Morgunblaðið - 25.02.1990, Qupperneq 2

2 C
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 25. FEBRÚAR 1990
"•“•■Æsr
AU.ÝDOBIAB
Þ°rvaldsdótt-
fráOHnIeÍku
^áOrieansfíHeiO
sibragogvíða
imann, bastarð-
f^akarlSsJk°u7^)-Tekst
ag-og- víða erle/kurermannsins
vekM vonir umTðbT TÍ þeim
TTT*úrik befuvst
op-'v^ndaðnám
°gviðhmn besta
undanföi
eftir Jóhönnu Ingvorsdóttur/myndir: Sverrir
Vilhelmsson.
YNGSTA KYNSLÓÐ leikstjóra þreyt-
ir frumroun sína með sex reynd-
ustu leikurum Þjóðleikhússins ó
næstunni í dagskró sem fengið
hefur heitið „Stefnumót“. Stefnu-
mót samonstendur af sjö örstutt-
um leikritum eftir nokkra merkis-
höfunda, sem sumir hafa aldrei
verið kynntir fyrir íslenskum leik-
húsgestum. Stefnumót verður
frumsýnt föstudaginn 2. mars og
mó segja að uppfærslan sé hluti
af afmælishaldi Þjóðleikhússins,
sem verður 40 óra þann 20.
apríl. Hótíðarhöldum í tilefni þess
hefur verið frestað þarsem við-
gerð ó húsinu stendur fyrir dyr-
um. Tveir leikendanna í Stefnu-
móti, þeir Bessi Bjarnason og
Rúrik Haraldsson, hættu í veíur
sem fastróðnir leikarar við húsið
og fóru ó eftirlaun, en hinir fjór-
ir voru með í opnunarsýningum
hússins og eiga því 40 óra starfs-
afmæli, þau Baldvin Halldórsson,
Bryndís Pétursdóttir, Herdís Þor-
valdsdóttir og Róbert Arnfinnsson.
Leikstjórar Stefnumóts eru fjórir
talsins, allf ungt fólk sem nýlega
hefur lokið sérnómi í leikstjórn.
Vænta mó að þessir ungu leik-
stjórareigi eftirað lóta mikið
til sín taka í framtíðinni. Hlín
Agnarsdóttir hefur yfirumsjón með
dagskrónni, en með henni starfa
leikstjórarnir Asgeir Sigurvalda-
son, Ingunn Ásdísardóttir og
Sigríður M. Guðmundsdóttir.
Við mæltum okkur móf við fimm
af þessum leikurum, en só sjötti,
Baldvin Halldórsson só sér það
ekki fært.
„EINU SINNI dreymdi mig um að verða skipstjóri á stóru
farþegaskipi eða á litlum lóðs,“ segir Rúrik Haraldsson. Rúrik
fæddist í Vestmannaeyjum 14. janúar árið 1926. Eins og Vest-
manneyingum er tamt, kom hann nálægt sjómennsku, fór
meira að segja á síldveiðar í samfellt fjögur ár. Sextán ára
gamall fór hann til Réykjavíkur og settist á skólabekk í Versl-
unarskólanum. Eftir stutta viðdvöl þar leitaði hann um stund
út á hinn ftjálsa vinnumarkað sem afgreiðslu- og skrifstofúmað-
ur. Fljótlega falaðist hann eftir inngöngu í Leiklistarskóla
Lárusar Pálssonar og var þar í hálft annað ár. Central-leiklist-
arskólinn í London var næsti viðkomustaður Rúriks þar sem
hann var við nám frá 1947-50. Nú er Rúrik orðinn 64 ára
gamall og samkvæmt 95 ára reglunni svokölluðu lét hann af
starfi sem fastráðinn leikari Þjóðleikhússins þann 1. september
síðastliðinn og er bara svona „free- lance“, eins og hann orðar
það. „Eg hef haft nóg að gera, í útvarpi, í leikhúsinu og sjón-
varpið fínnst mér vera að verða svolítið spennandi. Ég gæti
hugsað mér að fara meira út í kvikmyndaleik," segir Rúrik,
sem fór með eitt aðalhlutverkið í síðasta nýársleikriti Sjón-
varpsins, Steinbarni þeirra Vilborgar Einarsdóttur og Kristj-
áns Friðrikssonar.
Ætli ég hafi ekki fengið
leiklistarbakteríuna i
mig svona um ferming-
araldur. Ég hafði samt
ekkert gert að því að
leika áður en ég kom í skólann
enda segja þeir, sem til þekkja,
að ég hafi verið svo feiminn. En
feimnin hvarf um leið og ég var
kominn upp á sviðið. Sennileg hef
ég fengið einhveija útrás á svið-
inu,“ segir Rúrik.
— Hefurðu einhvern tímann
séð eftir því að hafa farið út í
leiklist?
„Nei... nei ætli það. Nei, ég
hef ekki séð eftir þessu néma þá
kannski... nei, ég held , ekki.
Þetta var náttúrulega óskaplegur
barningur fyrstu árin af því að
launin voru svo lág. Maður hoppar
svo sem ekki hæð sína yfir laun-
unum í dag.“
Rúrik hóf sinn leikferil hjá
Leikfélagi Reykjavíkur ag kom
fyrst fram í hlutverki Vilbjálms í.
Vermlendingum árið 1946 og vor-
ið 1947 lék hann þar George Gibbs
í Bænum okkar og Álfakónginn
í Álfhól. Fyrsta hlutverkið hans í
Þjóðleikhúsinu að afloknu námi
var Dunois höfuðsmaður í Heil-
agri Jóhönnu árið 1951, en síðan
þá hefur hann leikið þar yfir 120
hlutverk, gamanleiki og harmleiki
jöfnum höndum.
Rúrik segir mér að hin síðari
ár hafi hann voða lítið fylgst með
leikhúsgagnrýni. „Fyrst var mað-
ur rosalega viðkvæmur fyrir allri
gagnrýni. Staðreyndin er bara sú
að leikari, sem ætlar sér að verða
atvinnumaður, nær ekki tökum á
þessari kúnst fyrr en svona tíu
árum eftir skólagönguna. Og þá
þarf maður yfirleitt ekki gagnrýn-
anda til að segja sér hvort leikur-
inn er góður eða slæmur. Maður
finnur það nokkurn veginn sjálf-
ur. Manni lærist að þekkja inn á
sig sem ieikara enda hljóta menn
að kunna orðið sitt fag eftir öll
þessi ár.“
— Éftirminnilegast?
„Það eru helst þær stórgóðu
sýningar, sem maður gleymir
seint og þeir góðu leikarar, sem
þar áttu hlut að máli, t.d. Indriði
Waage í Sölumaður deyr, Lárus
Pálsson í íslandsklukkunni og
Valur Gíslason í Föðurnum,
Arndís Björnsdóttir í Gullna hlið-
inu, Haraldur Björnsson í Kaup-
manninum í Feneyjum að
ógleymdum herbergisfélaga
mínum Bessa í Þispan í Jóns-
messunæturdraumi Shakespeares
sem ég álít það fyndnasta sem
ég hef séð um dagana. Sjálfur á
ég mér engin uppáhaldshlutverk.
Sem fastráðinn leikari Þjóðleik-
hússins fær maður 'sín hlutverk
upp í hendurnar og verður að
leysa úr þeim eftir bestu getu.
Ég hafði mjög gaman af því að
vinna með Agli Eðvarðssyni að
sjónvarpsleikritinu Steinbarni.
Þetta var tiltölulega nýtt fyrir
mér og hlutverkið var fjandi mik-
ið. Við Egill vorum búnir að ræða
um þennan karl fram og aftur.
. Ég var sérstaklega smeykur við
að þessi harði karl, sem ég lék,
skyldi brotna niður. Það eina, sem
gat afsakað það, var koníakið,
sem blaðakonan gaf honum. Við
það varð minn karl meyr vegna
minninga fortíðarinnar.
Já, mig langar að spreyta mig
svolítið meira í kvikmyndum. Ég
get ekki neitað því.“
— Staða íslenskra leikhúsa?
„Leiklistin er auðvitað söm við
sig. Það er sami grunnurinn í leik-
listinni nú sem áður. Tækifærin
hafa hinsvegar aukist og menntun
ungra leikara er betri en áður.
Nú eigum við fjögurra ára ríkis-
rekinn leiklistarskóla og er ekkert
nema gott eitt um hann að segja.
Maður sér mjög góðar leiksýning-
ar hjá nemendum Leiklistarskól-
ans. Því miður er ekki pláss fyrir
allt þetta unga fólk sem útskrif-
ast sem leikarar og persónulega
finnst mér að skólinn ætti að tak-
marka enn frekar aðgang. Hugs-
aðu þér hvað margir leikarar
verða atvinnulausir eftir svona tíu
ár. Það er ekki fyrst og fremst
skólinn sem gerir góðan leikara.
Manngerðin — frumgerðin frá
guði — skiptir í þessu sambandi
meginmáli."
— Hveiju þarf góður leikari að
vera gæddur?
„Hann þarf fyrst og fremst að
vera mjög næmur á fólk og tilfinn-
ingalega móttækilegur.“
Rúrik segir það afar misjafnt
hvernig hann fari að því að vinna
sig inn í hlutverk. Stundum þurfi
sáralitla fyrirhöfn og stundum
þurfi að hafa mikið fyrir hlutverk-
inu. Það sé engin algild regla til
í þessu.
— Verðurðu var við frumsýn-
ingarskrekk?
„Já, hefurðu ekki heyrt það?
Hann eykst með árunum. Allt
fram til sextugs óx frumsýning-
arskrekkurinn hjá mér, en eftir
það fór hann heldur að dvína. En
það góða við þennan fiðring er
að hann heldur manni i formi.“
STEFNUMOT
ií >2