Morgunblaðið - 11.08.1990, Qupperneq 36

Islenska óperan:
Engar sýningar fá-
ist ekki ríkisaðstoð
Operan skuldar um 35 milljónir króna
Morgunblaðið/Sigurgeir Jónasson
Álseyingar hamfletta veiði sína. I forgrunni eru lundabreiður til kælingar.
Lundaveiði að ljúka í Eyjum:
Lundinn hamflettur úti í eyju
Vestmannaeyjum.
LUNDAVEIÐI er nú um það
bil að ljúka. Veiðin hefur geng-
ið vel í Eyjum og eru veiðimenn
ánægðir með feng sinn.
Lundatíminn hófst í byijun júlí.
Frekar lítil veiði var fyrstu dagana
þar sem ekki viðraði vel en eftir
að viðvarandi austlægar áttir tóku
við glæddist veiðin og hefur verið
góð í flestum eyjunum. Þó lund-
atíminn sé alltaf með svipuðu sniði
þá var eitt óvenjulegt við veiðina
í sumar. Illa gekk að fá lundann
geymdan í landi og urðu því veiði-
menn að taka á það ráð, í suraum
eyjunum, að hamfletta lundann
úti í eyju. Þetta hefur ekki verið
gert áður, að neinu marki, en nú
var ekki um annað að ræða ef
losna átti við fuglinn til geymslu
í frosti.
Það var því oft handagangur í
öskjunni þegar hamfletting stóð
yfir og hundruð lundabringa voru
rifnar úr hamnum á skammri
stundu.
Grímur
Úthafsrækjukvótinn aukinn um 10%:
Kvótaaukning gæti aukið út-
flutningstekjur um 500 millj.
EF EKKI kemur til styrkur frá
hinu opinbera stefnir í að engin
starfsemi verði hjá íslensku
óperunni á næsta leikári. Garð-
ar Cortes, óperustjóri, segir að
núverandi styrkveiting frá
ríkinu nægi einungis til að
greiða húsnæðiskostnað óper-
Sjómenn á tognrum ÚA:
Gerð krafa
umhærra
fiskverð
SJÓMENN á tveimur togurum
Útgerðarfélags Akureyringa,
Harðbaki og Kaldbaki, hafa
sent forráðamönnum útgerðar-
innar bréf þar sem þeir krefjast
leiðréttingar á skiptaverði afla.
Áhafnir Svalbaks og Hrímbaks
hyggjast einnig senda samskon-
ar bréf.
Sjómenn á togurum Útgerðar-
félags Akureyringa telja aðskipta-
verð það sem þeir fái frá ÚA fyr-
ir fisk sem skipin leggi upp sé
talsvert lægra en meðalskiptaverð
til allra ísfiskskipa á landinu. Fái
til dæmis skip sem landi á mörkuð-
um mun betra verð. Samkvæmt
útreikningum sem sjómennirnir
hafa gert er munurinn á meðal-
verði ísfiskskipa og skiptaverði
Kaldbaks rétt rúmar tíu krónur
og hvað Harðbak varðar fjórtán
krónur.
Vilhelm Þorsteinsson, fram-
kvæmdastjóri ÚA, sagðist ekkert
hafa um þetta mál að segja á þessu
stigi. Málið væri í skoðun og stæðu
vonir til að hægt yrði að leysa það
með friði og spekt.
Sjá á Akureyrarsíðu bls. 21
unnar og laun fastra starfs-
manna.
Garðar segir að skuldir íslensku
óperunnar séu nú 35 milljónir
króna og megi rekja þær til þess
að heildarkostnaður við uppsetn-
ingu sýninga sé mun meiri en þær
tekjur sem fást af aðgangseyri.
Það kosti 10-12 milljónir að setja
upp sýningu og kostnaður við
hvert sýningarkvöld sé síðan 950
þúsund krónur. Ef sala aðgöngu-
miða ætti að standa undir þessum
kostnaði yrði hver miði að kosta
um átta þúsund krónur.
Ef starfsemi íslensku óperann-
ar á að halda áfram verði að koma
til fjárveiting vegna skulda hennar
og síðan fast fimmtíu milljón
króna framlag á ári vegna rekstr-
ar húss óperunnar og kostnaðar
við uppsetningu sýninga.
„Óbreytt ástand í fjármálum frá
því sem nú er þýðir að við getum
ekkert gert enda era engin áform
uppi um óperustarf á næsta leik-
ári,“ sagði Garðar Cortes. Hann
sagði að tveggja manna nefnd á
vegum menntamálaráðuneytisins
og fjármálaráðuneytisins væri nú
að athuga málefni íslensku óper-
unnar og væri sú nefnd eina vonin
sem menn eygðu.
Sjá viðtal bls. 5.
Sjávarútvegsráðuneytið hefur
ákveðið að auka veiðiheimildir á
úthafsrækju til rækjuveiðiskipa
um 10%. Alls hafði verið úthlutað
um 22.000 tonnum og verður við-
I bótin því 2.200 tonn og heildin I
rúm 24.000. Auk þess má veiða
5.000 tonn af rækju innan fjarða
og veiðar á Dorhnbanka eru
I frjálsar. Aukning þessi gæti gef- I
ið um 550 milljónir króna í út-
flutningsverðmæti.
Hafrannsóknastofnun mælti með
því í fyrra að úthafsrækjuveiðin
yrði ekki meiri en 20.000 tonn á
þessu ári, en sjávarútvegsráðuneyt-
ið ákvað óbreyttar veiðiheimildir
milli ára, sem þýddi um 22.000
tonn, þar sem einhver skip höfðu
horfið frá rækjuveiðum í veiðar á
öðrum tegundum. Við rannsóknir
fiskifræðinga að undanförnu hefur
komið í ljós, að töluvert hefur verið
af rækju fyrir Norðurlandi og enn-
fremur hafa veiðar skipanna gengið
vel og kvóti þeirra nánast uppveidd-
ur.
Halldór Ásgrímsson, sjávarút-
vegsráðherra, segir að í ljósi þess-
ara staðreynda og í fullu. samráði
við hagsmunaaðila og vísindamenn
hafi verið tekin ákvörðun um aukn-
ingu kvótans. Jafnframt gæfi tölu-
vert magn af smárækju fyrirheit
um góða veiði á næsta ári, yrði
þess gætt að hamla gegn veiðum á
henni nú.
Verð á afurðum úr úthafsrækj-
unni er mjög mismunandi og ræður
stærðin þar öllu. Líklega má ætla
að um helmingur þessarar rækju
verði svokölluð iðnaðarrækja, sem
selt á nálægt 90 krónum kílóið.
Fyrir allra stærstu rækjuna fást um.
800 krónur á kílóið, en algengt
verð er 200 til 300 krónur. Því má
áætla meðalverð afurða um 250
krónur eða verð viðbótarinnar um
550 milljónir króna. Verð á rækju-
kvóta upp úr sjó hefur verið um
og yfir 20 krónur á a kíló.
Náðum níu starfsmönnum úr landi
- segir Guðni Dagbjartsson framkvæmdasljóri ABB í Bagdad
„ALMENNINGUR í Irak fór fyrst að verða var við ágreininginn
milli Iraks og Kúvæts um miðjan júlímánuð, en ég hld að mjög
fáir hafi búist við því að svona færi,“ segir Guðni Dagbjartsson,
framkvæmdastjóri sænsk-svissneska fyrirtækisins Asea-Brown-
Boveri (ABB) í írak.
Guðni sem er tæknifræðingur
að mennt, '47 ára gamall, hefur
starfað í írak frá árinu 1987. Hann
er kvæntur sænskri konu og eiga
þau þrjú börn. Yngsta dóttir þeirra
hefur verið með þeim í Bagdad
allan tímann þar sem hún hefur
gengið í skóla. Áður en Guðni tók
við stjórn ABB í írak starfaði hann
meðal annars í Saudi-Arabíu. Tutt-
ugasta júlí síðastliðinn fór fjöl-
skyldan til Svíþjóðar i sumarfrí og
er óvíst hvort Guðni fari aftur til
Bagdad vegna ástandsins í landinu.
ABB er eitt af stærstu raftækni-
fyrirtækjum heims og hefur meðal
annars starfað á Islandi. I Irak
hefur það einkum unnið að því að
byggja upp raforkukerfið. „Fyrir-
tækið fellur að sjálfsögðu undir
viðskiptabann Sameinuðu þjóðanna
og þess vegna höfum við orðið að
stöðva starfsemi okkar í Irak,“ seg-
ir Guðni. Hann stjórnar nú starf-
semi fyrirtækisins, eða réttara sagt
stöðvun hennar, frá Svíþjóð. Hann
hefur verið í símasambandi við
Bagdad tvisvar á dag í því skyni.
„Við höfum reynt að fá starfsmenn
okkar flutta úr landi í samráði við
utanríkisráðuneyti í löndum þeirra.
Starfsmennirnir eru af ýmsu þjóð-
erni, einkum Svíar, Þjóðverjar,
Bretar, Bandaríkjamenn og ítalir.
Þeim hefur nú verið safnað saman
í Bagdad en við höfum ekki fengið
að flytja nema níu starfsmenn úr
iandi þegar landamærin voru opnuð
Guðni Dagbjartsson
á þriðjudag og miðvikudag í þess-
ari viku. Enn eru því tugir manna
á okkar vegum í Bagdad."
Guðni var spurður hvort írakar
hefðu á einhvern hátt brugðist við
því að starfseminni skyldi hætt en
hann sagði svo ekki vera. Hins
vegar væri Ijóst að írakar gætu
ekki tekið við rekstrinum. Búnað-
urinn væri svo sérhæfður að erfitt
væri að framleiða hann í Iandinu.
Afleiðingarnar gætu orðið alvar-
legar. „Hitinn er núna uppundir
fimmtíu stig og þá verður rafmagn-
ið að vera í lagi til þess að menn
gæti kælt húsin."
Guðni taldi að alvarlegasta af-
leiðing viðskiptabannsins gagnvart
írak yrði matvælaskortur. Land-
búnaður væri að vísu auðveldari í
írak en mörgum nágrannaríkjun-
um vegna fljótanna Efrat og Tígris
sem renna um landið, en stríðið við
Irani hefði komið mjög niður á
landbúnaði og mikið þyrfti að flytja
inn af landbúnaðarvöru.