í hafínu umhverfis landið
væri töluverð en ekki væri ljóst
hversu alvarlegt ástandið væri.
Takmarkaðar rannsóknir hefðu
farið fram en þörf væri á átaki í
þeim efnum. Kristín sagði að rugl-
ingur væri á meðferð mála af
þessu tagi í stjómkerfinu og
mætti rekja hann til þess að um
þau væri fjallað í fjórum ráðuneyt-
um.
Jón Baldvin Hannibalsson
utanríkisráðherra kallaði bar-
áttuna við mengun í hafínu „hina
nýju landhelgisbaráttu þjóðarinn-
ar“. Þörf væri á samræmdum
aðgerðum í umhverfisvemd og
koma þyrfti í veg fyrir umhverfis-
slys, svo sem vegna umferðar
Iq'amorkuknúinna kafbáta. Lagði
utanríkisráðherra áherslu á mikil-
vægi samstarfs innan Atlants-
hafsbandalagsins varðandi þessi
markmið.
Steingrímur J. Sigfússon
samgönguráðherra sagði að á
vegum samgönguráðuneytisins
starfaði nú starfshópur sem ynni
að tillögugerð varðandi mælingar
á mengunarefnum í sjó og sjáv-
arlífverum á hafsvæðinu um-
hverfis landið. Nefndi ráðherra
nokkur dæmi um aðgerðir sem
æskilegt væri að grípa til í þeim
tilgangi að draga úr mengunar-
hættu, svo sem aukið eftirlit með
dreifingu fóðurs og úrgangs frá
fiskeldisstöðvum, söfnun úr-
gangsolíu frá skipum og aðilum
í landi og stöðvun sorplosunar í
sjó. Ráðherra lagði einnig áherslu
á að settar yrðu kröfur um
hreinsibúnað á útblástur nýrra
bíla, að hætt yrði að farga hættu-
legum efnum á öskuhaugum auk
þess sem nauðsynlegt væri að
beijast gegn vígvæðingu hafanna
og takmarka umferð kjamorku-
vopnaðra og kjamorkuknúinna
farartækja.