Morgunblaðið - 19.11.1989, Blaðsíða 6

6 FRETTIR/INNLENT
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDÁGUR 19. NÓVEMBÉR 1989
Nordvision 30 ára:
Samstarfið hefiir mikla
þýðingu fyrir okkur
- segir Pétur Guðfínnsson framkvæmdastjóri
Sjónvarps og formaður Nordvisionar
Morgunblaðið/Þorkell
Pétur Guðfinnsson framkvæmdastjóri Sjónvarpsins og formaður
Nordvisionar.
NORDVISION, samtök norr-
ænu sjónvarpsstöðvanna, er 30
ára um þessar mundir og verð-
ur tímamótanna minnst hér á
landi í næstu viku. Pétur Guð-
finnsson, framkvæmdastjóri
Sjónvarpsins, er formaður
Nordvisionar og var hann beð-
inn um að segja frá samtökun-
um og samstarfi stöðvanna.
Sjónvarpið hefur tekið þátt í
samstarfi norrænu sjónvarps-
stöðvanna allt frá því að það var
stofnað," sagði Pétur. „Starfs-
bræður okkar á Norðurlöndum
veittu ýmsa aðstoð í byijun,
menntuðu dagskrárgerðarfólk og
tæknimenn þannig að við vorum
farin að njóta góðs af þessu sam-
starfi löngu áður en útsendingar
hófust“ Samstarf innan Nordvisi-
onar felst meðal annars í að stöðv-
arnar standa saman að fram-
leiðslu á sjónvarpsefni auk þess
sem skipst er á efni milli landa.
Arlegt sjónvarpsefni, sem þannig
fer milli stöðvanna, er um 1.000
klukkustundir. Þegar ein stöð fær
til sýningar dagskrárefni frá ann-
arri, fellur það í hlut framleið-
andans að greiða gjöld vegna höf-
undarréttar. Engar greiðslur
ganga milli stöðvanna fyrir fram-
leiðslukostnað og útgjöld vegna
skipulags og stjórnunar. Allir fjár-
munir sem inntir eru af hendi
fara rakleiðis til höfunda og ann-
arra rétthafa.
„Þetta samstarf hefur mikla
þýðingu fyrir okkur,“ sagði Pétur.
„Við erum hluti af stærri heild
og semjum sem einn aðili við aðr-
ar erlendar stöðvar um efni sem
við höfum áhuga á. Má þar nefna
útsendingar frá Ólympíuleikunum
og ensku knattspymunni. Okkar
hlutverk er síðan að sjá um að
þeir fái fréttir af helstu stórvið-
burðum hér og að vera þeim innan
handar þegar starfsmenn þeirra
koma hingað."
Fyrir tveimur ámm var stofn-
aður samnorrænn sjóður, sem í
renna um 200 milljónir á ári, aðal-
lega frá kapalstöðvum á Norðurl-
öndum og em það greiðslur fyrir
rétt til að flytja sjónvarpsefni frá
stöðvunum. „Við erum spenntir
að vita hvort fallist verður á um-
sókn um fjárveitingu fyrir þátta-
röð er nefnist „Hvíti víkingurinn"
og Hrafn Gunnlaugsson er upp-
hafsmaður að. Ef úr verður mun
þetta verða eitt af stærstu verk-
efnum sem norrænu sjónvarps-
stöðvarnar hafa ráðist í sameigin-
lega,“ sagði Pétur. „Annað sam-
starf sem fer lítið fyrir er svokall-
að textasjónvarp, sem rekið er í
öllum löndunum nema hér, en við
emm að hugleiða taka upp á
næstunni. Þegar stillt er inn á
textasjónvarp geta menn aflað sér
upplýsinga um helstu fréttir á
hvaða tíma sólarhrings sem er. í
danska textasjónvarpinu em til
dæmis 600 síður og af þeim eru
sex frá hveiju hinu Norðurland-
anna. Fyrsta skref okkar er að
senda héðan daglega síður á
íslensku og geta þá Islendingar á
Norðurlöndum fengið nýjustu
fréttir að heiman með því að
kveikja á sjónvarpinu. Seinna er
ætlunin að koma upp textasjón-
varpi innanlands með helstu frétt-
um héðan og frá Norðurlöndum,
auk þess sem þar verða upplýsing-
ar af ýmsu tagi.“
í tilefni 30 ára afmælis Nord-
visionar verður sérstök dagskrá í
Norræna húsinu.
Avöxtun húsbréfanna
getur farið niður í 6%
Ekki heppilegl sparnaðarform fyrir ein-
staklinga, segir Sigurður B. Stefánsson
SIGURÐUR B. Stefánsson, framkvæmdastjóri Verðbréfamarkaðar Iðn-
aðarbankans hf., telur að húsbréf séu ekki heppilegt sparnaðarform
fyrir einstaklinga. Bréfin eru svokölluð kúlubréf og greiðast eiganda
með einni greiðslu eftir 25 ár, en árlega eru dregin út bréf og greidd
út. Sagði Sigurður að með heppni gæti eigandi húsbréfsins fengið
góða ávöxtun á stuttum tíma, en hann þyrfti á sama hátt að búa sig
undir að eiga bréfið í 25 ár og fá niður undir 6% ávöxtun.
Sigurður sagði að ástæðan fyrir
því að afföllin af húsbréfunum
væri ekki meiri en um 7 % væri sú
að menn gerðu ráð fyrir að greitt
væri af þeim ársíjórðungslega í 25
ár. Þetta væri rétt hvað varðaði
Húsnæðisstofnun sjálfa nema hvað
fyrsta árið væri afborgunarlaust.
„En hvert húsbréf sem sparifjár-
eigandi fær í hendurnar er kúlubréf,
bréf með einni greiðslu í lok láns-
tímans, eftir 25 ár. Eigandinn þarf
síðan að vera undir það búinn að
hans bréf verði dregið út og endur-
greitt í heilu lagi hvenær sem er á
þessum 25 árum, eftir-fyrsta árið.
Ef hans bréf verður dregið út á 13.
ári fær hann 6,55% ávöxtun, ef mið-
að er við 5,75% vexti og 7 % afföll.
Ef bréf hans er dregið út fyrr fær
hann hærri ávöxtun, að vísu á styttri
tíma, og því hærri sem það er dreg-
ið fyrr út. Aftur á móti ef bréfið er
dregið út eftir miðjan lánstímann
fellur ávöxtunin og ef eigandi þess
lendir í því að bréfið er ekki dregið
út fyrr en í lok lánstímans fær hann
lága ávöxtun, um 6%, á löngum
tíma,“ sagði Sigurður.
Sigurður sagði að þetta greiðslu-
fyrirkomulag skipti ekki máli fyrir
stærri aðila, til dæmis lífeyrissjóði,
sem væru að ávaxta miklar fjár-
Að sögn Einars Sigurðssonar,
blaðafulltrúa Flugleiða, voru
meðal annars sett skilyrði um stærð
bíla og búnað þeirra og tungumála-
kunnáttu bílstjóra.
Einar sagði að eitt tilboð hefði
borist í aksturinn auk þess sem fleiri
aðilar hefðu sýnt þessu áhuga. Hann
sagði að útboðið væri liður í svo-
hæðir til langs tíma, því þeir ættu
mörg bréf og þetta jafnaðist út á
lánstímanum hjá þeim. Vegna end-
urgreiðslufyrirkomulags og ávöxt-
unarkröfu væri þetta sparnaðarform
hins vegar áhættusamt fyrir ein-
staklinga sem væru að kaupa fá
bréf, til dæmis eitt eða tvö. Ein-
hveijir kynnu þó að vilja taka áhætt-
una og vonast eftir að lenda fljótlega
í útdrætti og fá þá góða ávöxtun,
en þeir yrðu að vera undir það bún-
ir að sitja eftir með peningana
bundna í langan tíma og að ávöxtun-
in sígi niður undir 6%.
nefndum „þjónustupakka" sem ráð-
gert væri að kynna hér heima og á
mörkuðum erlendis eftir áramót.
Einar vildi ekki tjá sig um þann
kostnað sem af akstrinum kynni að
hljótast en sagði að Flugleiðir myndu
ráðstafa ákveðinni fjárhæð til þess-
arar þjónustu.
Akstur Saga-Class-farþega:
Þrjár stærstu stöðvarn-
ar buðu ekki í aksturinn
ÞRJÁR af stærstu leigubílastöðvum landsins sáu sér ekki fært að
gera tilboð í akstur farþega Flugleiða á Saga-Class-farrými frá
Reykjavík til Keflavíkur. Stöðvunum og fleiri aðilum voru send útboðs-
gögn þar að lútandi fyrir skömmu.
Forseti íslands, Vigdís Finnbogadóttir, var meðal frumsýningargesta
og þessi mynd var tekin, þegar forsetinn þakkaði drengjakórnum
frammistöðuna í Toscu.
Tilþrifamikil
Tosca
Tónlist
Jón Asgeirsson
Ópera er margslungið fyrir-
bæri. Tónverk, leikrit, söngur,
hljóðfæraleikur er samsafnast í
leikræna tjáningu, þar sem ystu
mörk tilfinningatúlkunar í tónlist
og leik eru eðlileg, hafin yfir
hversdagslegt raunsæi og endu-
róma í dulardjúpun tilfinning-
anna.
Leikstjórinn Per E. Fosser legg-
ur áherslu á hástemmda leik-
ræna túlkun og leiðir verkið út á
ystu mörk, t.d. í öðrum þætti er
Cavaradossi fagnar sigri Napóleons
og í þriðja þætti í turnfangelsinu
(E luce van le stelle, og dúettinn á
eftir). I lok annars þáttar, eftir
átökin á milli Toscu og Scarpia, nær
hann að gera augnablikin eftir
morðið (koss Toscu), sérkennilega
óhugguleg. Sýningin í heild var
mörkuð sterkum andstæðum og
fyrir bragðið leikrænt mjög áhrifa-
mikil.
Robin Stableton stjórnaði hljóm-
sveitinni og það var ekki aðeins að
hljórrisveitin léki vel, nær alla óper-
una, heidur og með sterkum undir-
tóni tilfinninga, þannig að Stableton
og hljómsveitin átti mikinn þátt í
að styrkja drama verksins.
Tosoca var sungin af Margareta
Haverinen, semer ágæt söngkona.
Sérkennileg raddmótun og snöggar
hreyfingar einkenndu túlkun henn-
ar en í „Vissi d’arte" (öðrum þætti)
og í upphafi þriðja þáttar, er hún
segir frá viðskiptum sínum við
Scarpia, var söngur hennar glæsi-
legur og þrunginn sterkum tilfinn-
ingum.
Stein Arild Thorsen lék Scarpia
mjög vel og náði á köflum að syngja
sig upp en dalaði nokkuð á milli.
Scarpia, þessa spilltu persónu, sem
„öll Rómaborg óttaðist", þarf að
túlka með skipandi og ógnþrunginni
röddu, þá verður fall hans fyrir
„konuhendi" áhrifamikið, en til þess
var rödd Thorsens of mjúk og „týp-
an“ sjálf allt að því góðleg.
Cavaradossi var sunginn af Garð-
ari Cortes og þrátt fyrir að túlkun-
in og gervið, einkum í tveimur
seinni þáttunum, væri nálægt því
að-vera yfirdrifið, hafði hann fullt
vald á túlkuninni, með þeim glæsi-
brag að trúlega hefur honum ekki
áður tekist betur upp, eins og t.d.
í turnaríunni og í „O dolci mani“.
Túlkun og söngur Garðars í hlut-
verki Cavaradossi var stórkostlegur
listasigur og sýnir hversu fjölhæfur
söngvari Garðar er.
Guðjón Óskarsson var sérlega
góður í hlutverki skrúðhúsvarðar
og aðrir söngvarar, Viðar Gunnars-
son, Sigurður Björnsson, voru
sömuleiðis góðir. Smaladrengurinn
var að þessu sinni ágætlega sung-
inn af Sigurgeir Agnarssyni og
aðrir er komu smálega við sögu
voru Sigurður Þórðarson og Ragnar
Davíðsson. Kór óperunnar og
drengjakór áttu þátt í að gera mess-
Morgunblaðið/Bjami
Garðar Cortes og Margareta
Haverinen fagna að Iokinni frum-
sýningu.
una í fyrsta þætti sönglega áhrifa-
mikla.
Leikmynd og búningar voru verk
Lubos Hruza. Yfirbragð sýningar-
innar var í það drungalegasta, sér-
staklega vinnustofa Scarpia. Pípu-
hattarnir og höfuðföt nunnanna
stungu í augu, eða voru of áber-
andi „kompóneruð" inn í sviðs-
myndina. Peter Locke var æfinga-
stjóri, konsertmeistari Zbigniew
Dubik og sýningarstjóri Kristín S.
Kristjánsdóttir, en öll stuðluðu þau
að öruggri framvindu sýningarinn-
ar. í tengslum við sýninguna á
Toscu heldur Jón M. Baldvinsson
málverkasýningu í hliðarsölum
óperunnar og er sýningin opin dag-
lega frá 16 til 19, en einnig óperu-
gestum eftir kl. 19.
Nú fyrir stuttu var starf óperunn-
ar mikið til umræðu í dagblöðum
því viðkvæmni og heimóttarskapur
okkar íslendinga þolir illa gesta-
glennu, eins og þá sem Hilaiy Finch
gerði okkur, þá henni var af hér-
lendum menningarvitum boðið til
íslands. Hún taldi að íslenska óp-
eran ætti að sníða sér stakk eftir
vexti og færa upp kammeróperur,
þar sem frekar yrði lögð áhersla á
listræn og vönduð vinnubrögð en
að færa upp vinsæl verkefni. Þetta
er að því leyti til villandi framsetn-
ing, því í henni er fólgin sú stað-
hæfing að forstöðumenn íslensku
óperunnar hafi ekki haft til að bera
nokkurn listrænan metnað og starf-
ið verið byggt á ómerkilegu vin-
sældastreði.
Tosca er átjánda verkefni ís-
lensku óperunnar á tíu ára starfs-
ferli og menn geta velt því fyrir sér
hver staðan væri ef Islenska óperan
væri enn draumsýn. Það vill svo
til, að á sviði lista hafa íslendingar
ekki kunnað að sníða sér stakk eft-
ir vexti og þar er saga Sinfóníu-
hljómsveitar Islands eitt skýrasta
dæmið. Reyndar er saga íslands
eitt alsheijardæmi um óráðsíu for-
sjónarinnar, furðuleg þversögn í
samanburði við sögu annarra þjóða.
Vonandi tekst okkur íslendingum
að viðhalda þessari sérstöðu og
vera í eilífri ósátt við þann stakk,
sem aðrir vilja sníða okkur.