Morgunblaðið - 29.12.1989, Blaðsíða 20

MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR ,29. DESEMBER 19§9
20
BYLTINGIN I RUMENIU
Höfuðstöðvar rúmensku öryggislögreglunnar, Secu-
ritate, við Lýðveldistorgið í Búkarest standa nú opn-
ar almenningi öllum en liðsmanna sveitanna er enn
leitað í göngum sem grafin höfðu verið undir höfuð-
borginni til að auðvelda einkahersveitum einræðis-
herrans illræmda, Nicolae Ceausescu, að fremja
grimmdarverk sín og ráðamönnum að komast undan
væri veldi þeirra ógnað. Myndin var tekin á miðviku-
dag er böm náðu sér í minjagripi í höfuðstöðvunum
en í valdatíð Ceausescu-hjónanna voru munaðarlaus
börn tekin af ríkisstofnunum, heilaþvegin í taum-
lausri dýrkun á leiðtoganum og þjálfuð til að fram-
kvæma ódæðisverk af fullkomnu miskunnarleysi í
nafni sósíalismans og Securitate.
Mikill straumur
hjálpargagna
er til Rúmeníu
Vínarborg. Reuter.
HJÁLPARGÖGN hafa streymt til Rúmeníu víðs vegar að úr Evrópu
og frá Bandaríkjunum og Japan allt frá því annan í jólum þegar
ljóst var að bardögum var að mestu lokið í landinu. Mannljónið virð-
ist ekki hafa verið jafii mikið og í fyrstu var óttast og að sögn Al-
þjóða Rauða Krossins er nú meiri þörf fyrir fé til að auðvelda flutn-
inga og skipulagningu hjálparstarfa en neyðarhjálpargögn.
Alþjóðlegar hjálparstofnanir juku
mjög birgðaflutninga til Rúmeníu á
annan í jólum. Send voru matvæli,
blóð, lyf og ýmis hjúkrunargögn og
notaðar til þess lestir, bílar og flug-
vélar. Austurrískir læknar sögðust
hafa komið að læknum í Timisoara
á þriðjudag þar sem þeir voru að
skera upp án þess að nota deyfilyf;
þau voru uppurin.
Athygli vekur hversu mikið hefur
safnast af hjálpargögnum og mat-
vælum í Austur-Evrópuríkjum. Að
sögn Rauða krossins í Austur-
Þýskalandi hafa undanfarið safnast
3,5 tonn á dag af hjálpargögnum
í Austur-Berlín einni og langar bið-
raðir eru þar sem fólki gefst kostur
á að gefa blóð.
Franskir starfsmenn hjálpar-
stofnana segja að ekki séu jafn
Reuter
Á myndinni sést sovéskur flutn-
ingabíll leggja af stað með hjálp-
argögn frá Kísínev í Sovét-
Moldavíu áleiðis til Rúmeníu og
íbúarnir láta í ljós fógnuð sinn.
Viðbrögð við atburðunum í Rúmeníu:
Kínverskir ráðamenn
áma nýrri stjóm heilla
London. Peking. Reuter.
VIÐBRÖGÐ úti í heimi við atburðunum í Rúmeniu eru að vonum
misjöfh. Leiðtogar Kína hafa sent nýju ríkisstjórninnni í Rúmeníu
árnaðaróskir en hafa jafhframt látið í ljós vanþóknun yfir þróun mála
í Austur-Evrópu.
Fréttastofan Nýja Kína segir að
Yang Shangkun forseti Kína og Li
Peng forsætisráðherra hafi sent
nýjum stjórnöldum í Rúmeníu
heillaóskir. Li Peng hefur jafnframt
hvatt kínversku herlögregluna til að
auka viðbúnað vegna „fjandmanna"
sem vildu fremja skemmdarverk
gagnvart sósíalismanum. Forsætis-
ráðherrann þakkaði jafnframt 300
háttsettum lögreglumönnum fyrir
hlut þeirra í að kveða niður mót-
mæli á Torgi hins himneska friðar
í júní sl.
Fréttaskýrendur segja að
kínverskir ráðamenn séu mjög ugg-
andi vegna atburðanna í Rúmeníu
og óttist að almenningur sjái að
hægt sé að bijóta hervald ráða-
manna á bak aftur.
Þing Kúbu hefur brugðist þannig
við þróununni í Rúmeníu að lýst var
yfir að fyrr sykki eyjan í sæ en
gunnfáni byltingar og sósíalisma
yrði dreginn niður.
Eins og aðrir hafa íbúar ísraels
verið gagnteknir af atburðunum í
Rúmeníu. Menn hafa setið við út-
varpstæki sín og sjónvörp til að fá
sem nýjastar fréttir. Einnig tengist
Rúmenía ísrael sérstaklega vegna
þess að rúmenskir gyðingar eru ann-
ar stærsti innflytjendahópur lands-
ins næst á eftir gyðingum frá Ma-
rokkó. Fögnuður í ísrael yfir falli
Nicolae Ceausescus er þó ekki
óblandinn. Abba Gefen, fyrrum
sendiherra ísraels í Rúmeníu, minn-
ist þess að Ceausescu kvað niður
gyðingahatur í landinu. „Auðvitað
gleymum við ekki hvemig hann
stjómaði — munið ætíð hveijir óvin-
ir ykkar era en gleymið ekki heldur
vinum ykkar,“ sagði Gefen. „Ceau-
sescu afmáði öll merki gyðingahat-
urs í landinu. Ekkert ríki var jafn
hrifið af sjálfstæðri utanríkisstefnu
hans og ísrael." •
Að sögn breska dagblaðsins The
Daily Telegraph hafa 5.000 stuðn-
ingsmenn Alþýðufylkingarinnar í
Sovétlýðveldinu Moldavíu boðist til
að beijast fyrir hin nýju stjórnvöld
í Rúmeníu. Stór hluti Moldavíu til-
heyrði Rúmeníu fram til ársins 1940.
Þijár milljónir íbúa Moldavíu tala
rúmenska mállýsku en Rúmenska
er rómanskt mál. Kröfur hafa verið
uppi um að tungumálinu yrði gert
hærra undir höfði en nú er.
margir látnir og óttast var í fyrstu.
Segjast þeir t.d. telja að í höfuð-
borginni Búkarest hafi 500 fallið
og 2.000 særst.
Haft er eftir öðram hjálparstarfs-
mönnum að liðsmenn öryggissveita
Ceausescu reyni að hindra björgun-
arstörf og jafnvel séu þess dæmi
að þeir þykist vera starfsmenn
Rauða krossins. Ungverska útvarp-
ið hefur það eftir embættismanni í
ungverska varnarmálaráðuneytinu
að margar flutningalestir með
hjálpargögn komist ekki nema
nokkra km inn í Rúmeníu. Var fólk
varað við að fara lengra upp á eig-
in spýtur vegna hættu á hryðjuverk-
um öryggissveitanna.
Endara hvetur páfa til
að framselja Noriega
Panamaborg, Washington. Reuter, Daily Telegraph.
GUILLERMO Endara, hinn nýi forseti Panama, hefúr farið þess á
leit við páfa að sendiráð Páfagarðs í Panamaborg framselji Manuel
Noriega, fyrrum einræðisherra, til að Bandaríkjamenn geti dregið
hann fyrir rétt.
Noriega, sem er eftirlýstur í
Bandaríkjunum fyrir eiturlyfja-.
smygl, leitaði hælis i sendiráðinu
eftir hemaðaríhlutun Bandaríkja-
manna í landinu. Samningaviðræð-
ur standa nú yfir vegna málsins
og erkibiskupinn í Panama, Marcos
McGrath, kvaðst vongóður um að
fulltrúar Páfagarðs, Bandaríkjanna
og Panama fyndu réttláta lausn á
málinu. Vangaveltur eru um að ein-
ræðisherTann fyrrverandi verði
sendur til þriðja ríkisins, til að
mynda Perú, Indlands eða Kúbu,
og réttað verði í máli hans í Banda-
ríkjunum að honum fjarstöddum.
Erkibiskupinn kvaðst hafa áhyggj-
ur af því að slík lausn gæti orðið
til þess að Noriega gerði óskunda
í Panama.
Erkibiskupinn skýrði ennfremur
frá því að sendiherra páfa í Panama
hefði veitt Bandaríkjamönnum
heimild til að ráðast inn í sendiráð-
ið ef til þess kæmi að Noriega eða
fylgismenn hans tækju starfsmenn
þess í gíslingu. Hann lagði þó
áherslu á að engin ástæða væri til
grípa til slíkra aðgerða nú. Af þeim
tuttugu mönnum, sem flúið hefðu
í sendiráðið, hefði aðeins einn verið
vopnaður og hann hefði látið vopn
sín af hendi.
Talið er hugsanlegt að sendiráð
Páfagarðs afhendi panamískum
stjómvöldum Noriega. Guillermo
Endara, forseti Panama, skrifaði
Jóhannesi Páli páfa II bréf, þar sem
hann segir að slíkt geti orðið til
þess að bjarga lífi margra Pan-
amabúa. „Ástandið er nú þannig
að ef Noriega færi úr sendiráðinu
myndu bandarískir hermenn ná
honum, tryggja öryggi hans og að
öllum líkindum draga hann fyrir
rétt í Bandaríkjunum fyrir viðbjóðs-
lega glæpi. Við álítum að þessi
lausn myndi bjarga lífi fjölmargra
saklausra Panamabúa. Noriega hef-
ur fengið marga þeirra til að trúa
því að með svartagaldri sínum og
hrottaskap geti hann ætíð borið sig-
ur úr býtum í viðureigninni við óvini
sína. Það að hann hefur getað leit-
að hælis í sendiráðinu styrkir þessa
trú og hefur hvatt hryðjuverkamenn
úr röðum fylgismanna hans til að
halda áfram glæpastarfsemi sinni,“
Reuter
Bandarískur hermaður í vopnabúri sem fylgismenn Manuels Nori-
ega, fyrrum einræðisherra Panama, yfirgáfú.
segir m.a. í bréfinu.
Islensku skiptinemarnir fimm,
sem dvelja í Panama á vegum AFS-
samtakanna, voru fluttir með
bandarískri herþyrlu frá San Blas-
eyjum, þar sem þeir höfðu verið á
ferðalagi. Þeir gistu í Panamaborg
í nótt og fara til fjölskyldna sinna
i Panama í dag. Þeir koma síðan
til íslands þegar farþegaflug frá
Panama kemst í eðlilegt horf.