Morgunblaðið - 05.01.1990, Síða 25

MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 5. JANÚAR 1990
25
Minning':
Olafur Ingi Jónsson
pren tsmiðjustjóri
Fæddur 29. október 1945
Dáinn 25. desember 1989
Óli Ingi kvaddi okkur að vanda
með brosi á vör og heillaóskum,
þegar við sáum hann síðast. Það
var í septemberlok þegar við héld-
um af landi brott til vetrardvalar.
Þá hafði hann átt í mápaðarlangri
baráttu við sjúkdóm sinn. Meðferðin
hafði lofað svo góðu, en þá versn-
aði honum skyndilega aftur. Lækn-
arnir höfðu gefið honum svo góðar
vonir. Um sumarið hafði hann að
mestu verið heima við, þar sem
hann naut samverunnar við fjöl-
skylduna, vann í garðinum baki
brotnu og dyttaði að húsinu. Hann
dengdi í sig vítamínum og gætti
þess hvað hann setti ofan í sig. „Ég
hef aldrei lifað jafn heilbrigðu lífi,“
sagði hann og gerði að gamni sínu.
Óli tók fréttunum um hinn alvar-
lega sjúkdóm sinn eins og hverjum
öðrum vanda sem hann þyrfti að
leysa. Hann var vanur að takast á
við verkefnin af bjartsýni og já-
kvæðu hugarfari, án tillits til þess
hvort honum þótti þau skemmtileg
eða Ieiðinleg. Þess vegna hóf hann
meðferðina og sjúkdómsleguna með
því markmiði að sigrast á vandan-
um. Óli var því jafn hnarreistur og
fyrr, þegar við sáum hann síðast,
jafn glettinn og lífsglaður og hann
átti vanda til.
Óli Ingi var einn þeirra örfáu
manna sem hægt er að segja um,
að séu gegnheilir. Auk þess var
hann þeim kostum búinn að líta
aðeins á björtu hliðar tilverunnar
án þess að hann slakaði nokkum
hlut á raunsæi sínu. Maður naut
návistar hans, hvort sem var í starfí
eða leik.
Við kynntumst fyrir sjö árum.
Þá var hann kennari í prentiðnaðar-
deild Iðnskólans og ég ritstjóri tíma-
rits hestamanna, Eiðfaxa. Okkur
vantaði góðan fagmann til þess að
vera okkur innan handar með útlits-
teiknun og umbrot. Við Óli höfðum
þá aldrei hist fyrr og því tókum við
hvor öðmm með gát fyrst í stað,
eins og gengur. Eftir fyrsta fund
okkar var það þó ráðið, að við
hæfum samstarfið, með þeim fyrir-
vara þó að Óli gæti aðeins unnið
að þessu á kvöldin og um helgar.
Það kom ekki að sök. Fyrir kom
að við þurftum að grúfa okkur yfir
blaðið áð nóttu til í kaldri og ónota-
legri prentsmiðjunni, ellegar heima
hjá mér eða heima hjá honum vest-
ur á Nesi á ýmsum tímum sólar-
hrings. Óli leysti hinar margvísleg-
ustu umbrotsþrautir án nokkurra
erfiðismuna, — hann var líka lista-
maður í sér og bar útlit blaðsins
þeim gáfum hans oft vitni. Óli hafði
aldrei haft áhuga á hestamennsku.
Þegar við unnum saman, var það
engu að síður svo, að það var eins
og hann hefði engu minni áhuga á
málefnum hestamanna en ég. Oft
skemmtum við okkur yfir sögum
af mönnum og málleysingjum um
leið og blaðið var teiknað og límt
UPP-
Einu sinni sem oftar kom ég
heim til hans snemma á sunnudags-
morgni með fangið fullt af ljós-
myndum og prentuðum dálkum. Ég
sagði honum þá sögu af stóðhesti
sem hafði fengið hjartaslag í miðju
kafi við að fylja hryssu. Óli hló inni-
lega. Siguijón litli, sonur hans,
hlustaði á glettinn á svip. Á þeim
tíma gat sá stutti ekki borið fram
r-hljóðið en notaði 1-ið í staðinn.
„Hvað segirðu, fékk hann hjalta-
slag,“ skaust upp úr Sigutjóni. Upp
frá því var ávallt haft á orði að fjöl-
skyldan fengi hjaltaslag á sunnu-
dagsmorgnum þegar ritstjórinn
knúði dyra.- Umræddan morgun
áttum við mikið verk eftir óunnið
á stofuborðinu og sáum fram á það
að þurfa að liggja yfir því fram á
kvöld. Sirrý fóðraði okkur á kaffi
og brauði, í hádeginu kom hún með
rjúkandi steikina. Og allt virtist
þetta jafnsjálfsagt. Það var eins og
nærvera mín þarna, og umstangið
sem hlaut að bitna á heimilinu,
væri eitthvað sem væri síður en svo
til ama. Börn þeirra Óla og Sirrýar
eru líka gædd þessu sérstaka hug-
arfari, og ber uppeldið sannarlega
dám af foreldrunum. Heimili þeirra
í Sefgörðum hefur alltaf geislað út
frá sér þessum jákvæðu bylgjum.
Samvinna okkar varð að kunn-
ingsskap með tímanum. Reyndar
varð hún æ meiri eftir að Óli varð
prentsmiðjustjóri hjá DV, sem varð
jafnframt til þess að Eiðfaxi var
prentaður þar um skeið. Jóhanna
Sigþórsdóttir, eiginkona mín, starf-
aði sem blaðamaður á DV og hafði
því líka kynnst Óla vel. Samstarf
þeirra var af sama toga og okkar
Óla. Samskipti okkar við heimili
hans héldu áfram eftir að ég hætti
sem ritstjóri Eiðfaxa og Jóhanna
hjá DV, og héldum til starfa í
Þýskalandi. Um svipað leyti var
farið að prenta og vinna blaðið
annars staðar. En þrátt fyrir búsetu
okkar Jóhönnu erlendis og stopular
heimsóknir okkar heim til íslands
var engu að síður ljóst, að við ætt-
um eftir að bralla sitthvað saman
í framtíðinni með þeim Óla Inga
og Sirrý. Við höfðum fyrirhugað
að þau kæmu með okkur í ferðalag
á hestum einhvern tímann þegar
færi gæfist, þau ætluðu meira að
segja að koma hingað til okkar í
vetur, þar sem þau gætu jafnvel
æft sig.
Við höfum skrifast á í haust og
talað saman í síma. Hvorki var að
sjá né heyra, að Óli væri farinn að
sýna á sér einhvern bilbug. í síðasta
bréfi gerði hann að gamni sínu að
vanda og sendi okkur úrklippur úr
DV. Honum þótti nefnilega uppá-
tæki annars ritstjóra síns einkar
skondið, — að skrifa og gefa út bók
um graðhesta og ættir þeirra. Óli
hafði fylgst grannt með umræð-
unni, — og sendi okkur síðan feit-
ustu bitana. Þetta var honum líkt.
Við erum stolt af því að hafa átt
vináttu Óla. Að hafa hann fyrir
hugskotssjónum auðveidar manni
að fást við amstur dagsins. — Minn-
ingin um hann gerir okkur að betri
mönnum.
Okkur þykir miður að þurfa að
vera fjarstödd við útför góðs vinar.
Við hjónin verðum því að láta nægja
að senda Siný og börnunum, Önnu,
Inga Rafni og Siguijóni, okkar inni-
legustu samúðarkveðjur, — en hvað
megna nokkur orð á blaði?
Við sjáumst vonandi heil á Fróni
með hækkandi sól.
Beienbach í Vestur-Þýskalandi,
Hjalti Jón Sveinsson.
Það kom okkur flestum vinnufé-
lögum Ólafs Inga Jónssonar í opna
skjöldu er það fréttist að kvöldi jóla-
dags að hann hefði orðið að lúta í
lægra haldi fyrir þeim þunga sjúk-
dómi sem hann hafði barist við
undanfarna mánuði. Fram á síðasta
dag tók hann lifandi þátt í störfum
okkar og var sífellt að bæta þekk-
ingu sína og miðla okkur af henni.
Það var í skátastarfi sem kynni
okkar Óla Inga hófust fyrir um
þrjátíu árum. Á einu af árlegum
vormótum Hraunbúa í Hafnarfirði
á þessum árum var mér falið verk
sem mér óaði við og efaðist um að
ég myndi klára í tæka tíð. Þá benti
sá sem fól mér verkið á glókoll á
svipuðum aldri og ég var sjálfur
úr hópi Reykjavíkurskátanna og
sagði: „Hann ðli Ingi hjálpar þér“
og slík var samvinna okkar að verk-
inu lukum við löngu fyrir tilsettan
tíma. Ég held að hvorugan okkar
hafi þá rennt grun í að þarna vorum
við að leggja grunninn að þriggja
áratuga samstarfi sem nú hefur
fengið snöggan endi. Fimm árum
síðar hagaði svo til að vinnustaðir
okkar beggja voru í sama húsi,
hann þá nýlega byijaður í prent-
námi hjá Vísi, þar með endurnýjuð-
um við kynnin enn frekar.
Samstarf okkar var enn nánara
sumarið 1971 þegar ég réðst einnig
til Vísis vegna fyrirhugaðrar breyt-
ingar á prenttækni blaðsins. Þegar
ég lít til baka, þá eru dagarnir í
janúar 1972 þegar Blaðaprent hóf
starfsemi sína og dagblöðin fjögur
fóru í offsettprentun, eitt skemmti-
legasta tímabilið á þeim tveimur
áratugum sem ég hef verið þátttak-
andi í mótun prentmiðla. Þar ber
hæst samvinna okkar Óla, oft langt
fram eftir nóttu við að láta hina
nýju tækni við vinnslu blaðanna
ganga upp.
Það er að mínu mati á engan
hallað þótt því sé haldið fram að
Óli Ingi hafi átt stærstan þátt í því
að sú tæknilega bylting í blaðaút-
gáfu, sem breytingin yfir í offset-
prentun dagblaðanna var, hafi
gengið eins vel og raun bar vitni,
enda var Blaðaprent dæmi um vel
heppnað fyrirtæki á sínu sviði í
augum margra útlendinga á þessum
tíma.
Eftir gott samstarf í Blaðaprenti
í nokkur ár skildu leiðir um árabil
og á þeim tíma kenndi Óli Ingi um
tíma nemum í prentlist við Iðnskól-
ann og var vel metinn á þeim vett-
vangi.
Það var síðan lítil tæknileg bilun
eitt kvöld í prentsmiðju Fijálsrar
fjölmiðlunar fyrir fimm árum sem
varð til þess að leiðir okkar Óla
lágu saman á ný og þá kom fram
að hann hafði hug á að skipta um
starfsvettvang. Okkur vantaði
prentsmiðjustjóra og Óli Ingi féllst
á það að taka það viðamikla starf
að sér, þótt hann hefði raunar sett
stefnuna á önnur mið. Þar velti lítil
þúfa góðu hlassi.
Líkt og við stofnun Blaðaprents
tólf árum áður kom það í hlut Óla
Inga að leiða prenttæknilega hluta
þeirrar miklu byltingar sem við á
DV gengum þá í gegnum. Verið
var að taka í notkun nýja tölvu-
tækni við vinnslu blaðsins og þá
kom mikil þekking og reynsla hans
okkur að góðum notum. Undir
stjórn Óla Inga efldist Prentsmiðja
Fijálsrar fjölmiðlunar, tekist var á
við ný verkefni og sífellt verið að
nýta nýja tækni til hagsbóta fyrir
vinnsluna.
Á þessum árum komu mannkost-
ir Óla Inga vel í ljós. Hann var
ekki aðeins góður yfirmaður sinnar
deildar heldur miklu frekar félagi
þeirra sem með honum unnu, ekki
aðeins í prentsmiðjunni heldur einn-
ig allra annarra í okkar mannmarga
fyrirtæki. Hann var óþreytandi við
að afla sér aukinnar þekkingar á
öllu því sem við kom vinnslu blaðs-
ins og nýrri tækni. Fyrir örfáum
vikum sótti hann ráðstefnu til út-
landa þar sem tekið var fyrir eitt
hugðarefna hans, nýjungar í prent-
tækni dagblaða. Slíkur var hugur
hans til að afla sér þekkingar og
miðla henni til okkar hinna þrátt
fyrir veikindin.
Það er okkur vinnufélögunum
þung raun að horfa á bak jafn góð-
um félaga og Óla Inga. Það skarð
sem hann skilur eftir verður ekki
fyllt og langur tími mun líða þar
til fennir í þau spor sem hann skildi
eftir. Við kveðjum góðan dreng með
söknuði og sendum Sirrý og börn-
unum hugheilar samúðarkveðjur.
Jóhannes Reykdal
Það dimmdi í kringum mig þegar
mér barst sú frétt á jólakvöldið að
Óli Ingi væri allur. Auðvitað þurftu
ótíðindin ekki að koma mér á óvart,
fullkunnugt var mér um veikindi
þessa vinar míns. Engu að síður
komu þau eins og kjaftshögg; ég
hafði haldið í vonina um að hann
næði bata. Kannski var það von um
kraftaverk.
Allt í einu hrundi glansinn af
jólunum og það kólnaði í hlýrri stof-
unni. Ég eigraði um húsið, tók kerti
sem stóð í stjaka uppi á skáp og
kveikti á því til þess að gera eitt-
hvað. Hvílík sóun, hugsaði ég og
horfði í logann. Hvílík sóun. Hrifinn
frá fjölskyldunni í .blóma lífsins.
Þessi fjölhæfi öðlingur, rétt rúm-
lega fertugur. Maður sem átti svo
margt ógert. Við, sem áttum svo
margt ógert saman.
Smám saman myndaðist ómur
af stefi í huga mér. Brot úr sálmi.
Ég mundi aðeins brot, en sótti
sálmabókina og fletti. Þarna var
það, þetta vers, úr sálminum fal-
lega: „Ég lifi og ég veit..
Ég dey og ég veit, nær dauðann að ber,
ég dey, þegar komin er stundin,
ég dey, þegar ábati dauðinn er mér,
ég dey, þegar lausnin mér hentust er
og eilífs lífs uppspretta’ er fundin.
Ég las sálminn allan yfir og þetta
vers nokkrum sinnum og leið bet-
ur. Jólin komu aftur, daprari jól en
áður en jól samt, og minningarnar
hrönnuðusí að mér. Minningar eig-
um við sjálf meðan við höfum líf
og hugsun.
Mér er ekki ljóst hvenær ég vissi
fyrst hver Óli Ingi var. En það er
orðið langt síðan. Blaðamennska
og prentiðn eru náskyldar greinar.
Við unnum um skeið í sama húsi
en ekki varð kunningsskapur úr
því. Við hljótum að hafa skipst á
orðum af og til, en mér er það ekki
minnisstætt.
Aftur á móti er mér minnisstæð-
ur atburður nokkrum árum síðar.
Sveitarstjórnarkosningar voru
framundan og það var hringt til
mín utan af landi. Ég var beðinn
að taka prófarkir í Biaðaprenti, lesa
þær og leiðrétta og fylgja þeim eft-
ir í gegnum umbrot morguninn eft-
ir.
Þetta var Ijögurra síðna kosn-
ingablað. Greinarnar voru fimm
talsins og fáeinir smápungar. Ein
greinin var ógurlegur langhundur,
illa settur eftir yondu handriti á
slæmri íslensku. Ég var fram á
nótt að reyna að koma þessu á
mannamál og hugsaði satt að segja
ekkert út í útlitsteikningu. Þess í
stað lagði ég mig seinni part nætur
og mætti með prófarkirnar á réttum
tíma. Verkstjórinn í Blaðaprenti,
Óli Ingi, tók við þeim og spurði:
Hvar er leiátið?" Ég hrökk við og
sá um leið að þarna hafði ég gat-
að. Hins vegar var svo nauða ein-
falt mál að raða þessu saman að í
stað þess að svara benti ég á höfuð-
ið á mér. Óli Ingi setti upp mæðu-
svip, dæsti og sagði: „Ef þetta
væri einhver annar en þú myndi
ég henda þér út.“
Ég man hvað ég varð upp með
mér yfir orðum hans og taldi mér
þau til tekna. Síðar, eftir að ég
kynntist Óla Inga í alvöru, strax
og hann varð prentsmiðjustjóri hjá
Frjálsri fjölmiðlun hf., sá ég rétta
flötinn á þessu. Að hugsa sér að
Óli Ingi henti einhveijum út, jafn-
vel þó að honum mislíkaði við hann!
Tilhugsunin ein kemur mér til að
brosa, meðan ég skrifa þessar línur.
Það er sagt að góður sé hver
genginn. Þar sem Óli Ingi á í hlut
er það sannmæli. Hann er einhver
vammlausasti drengur sem ég man
eftir að hafa kynnst. Norskfædd
vinkona okkar, samstarfsmaður Óla
Inga miklu lengur en ég, orðaði
þetta einstaklega fallega er við
minntumst þessa fallna félaga okk-
ar: „Hann var gæðamaður," sagði
hún, og í rauninni segir það allt sem
segja þarf.
Hann var afbragðs fagmaður og
áhugasamur um starf sitt. Ég hygg
að hann hafi haft meiri áhrif á þró-
un blaðaprentunar á Islandi síðustu
tvo áratugina en flestir aðrir. Hann
vildi hvers manns vandræði leysa
og var alltaf boðinn og búinn til
að hjálpa, til að hlusta á aðra. Ég
get lagt eið út á að ég man ekki
eftir honum í fylu eða reiðum. Þó
fer því fjarri að hann væri geðlaus;
hann þúrfti bara ekki á þeim öfgum
að halda sem við hinir þurfum til
þess að mark sé á pkkur tekið. Það
veldur mér hryggð að eiga ekki von
á að heyra bjarta rödd hans framar
eða dillandi hlátur; hvort tveggja
var meira virði en rassaköst, lunti
og hæðni þeirra sem þannig stjórn-
arhætti hafa tamið sér.
Ég kynntist Óla aðeins á vinnu-. •
stað og þekki því ekki fólkið hans.
Þó veit ég að hann var gæfumaður
í einkalífinu. Það leyndi sér ekki á
svip hans og fasi, ef eitthvað var
minnst á fjölskylduna. Eftir að hann
var orðinn veikur veit ég að áhyggj-
ur hans voru ekki síður af fjölskyld-
unni en af honum sjálfum.
Kannski kynntumst við best sem
einstaklingar eftir að hann var orð-
inn veikur. Hann kom þá oft á
vinnustaðinn þær stundir sem
stálkrumla krabbans linaði heljar-
tak sitt á honum, til að vinna og
til að spjalla. Nú gáfust okkur
stundir sem við hefðum ella farið á
mis við. Þessar stundir eru mér enn
dýrmætari nú þegar Óli Ingi er all-
ur.
í eitt skiptið ræddum við um
dauðann. Þá var raunar létt yfir
Óla Inga. Svo var að sjá sem sjúk-
dómurinn hefði verið sigraður. Að-
eins var eftir að fara í gegnum
ákveðið lækningaferli, sem átti að
vera til enn frekara öryggis, og Óli
ætlaði að fara að koma reglulega
til vinnu hluta úr degi. Við vorum
sammála um að dauðinn sem slíkur
væri ekki það versta sem fyrir
gæti komið. Verra væri að hverfa
frá þeim sem ef til vill þyrftu
manni að halda, en verst af öllu
væri þó að dragast upp fyrir augun-
um á þeim, sjálfum sér og öðrum
ónýtur, og afskræmast þannig að
síðasta minningin væri aðeins um
hryggðarmynd af því sem áður var.
Eg vil trúa því að Óla Inga hafi
verið hlíft við þeirri sorg. Ég vil
trúa því að hann hafi dáið þegar
dauðinn var honum ábati, eins og
segir í sálminum, þegar lausnin var
honum hentust, að hann hafi fund-
ið uppsprettu eilífs lífs.
Ég bið guð að líkna ástvinum
hans og gera sprg þeirra fallega.
Sigurður Hreiðar
Á haustin snjóar ekki aðeins
nemendum inn í skólana, heldur líka
kennurum. Sumir nýir kennarar
hafa stuttan stans, aðrir ánetjast
skólanum ævilangt. Haustið 1977
kom Ólafur Ingi Jónsson til starfa
við Bókiðnadeild Iðnskólans í
Reykjavík. Hann var ungur og
áhugasamur og reyndist afar góður
fagmaður, hvort sem um iðnina eða
kennsluna var að ræða. Hann lauk
réttindanámi í KHÍ 1982, auk þess
sem hann sótti ýmis námskeið í
iðngreininni. ^
Um það leyti sem hann hóf störf
í IR stóðu fyrir dyrum breytingar
á kennslu í bókiðnaðardeildinni í
þá veru að fagbókleg kennsla jókst
að mun. Auk verklegrar kennslu tók
Óli Ingi að sér kennslu í flestum
þessara nýju greina og varð að
byija frá grunni með skipulag
kennslu og námsgagnagerð þessara
áfanga og er ,óhætt að segja að
þeir sem við tóku hafi notið góðs
af frumheijavinnunni.
Hann hafði einstaklega gaman
að kennslunni og naut sín vel við
hana, þar var hann á réttri hillu.
En það er gömul og ný sorgarsaga
að kjör kennara hafa hrakið margan
góðan manninn frá skólunum og -
1983 hvarf Óli Ingi aftur til starfa
í prentiðnaðinum. Góðu heilli naut
bókiðnadeildin krafta hans áfram
því hann sat í fræðslunefnd og
sveinsprófsnefnd. Mikið starf er að
baki í- fræðslunefndinni en meira
þó framundan og verður ekki það
sama þegar Óla Inga vantar. Hann
bjó yfir víðtækri þekkingu á sögu-
legum og fræðilegum þáttum prent-
verks og bókbands og viðaði auk
þess að sér upplýsingum um nýj-
ungar í faginu.
Hann var glaðbeittur, hressilegur
og hlýr, virtur af nemendum og
samverkamönnum. Hans er sárt
saknað og sæti hans vandfyllt. Við
sendum ástvinum hans innilegar
samúðarkveðjur.
Frá kennurum
Bókiðnadeildar IR.
Fleirri minningargreinar
birtast um Ólaf Inga
Jónsson í næstu blöðum