Morgunblaðið - 23.01.1990, Blaðsíða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 23. JANÚAR 1990
Stjórnmálin 1990
eftirStefán
Valgeirsson
Síðarigrein -
Árið 1990 verður ár kosninga og
uppgjörs í þjóðmálum. Líklegt er
að til alþingskosninga komi á því
ári. Allir flokkar á Alþingi nema
Kvennalistinn og Frjálslyndir hægri
menn hafa átt aðild að ríkisstjórn-
um það sem af er kjörtímabilinu
og það verður að segjast eins og
er að árangurinn er hraklegur.
Hörð hægri stefna ríkisstjómar
Þorsteins Pálssonar keyrði hér allt
í strand og beið algjört skipbrot.
Ríkisstjóm Steingríms Hermanns-
sonar hefur ekið í sömu hjólförum
í veigamiklum málum eins og
vaxtamálum, skattamálum og
kvótamálum, þrátt fyrir aðra yfir-
lýsta stefnu málefnasamnings. Má
án efa rekja það getuleysi til af-
stöðu kratanna til þessara_ mála.
Afleiðingarnar þekkja allir. Áfram-
haldandi áföll í atvinnu- og þjóðlíf-
inu öllu sem leitt hafa af sér fólks-
flótta, afturför og stóraukið mis-
rétti. Dýr neyðarúrræði hafa bjarg-
að nokkru en vaxtaokur og skatt-
heimta sem miðar að því að ná sem
mestum tekjum af láglauna- og
miðlungstekjufólki en hlífa hátekju-
mönnum og fjármagnseigendum
koma í veg fyrir þjóðlífsbata.
Ekkert bendir til þess að Alþingi
sem nú situr breyti veruiega þeirri
stöðu á næstu misserum og fólk
hlýtur að binda helst vonir við að
kjósendum takist í kosningum að
hrinda af sér oki óheyrilegs fjár-
magnskostnaðar og flokksfjötrum
valdaaðila, sem ráðið hafa mestu
hér á landi síðustu áratugi. Það
felst í því lítil virðing á dómgreind
almennings að kenna ríkisstjórnina
við jafnrétti og félagshyggju á sama
tíma og misréttið eykst á ýmsum
sviðum.
S veitar slj órnar kosningar
í sveitarstjórnarkosningum eru
sérmálefni einstakra byggðarlaga
auðvitað höfuðmál en kosningamar
sem heild hljóta að mótast af þeim
mikla mun sem sveitarfélög og
þegnar þeirra búa við. Smærri sveit-
arfélögin og þau sem fjær eru höf-
uðborgarsvæðinu búa við allt aðrar
aðstæður en Reykjavík. Reykjavík
virðist hafa afl til þess að leysa
mörg mál vel en hefur samt fjár-
magn til að leggja í rándýr bruðl-
ævintýri. Mörg önnur sveitarfélög,
einkum úti á landi, ráða ekki við
þau verkefni sem þeim eru falin og
hafa að óbreyttum lögum enga
möguleika til þess að leysa eins og
sveitarfélögin á höfuðborgarsvæð-
inu, eða búa þegnum sínum sam-
bærilega þjónustu.
Alþingi og ráðherrar sveitar-
stjórnarmála hefðu auðvitað átt að
hafa forustu um að tryggja jafn-
ræði sveitarfélaganna og þegna
þeirra en það hefur brugðist. Þeir
sem bjóða sig fram til sveitarstjórn-
arstarfa verða að krefjast þess að
forsendur starfa þeirra séu sam-
bærilegar í öllum sveitarfélögum.
Kosningabaráttan hlýtur að mótast
að því að frambjóðendur í sveitarfé-
lögum landsbyggðarinnar krefjist
jafnréttis í sveitarstjómarmálum
sem í öðrum málum. Og raddir
þeirra frambjóðenda sem ekki
treysta sér til að taka undir jafn-
réttisviðhorf landsbyggðarfólks
munu þykja hjáróma og litið verður
á þá sem merkisbera misréttis.
Gera verður ráðstafanir í fjöl-
mörgum málum til að sveitarfélög
í hverri byggð geti unnið saman
og boðið atvinnutækifæri og aðra
aðstöðu sambærilega við það sem
er í sveitarfélögunum á höfuðborg-
arsvæðinu.
Meðal grundvallaratriða í þeirri
stefnumótun hljóta að verða atriði
sem miða að jöfnun atvinnutæki-
færa í sveitarfélögunum svo sem
byggðakvótar í sjávarafla og land-
búnaði, bættar samgöngur milli
byggðarlaga þannig að fámennir
staðir sem nú eru einangraðir geti
leyst málefni sveitarfélaganna í
samstarfi. Jarðgöng og aðrar vega-
bætur sem tryggja stöðugar sam-
göngur á milli nágrannabyggðanna
eru lágmarksaðgerðir til að mögu-
legt sé að leysa mál þeirra sæmi-
lega. Skipulagðar og tíðar almenn-
ingssamgöngur við helstu þjónustu-
kjarna í hverri byggð eru mannrétt-
indamál þeim sem ekki eiga einka-
bifreið. Möguleika byggðar úti á
landi til þess að selja ferskar afurð-
ir tii útlanda verður að bæta með
Stefán Valgeirsson
„Samtök jafhréttis og
félagshyggju munu
vinna að því að jafna
lífsaðstöðuna og draga
verulega úr launamun
í þjóðfélaginu.“
gerð flugvalla fyrir millilandavélar
í hveijum landshluta og með góðum
tengingum byggða við þá. Verðlag
opinberra stofnana sveitarfélag-
anna eða annarra á mikilvægri
þjónustu svo sem raforku og hita
verður að jafna. Kostnað við þjón-
ustu síma verður einnig að jafna
strax. Tekjuöflun sveitarfélaganna
verður að jafna og bæta þannig að
þau hafi öll sömu möguleika á að
leysa verkefni sín svo sem að starf-
rækja fjölskylduvernd þar með
talda umönnun barna, og önnur
mál t.d. varðandi landvernd og
mengun. Raunhæf byggðastefna er
óframkvæmanleg í nútímaþjóðfé-
lagi nemá þessi skilyrði séu fyrir
hendi.
Höfuðborgarsvæðið verður að
taka tillit til að það hefur verið og
er þjónustusvæði landsins alls og
aflar tekna og byggist upp sem
slíkt.
Það þarf samstöðu
Mér heyrist á fjölmörgu lands-
byggðarfólki að því sé ljóst að von-
laust sé að ná fram jafnrétti í gegn-
um það valdakerfi, þá stjómmála-
flokka, sem deilt hafa völdum að
undanförnu. Svipaða afstöðu heyri
ég einnig á höfuðborgarsvæðinu
aðallega frá mennta- og lágtekju-
fólki. Sé þetta orðin nokkuð almenn
skoðun ætti það ekki að vefjast
fyrir neinum að menn ná ekki rétt-
arbótum nema þeir séu tilbúnir að
sækja þær sjálfir. Vilji og víðtæk
samstaða, er það sem skiptir máli.
Samtök jafnréttis og félags-
hyggju munu vinna að því að jafna
lífsaðstöðuna og draga verulega úr
launamun í þjóðfélaginu. Við erum
tilbúin að mynda samstöðu með
þeim sem vilja ná slíkum breyting-
um fram.
Ég vil þakka þeim fjölmörgu sem
hafa haft samband við mig á liðnu
ári, hvatt mig til baráttu og leið-
beint mér í fjölmörgum málum.
Margir hafa lýst yfir áhuga á að
ná fram víðtækri samstöðu um
stefnu okkar Samtaka fyrir næstu
alþingiskosningar. Slíka afstöðu
met ég mikils.
Ég óska öllum landsmönnum
góðs gengis á árinu og vona að
aukið réttlæti náist fram, í víðustu
merkingu þess orðs.
Höfundur er alþingismaður.
Bréf til Kópavogsbúa um
prófkjör sjálfstæðismanna
* 00
eftirArna Ornólfsson
Hinn 3. febrúar nk. efna sjálf-
stæðismenn í Kópavogi til prófkjörs
um val 6 efstu manna á framboðs-
lista Sjálfstæðisflokksins við bæjar-
stjómarkosningarnar, sem í hönd
fara í vor. Val þessara manna þarf
að vanda, 20 hafa gefið kost á sér
í prófkjörið.
Sjálfstæðisf lokkurinn hefur verið
í minnihluta 3 síðustu kjörtímabil,
1982-’86 vantaði bara einn bæjar-
fulltrúa til að hafa meirihluta en
nú tvo. Nú eftir 12 ára stjórn vinstri
manna í Kópavogskaupstað er fjár-
málum bæjarins svo komið, að allt
er á heljarþröm, allt sem unnið
hefur verið í gatnagerð o.fl. á veg-
um bæjarins hefur verið gert fyrir
Föðursystir bræðra minna, sam-
mæðra, sem látnir eru, stendur á
vegamótum. Guðmunda Elíasdóttir
óperusöngkona frá Bolungavík,
Vesturgötu 26B hér í borg, er sjö-
tug í dag. Með þakklæti í huga á
þessum hátíðisdegi í Iífi Guðmundu
lít ég örlítið til fortíðar.
Foreldrar hennar voru hjónin
Elías Þórarinn Magnússon formað-
ur og útgerðarmaður í Bolungavík
og Sigríður Jensdóttir húsmóðir og
saumakona. Systkini Guðmundu
eru 15 lífs og liðin. Á bemskuheim-
ili hennar var engin skemmtun höfð
í eins miklum hávegum og söngur.
Móðir hennar sem ég reyndar kall-
aði „ömmu“ var mjög söngelsk og
unni söngnum hugástum, hafði
meðfædda raddfegurð. Hólskirkja í
Bolungavík naut góðs af söngrödd
hennar. Það er því ekki undarlegt
að Guðmunda legði fyrir sig söngn-
ám.
Mínar fegurstu minningar frá því
lánsfé, eilíf skuldabréf og víxlar,
sem falla á næsta kjörtímabili. Því
þurfum við að velja til forystu menn,
sem hafa gott vit og reynslu af fjár-
málum.
Einn þeirra, er gefa kost á sér,
er Richard Björgvinsson. Hann hef-
ur átt sæti í bæjarstjórn og að
mestu í bæjarráði undanfarin 4
kjörtímabil, hann er sá maður, sem
mesta og besta þekkingu hefur á
málefnum bæjarins. Hann hefur t.d.
átt stóran þátt í mörgum mikilvæg-
um samningum, sem bærinn hefur
þurft að gera á undanfömum árum,
mætti þar t.d. nefna kaupin á landi
Fífuhvamms og skólasamninginn
svonefnda 1983.
Richard er sá maður, sem mest
og best hefur unnið Sjálfstæðis-
að hlusta á útvarpið á æskudögum
mínum var að heyra Guðmundu
syngja, sem ég hef mestar mætur
á íslenzkra ópemsöngvara, *þá
fannst mér sönglistin ná hámarki
sínu, þegar heimili mitt fylltist af
þessari fögm rödd, tilgerðarlaus.
Hver man ekki hin d^áðu kvæði
„Hvað er svo glatt“, „ísland far-
sælda frón“, „Þú stóðst á tindi
Heklu hám“, „Fanna skautar" og
„Nú er vetur úr bæ“. Ég get ekki
með orðum lýst, hvað hrifinn ég
var að heyra Guðmundu syngja í
útvarpinu; sem hafði rík og víðtæk
áhrif á mig. Snemma fór Guðmunda
utan að nema söng og hefur búið
erlendis langdvölum og sungið við
hin frægustu ópemhús, en hún er
nú komin úr víking, með þekkingu
og andlegu auðgi hefur hún kennt
söng hér heima sín síðari árin.
Snemma giftist Guðmunda, Hen-
rik Knudsen, miklum listamanni,
gullsmið af beztu gerð, en leiðir
flokknum hér í Kópavogi að öðmm
ólöstuðum. Hann var í stjórn Sjálf-
stæðisfélags Kópavogs frá
1966-’74, formaður 73-74. Formað-
ur fulltrúaráðsins 1977-’87 í tíu ár,
á þeim árum jókst fylgi flokksins
hvað mest. Ég var þá gjaldkeri
f lokksins, okkar samstarf var mjög
náið og bar aldrei skugga þar á. Á
þeim áram stofnuðum við ásamt
fleirum Þorra hf., sem verið hefur
lyftistöng flokksins í húsnæðismál-
um, en einsog kunnugt er á f lokkur-
inn 3ju hæðina, rúmlega 300 fer-
metra að stærð, að Hamraborg 1.
Richard hefur gegnt mörgum
trúnaðarstörfum fyrir Kópavog og
sveitarfélögin á höfuðborgarsvæð-
inu, hann var í stjóm samtaka
þeirra og formaður þar, einnig í
þeirra skildu, því miður. Börn þeirra
eru þijú. Bergþóra Lee, f. 1944,
d. 1946; Hans Albert flugmaður í
Lúxemborg, f. 1947; Ellen Sif, f.
1950, húsmóðir í Reykjavík.
Seinni maður Guðmundu var
Sverrir Kristjánsson sagnfræðing-
ur, en hann er látinn.
Ég sendi elskulegri frænku minni
og mágkonu móður minnar hug-
heilar óskir.
Helgi Vigfusson
Árni Örnólfsson
„Ég skora á ykkur og
aöra Kópavogsbúa, sem
vilja taka þátt í próf-
kjöri Sjálfstæðisflokks-
ins, að kjósa Richard
Björgvinsson í fyrsta
sæti listans.“
stjórn Launanefndar sveitarfélag-
anna og formaður þar, formaður
umsjónarnefnda leigubifreiða bæði
á höfuðborgarsvæðinu og á Suður-
nesjum, hann hefur einnig verið
eini fulltrúi Kópavogs í fulltrúaráði
Sambands ísl. sveitarfélaga frá
1982.
Á vegum bæjarins var hann end-
urskoðandi bæjarreikninga frá
1966 þar til hann tók sæti í bæjar-
stjórn, í bæjarráði hefur hann átt
sæti frá 1975 utan eitt ár og var
formaður þess 1976—77, setið í
skólanefnd, stjórn heilsugæslu-
stöðvar Kópavogs og Sparisjóðs
Kópavogs auk fjölda annarra
nefnda. Af ofangreindu er ljóst að
maðurinn er vel til forystu fallinn
og er ólatur til verka, þeirra sem
honum em falin.
Margir hafa Ieitað til Richards
um lausn sinna mála, bæði á vegum
bæjarins og mannlegra samskipta
og hefur hann gert sitt til að leysa
úr vandamálum fólks. Hafi hann
ekki getað leyst málið hefur hann
sagt viðkomandi hvers vegna það
var. Richard er fastur fyrir um fjár-
mál bæjarins eða annarra sem hann
er umboðsmaður fyrir, hann vill
fara vel með fé sérstaklega annarra.
Pólitískir andstæðingar okkar
hafa hamrað á því í hita stjórn-
málanna fyrir kosningar, að Ric-
hard sé svo ósamvinnuþýður, að
ekki sé hægt að vinna með honum.
Hver er staðreyndin? Þegar hita
leiksins er lokið hafa þeir andstæð-
ingar hans alltaf leitast við að hafa
Richard með í afgreiðslu mikil-
vægra mála. Nú hef ég heyrt þær
raddir úr röðum okkar eigin f lokks-
manna, að ekki þýði að styðja Ric-
hard til framboðs því andstæðingar
okkar geti ekki unnið með honum
ef til samstarfs þurfi að koma.
Þetta er vægast sagt léleg pólitík,
lágkúrulegur hugsunarháttur, vit-
andi það, að andstæðingar beija
fastast á sterkasta manninum. Þeir
flokksbræður mínir, sem þannig
glíma, falla á sjálfs síns bragði, og
ættu hvergi nærri pólitískri glímu
að koma.
Sjálfstæðismenn í Kópavogi við
skulum sameinast um að gera lista
flokksins sterkan. Nú er möguleiki
á góðri kosningu, jafnvel meiri-
hluta.
Ég skora á ykkur og aðra Kópa-
vogsbúa, sem vilja taka þátt í próf-
kjöri Sjálfstæðisflokksins, að kjósa
Richard Björgvinsson í fyrsta sæti
listans.
Höfundur er starfsmaður
Sparisjóðs Kópavogs.
Jón Baldvin og
Olafur Ragnar
„í nýju ljósi“
KALDA stríðið búið — hvað tek-
ur við? er heiti opins ftindar sem
Birting, félag jafnaðar- og lýð-
ræðissinna, heldur í kvöld,
þriðjudagskvöld, með Jóni Bald-
vin Hannibalssyni og Olafi
Ragnari Grímssyni.
Umræðuefni fundarins verða ný
stjórnmálaviðhorf á breyttum
tímum heima og erlendis. Fundur-
inn hefst um kl. 20.30 og fundar-
stjóri verður Ævar Kjartansson,
útvarpsmaður.
Aímæliskveðja:
Guðmunda Elíasdótt-
ir óperusöng’kona