Morgunblaðið - 23.01.1990, Blaðsíða 2

2
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 23. JANÚAR 1990
Utanríksmálanefiid Alþingis:
Hart verði brugðizt við
ólöglegum laxveiðum
UTANRÍKISMÁLANEFND Alþingis hefiir samþykkt bókun, þar sem
því er beint til stjórnvalda að hart verði brugðizt við ólöglegum lax-
veiðum erlendra skipa skammt utan landhelgi okkar. Bókun þessi er
samþykkt í kjölfar þess, að rétt utan landhelginnar varð í síðustu viku
vart tveggja báta að laxveiðum og vitað var um þann þriðja á leið-
inni. Hins vegar sást ekkert til bátanna í flugi Gæzlunnar yfir svæðið
í gær.
I bókun utanríkismálanefndar
segir ennfremur: „Leitað verðis sam-
vinnu við viðeigandi ríki um að koma
lögum yfir sökudólgana hvar sem
til þeirra næst. Landhelgisgæzlunni
verði falið að fylgjast með skipunum
og afla nauðsynlegra upplýsinga um
veiðar þessar."
Landhelgisgæzlan flaug yfir
svæðið, þar sem bátarnir sáust áður
en brældi undir lok vikunnar, en
þeir fundust ekki, þrátt fyrir vand-
aða leit. Þeir hafa ekki komið fram
annars staðar svo vitað sé, en áfram
verður reynt að fylgjast með þessu
veiðisvæði eftir því sem veður leyf ir.
Morgunblaðið/Ámi Sæberg
Það var mikið um að vera hjá ríkissáttasemjara í gær vegna viðræðnanna og viðbúið að svo verði einn-
ig næstu daga. ________________
Ef lífeyrisgreiðslur skerða ekki tekjutryggingu;
Kostnaðarauki ríkisins 200
millj. fyrir hverjar 5.000 kr.
FORUSTUMENN Alþýðusambands íslands og Vinnuveitendasambands
íslands sátu á fúndi hjá ríkissáttasemjara í gærkvöldi og reyndu að
komast að samkomulagi um mögulegan ramma kjarasamnings sem
gengið verður út frá í viðræðum við ríkisvald, viðskiptabanka og Stétt-
arsamband bænda um þá þætti sem að þessum aðilum snúa. Var unnið
að því að setja upp nokkur möguleg dæmi um þróun verðlags og kaup-
máttar miðað við tilteknar forsendur og vonast til að þeirri vinnu lyki
í gærkvöldi eða nótt.
Samningafundurinn hófst klukkan
14 í gær og hafði samninganefndun-
um verið skipt í níu vinnuhópa tii
þess að fara yfir afmarkaða efnis-
þætti. Hópamir fjalla um niður-
færslu vöruverðs, lífeyrissjóðamál,
kaupmátt lægstu laúna, kaupmáttar-
tryggingu, vaxtamál og láns-
kjaravísitölu, ríkisábyrgð á launum,
desemberuppbót, starfslok og félags-
Slasaðist
í árekstri
STÚLKA slasaðist nokkuð í
árekstri á Álftanesvegi á sunnu-
dag. Hún missti vald á litlum
fólksbíl sem hún ók í krappri
beygju á hálum veginum skammt
vestan við Engidal.
Við það rann bíllinn á jeppa sem
ekið var í gagnstæða átt. Stúlkan
var flutt á sjúkrahús. Fólk í jeppan-
um mun ekki hafa sakað. Bílarnir
skemmdust báðir. Fólksbíllinn er tal-
inn gjörónýtur.
legt húsnæði. Fundum í flestum hóp-
unum var lokið á sjöunda tímanum
og hafa þeir verið boðaðir að nýju
til fundar klukkan 14 í dag.
Hópurinn sem fjallar um lífeyris-
mál ræddi við heilbrigðis- og trygg-
ingaráðherra í gær um skerðingu
tekjutryggingar vegna tekna úr
lífeyrissjóðum og hugmyndir um
breytingu á fyrirkomulagi þjónustu
heimilislækna og sérfræðinga sem
rætt hefur verið um í fjölmiðum að
undanförnu. Þóttu undirtektir ráð-
herra dræmar, en reiknað hefur ver-
'ið út að hverjar fimm þúsund krónur
tekjutryggingar sem verði óháðar
tekjum úr lífeyrissjóði kosti ríkissjóð
200 milljónir í auknum útgjöldum.
Gert er ráð fyrir að málið verði tek-
ið upp í viðræðum við formenn stjórn-
arf lokkanna, þegar önnur atriði sem
ræða þarf við ríkisstjómina hafa
skýrst.
í viðræðunum að undanförnu hef-
ur verið varpað fram ýmsum hug-
myndum um leiðir að því markmiði
að viðhalda kaupmætti launa við eins
lágt verðbólgustig og kostur er á.
Ákvæði eru um tvisvar sinnum 1,5%
hækkun launa í kjarasamningi
Bandalags háskólamenntaðra ríkis-
starfsmanna og miðað við þá hækkun
í samningnum er talið að verðbólga
geti verið á bilinu 5-5,5%. Kaup-
máttur á árinu öllu yrði þá svipaður
og í desember síðastliðnum, en kaup-
mátturinn í desember 1990 yrði
1,5-2% lægri en í desember 1989,
samkvæmt útreikningum ASI.
Alþýðusambandið hefur varpað
fram þeirri hugmynd að vinnuveit-
endur greiði iðgjöld til lífeyrissjóða
að fullu, en það þýddi 1,6% launa-
hækkun vegna þess að skattgreiðslur
launþega spöruðust með því móti.
Samkvæmt heimildum Morgunblaðs-
ins er engin samstaða um innf lutning
á kjúklingum, eggjum og smjörlíki,
sem er einn möguleiki sem nefndur
hefur verið. Gerð er krafa um að
búvöruverð haldist óbreytt út árið
og bændur taki það á sig, enda hafi
laun þeirra hækkað meira en ann-
arra á síðasta ári. Þá er einnig rætt
um að lægra virðisaukaskattstigið
nái til fleiri vörutegunda en nú er,
auk annarra atriða.
Sjá ennfremur greinargerð ASÍ
vegna viðræðnanna á miðopnu.
Reykjavík:
911skráð-
iránatvinnu
ATVINNULAUSUM á skrá í
Reykjavík fjölgaði um 98 það
sem af er janúar og eru nú
samtals 911 skráðir atvinnu-
lausir hjá Ráðningarskrif-
stofú Reykjavíkurborgar en
á sama tíma í fyrra voru 627
skráðir atvinnulausir.
Af þeim 911, sem skráðir eru
atvinnulausir eru 548 karlar og
363 konur. Þar af eru 80 ör-
yrkjar, 47 karlar og 33 konur.
Að sögn Gunnars Helgasonar
forstöðumanns Ráðningarskrif-
stofu Reykjavíkurborgar, er
stærsti hópur atvinnulausra
verkamenn eða 236,177 karlar
og 59 konur. Næstir eru versl-
unarmenn 227, þar af 76 karlar
og 151 kona.
Að sögn Óskars Hallgríms-
sonar deildarstjóra í félags-
málaráðuneytinu, höfðu borist
tilkynningar um 800 til 900
uppsagnir starfsfólks á síðustu
mánuðum ársins 1989, sem
reikna má með að taki gildi á
tímabilinu janúar til mars á
þessu ári.
Stóra kókaínmálið:
Dómari ákveður að víkja
sæti vegna fyrri afskipta
ÁSGEIR Friðjónsson sakadómari
í ávana- og fíkniefnamálum hefúr
úrskurðað að sér beri að víkja
sæti við dómsmeðferð stóra kóka-
ínmálsins svokallaða á þeirri for-
sendu að það sé að jafnaði ekki í
samræmi við ákvæði 1. mgr. 6.
gr. Mannréttindasáttmála Evrópu
að dómari taki þátt í dómsmeð-
ferð máls, hafi hann áður byggt
ákvörðun um gæsluvarðhald á því
að líklegt verði að teljast að brot
viökomandi manns varði að
minnsta kosti 2 ára fangelsi. Telur
Ásgeir að sér sé samkvæmt því
rétt að víkja þótt sú niðurstaða
fari í bága við réttarvenjur og
framkvæmd hérlendis og að við
afskipti hans af málinu hafí verið
farið í hvívetna að gildandi lögum.
Ákæruvaldið hefúr kært úrskurð
þennan til Hæstaréttar.
Landsbankí íslands fer frarn á
greiðslu afiirðalána af skreið
Nígerísk skuldabréf ekki fysileg sem greiðsla, segir Sverrir Hermannsson
BANKASTJÓRN Landsbankans hefiir sent skreiðarframleiðendum í
viðskiptum við bankann bréf þar sem þeir eru beðnir að greiða upp
afurðalán á skreið frá árunum upp úr 1980 eða semja um greiðslu á
þeim. Framleiðendur eru margir óánægðir með bréf þetta og telja það
brot á samkomulagi um að lánin yrðu ekki innheimt, fyrr en í ljós
kæmi hvort greitt fengist fyrir útflutninginn og þá með hvaða hætti.
Már Hallgrímsson, forstöðumaður árið 1986 að mestu leyti og ekki
afurðalánadeildar Landsbankans,
sagðist í samtali við Morgunblaðið,
lítið geta tjáð sig um málið. Bréfið
hefði verið sent skuldunautum sam-
kvæmt ákvörðun bankastjómar, en
þar er þeim gef inn kostur á samning-
um um greiðslu og beðnir að gera
grein fyrir stöðu sinni innan eins og
hálfs mánaðar. Þetta sé þó gert til
að þrýsta á niðurstöðu í málum þess-
um. Skreiðin hafi verið flutt utan
fengizt greidd. Oft hafi verið talað
um einhveijar ráðstafanir stjórn-
valda til úrbóta jafnframt þvi, sem
útflytjendur vinni að því að kappi
að fá greitt fyrir skreiðina. Opinber
nefnd íslenzkra embættismanna hafi
á sínum tíma farið til Nígeríu til að
vinna að málinu, en lítið virðist koma
af greiðslum.
Hér er fyrst og fremst um að
ræða afurðalán af skreið, sem fór
utan á vegum íslenzku umboðssöl-
unnar og Sameinaðra framleiðenda
með flutningaskipinu Horsham.
Engin greiðsla hefur enn borizt fyrir
þann farm, sem var um 60.000 pakk-
ar. En einnig er um að ræða skreið,
sem flutt var utan á vegum vegum
Skreiðarsamlagsins. Fulltrúar þess-
ara útflytjenda eru nú að vinna að
innheimtu skreiðarskuldanna, en
mögulegt kann að vera að þær fáist
greiddar með ríkisskuldabréfum með
tryggingu frá Seðlabanka Nígeríu.
Sambandið tók fyrir nokkrum miss-
erum slík bréf upp í greiðslu og
keypti Landsbankinn bréfin af því á
nafnverði, þrátt fyrir að gangverð
væri mun lægra. Því finnst framleið-
endum innan vébanda annarra út-
f lutningssamtaka að fái þeir skulda-
bréf af þessu tagi sem greiðslu, beri
bankanum að taka þau sem greiðslu
á nafnverði.
Sverrir Hermannsson, bankastjóri,
sagðist í samtali við Morgunblaðið
lítið vilja tjá sig um þann möguleika
að nígerísk skuldabréf yrðu tekin
sem greiðsla. Hefði bankinn gert svo
áður, hefði það verið fyrir hans tíma
og því þekkti hann ekki með hvaða
hætti það hefði verið gert. Hins veg-
ar teldi hann slík bréf ekki fýsilega
greiðslu. Bankinn vildi fá þessar
skuldir greiddar í reiðufé eða greiðslu
tryggða á viðunandi hátt.
í 20 tilvikum hefur sakadómur í
ávana- og fíkniefnamálum haft af-
skipti af máli þessu á rannsóknar-
stigi. Kveðnir hafa verið upp gæslu-
varðhaldsúrskurðir, meðal . annars
yfir manni sem sat frá maí til nóvem-
ber í haldi en neitaði staðfastlega
öllum sakargiftum. „Stóra kókaín-
mlaið“ svokallaða snýst sem kunn-
ugt er um ætlaðan innflutning og
sölu á einu kílói af kókaíni, meira
magni en áður hefur orðið uppvíst
um smygl á hingað til lands. Með
tveimur ákærum hafa 8 menn verið
ákærðir vegna málsins, 3 vegna inn-
f lutnings en 5 vegna dreifingar inn-
anlands. Alls voru 23 á kæruskrá.
Með nýsettum lögum veitti Alþingi
heimild til að fjölskipaður dómstóll
færi með málið.
í úrskurði Ásgeirs Friðjónssonar
segir að öll afskipti hans af málinu
hafi verið lögbundin, eðlileg og óhjá-
kvæmileg. Úrskurðurinn er mjög
ítarlegur og byggður meðal annars
á könnun á nýlegum niðurstöðum
danskra dómstóla, mannréttinda-
nefndar Evrópu og Mannréttinda-
dómstóls Evrópu um hliðstæð álita-
efni. Þar hefur það að sakadómari,
sem kveðið hefur upp gæsluvarð-
haldsúrskurð yfir manni á þeim
grundvelli að líkur séu á að viðkom-
andi hafi gerst sekur um brot sem
varði fangelsi í ákveðinn tíma, taki
jafnframt þátt í dómsmeðferð ekki
talist samrýmast ákvæðum mann-
réttindasáttmála Evrópu um að sak-
aður maður njóti réttlátrar og opin-
berrar rannsóknar innanhæfilegs
tíma fyrir óháðum , óhlutdrægum,
lögmæltum dómstóli.